300 câu hỏi của bố mẹ trẻ
LTS: "Khi có một đứa con ra đời, các bố mẹ trẻ sẽ có hàng loạt câu hỏi: Chăm sóc trẻ như thế nào? Liệu trẻ có đủ sữa không? Tại sao trẻ lại khóc?... Thật là may nếu có ai đó giàu kinh nghiệm ở bên cạnh. Nhưng nếu không có ai thì sao? Lúc đó, cuốn sách 300 câu hỏi của bố mẹ trẻ sẽ giúp ích cho bạn. Các câu hỏi và trả lời trong sách phản ánh toàn diện những quan tâm, lo lắng của bố mẹ đối với đứa trẻ từ lúc mới sinh cho đến năm 2 tuổi. Hy vọng nó sẽ giúp cho các ông bố, bà mẹ trẻ cảm thấy tự tin hơn, tránh được những lo lắng vô căn cứ trong việc chăm sóc sức khỏe cho con mình.
Đây là bản dịch từ cuốn sách cùng tên của các giáo sư Alferov và Marinichev, được Nhà xuất bản Đà Nẵng ấn hành năm 2001".
************
1. Trẻ sơ sinh
2. Trẻ bú mẹ
4. Cho trẻ bú
5. Nuôi bộ
7. Thiếu máu
8. Dị ứng
9. Tã lót
10. Tiêm chủng
14. Tính di truyền
15. Chấn thương
Phần 1: Trẻ sơ sinh
1. Cân nặng và chiều cao của trẻ sơ sinh là bao nhiêu thì được coi là bình thường?
Đối với trẻ sơ sinh đủ tháng (không dưới 40 tuần mang thai), trọng lượng cơ thể dao động trong khoảng từ 3,2-3,8 kg (trung bình là 3,5 kg), chiều cao 50-53 cm (trung bình là 51 cm) được coi là bình thường. Trọng lượng cơ thể và chiều cao của trẻ sơ sinh có thể ít hơn mức này nếu trẻ đẻ thiếu tháng hoặc do mẹ có hút thuốc lá, uống rượu.
2. Con tôi bị đẻ thiếu tháng. Tại sao lại như vậy? Liệu những đứa con sau này cũng bị đẻ thiếu tháng không?
Có nhiều nguyên nhân gây đẻ non: Sức khỏe của người mẹ, chế độ ăn uống khi có thai, lứa tuổi của người mẹ, tư thế và sức khỏe của bào thai, các yếu tố về mặt di truyền. Đẻ non cũng có thể xảy ra đối với những phụ nữ đẻ nhiều lần, có cổ tử cung không phát triển đầy đủ, bị u xơ, bị nhiễm độc sau tháng thứ 4.
Một số phụ nữ sinh lần thứ hai cũng vẫn bị đẻ non. Trong bất kỳ trường hợp nào cũng cần phải gặp bác sĩ phụ sản để xác định rõ nguyên nhân gây ra đẻ non, tiến hành điều trị và chỉ sau đó mới quyết định có nên tiếp tục mang thai hay không.
3. Hiện tượng trẻ bị sụt cân ngay sau khi sinh liệu có bình thường không? Nếu bình thường thì sụt cân bao nhiêu là vừa đủ?
Hiện tượng trẻ bị sụt cân sau khi sinh là hoàn toàn bình thường. Trong cơ thể của trẻ sơ sinh có rất nhiều nước, chiếm tới 35% trọng lượng cơ thể trẻ. Trong vòng 3-5 ngày đầu tiên sau khi sinh, trung bình trẻ sụt khoảng 100-200 g nước thừa.
4. Mỗi tháng, trẻ tăng cân bao nhiêu là đủ? Trẻ thường cao lên thêm bao nhiêu sau mỗi tháng?
Để kiểm tra xem trẻ có phát triển bình thường không, có thể căn cứ vào các chỉ số sau:
- Trẻ đẻ đủ tháng mỗi tháng tăng trung bình khoảng 600 g. Tháng thứ 2 và tháng thứ 3 tăng khoảng 800 g. Trong những tháng tiếp theo, mức tăng sẽ giảm 50 g so với tháng trước đó. Chẳng hạn như ở tháng thứ tư, sự tăng cân của trẻ sẽ là 800 g trừ 50 g, có nghĩa là 750 g.
- Về chiều cao, trong 3 tháng đầu, mức tăng trung bình là khoảng 3 cm mỗi tháng. Ở độ tuổi 3-6 tháng, mức tăng là 2,5 cm/tháng. Từ 6 đến 9 tháng: 1,5 - 2 cm/tháng; từ 9 đến 12 tháng: 1-1,5 cm. Như vậy, sau một năm, chiều cao của trẻ tăng khoảng 25 đến 27 cm, đạt mức 75-78 cm. Chiều cao của các cháu gái trong năm đầu tiên thường ít hơn so với các cháu trai khoảng 1,5 cm.
5. Việc sử dụng dầu hướng dương để làm mềm da cho trẻ sơ sinh có hại gì không?
Không, hòan toàn vô hại; nhưng nói chung trẻ sơ sinh chưa cần tới bất cứ loại kem hoặc loại dầu bôi nào cả. Người ta thường dùng dầu khi trẻ bị hăm hoặc khi da trẻ bị nẻ. Trước khi dùng dầu hướng dương, cần phải tiệt trùng bằng cách đổ dầu vào các lọ nhỏ (50 ml), đậy nắp, sau đó để vào nồi đun sôi trong vòng 30 phút. Mỗi lọ dầu như vậy có thể dùng trong khoảng 1 tuần.
6. Khi mới sinh ra, khắp cơ thể con tôi có những lông tơ nhỏ và sáng màu. Liệu chúng có mất đi được không?
Nhiều đứa trẻ sơ sinh có lông tơ bao phủ khắp thân thể. Chuyện đó không có gì đáng ngại cả, vì lông tơ sẽ mất đi trong vòng vài tuần sau đó.
7. Cần bao nhiêu lâu để đứa trẻ sơ sinh bù đắp lại trọng lượng cơ thể mà trẻ bị mất đi sau khi sinh?
Thường thì những đứa trẻ đẻ đủ tháng, khỏe mạnh có thể lấy lại trọng lượng ban đầu sau 2 tuần. Nếu nuôi trẻ bằng sữa bò thì chỉ sau 5 ngày là trẻ có thể lấy lại mức cân như cũ. Còn những trẻ bú mẹ cần phải mất một tuần hoặc lâu hơn nữa.
Những đứa trẻ sơ sinh đẻ thiếu tháng hoặc bị bệnh thì việc bù đắp lại trọng lượng ban đầu của cơ thể chậm hơn. Những trẻ sinh quá tháng thì hầu như không bị sụt cân mà bắt đầu tăng cân ngay từ lúc mới sinh.
8. Các bác sĩ nhi khoa thường hay đo vòng đầu của trẻ để làm gì?
Việc đo vòng đầu của trẻ cho phép tiến hành kiểm tra một cách gián tiếp sự tăng trọng lượng của bộ não trẻ và quá trình tuần hoàn của các chất lỏng trong não. Lần đo vòng đầu thứ nhất được coi là khởi điểm để có thể so sánh với những lần đo sau, nhằm phát hiện sự phát triển quá nhanh hoặc quá chậm vòng đầu của trẻ. Ở những đứa trẻ khỏe mạnh, vòng đầu tăng khoảng 1-1,5 cm mỗi tháng.
9. Có phải trẻ 1 năm tuổi phải tăng cân gấp 3 lần so với trọng lượng lúc mới sinh ra không?
Thường thì đến 5 tháng tuổi, cân nặng của trẻ phải tăng gấp đôi và đến 1 năm tuổi phải tăng gấp 3 so với trọng lượng lúc mới sinh, đạt mức khoảng 10-11 kg. Vào khoảng 6 tháng tuổi, các bé gái thường nhẹ hơn các bé trai khoảng 200-400 g và đến 1 năm tuổi, các bé trai thường nặng hơn các bé gái cùng tuổi khoảng 400-600 g.
10. Những chỗ mềm trên đầu trẻ là cái gì? Cần phải thận trọng với các chỗ mềm đó tới mức nào?
Người ta thường gọi những chỗ mềm trên đầu trẻ là các thóp. Đó là những phần còn lại của màng xương kết với các xương sọ. Nhờ màng xương này mà đầu của bào thai có thể chui qua âm đạo ra ngoài nhờ có sự co bóp và đẩy. Thóp lớn phía trước nằm ở chỗ nối giữa xương trán với xương đỉnh đầu, có hình đồng xu với kích thước khoảng 2,5 x 2,5 cm (kích thước của thóp này khác nhau ở mỗi trẻ. Thóp bình thường có tính đàn hồi; khi trẻ kêu khóc, có thể nó hơi phồng lên. Dùng ngón tay chạm vào thóp của trẻ, ta có thể nhận biết được nhịp đập.
Thóp là một hiện tượng hết sức bình thường. Không nên quá lo sợ cho thóp của trẻ, chỉ cần cẩn thận khi chăm sóc cho trẻ là đủ.
11. Khi nào thì thóp ở trên đầu trẻ liền lại?
Ở những đứa trẻ phát triển bình thường, thóp nhỏ liền lại trong khoảng từ tháng thứ 2 đến tháng thứ 4; thóp lớn liền lại khi trẻ được 12 đến 18 tháng. Có tới 80% trẻ đẻ đủ tháng đã liền các thóp này ngay trước khi ra đời.
Nếu thóp của trẻ liền lại chậm hơn thời gian nói trên, cần cho trẻ tới bác sĩ nhi khoa khám.
12. Thóp của con tôi rất bé, lẽ nào nó có thể liền lại nhanh đến thế sao?
Một số trẻ sinh ra có thóp rất bé (kích thước 0,3 x 0,5 cm). Nguyên nhân có thể là:
- Quá trình trao đổi muối trong bào thai bị rối loạn.
- Có các rối loạn khác về nội tiết.
- Người mẹ dùng quá nhiều canxi hoặc các vitamin trong thời kỳ mang thai.
Những đứa trẻ sinh ra có thóp lớn quá nhỏ cần được theo dõi đặc biệt về tốc độ phát triển của vòng đầu hoặc được khám định kỳ thường xuyên ở bác sĩ thần kinh.
13. Thóp của con tôi bị lõm xuống và có nhịp đập mạnh. Liệu điều đó có bình thường không?
Thóp có thể bị lõm xuống khi trẻ ở tư thế thẳng đứng và đặc biệt là khi trẻ bị thiếu nước. Nhịp đập của thóp là do máu đẩy từ tim lên não của trẻ sau mỗi một lần co bóp tạo nên. Thóp thường đầy lên và đập mạnh khi trẻ kêu khóc hoặc gắng sức làm một việc gì đó.
14. Đứa con mới sinh của tôi ngủ hầu như suốt cả ngày. Liệu điều đó có bình thường không?
Điều đó là hoàn toàn bình thường; vì trẻ sơ sinh trong những tuần lễ đầu tiên thường ngủ tới 20 tiếng trong một ngày. Trẻ chỉ tỉnh dậy vào những lúc ăn.
15. Tại sao núm vú đứa con mới sinh của tôi lại hơi bị sưng lên?
Hầu hết những đứa trẻ sinh ra khỏe mạnh đều có các phản ứng hoóc môn, thường gọi là "sự dị ứng hoóc môn". Phản ứng này có ở tất cả các bé và là phản ứng đáp lại đối với các hoóc môn tình dục được tiết từ rau thai của mẹ vào cơ thể chúng. Sự sưng tấy nhẹ ở các tuyến vú của trẻ có thể kéo dài trong 2-3 tuần. Thường thì sự sưng tấy này không gây khó chịu cho trẻ và sẽ tự mất đi mà không cần phải điều trị. Ở những đứa trẻ thiếu tháng thường ít xảy ra các phản ứng hoóc môn.
16. Sau khi ra đời, trên đầu con tôi có các vệt xanh và một phần đầu bị sưng lên. Đến bao giờ thì đầu cháu sẽ trở lại trạng thái bình thường?
Do gặp khó khăn trong lúc chui ra ngoài trên đầu trẻ có thể bị xuất huyết dưới da (các vệt xanh) và nặng hơn là hiện tượng u máu đầu. Các vệt xanh trên đầu trẻ sẽ mất đi khoảng 5-7 ngày sau khi sinh, để lại các vết màu sẫm nhạt hoặc màu vàng. Da trên các u máu đầu sẽ không thay đổi về màu sắc, các u máu này có thể nằm trên đỉnh đầu, một bên đầu hoặc hai bên đầu. Hiện tượng u máu đầu sẽ mất đi chậm hơn (khoảng 1-2 tháng). Khi đặt trẻ vào giường hoặc bế trẻ trên tay, cần chú ý không để các bọc máu đầu bị chấn thương. Thường xuyên theo dõi trẻ, nếu các u máu không lặn đi, phải đưa trẻ tới khám bác sĩ ngoại khoa.
17. Tốt nhất nên đặt trẻ ngủ ở tư thế nào, nằm ngửa, nằm sấp hay nằm nghiêng?
Tốt nhất là nên đặt trẻ nằm nghiêng, luân phiên nằm nghiêng bên phải rồi bên trái và ngược lại. Ở tư thế này, trẻ sẽ đỡ bị sặc nếu nó trớ sữa ra. Dưới má trẻ, có thể đặt một mảnh giấy hoặc một mảnh vải mềm để lót.
18. Ở bẹn của con tôi có cái gì cưng cứng? Đó là cái gì vậy?
Nguyên nhân làm xuất hiện các cục cứng ở bẹn của trẻ sơ sinh có thể là:
- Các thanh dịch còn đọng lại ở tuyến dịch, chưa xuống hết được tinh hoàn của bé trai. Điều này sẽ cản trở việc di chuyển của thanh dịch theo các tuyến bạch hạch. Người ta gọi hiện tượng đó là tràn dịch tinh mạc. Đa số các trường hợp tràn dịch tinh mạc tự mất đi, không cần phải điều trị. Nhưng nếu tràn dịch phát triển thành thoát vị thì cần phải tiến hành phẫu thuật để giải quyết.
- Các bạch hạch phồng lên: Nếu nó không có liên quan tới các bệnh viêm nhiễm khác thì hoàn toàn vô hại và không cần phải điều trị.
- Thoát vị bẹn do có đột biến trong sự phát triển của thành bụng dưới, dẫn tới các đoạn nối và ruột bị lồi ra tận vùng bẹn. Trong trường hợp này cần phải tiến hành phẫu thuật.
19. Vòng đầu của con tôi trong 1 tháng to ra thêm 4 cm. Tại sao vòng đầu phát triển nhanh đến như vậy?
Vòng đầu của trẻ phát triển quá nhanh là điều đáng lo ngại. Thường đó là hiện tượng tràn dịch não hoặc biểu hiện của còi xương. Vì vậy cần phải cho trẻ đến bác sĩ nhi khoa khám gấp.
20. Cần phải rửa ráy cho các bé gái như thế nào?
Nếu rửa ráy cho các bé gái bằng vòi hoa sen thì hướng tia nước hơi thấp xuống dưới, phía hậu môn. Cũng có thể dùng bông thấm nước rửa bộ phận sinh dục của bé gái, sau đó rửa hậu môn và các vùng xung quanh. Nếu dùng bông rửa một lần chưa sạch thì thay bông và rửa lại cho trẻ. Khi mặc cho trẻ quần áo hoặc tã lót, phải kiểm tra xem có chặt quá không, nên chọn các loại vải bông mềm làm tã lót. Để tránh cho trẻ khỏi bị hăm, có thể dùng dầu hướng dương đã tiệt trùng hoặc kem trẻ em bôi vào bẹn và mông của trẻ.
21. Rốn của con tôi có mùi hôi và chảy mủ. Vậy cần phải làm gì?
Cần phải cho trẻ đến bác si nhi khoa khám, chắc rốn của con bạn đã bị viêm nhiễm.
22. Mọi người nói rằng con tôi bị thoát vị rốn. Liệu cháu có phải mổ rốn không?
Trước hết, cần phải hiểu rằng, thoát vị rốn khác với các dạng thoát vị khác ở chỗ nó không có túi thoát vị (nơi mà các cơ quan nội tạng có thể chui vào đó). Thực chất, thoát vị rốn là có vòng rốn trong thành khoang bụng, một hiện tượng xuất hiện khi các thành trong khoang bụng không dính sát được vào với nhau. Khi đứa trẻ cố sức hoặc kêu khóc, áp suất trong khoang bụng tăng lên, làm cho rốn bị phồng. Mới nhìn, có thể có cảm giác trẻ bị đau đớn, mặc dù thực ra trẻ không bị đau đớn gì cả.
Việc có cần phải mổ rốn của trẻ hay không phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể. Nếu như đường kính của lỗ thoát vị rốn không lớn hơn 1,5-2 cm thì chúng sẽ tự liền lại. Thường lỗ thoát vị rốn sẽ liền lại trong khoảng từ 12 đến 24 tháng. Để đẩy nhanh quá tình liền lại của lỗ thoát vị, hằng ngày nên làm các động tác mát xa nhẹ thành bụng của trẻ và đặt nằm sấp.
Tới 18 tháng tuổi mà lỗ thoát vị rốn vẫn không liền lại cũng không cần phải mổ rốn trẻ. Nhưng nếu lỗ rốn quá to thì cách tốt nhất là đưa trẻ tới bác sĩ khâu lỗ rốn lại và cắt bỏ các phần da thừa của rốn.
23. Con tôi bị thoát vị rốn. Khi nó khóc, lỗ thoát vị mờ rộng, phồng lên. Điều đó có bình thường hay không?
Chứng thoát vị rốn rất hay gặp ở trẻ sơ sinh, đặc biệt là những trẻ đẻ thiếu tháng. Mọi hành động (kêu, khóc, ho, cố sức) đều làm cho áp suất trong khoang bụng tăng lên, làm phồng lỗ thoát vị. Thoát vị rốn thường không làm cho trẻ bị đau đớn. Vì vậy, việc băng lỗ thoát vị lại cũng chẳng giúp ích gì, chỉ làm cho làn da còn rất mỏng của trẻ dễ bị tổn thương mà thôi. Thường thì lỗ thoát vị rốn liền lại khi trẻ được 2 tuổi. Nếu đến 5 tuổi mà lỗ thoát vị vẫn chưa liền lại thì phải cần có sự can thiệp về mặt phẫu thuật.
24. Có người khuyên tôi nên đặt một đồng xu vào lỗ thoát vị ở rốn. Liệu có nên làm như vậy không?
Không nên, vì đa số các lỗ thoát vị rốn sẽ tự liền lại khi trẻ được 1-2 tuổi. Việc bạn để đồng xu lên rốn trẻ có thể sẽ gây tổn thương hoặc làm cho rốn của trẻ bị nhiễm trùng. Điều đó sẽ rất nguy hiểm.
25. Lỗ thoát vị ở rốn của con tôi thường xuyên phồng lên, trước đây chỗ này chỉ phồng lên khi cháu kêu khóc. Nguyên nhân là do đâu?
Theo các triệu chứng kể trên thì con của bạn đã bị mắc bệnh còi xương. Điều đó làm cho thành ở cơ bụng bị yếu đi và hiện tượng đầy hơi trong ruột xuất hiện, có nghĩa là lỗ thoát vị ở rốn sẽ hay phồng lên hơn.
26. Cần phải chăm sóc rốn của trẻ sơ sinh như thế nào?
Sau khi đón trẻ từ nhà hộ sinh về, cần chăm sóc trẻ theo trình tự sau: Rửa sạch tay bằng xà phòng, sau đó lấy một que diêm bẻ đầu, quấn bông vào rồi tẩm dung dịch thuốc tím 5%, bôi vào thẳng vào giữa vết cắt rốn (chứ không phải xung quanh rốn). Nếu vết cắt rốn rộng và có mùi hôi thì không nên tắm cho trẻ.
Hằng ngày, cần chăm sóc rốn của trẻ. Các băng dùng băng rốn cho trẻ cần phải giặt qua nước sôi và được là kỹ.
27. Khi đẻ, con tôi bị dây rốn quấn quanh cổ. Làm thế nào để biết điều đó có ảnh hưởng tới não của cháu hay không?
Hiện tượng dây rốn quấn quanh cổ thường không gây tổn thương gì cho não của trẻ cả vì các bà đỡ sẽ phát hiện ra ngay và sẽ có cách giúp đỡ. Nếu dây rốn quấn quanh cổ quá chặt, trẻ có thể bị thiếu ôxy. Nên cho trẻ đi khám bác sĩ thần kinh nếu sau khi sinh thấy có các biểu hiện: hay lo lắng, ngủ không yên giấc, hoặc bị co giật ở dưới cằm, run tay, run chân. Cần kể cho bác sĩ về các triệu chứng hoặc những thay đổi trong tính cách của trẻ.
28. Con tôi khi đẻ ra cân nặng tới 5 kg. Người ta nói rằng đó là do tôi quá béo. Liệu điều đó có đúng không?
Đúng là như vậy. Ngày nay, người ta đã chứng minh được rằng những phụ nữ mắc bệnh béo phì hay bệnh tiểu đường thường sinh ra những đứa trẻ có trọng lượng cơ thể cao gấp 2 lần so với những trẻ bình thường. Điều này cũng có thể đúng với những phụ nữ béo ra quá nhiều trong thời kỳ mang thai. Việc theo dõi các trường hợp như trên cần phải được tiến hành ở nhà hộ sinh, dưới sự giám sát của các bác sĩ nội tiết.
29. Một bên mắt của con tôi bị chảy nước rất nhiều. Liệu có phải lo ngại về chuyện đó không?
Con bạn đã bị viêm, nhiễm trùng mắt hoặc bệnh kết mạc. Một nguyên nhân khác làm cho nước mắt chảy là tuyến dẫn lệ bị tắc do viêm nhiễm. Cần phải đưa trẻ tới bác sĩ mắt để khám.
30. Nên ngoáy tai cho trẻ sơ sinh như thế nào?
Cần phải hết sức thận trọng khi chăm sóc tai cho trẻ sơ sinh, tốt nhất chỉ nên dùng bông ướt để lau vành trong và vành ngoài của tai trẻ. Chưa nên ngoáy sâu vào tai trong của trẻ.
31. Việc dùng que tăm quấn bông để ngoáy mũi cho trẻ có gây nguy hiểm gì không?
Không nên dùng que diêm hoặc các loại que khác để ngoáy mũi cho trẻ vì bông quấn ở đầu que có thể sẽ bị mắc lại trong mũi trẻ và que có thể gây tổn thương cho niêm mạc mũi. Tốt nhất là dùng các que bông làm sẵn xoay tròn trong lỗ mũi trẻ. Nếu lỗ mũi trẻ khô và có gỉ mũi thì nên nhỏ trước vào mũi trẻ 1 giọt dầu hướng dương đã tiệt trùng, sau đó mới ngoáy mũi cho trẻ.
32. Con tôi thở bằng mũi rất khó nhọc. Có người khuyên nên nhỏ sữa vào mũi cháu. Việc đó có giúp được gì không?
Không nên làm như vậy vì sữa sẽ tạo ra một màng sữa trong mũi, nó sẽ khiến cho trẻ càng khó thở qua mũi hơn. Cách tốt nhất là tăng số lần làm vệ sinh mũi cho trẻ.
33. Có nên lau mắt cho trẻ hằng ngày không?
Nên lau mắt cho trẻ hằng ngày bằng bông ướt. Lau quanh hốc mắt, đuôi mắt của trẻ.
34. Con tôi thích nằm lệch đầu hẳn sang một bên. Liệu điều đó có bình thường không?
Trẻ lệch đầu về một bên có thể do các tật ở cổ (vì các cơ và dây chằng ở cổ bị lệch) hoặc do một đốt nào đó trong cột sống bị vẹo. Cần cho trẻ tới bác sĩ chỉnh hình để khám.
Nhưng nếu trẻ nằm lệch sang một bên không nhiều lắm thì có thể khắc phục bằng cách quay đầu trẻ sang bên đối diện, hoặc có thể cho trẻ nằm sấp để đổi tư thế một vài lần trong ngày.
35. Đứa con mới đẻ của tôi có một ngón tay thừa. Đến bao giờ thì có thể cắt bỏ ngón tay này?
Nếu ngón tay thừa đó nối với bàn tay bằng các túi da thì các bác sĩ phụ sản có thể cắt bỏ ngay sau khi đứa trẻ mới sinh. Còn trong các trường hợp khác, vấn đề thời gian, phương pháp cắt bỏ đều do bác sĩ ngoại khoa nhi xem xét và quyết định.
36. Sau khi đẻ, tôi không được xuất viện ngay vì con tôi bị bệnh vàng da. Vậy nguyên nhân của bệnh này là gì?
Bệnh vàng da là căn bệnh rất hay gặp ở trẻ sơ sinh. Nguyên nhân gây ra bệnh này là do chất Bilirubin tập trung quá nhiều trong các mô và máu của trẻ sơ sinh. Chất Bilirubin là các sắc thể có màu vàng đỏ, do sự phá hủy của các huyết tố cấu tạo thành. Vì chất này tập trung với số lượng lớn ở da nên da có màu vàng. Lúc này, lượng Bilirubin trong máu cũng tăng nhanh. Ở mức độ bình thường, Bilirubin không gây tác hại gì đối với sức khỏe cả. Nhưng nếu lượng Bilirubin cao quá mức cho phép, nó có thể chạy lên não và làm tê liệt các tế bào của hệ thần kinh trung ương. Vì vậy, khi trẻ sơ sinh bị bệnh vàng da, cả mẹ và con sẽ phải ở lại nhà hộ sinh hoặc khoa chuyên để theo dõi lượng chất Bilirubin có trong máu.
37. Con tôi bị bệnh vàng da. Tại sao cháu phải thường xuyên nằm dưới đèn huỳnh quang?
Đối với một số trường hợp vàng da ở trẻ sơ sinh, dưới tác động của một số tia khác nhau, lượng chất Bilirubin tập trung ở trong máu của trẻ sẽ bị chuyển hóa thành dạng khác, không gây hại gì cho hoạt động của hệ thần kinh trung ương. Người ta gọi phương pháp điều trị đó là liệu pháp ảnh. Trẻ bị vàng da sẽ được đèn huỳnh quang có tia cực xanh chiếu vào, làm thay đổi lượng Bilirubin trong máu. Thường thì liệu pháp ảnh này được tiến hành trong khoảng 2-3 ngày hoặc lâu hơn.
38. Mức cân tối thiểu khi xuất viện đối với trẻ sơ sinh là bao nhiêu?
Trẻ sơ sinh nặng dưới 2 kg sẽ không được xuất viện sau khi sinh. Thường đó là các trẻ đẻ thiếu tháng. Những đứa trẻ này sẽ được chuyển vào các khu đặc biệt có các điều kiện riêng để chăm sóc.
39. Da của con tôi bị vàng, liệu có đáng ngại lắm không?
Cũng cần phải lo ngại vì nguyên nhân gây vàng da có thể là một căn bệnh nghiêm trọng khác (chẳng hạn như sự khác biệt về nhóm máu giữa mẹ và con, sự rối loạn chức năng của gan, tuyến tụy chậm phát triển hoặc viêm gan).
Nhiều trẻ sơ sinh có hiện tượng vàng da sau 2-3 ngày ra đời, đó là vàng da sinh lý, sẽ mất đi sau 7-10 ngày. Đối với những trẻ đẻ thiếu tháng, thời kỳ vàng da có thể kéo dài tới 3 tuần. Nếu bệnh vàng da tiếp tục phát triển hoặc tái phát thì cần đưa trẻ tới bác sĩ khám và hỏi ý kiến.
40. Tại sao trẻ đẻ thiếu tháng lại phải nuôi trong lồng kính?
Nhiều trẻ đẻ thiếu tháng, đặc biệt là những trẻ thiếu cân không thể tự giữ được thân nhiệt của mình và cần được sưởi ấm thêm. Vì vậy, người ta thường đưa trẻ thiếu tháng vào các lồng kính nhân tạo có các điều kiện đặc biệt để sưởi ấm cho trẻ.
Trong các lồng kính, nhiệt độ tự điều chỉnh trong khoảng từ 33-38 độ C; độ ẩm 85-100%; tỷ lệ ôxy là 33-66%. Việc chăm sóc trẻ được thực hiện bằng các ống đặc biệt hoặc dùng tay.
41. Đứa con mới đẻ của tôi có tiếng tim đập rất to. Liệu điều đó có nghiêm trọng lắm không?
Con của bạn cần được kiểm tra kỹ lưỡng về mặt sức khỏe để phát hiện nguyên nhân khiến tiếng tim đập to. Nếu đó là do các dị tật của tim gây ra thì rất nguy hiểm.
42. Vùng da xung quanh móng tay của con tôi bị tấy đỏ và sưng lên. Liệu có nguy hiểm không?
Không, căn cứ vào các triệu chứng, có thể đoán con bạn bị viêm móng. Cần đưa trẻ tới bác sĩ ngoại khoa để khám và điều trị.
43. Đứa con 9 tháng của tôi bị các vết ban màu hơi vàng ở cổ và nách. Điều đó có bình thường không?
Đó là căn bệnh truyền nhiễm viêm mủ da. Cần phải rạch các bọng mủ dưới da và làm vệ sinh chỗ đó. Việc này phải do bác sĩ hoặc y tá thực hiện.
44. Đứa con mới sinh của tôi rất hay bị nấc. Điều đó có nguy hiểm không và làm thế nào để trẻ hết nấc?
Nấc không gây nguy hiểm gì cho trẻ cả. Nấc có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, chẳng hạn do một phần thức ăn trong dạ dày truyền xuống đường tiêu hóa. Cách tốt nhất giúp trẻ khi trẻ bị nấc là cho bú một ít sữa mẹ hoặc cho uống nước lọc. Nếu như không hết nấc, hãy hỏi ý kiến của các bác sĩ nhi khoa.
45. Thân nhiệt của trẻ sơ sinh ở mức độ nào thì được coi là bình thường?
Nhiệt độ cơ thể của trẻ sơ sinh (đo ở nách) được coi là bình thường nếu ở khoảng 36,5-36,8 độ C.
46. Nhiệt độ trong phòng ở của trẻ sơ sinh là bao nhiêu thì được coi là vừa đủ?
Những trẻ sơ sinh đẻ đủ tháng đã xuất viện cần được ở trong phòng có nhiệt độ 22-24 độ C. Đối với những trẻ đẻ thiếu tháng, nên giữ nhiệt độ trong phòng ở mức 24-26 độ C.
47. Các cây cảnh để trong phòng có ảnh hưởng gì tới sức khỏe của trẻ sơ sinh không?
Không, không hề có hại. Nhưng bạn cũng đừng nên quên rằng trẻ tiếp xúc thường xuyên với một số cây cảnh có thể bị các phản ứng do dị ứng, viêm da hoặc nhiễm độc.
Nếu trẻ sơ sinh có sự nhạy cảm cao đối với phấn hoa thì rất dễ bị dị ứng phấn hoa của những loại hoa nở trong phòng. Vì vậy, nên để trẻ sơ sinh tránh xa các loại cây cảnh để trong phòng.
48. Khi đứa con mới đẻ của tôi thở, cả lồng ngực và cơ bụng của nó nâng lên và hạ xuống. Có phải cháu bị khó thở không?
Không, không phải do trẻ khó thở. Vì khi thở, có 2 loại cơ hoạt động: cơ giữa các xương sườn và cơ hoành (ngăn cách khoang bụng với lồng ngực). Khi trẻ hít vào, lồng ngực trẻ phồng lên và bộ phận trên của khoang bụng cũng sẽ phồng lên do cơ hoành chạy xuống phía dưới, bảo đảm cho hơi hít được vào hết.
49. Tôi phải tắm cho con tôi như thế nào khi rốn của cháu vẫn chưa lành hẳn?
Khi rốn còn chưa lành hẳn (còn ướt) thì không nên tắm cho trẻ, chỉ nên làm vệ sinh bằng cách dùng khăn ẩm lau các phần quanh bẹn, cổ, chân tay trẻ. Sau mỗi lần trẻ đi ngoài hoặc tiểu tiện, nên dùng nước rửa vùng xương chậu của trẻ, không nên chạm vào rốn. Đầu trẻ có thể lau gội riêng.
50. Tại sao da của trẻ sơ sinh lại bị bong vẩy?
Từ ngày thứ 3 đến ngày thứ 7 sau khi sinh, da trẻ thường bị bong vẩy ra. Đó là quá tình sinh lý bình thường. Hiện tượng bong các mảng da lớn thường gặp ở những đứa trẻ đẻ quá tháng. Hiện tượng bong da sẽ tự hết đi. Nếu da của trẻ bị khô quá, có thể dùng kem trẻ em hoặc dầu hướng dương đã tiệt trùng bôi vào làm mềm da.
51. Bìu của đứa con mới đẻ của tôi chứa đầy chất lỏng. Liệu nó có tự hết không?
Bìu của các bé trai sơ sinh có chứa chất lỏng là hiện tượng bình thường, không gây nguy hiểm gì cho trẻ. Hiện tượng này sẽ tự mất đi mà không cần phải chữa trị. Tuy nhiên, cũng có khi chất lỏng trong bìu dái trẻ liên quan tới hiện tượng thoát vị bẩm sinh. Khi đó, cần phải can thiệp bằng phẫu thuật.
52. Trẻ sơ sinh có nên ở trong căn phòng đang được tu sửa không? Một vài giọt sơn có gây hại gì cho trẻ không?
Không nên tu sửa phòng ở khi đang có trẻ sơ sinh ở. Trẻ sơ sinh và trẻ đang bú mẹ thường rất nhạy cảm với những thay đổi đột ngột về không khí trong phòng. Bụi vôi, sơn tường, dầu bóng có thể gây ra những rối loạn nghiêm trọng trong cơ thể trẻ, phá vỡ quá trình phát triển của các chức năng quan trọng như thần kinh, hô hấp, tim mạch, miễn dịch...
53. Nên gội đầu cho trẻ sơ sinh như thế nào? Gội đầu bao nhiêu lần là vừa?
Nên gội đầu cho trẻ sơ sinh hằng ngày, trong mỗi lần tắm cho trẻ. Trong 1-2 tháng đầu, nên dùng xà phòng để gội đầu cho trẻ 1-2 lần trong 1 tuần, chú ý đừng để bọt xà phòng rơi vào mắt trẻ. Nước gội đầu cho trẻ phải ấm khoảng 37 độ C. Mẹ dùng tay trái giữ đầu trẻ, hơi ngửa về phía sau, dùng khăn xô ướt thấm lên đầu trẻ, sau đó xát xà phòng và gội bằng nước, dùng tay lấy khăn thấm nước lau từ trán xuống gáy trẻ.
54. Triệu chứng đột tử ở trẻ là cái gì vậy?
Triệu chứng đột tử ở trẻ là trẻ bị chết bất ngờ, đột ngột mặc dù nhìn bề ngoài, trẻ hoàn toàn bình thường, khỏe mạnh.
55. Nguyên nhân gây ra hiện tượng đột tử của trẻ là gì?
Hiện nay, người ta vẫn chưa xác định được nguyên nhân cụ thể và các phương pháp phòng ngừa triệu chứng đột tử ở trẻ con. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, triệu chứng đột tử có liên quan tới sự rối loạn ở các trung tâm thần kinh điều khiển hoạt động của hệ hô hấp và nhịp đập của tim mạch. Những rối loạn này rất khó xác định. Vì vậy, cả bố mẹ và bác sĩ cũng chẳng làm gì được trong trường hợp này.
Có hàng loạt yếu tố nguy hiểm trong thời kỳ mang thai có thể gây ra triệu chứng đột tử ở trẻ. Có thể là do mẹ bị thiếu máu nặng, huyết áp tăng hoặc giảm một cách đột biến trong thời kỳ mang thai. Việc mẹ hút thuốc trong thời kỳ mang thai cũng có thể gây ra sự rối loạn trong hoạt động của hệ tim mạch, dẫn tới đột tử.
Khoảng 1/3 số trẻ bị đột tử có dấu hiệu viêm nhiễm đường hô hấp dạng nhẹ, đặc biệt là các cháu bé trai. Những trẻ đẻ thiếu tháng và con những người mẹ quá trẻ, trẻ có cân nặng quá thấp khi mới sinh cũng dễ bị đột tử.
Tuy có các yếu tố đó nhưng hiện nay, người ta vẫn chưa có phương pháp nào xác định chính xác những triệu chứng cụ thể của đột tử ở trẻ em. Phần lớn những đứa trẻ ở trong nhóm nguy hiểm dễ trở thành nạn nhân của triệu chứng đột tử; nhưng ngay cả những đứa trẻ khỏe mạnh trong các gia đình bình thường cũng có thể bị đột tử.
56. Cần phải mặc cho trẻ sơ sinh ở nhà như thế nào? Có cần phải đi găng tay cho trẻ không?
Quần áo và tã lót của trẻ sơ sinh cần phải được làm từ vải bông, thoáng mát, mềm, dễ thấm nước và đủ ấm. Tã quấn sẽ giữ nhiệt độ cho trẻ tốt hơn. Đối với trẻ thiếu tháng, nên quấn cả tã vào tay để giữ ấm hoặc đeo găng tay, tất chân cho trẻ (nhưng nên để hở đầu và chân để tạo điều kiện cho trẻ hoạt động). Khi trẻ ngủ, cần đắp chăn mỏng cho trẻ. Nên quấn chăn cho trẻ khi đi dạo hoặc sau khi tắm xong. Trẻ dưới 1 tháng tuổi không nên mặc bất kỳ thứ quần áo nào.
57. Cách bế trẻ sơ sinh thế nào là tốt và an toàn nhất?
Người ta thường bế trẻ sơ sinh sau khi thay hoặc quấn tã cho trẻ. Trẻ phải nằm ngang, đầu nằm trên khủyu tay trái gập lại của người lớn, tay phải của người lớn đỡ chân của trẻ. Nếu bế trẻ để tắm, tốt nhất nên đỡ bằng tay trái, dùng đùi trái để giữ người trẻ.
58. Khi đón trẻ từ nhà hộ sinh về, cần chuẩn bị những thứ gì?
Trước hết, nên chuẩn bị sẵn một chiếc chăn quấn mỏng, một khăn choàng, một mũ sơ sinh, 2 tã mỏng, 1 tã ấm và chăn bọc ngoài tùy theo thời tiết. Tất cả các tã lót đều phải được giặt sạch, là khô trước. Ngoài ra, ở nhà cần có một số tã lót dự phòng khác.
59. Liệu có nên cho trẻ sơ sinh nằm trên một cái gối nhỏ không?
Không nên. Trẻ còn bé không nên cho nằm gối đầu. Tốt nhất nên dùng cái tã lót gập làm tư. Đừng sợ cái gối kiểu này làm cho trẻ khó chịu. Ngược lại, những gối bông, gối bông mềm chỉ có hại cho trẻ, làm cho trẻ dễ bị chảy mồ hôi hoặc dễ bị vẹo cột sống.
60. Triệu chứng đột tử có mang tính di truyền không?
Hiện nay người ta vẫn chưa xác định được chính xác rằng triệu chứng đột tử có mang tính di truyền hay không.
Tuy nhiên, các nghiên cứu gần đây cho thấy, ở những trẻ mà gia đình từng có người đột tử, khả năng đột tử là rất lớn. Do đó, những đứa trẻ trong các gia đình này được coi là thuộc nhóm có mức nguy hiểm cao.
61. Triệu chứng đột tử của trẻ thường xảy ra ở lứa tuổi nào?
Triệu chứng đột tử thường xuất hiện trong khoảng 1-12 tháng tuổi. Nhiều trẻ bị đột tử ngay sau khi sinh. Theo các thống kê thì các vụ đột tử của trẻ em có xu hướng tăng trong mùa đông hoặc khi trẻ đang ngủ.
62. Cần phải đặt giường của trẻ ở chỗ nào trong phòng?
Trước hết, cần làm sao cho trong phòng trẻ nhỏ có càng có ít đồ vật dễ bám bụi càng tốt. Nếu trong phòng có rải thảm, tốt nhất nên tạm bỏ ra chỗ khác. Giường của trẻ nên đặt ở chỗ sáng nhưng không nên để sát cửa sổ quá, phải sát với giường của mẹ.
63. Có nên sử dụng xe nôi để thay cho giường của trẻ không?
Không nên sử dụng xe nôi thay cho giường vì các thành của xe nôi rất bí, không khí không lọt được vào. Ngoài ra, xe nôi dùng để đẩy ở ngoài đường nên rất dễ có nhiều bụi.
64. Đứa con mới đẻ của tôi thở rất gấp. Điều đó có bình thường không?
Thường thì nhịp thở của trẻ sơ sinh nhanh hơn nhịp thở của người lớn. Bạn hãy đếm nhịp thở của trẻ. Nếu nhịp thở là 30-40 lần/1 phút thì là hoàn toàn bình thường.
65. Ở vùng gáy và trên mí mắt đứa con sơ sinh của tôi có các vết đỏ. Khi nào thì chúng sẽ mất đi?
Các vết đỏ (nốt ruồi) là do sự giãn mạch gây ra, không hề gây cho trẻ bất kỳ sự đau đớn, khó chịu nào cả. Thường thì các vết này sẽ mất đi khi trẻ được 2 tuổi.
66. Thể dục tiền đình là cái gì vậy?
Đó là một dạng thể dục giúp cho bộ máy tiền đình của trẻ phát triển. Trung tâm tiền đình là bộ phận phát triển nhất của thai nhi, việc kích thích sẽ khiến bộ phận này phát triển tốt hơn.
Một trong các bài tập đơn giản là xoa đầu trẻ khi cho trẻ bú. Từ khi trẻ được 14-15 ngày tuổi cho đến 3 tháng tuổi, có thể sử dụng trò chơi bằng bóng. Cần mua trước một quả bóng thổi có đường kính khoảng 40-50 cm. Dùng tã lót quấn xung quanh quả bóng, cho trẻ mặc áo túi liền quần. Tay trái đỡ trẻ nằm ngửa, tay phải dùng bóng xoa vào chân trẻ theo chiều kim đồng hồ và ngược lại. Hằng ngày nên làm khoảng 1-2 phút, sau tăng dần lên thành 5 phút/ngày.
67. Dưới má của con tôi có các cục màu xanh - nâu. Đó là cái gì vậy?
Các cục màu xanh - nâu là các u mạch dưới da, có thể nguy hiểm đối với trẻ. Chúng có thể phát triển to ra về kích thước nên bạn phải cẩn thận để không làm tổn thương các u hoặc gây chảy máu. Cần cho trẻ tới bác sĩ ngoại khoa để khám và có phương pháp điều trị cụ thể.
68. Những đồ dùng gì cần có để phục vụ cho việc chăm sóc trẻ?
Các đồ dùng cần thiết để chăm sóc trẻ gồm có: Chậu tắm, xà phòng trẻ con, hộp đựng xà phòng, bình đựng nước nóng, 3 cái cặp nhiệt độ (để đo nước tắm, nhiệt độ trong phòng và nhiệt độ cơ thể), một hộp đựng bông, cây ngoáy tai, một cái kéo nhỏ hoặc bấm móng tay, kem trẻ em, dầu bôi vadơlin. Tất cả đồ dùng đều phải rửa sạch, để trong hộp riêng. Các tã lót và tã bẩn của trẻ nên để trong xô riêng có nắp đậy.
69. Bệnh Feninxeton là gì?
Đó là một căn bệnh di truyền rất nguy hiểm. Đặc điểm chính của nó là quá trình trao đổi của axit amin feninalanin bị phá vỡ, rối loạn. Feninalanin là chất có trong thành phần cơ bản của tất cả các protid tự nhiên.
Chất feninalanin được tạo thành do sự tách ra của các protid có trong thịt, sữa... Ở những đứa trẻ bị bệnh feninxeton, quá trình trao đổi bình thường của chất feninalanin bị rối loạn, tạo thành các chất Feninxeton, rơi xuống đường nước tiểu ra ngoài hoặc tập trung ở não trẻ, dẫn tới sự chậm phát triển về tâm lý và thể chất của trẻ.
70. Tóc của con tôi gần đây bị rụng nhiều. Điều đó có bình thường không? Nguyên nhân có phải là thiếu vitamin không?
Đứa con sơ sinh của bạn bị rụng lớp tóc đầu tiên (tóc máu), sau đó sẽ mọc tóc khác. Hiện tượng này không phải do bệnh tật hoặc thiếu vitamin. Đôi lúc trẻ bị rụng tóc rất nhanh, thành trọc đầu; nhưng rồi tóc mới sẽ lại mọc lên. Đó là hiện tượng bình thường trong quá trình phát triển của trẻ.
Phần 2: Trẻ bú mẹ
1. Con tôi thường không chịu nằm yên, hay đập chân đập tay. Liệu cháu có bị làm sao không?
Xin bạn đừng ngại. Trẻ ở độ tuổi đang bú mẹ thường rất hiếu động. Đó là biểu hiện bình thường của một đứa trẻ khỏe mạnh.
2. Đứa con đang bú của tôi thường ngủ chập chờn suốt ngày, đêm chỉ ngủ liên tục 3 tiếng. Có nên cho cháu uống thuốc an thần không?
Không nên cho trẻ đang bú dùng bất kỳ thứ thuốc an thần nào. Nếu lúc thức, trẻ không quấy, ăn ngon miệng thì không cần phải lo lắng nhiều (tất nhiên là nếu có đứa con như vậy, bố mẹ sẽ sẽ rất vất vả). Không nên quấy rầy trẻ, cứ để trẻ ngủ tùy theo ý thích của nó.
3. Có cần phải bật đèn ngủ khi trẻ ngủ hay không?
Điều đó cũng không cần thiết lắm.
300 câu hỏi của bố mẹ trẻ (phần 12)
4. Có nên hạn chế cho trẻ dùng xe tập đi không? Điều đó có làm giảm sự tò mò, ham hiểu hoặc làm chậm sự phát triển của trẻ không?
Hiện nay vẫn chưa có nghiên cứu nào chứng minh được rằng việc dùng xe tập đi nhiều sẽ làm cho trẻ chậm phát triển. Trẻ có thể ngồi một chỗ mà vẫn quan sát được những gì xung quanh nó. Có điều, bố mẹ chỉ nên để trẻ ngồi một mình khi cảm thấy thực sự an toàn. Nên nhớ rằng không phải lúc nào cho trẻ ngồi xe tập đi cũng là tốt cả. Cần phải bế, nói chuyện, gọi tên các đồ vật xung quanh, chỉ cho trẻ biết, chơi với trẻ. Sự tiếp xúc thường xuyên với trẻ có một vai trò quyết định trong mức độ phát triển chung của trẻ.
5. Con tôi phải chụp lồng ngực bằng tia Rơnghen. Điều đó có gây tác hại gì cho cháu không?
Khi dùng tia Rơnghen để chụp lồng ngực cho trẻ, trẻ chỉ phải hấp thu một lượng tia phóng xạ rất nhỏ, không đủ để ảnh hưởng tới sức khỏe.
6. Nên cắt móng chân, móng tay cho trẻ đang bú mẹ như thế nào và khi nào?
Móng chân, móng tay của trẻ phải bắt đầu được cắt khi chúng dài ra để không làm xây xát da trẻ. Nên dùng bấm móng tay hoặc kéo nhỏ có đầu tròn, lấy bông tẩm cồn lau qua các dụng cụ này trước khi dùng. Cố gắng theo dõi, đừng để các móng tay, móng chân trẻ bị sưng hoặc có mủ. Cách phòng ngừa tốt nhất là khoảng 1 tuần 1 lần bôi cồn I-ốt 2% vào các móng chân, móng tay trẻ.
7. Con tôi nhiều khi khóc mà chẳng có nguyên nhân gì cả, nhưng nó nín ngay khi được tôi bế. Tôi làm như vậy có phải là nuông chiều nó quá hay không?
Dùng từ "nuông chiều" đối với trẻ đang ở độ tuổi bú mẹ là không chính xác lắm. Nuông chiều là sự quan tâm quá mức của bố mẹ đối với đứa trẻ, đáp ứng mọi yêu cầu và sự nũng nịu của trẻ. Trẻ đang bú mẹ ở những tháng đầu tiên chỉ khóc khi gặp chuyện gì đó và đa số các trường hợp cần được dỗ dành. Trẻ muốn dùng tiếng khóc để buộc bố mẹ phải chú ý tới nó, vì vậy nếu trẻ khóc, bạn nên bế cháu lên. Điều đó sẽ ảnh hưởng tốt tới sự phát triển của trẻ. Tuy nhiên, bạn cũng không nên suốt ngày bế trẻ trên tay. Nhiều khi cũng cần phải để trẻ một mình. Cần phải cho trẻ chơi đồ chơi đúng lúc, dạy trẻ biết phân biệt giữa sự cần thiết với sự nũng nịu.
Nếu trẻ nằm trong giường mà khóc thì trước hết phải xác định xem nguyên nhân gì kiến cho trẻ khóc trước khi bế trẻ lên tay. Đôi lúc chỉ cần cho trẻ ăn, thay tã là nó sẽ nín ngay. Nếu trẻ ăn no, tã lót khô ráo mà vẫn khóc có nghĩa là trẻ nằm ngửa lâu đã bị mỏi, cần phải bế trẻ lên.
8. Con tôi 11 tháng tuổi, có nên cho cháu mang đồ chơi lên giường khi đi ngủ không? Nếu được thì nên mang những loại đồ chơi gì?
Hầu hết trẻ con đều có sự gắn bó đặc biệt đối với một loại đồ chơi nào đó (búp bê, con giống...); rất khó có thể tách trẻ ra khỏi các đồ chơi đó. Bởi vậy, bạn không nên quá lo lắng khi con trẻ cầm theo một thứ đồ chơi mà nó ưa thích lên giường ngủ. Điều quan trọng nhất là đồ chơi đó phải không gây nguy hiểm gì đối với trẻ. Tất nhiên, tốt nhất vẫn là để trẻ ngủ mà không cần có đồ chơi.
9. Trong vài ngày gần đây, con tôi thường kêu rất to, điều đó có nghĩa là gì?
Nguyên nhân làm cho trẻ kêu thét có thể rất khác nhau, do trẻ đau tai, đau đầu hoặc đau bụng... Vì vậy, bạn cần khẩn trương đưa trẻ đến bác sĩ nhi khám.
10. Con tôi khóc mà không hề có nước mắt. Liệu điều đó có bình thường không?
Điều đó cũng hoàn toàn bình thường. Rồi cũng đến lúc nước mắt sẽ chảy ra nhiều hơn.
11. Con tôi ngủ rất say vào ban ngày, còn ban đêm nó không chịu ngủ gì cả. Vậy tôi phải làm thế nào đây?
Điều đó đối với trẻ là một hiện tượng hết sức bình thường, bạn không nên quá lo lắng.
Dần dần, trẻ sẽ quen với chế độ ngủ về ban đêm. Nếu được, bạn nên kéo dài giờ chơi của trẻ vào ban ngày nhiều hơn. Chỉ cần bạn kiên nhẫn một chút là được.
12. Chân tay con tôi rất lạnh. Điều đó có bình thường không?
Đó là đặc điểm riêng của con bạn, không cần phải có biện pháp gì đặc biệt nào đối với trẻ cả. Cần mặc quần áo cho phù hợp với thời tiết và tuổi tác của trẻ.
13. Loại đệm và giường nào là thích hợp nhất đối với trẻ?
Tốt nhất là nên dùng đệm bông hoặc đệm cỏ, còn giường thì tốt nhất là giường làm bằng gỗ.
14. Khi thức dậy vào ban đêm hoặc khi nằm nghiêng, đứa con đang bú của tôi thường bị chảy nước mắt ở một bên. Điều đó có bình thường không?
Đó là hiện tượng không bình thường, có thể do tuyến lệ bị tắc. Nguyên nhân là tuyến lệ bị các mô ở mặt đè lên trong một thời gian dài hoặc ven bị tắc. Nếu hiện tượng chảy nước mắt kéo dài, cần phải thay đổi tư thế của trẻ khi ngủ.
15. Con tôi hay mút ngón tay. Tôi phải làm gì? Có nên cho cháu ngậm vú cao su?
Nguyên nhân chính của hiện tượng trẻ mút ngón tay là bản năng mút của trẻ không được thỏa mãn. Thường thì thói quen xấu đó của trẻ xuất hiện một phần do người lớn thiếu chú ý tới trẻ.
Nếu trẻ bắt đầu mút ngón tay hoặc bàn tay, tốt nhất là không bắt trẻ thôi mút ngay lập tức, mà nên cho trẻ bú mẹ lâu hơn hoặc cho mút vú cao su.
Đa số trẻ bắt đầu mút ngón tay từ khoảng 3 tháng và mút cho tận đến 1-3 tuổi. Khoảng từ 3 đến 6 tuổi, trẻ mới từ bỏ thói quen xấu này. Còn những trẻ mút vú cao su thì đến 1-2 tuổi là bỏ được.
16. Đối với trẻ được 3 tháng tuổi, nên có những bài tập nào?
Trong 3 tháng đầu, nên khuyến khích trẻ vận động bằng cách đặt trẻ nằm sấp, không buộc tã quá chặt, để tay trẻ được thỏa mái, xoay trẻ lúc trẻ chơi, chơi cùng trẻ để trẻ nhanh biết bò. Bắt đầu từ tuần thứ 3, nên làm các động tác massage cho trẻ. Từ 1 tháng rưỡi trở đi, nên cho trẻ tập thể dục.
Các động tác massage và thể dục rất có lợi đối với sự phát triển thể chất và tâm lý của trẻ, đẩy nhanh quá trình hình thành các kỹ năng vận động, làm cho quá trình trao đổi chất diễn ra tốt hơn. Đối với trẻ từ 1,5 đến 3 tháng tuổi, có thể làm các bài tập thể dục sau:
1. Massage tay.
2. Massage chân.
3. Đặt trẻ nằm sấp.
4. Massage lưng.
5. Massage bụng.
6. Massage bàn chân.
7. Cho trẻ bò sấp bụng.
8. Cho trẻ trườn đi.
Lúc đầu, bài tập này nên làm 1-2 lần trong một ngày; trong vòng 7-10 ngày sau đó tăng lên 6-8 lần. Khi tập, cần cởi quần áo cho trẻ. Dùng tay xoa từ bàn tay lên bả vai của trẻ, xoa từ bàn chân lên đùi, tránh xoa đầu gối và gây chấn động mạnh trong các khớp xương của trẻ. Khi trẻ ở tư thế nằm sấp, tay phải mẹ để dưới ngực và đầu trẻ phải hơi ngẩng. Khi massage lưng, phải làm từ mông lên đầu và phải giữ chân trẻ.
Khi massage vùng bụng, phải dùng bàn tay xoa nhẹ theo chiều kim đồng hồ, không ấn mạnh vào vùng gan của trẻ. Có thể dùng hai ngón tay cái để xoa lòng bàn chân trẻ. Khi cho trẻ nằm nghiêng bên phải, cần dùng tay trái giữ hông trẻ, tay phải xoa nhẹ theo cột sống lên cổ trẻ; trong tư thế này, lưng của trẻ hơi gập lại.
Trong bài tập cho trẻ nằm sấp, nên đặt bàn tay vào chân trẻ làm bệ tỳ cho trẻ trườn dần về phía trước.
Chích Ngừa và Khai Trường
Thế là các em học sinh lại sắp trở về với trường ốc, sau mấy tháng nghỉ trong một mùa hè nóng bức.
Cha mẹ bận rộn lo sắm sửa quần áo đồng phục, sách vở cho con em. Đồng thời cũng không quên đưa con em tới phòng mạch bác sĩ để khám sức khỏe tổng quát, nhất là cập nhật hóa sổ chích ngừa các bệnh có thể ngừa được.Nói tới chích là các em sợ, sợ đau. Mà các bậc cha mẹ đôi khi cũng e dè không tin tưởng ở công hiệu của chích ngừa hoặc ngại có phản ứng của thuốc chủng.
Nhà chức trách quan tâm tới vấn đề sức khỏe của dân chúng thì chặt chẽ hơn: Hầu hết các trường học đều đòi hỏi một số chích ngừa trước khi các em có thể đi học..Câu chuyện ngừa bệnh này dường như cũng nêu ra nhiều khúc mắc, nên xin cùng tìm hiểu thêm.
Nhà chức trách quan tâm tới vấn đề sức khỏe của dân chúng thì chặt chẽ hơn: Hầu hết các trường học đều đòi hỏi một số chích ngừa trước khi các em có thể đi học..Câu chuyện ngừa bệnh này dường như cũng nêu ra nhiều khúc mắc, nên xin cùng tìm hiểu thêm.
I got a shot the other day. To avoid the swine flu
Tính miễn dịch của cơ thể
Ngay khi còn nằm trong lòng mẹ, thai nhi đã được thiên nhiên trang bị cho một hệ thống phòng thủ, bảo vệ để chống lại bệnh tật, đó là “tính miễn dịch”.
Đây là một hiện tượng di truyền được tạo ra do một số tế bào đặc biệt trong máu và hạch bạch huyết sản xuất chất kháng thể để tìm diệt mầm gây bệnh.Ban đầu nó còn kém phát triển, nhưng trong thời gian mà cơ thể lớn lên, nó được tăng cường bằng những yếu tố phòng bệnh từ máu và sữa mẹ. Nhờ đó con người tự nhiên tránh được một số bệnh mà các động vật khác thường mắc phải.
Khi khỏe mạnh, cơ thể có thể ngăn chặn sự xuất hiện của bệnh, nhưng nếu vì lý do nào đó mà cơ thể yếu đi, mầm độc sẽ lấn át, gây ra bệnh.
Đây là một hiện tượng di truyền được tạo ra do một số tế bào đặc biệt trong máu và hạch bạch huyết sản xuất chất kháng thể để tìm diệt mầm gây bệnh.Ban đầu nó còn kém phát triển, nhưng trong thời gian mà cơ thể lớn lên, nó được tăng cường bằng những yếu tố phòng bệnh từ máu và sữa mẹ. Nhờ đó con người tự nhiên tránh được một số bệnh mà các động vật khác thường mắc phải.
Khi khỏe mạnh, cơ thể có thể ngăn chặn sự xuất hiện của bệnh, nhưng nếu vì lý do nào đó mà cơ thể yếu đi, mầm độc sẽ lấn át, gây ra bệnh.
Swine Flu Vaccine H1N1 The Truth about Swine Flu
Có điều đáng lưu ý là thường thường khi đã bị bệnh một lần thì lần sau sẽ được miễn nếu chẳng may tái nhiễm với cùng vi khuẩn. Lý do là cơ thể đã được kích thích để hệ thống miễn dịch tạo ra kháng thể chống lại bệnh. Đây cũng là nguyên tắc của việc tạo ra miễn dịch bằng sự tiêm chủng: gây ra một bệnh rất nhẹ để tạo ra sức đề kháng với tác nhân của bệnh đó.
Ngoài sự miễn dịch, lớp da bao bọc cơ thể cũng là thành trì chống mầm độc ngoại xâm từ môi trường chung quanh; chất acid chua trong bao tử có công dụng tiêu diệt vi trùng tình cờ còn lẫn trong thực phẩm; chất nhờn ở cơ quan hô hấp và tiểu tiện để đưa đẩy chất có hại ra khỏi cơ thể.
Nguồn gốc sự chủng ngừa bệnh
Sự chủng ngừa đã được dùng ở Trung Hoa, Ấn Độ, Hy Lạp từ ngàn năm trước khi họ tìm cách ngừa bệnh đậu mùa bằng chất liệu lấy từ người bệnh đưa vào người lành. Sau đó, nhiều y khoa học gia cũng lưu tâm khảo cứu thêm về vấn đề này.
Nhưng phải đợi tới năm 1796, sự việc mới được cụ thể hóa. Một y sĩ người Anh, Edward Jenner, nhận thấy là người vắt sữa ở những con bò có bệnh đậu mùa sẽ bị lây bệnh nhưng đồng thời họ đã tạo ra được tính miễn dịch với bệnh này. Ông ta bèn chủng đậu bò cho con người với hy vọng bảo vệ không bị bệnh đậu mùa trong những dịp tiếp xúc với mầm bệnh sau này.
Để chinh phục y giới về kết quả việc khảo cứu, ông ta chủng cho chính con trai của mình và đứa bé không bao giờ mắc bệnh. Bác sĩ Jenner đã thành công và đặt nền móng cho việc chế biến thuốc chủng an toàn chống bệnh nhiễm khuẩn ở các quốc gia Tây Phương.
Từ nước Anh, thuốc ngừa Đậu Mùa nhập cảng vào Hoa Kỳ. Được thông báo sự công hiệu của thuốc chủng, Tổng Thống Thomas Jefferson bèn áp dụng cho thân nhân, gia đình, và cả bà con lối xóm nữa.
Cách bào chế thuốc chủng ngừa
Nhắc lại là để có thể gây ra bệnh truyền nhiễm, vi khuẩn cần được tăng gia sinh sản và gây tổn thương cho các cơ quan, bộ phận của cơ thể.
Trong thuốc chủng, mầm gây bệnh được chế biến để không có khả năng sinh sản hoặc sinh sản rất ít, không đủ mạnh để gây ra bệnh nhưng có khả năng tạo ra kháng thể chống lại với mầm bệnh về sau này.
Có loại thuốc chủng trong đó:
a-Gene của mầm độc đã được thay đổi khiến sự sinh sản tuy còn nhưng rất yếu
(bệnh sởi, quai bị, trái dạ, tê liệt loại uống).
(bệnh sởi, quai bị, trái dạ, tê liệt loại uống).
b- Gene bị tiêu diệt hoàn toàn không còn sinh sản (thuốc chủng bệnh tê liệt loại chích).
c- Thuốc chủng chỉ dùng một phần của mầm độc, không có gene cho nên tri73 thành vô sinh (chủng ngừa viêm gan B, ho gà).
đ- Thuốc chủng mà độc tố của mầm độc đã bị vô hiệu hóa (bệnh yết hầu, phong đòn gánh).
Varicella "Chicken pox"
Ở bên Mỹ, sau khi được các viện bào chế sản xuất, thuốc được đưa cho cơ quan Thực Phẩm và Dược Phẩm Hoa Kỳ kiểm soát coi có an toàn và công hiệu không.
Rồi một ủy ban khác gồm các chuyên viên có kiến thức cao về dịch học và bệnh trẻ em sẽ thảo luận về ích lợi, phí tổn của thuốc, đưa ra lời khuyến cáo nên dùng thuốc chủng như thế nào.
Rồi một ủy ban khác gồm các chuyên viên có kiến thức cao về dịch học và bệnh trẻ em sẽ thảo luận về ích lợi, phí tổn của thuốc, đưa ra lời khuyến cáo nên dùng thuốc chủng như thế nào.
Giai đoạn cuối là các trường học thường đòi hỏi là trẻ em muốn nhập học phải có giấy chứng nhận đã chích ngừa một số bệnh. Tất nhiên, riêng tại Hoa Kỳ, cha mẹ có thể từ chối sự chủng ngừa vì lý do tôn giáo, đạo đức, quan niệm sống hay chủng tộc.
Nhiều người không chấp nhận, ngần ngại chích ngừa vì một vài hiểu lầm cho là chủng ngừa không công hiệu, không an toàn, có thể gây ra tác dụng phụ hoặc gây ra bệnh.
Có người lý luận là cứ để tự nhiên có tính miễn dịch sau khi mắc bệnh hơn là chủng ngừa, vì chủng ngừa đôi khi làm suy yếu tính miễn dịch tự nhiên của trẻ em.
Có người lý luận là cứ để tự nhiên có tính miễn dịch sau khi mắc bệnh hơn là chủng ngừa, vì chủng ngừa đôi khi làm suy yếu tính miễn dịch tự nhiên của trẻ em.
Thực tế cho hay không có thuốc ngừa nào an toàn 100%. Hơn nữa, khi kiểm điểm kết quả sự chủng ngừa với các bệnh trên thế giới ta thấy sự ích lợi quá to lớn so sánh với một số tác dụng phụ nhẹ nhàng, không nguy hiểm. Thuốc chủng ngừa bệnh đã là một trong mười kỳ công trong phạm vi y tế công cộng của thế kỷ 20.
Hữu hiệu của chủng ngừa
Giáo sư Nhi khoa Samuel Katz của Trung Tâm Y Khoa Duke University bên Mỹ, người có nhiều kinh nghiệm về chủng ngừa, đã quả quyết: ”Sự tạo ra tính miễn dịch là phương tiện hữu hiệu duy nhất để làm giảm số bệnh tật và số tử vong ở trẻ em”.
Để thấy sự công hiệu của thuốc chủng, xin hãy coi qua vài thống kê sau đây về một số bệnh:
Để thấy sự công hiệu của thuốc chủng, xin hãy coi qua vài thống kê sau đây về một số bệnh:
a-Bệnh tê liệt trẻ em: Trước khi có thuốc chủng bệnh này vào thập niên 50, có cả ngàn trẻ em bị bệnh, làm tê liệt hạ chi phải mang nạng, ngồi xe lăn; nhiều bệnh nhân bị liệt hô hấp phải nằm trong lồng phổi sắt để thở.
Từ năm 1997, không còn trường hợp tê liệt nào được báo cáo ở nước Mỹ và các nước ở Tây bán cầu. Năm 1994, một dịch tê liệt từ Ấn Độ xâm nhập Gia Nã Đại nhưng nhờ chích ngừa ráo riết nên đã chặn đứng được dịch này.
Từ năm 1997, không còn trường hợp tê liệt nào được báo cáo ở nước Mỹ và các nước ở Tây bán cầu. Năm 1994, một dịch tê liệt từ Ấn Độ xâm nhập Gia Nã Đại nhưng nhờ chích ngừa ráo riết nên đã chặn đứng được dịch này.
b- Bệnh sởi: Còn nhớ khi xưa ở bên nhà hầu hết trẻ con bị ban sởi với số tử vong cao vì các biến chứng như sưng phổi, viêm não, tổn thương não bộ. Đó là do không có chích ngừa đầy đủ. Cho nên các cụ ta khi đó thường nói là đừng tính có bao nhiêu con cho tới khi chúng sống sót sau bệnh ban sởi.
Ngày nay con cháu ta bên Mỹ này năm thì mười họa mới có em mắc bệnh sởi, nhờ chương trình chủng ngừa sởi ở đây rất chu đáo, hầu như bắt buộc ngay từ khi các em vào học lớp mẫu giáo. Trong nước thì việc chủng ngừa bệnh này cũng được khuyến khích mạnh mẽ.
Ngày nay con cháu ta bên Mỹ này năm thì mười họa mới có em mắc bệnh sởi, nhờ chương trình chủng ngừa sởi ở đây rất chu đáo, hầu như bắt buộc ngay từ khi các em vào học lớp mẫu giáo. Trong nước thì việc chủng ngừa bệnh này cũng được khuyến khích mạnh mẽ.
Năm 1941, chưa có chủng ngừa, có gần 900.000 trường hợp bệnh sởi. Thuốc chủng được bào chế năm 1962 và năm 1997, chỉ còn trên 100 trường hợp.
c-Bệnh đậu mùa: một thời đã làm thiệt mạng nhiều người trên thế giới, nay coi như đã bị xóa sổ; bệnh ho gà, bệnh yết hầu, bệnh phong chẩn đã giảm rất nhiều nhờ chủng ngừa.
Nếu ngưng chương trình chủng các bệnh có thể ngừa được thì chắc ta sẽ thấy bột phát trở lại những dịch chết người kinh khủng như vào đầu thế kỷ vừa qua.
Các bệnh nên chích ngừa
Hiện nay 10 loại chủng ngừa sau đây được khuyến cáo nên áp dụng vì công hiệu miễn dịch cao: yết hầu (Diphtheria), uốn ván (Tetanus), ho gà (Pertussis), tê liệt (Polio), ban sởi (Measles), quai bị (Mumps), phong ban (Rubella), viêm gan B (Hepatitis B), viêm não B (H. influenza B), thủy đậu (Varicella).
Việc chủng ngừa thường bắt đầu thực hiện khi các em mới sanh hoặc sanh được 2 tháng. Tới khi chúng lên 2 tuổi thì hầu như 80% việc chủng ngừa đã được hoàn tất.
Thuốc chủng có thể gom chung với nhau cho tiện, chẳng hạn ngừa quai bị, sởi, phong ban với nhau, yết hầu, uốn ván, ho gà cùng một lúc.
Thuốc chủng có thể gom chung với nhau cho tiện, chẳng hạn ngừa quai bị, sởi, phong ban với nhau, yết hầu, uốn ván, ho gà cùng một lúc.
Lịch trình chích ngừa:
a- Mới sanh : chích viêm gan B (Hep B) lần đầu.
b- Hai tháng: ho gà, uốn ván, yết hầu (DTaP), tê liệt (Polio), Hemophillus Influenza (Hib) lần đầu + Hep B lần thứ nhì.
c- 4 và 6 tháng: DTaP lần thứ nhì + Hib lần thứ nhì rồi thứ ba.
đ-12 tháng: thủy đậu, ban sởi, quai bị, phong ban (MMR) lần đầu + Hib lần thứ tư; Hepatitis A 2 lần cách nhau 6 tháng.
e- 15 tháng: Hep B lần ba + DTaP lần thứ tư.
g- 4 tới 6 tuổi: MMR lần thứ nhì + Polio lần thứ tư.
Thường thường tất cả các chích ngừa này được hoàn tất sau năm sáu lần tới phòng mạch bác sĩ.
Một câu hỏi thường được đặt ra là nếu mình quên một lần chủng ngừa theo lịch trình thì phải làm sao.
Xin thưa là không bao giờ quá trễ để chích ngừa. Khi lịch trình bị gián đoạn vì quên, ta không phải chích lại từ đầu mà chỉ cần chích từ lần đã ngưng.
Một câu hỏi thường được đặt ra là nếu mình quên một lần chủng ngừa theo lịch trình thì phải làm sao.
Xin thưa là không bao giờ quá trễ để chích ngừa. Khi lịch trình bị gián đoạn vì quên, ta không phải chích lại từ đầu mà chỉ cần chích từ lần đã ngưng.
Phụ huynh nhiều khi cũng bối rối không biết phải chích bao nhiêu lần để có miễn dịch hoàn toàn hoặc bao giờ phải chích bồi dưỡng, bổ túc. Đặc biệt là các em hay nghịch ngợm chạy nhẩy dễ té ngã trầy da, nguy cơ nhiễm bệnh phong đòn gánh gia tăng, cho nên cần chích tăng cường thuốc ngừa này mỗi mười năm.
Do đó, cần giữ sổ chích ngừa cẩn thận để ghi nhớ, theo dõi lịch trình chích ngừa đã được các nhà chuyên môn y tế ấn định, nhất là khi di chuyển sang địa phương khác, hoặc khi thay đổi bác sĩ gia đình.
Do đó, cần giữ sổ chích ngừa cẩn thận để ghi nhớ, theo dõi lịch trình chích ngừa đã được các nhà chuyên môn y tế ấn định, nhất là khi di chuyển sang địa phương khác, hoặc khi thay đổi bác sĩ gia đình.
Tại Hoa Kỳ, đa số các chương trình chích ngừa đều miễn phí hoặc lệ phí rất thấp, qua các trung tâm y tế địa phương hay tại phòng mạch bác sĩ.
Phản ứng phụ và trường hợp không chích ngừa
Tác dụng phụ của thuốc chủng cũng thường xẩy ra nhưng rất nhẹ: chỗ chích hơi sưng, hơi đau, ngưa ngứa, nhiệt độ hơi lên cao. Trong các trường hợp này, ta có thể cho con em uống một liều thuốc giảm sốt acetaminophen ( Tylenol). Nhớ là không nên cho thuốc Aspirin. Cho con em uống nhiều nước để hạ nhiệt; mặc quần áo thoáng nhẹ; chườm khăm tẩm nước ấm.
Hãn hữu lắm mới có phản ứng mạnh như khó thở, hạ huyết áp, nổi ngứa cùng mình, ngất xỉu ngay sau khi chủng. Khi bị phản ứng mạnh như vậy thì không được chủng ngừa với thuốc chủng đó nữa.
Hãn hữu lắm mới có phản ứng mạnh như khó thở, hạ huyết áp, nổi ngứa cùng mình, ngất xỉu ngay sau khi chủng. Khi bị phản ứng mạnh như vậy thì không được chủng ngừa với thuốc chủng đó nữa.
Khi các em có các dấu hiệu sau đây thì nên cho bác sĩ hay ngay:
a-Nhiệt độ đo ở hậu môn lên trên 105F hoặc 39 C
b-Nếu da xanh rờn và con em đi cà nhắc.
c-Con em khóc liên tục cả mấy giờ sau khi chích ngừa.
d-Cơ thể con em run giựt.
Các em bị bệnh ung thư, bị bệnh liệt kháng AIDS cũng không được chủng loại thuốc trong đó mầm bệnh bị làm suy yếu, như thuốc chủng bệnh sởi, quai bị, phong ban, thủy đậu, tê liệt.
Trẻ em đang đau ốm thì tùy theo trường hợp: nặng với nóng sốt cao vì nhiễm trùng thì hoãn chủng ngừa tới khi bình phục. Khi các em chỉ bị đau nhẹ như viêm tai, ho, sổ mũi, tiêu chẩy thì đều có thể chủng ngừa được. Bác sĩ gia đình sẽ cho ta lời khuyên quyết định.
Trẻ em đang đau ốm thì tùy theo trường hợp: nặng với nóng sốt cao vì nhiễm trùng thì hoãn chủng ngừa tới khi bình phục. Khi các em chỉ bị đau nhẹ như viêm tai, ho, sổ mũi, tiêu chẩy thì đều có thể chủng ngừa được. Bác sĩ gia đình sẽ cho ta lời khuyên quyết định.
Kết luận
Bệnh tật không phải tự nhiên tan biến đi.
Mặc dù con người đã ý thức được những nguyên nhân gây bệnh, đã sống điều độ, vệ sinh hơn, y học đã cống hiến nhiều phương tiện trừ bệnh tật, nhưng bệnh tật vẫn còn luẩn quẩn đó đây chỉ chờ cơ hội thuận tiện là xâm nhập cơ thể ta.
Cho nên sự phòng ngừa bệnh, mà chủng ngừa là một, vẫn còn rất quan trọng.
Vả lại “An ounce of prevention is worth a pound of cure” hoặc “Phòng bệnh hơn chữa bệnh”.
Chỉ cần một sự quan tâm, dành ra một chút thì giờ để thực hiện sự phòng ngừa này là ta có thể tránh được những dịch bệnh gây tử vong cao như dịch cúm Tây Ban Nha năm 1918 giết gần 20 triệu người trên thế giới; giúp cả ngàn trẻ em tránh được khuyết tật bẩm sinh về tim, mắt, điếc và chậm trí do bệnh Rubella từ mẹ truyền cho con; cứu sống cả triệu trẻ em trên thế giới khỏi thiệt mạng vì bênh sởi.Mặc dù con người đã ý thức được những nguyên nhân gây bệnh, đã sống điều độ, vệ sinh hơn, y học đã cống hiến nhiều phương tiện trừ bệnh tật, nhưng bệnh tật vẫn còn luẩn quẩn đó đây chỉ chờ cơ hội thuận tiện là xâm nhập cơ thể ta.
Cho nên sự phòng ngừa bệnh, mà chủng ngừa là một, vẫn còn rất quan trọng.
Vả lại “An ounce of prevention is worth a pound of cure” hoặc “Phòng bệnh hơn chữa bệnh”.
Đấy là phần thưởng của mũi thuốc chích mang lại sức khỏe tốt cho con người. Chẳng lẽ ta lại bỏ qua những cơ hội phúc lợi mà xã hội đã ân cần cung ứng, hiến dâng.
Bác sĩ Nguyễn Ý-Đức
Texas- Hoa Kỳ
Texas- Hoa Kỳ
Ký Hiệu Trên Đồ Nhựa
Mỗi đồ vật nhựa đều được đánh số hiệu, từ đó ta có thể biết cái nào sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe con người.
Nếu bạn vô tình lật ngược một chiếc vỏ chai Lavie hoặc một hộp dầu gội đầu, bạn sẽ thấy những con số nằm gọn trong dấu hiệu “recycle”, vậy bạn có biết những con số này có ý nghĩa như thế nào không?
Nếu bạn là nhân viên một công ty tái chế đồ nhựa, thì những con số này giúp bạn có thể biết được loại đồ nhựa nào có thể tái chế được, loại nào không.
Còn nếu bạn muốn tìm hiểu xem loại hộp nhựa nào có thể sử dụng để đựng thức ăn an toàn và hợp vệ sinh nhất, thì những con số trên cũng sẽ giúp bạn giải quyết thắc mắc đó.
Có 7 loại số mà các bạn sẽ thấy chúng xuất hiện trên các hộp nhựa, phản ánh 7 loại khác nhau của đồ nhựa được phép lưu hành trên thị trường. Một số loại thì ít độc hại cho sức khỏe của chúng ta và thân thiện với môi trường, còn một số khác thì không. Một số loại dễ dàng tái chế, trong khi một số khác khả năng này ít hơn.
Số 1: Là loại nhựa polyethylene terephtalate, hay còn được gọi là PETE hoặc PET. Hầu hết các chai soda và chai nước khoáng... đều thuộc loại đồ nhựa số 1. Loại nhựa này nói chung là an toàn, tuy nhiên, với bề mặt xốp có thể cho phép vi khuẩn và mùi vị tích tụ lại, do đó, nó chỉ được xem là loại đồ nhựa chỉ sử dụng một lần và rất dễ dàng để tái chế.
Số 2: Đây là loại nhựa có tỷ trọng polyethylene cao, hay còn được gọi là HDPE. Hầu hết các bình sữa cho trẻ em, chai đựng sữa, nước trái cây, hoặc chứa các loại nước tẩy rửa... đều là loại nhựa số 2. Tuy có màu đục nhưng loại nhựa này được xem là an toàn và khả năng tích tụ vi khuẩn thấp. Nhựa số 2 cũng được xem là có thể dễ dàng tái chế.
Số 3: Đây là loại nhựa được làm từ polyvinyl clorua, hoặc PVC. Các loại giấy gói thực phẩm, chai đựng dầu ăn, đường ống dẫn nước... là nhựa PVC.
Trong thành phần của nhựa PVC có chứa phthalates – một trong những hợp chất hóa học gây cản trở sự phát triển của hormone, do đó, nó được xem là không an toàn khi tiếp xúc với nhiệt độ cao - thông thường là đựng đồ ăn nóng hoặc nước nóng. Bạn nên hạn chế tối đa sử dụng loại nhựa số 3 trong việc lưu trữ thực phẩm càng nhiều càng tốt. Thông thường, nhựa PVC hiếm khi được chấp nhận trong các chương trình tái chế.
Số 4: Đây là loại nhựa có chứa polyethylene mật độ thấp (LDPE). Nó thường được sử dụng để làm các loại túi nhựa đựng hàng tạp hóa, giấy gói thực phẩm... Loại nhựa này được xem là khá an toàn, nhưng nó cũng không phải là đối tượng được chấp nhận trong các chương trình tái chế.
Số 5: Đây là loại nhựa được làm từ polypropylene. Hộp sữa chua, chai đựng nước lọc, lọ đựng thuốc, chai đựng nước xiro hoặc nước sốt cà chua, tương ớt, ống hút... đều được thuộc loại nhựa số 5. Loại nhựa này được xem là an toàn, và ngày càng được chấp nhận bởi chương trình tái chế.
Số 6: Nhựa Polystyrene, hay còn được gọi là xốp, thường được sử dụng trong khâu đóng gói bao bì. Bạn cũng sẽ thấy rằng nhựa số 6 được sử dụng để làm ra các loại đĩa và ly dùng 1 lần.
Ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy rằng loại đồ nhựa này có khả năng tiết ra các chất hóa học độc hại, đặc biệt khi đun nóng. Do đó, chúng ta nên tránh xa các loại đồ nhựa mang nhãn số 6 càng tốt. Rất khó để tái chế các loại đồ nhựa số 6.
Số 7: Con số này về cơ bản có nghĩa là “Tất cả mọi thứ”. Đây là sản phẩm từ hỗn hợp các loại chất dẻo đã được phát minh sau năm 1987, trong đó có Polycarbonate và chất BPA rất đáng sợ.
Hầu như không có bất cứ loại đồ nhựa gia dụng nào mang nhãn số 7. Loại nhựa này đa phần chỉ được sử dụng trong công nghiệp, từ vỏ máy điện thoại, máy tính... Rất khó để tái chế nhựa số 7 và các chương trình tái chế đều không chấp nhận loại nhựa này.
Loại nhựa nào là an toàn?
Tóm lại, các loại đồ nhựa số 2, 4, 5 thường được coi là an toàn. Đồ nhựa số 1 cũng được xem là an toàn nếu chỉ được sử dụng 1 lần. Khi bạn lựa chọn đồ nhựa gia dụng, cần phải hết sức thận trọng và xem xét kỹ lưỡng những con số được đánh dấu dưới đáy các loại chai, hộp nhựa. Tốt nhất là không nên chọn những loại đồ nhựa không có nhãn mác gì nhé.
Giải độc cơ thể
Sự nhiễm độc
Trong cuộc sống hiện đại của chúng ta, con người đang phải đối mặt với nguy cơ nhiễm độc cao. Bầu khí quyển chứa nhiều khí thải đặc biệt từ công nghiệp và khí thải của các phương tiện giao thông…Nước và thức ăn vào cơ thể cũng chứa nhiều độc tố. Một số địa phương đã bị ô nhiễm nước ngầm nghiêm trọng. Nước giếng khoan sau khi lọc vẫn chứa hàm lượng A sen (thạch tín ) đáng kể. Thực phẩm chứa dư lượng thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ, thuốc kháng sinh, tăng trọng các loại.
Đất trồng và nước tưới bị ô nhiễm chứa kim loại nặng như chì…lại ngấm vào rau quả. Thức ăn chế biến sẵn có các phụ gia như hàn the, chất bảo quản, chất tạo màu…Cả ngày, nhiều người phải hít thở trong căn phòng không thông thoáng, đầy mùi thiết bị văn phòng, máy điêù hoà và đồ điện tử ...
Ngay cả với thuốc Đông y, vốn được sử dụng phổ biến, chưa ai dám đảm bảo tuyệt đối tính an toàn của nó từ khâu sản xuất đến chế biến mà trong đó có nhiều thứ không rõ nguồn gốc. Sau một thời gian dài sử dụng thuốc của Tây y-hoá trị liệu và dù là thuốc bổ cũng có những tác dụng phụ nhất định…
Thói quen ít vận động, thức quá khuya, lạm dụng các chất kích thích như rượu, bia, thuốc lá, cà phê…Một chế độ ăn uống bất hợp lý kéo dài, quá nhiều chất béo, chất đạm, đường, một nhịp sống căng thẳng tiềm ẩn những stress, trầm cảm…làm cơ thể ta suy yếu, khả năng đối phó, thanh lọc chất độc bị suy giảm.
Trạng thái mất cân bằng tâm lí nghiêm trọng, lục dục, thất tình thái quá tác động xấu đến cơ thể làm chính chúng ta cũng có thể tự tiết ra chất độc như câu chuyện về một bà mẹ trong cơn giận dữ cực độ lại cho con bú, gây ngộ độc với đứa trẻ…
Vài hậu quả xấu
Không kể các trường hợp ngộ độc cấp tính,một lượng nhỏ chất độc sẽ được cơ thể tìm cách đào thải qua đường bài tiết: phân, nước tiểu và qua da. Tuy nhiên, nếu thận và gan không thể làm tròn chức trách, chúng ta sẽ phải chịu hậu quả. Hệ miễn dịch suy yếu làm ta dễ bị cúm và các bệnh ngoài da. Ăn không ngon miệng, bị táo bón, gầy sút hay béo bệu, mất ngủ hoặc ngủ không sâu, hay cáu gắt, bực bội hơn.
Chóng xuống sức, tim đập nhanh, dễ lo lắng hay tưởng tượng mắc một căn bệnh nào đó. Làn da không đẹp, thường thâm đen, mụn nhọt xuất hiện… mà chỉ dựa vào mỹ phẩm e khó lòng khắc phục được. Về lâu về dài chất độc được tích tụ có thể gây những bệnh mãn tính, thậm chí ung thư.
Những biện pháp phòng và giải độc thường ngày
Bạn hãy uống đủ nước,không nên chỉ uống khi khát. Lượng nước thích hợp là 1-1,5 lít/ ngày, uống nhiều quá sẽ làm mệt tim, thận và mất vi chất. Nước là một thành phần quan trọng hàng đầu của sự sống, cơ thể đủ nước được khoẻ mạnh hơn, dễ tiêu hoá, hoà loãng nhiều chất độc, đưa chúng ra ngoài cơ thể dễ dàng hơn.
Hãy tăng cường vận động, lao động chân tay một cách vừa sức, tập thể dục, đi bộ là môn thể thao của mọi lứa tuổi. Vận động làm tăng cường trao đổi chất. Nghiên cứu cho thấy, mồ hôi khi vận động chứa nhiều độc tố cặn bã hơn, chứng tỏ vận động thúc đẩy quá trình thải độc của các tế bào. Hít thở sâu nơi không khí trong lành,nhất là sáng sớm.
Riêng tắm đã là cả một nghệ thuật và phương cách dưỡng sinh hữu hiệu vì da là con đường bài tiết và đưa nhiều tế bào chết ra ngoài. Sau vận động, nghỉ ngơi và tắm đem lại sức khoẻ và sự sảng khoái tuyệt diệu…
Hãy là người tiêu dùng thông thái trong việc lựa chọn và chế biến thực phẩm, người xưa đã nói, bách bệnh tòng khẩu nhập (trăm bệnh theo đường miệng vào). An toàn thực phẩm lại đang là đề tài nóng hiện nay. Ăn rau xanh và hoa quả tươi chứa nhiều chất xơ có tác dụng quét các chất độc khỏi thành ống tiêu hoá. Cháo đậu xanh, bột sắn dây, nước mía, nước ép rau má… rất tốt, chứa nhiều sinh tố, giải độc , giải rượu.
Say rượu, nôn mửa là biểu hiện rất rõ của ngộ độc rất hại gan và hệ thần kinh. Nên hạn chế tiệc tùng, mâm cao cỗ đầy chỉ làm khổ bộ máy tiêu hoá. Mỗi ngày uống một cốc sữa vừa cung cấp can xi và dưỡng chất, vừa có công dụng giải độc.
Mỗi tuần có thể ăn một bữa cháo hoặc rau quả giúp các phủ tạng được nhẹ nhàng nghỉ ngơi. Phương pháp nhịn ăn chữa bệnh cũng nên được nhìn nhận khách quan. Tại Nhật Bản, Giáo sư Oshawa đã đưa ra phương pháp thực dưỡng: ăn cơm gạo lứt (gạo chỉ xay, không xát trắng, vẫn còn vỏ cám) với muối vừng đen có tác dụng phòng chống bệnh ung thư khá hiệu quả.
Cuối cùng, muốn không bị nhiễm độc thì phải giữ cho môi trường sống quanh ta trong sạch. Trước hết là sạch từ nhà ra ngõ, sau rộng hơn là bảo vệ môi trường toàn cầu. Phấn đấu vì một xã hội lành mạnh, không tệ nạn, con người có được một trạng thái tâm lí cân bằng, an toàn, yên vui…
Nguyễn Xuân Hoà DETOX-ALL (Thuốc giúp tẩy độc)
Một bộ dược phẩm giúp tẩy độc, giải độc cho toàn cơ thể và đồng thời cũng rất hữu hiệu giúp cho hết táo bón kinh niên. Bộ này bao gồm trên 20 dược thảo thiên nhiên có công dụng giúp lọc máu và tẩy độc đường ruột, gan, phổi, thận, da và hệ thống hạch lymph. Bởi vì tất cả mọi người ai cũng tiếp xúc với hóa chất độc hại hàng ngày từ thức ăn, nước uống, ô nhiễm không khí cho nên ai cũng nên dùng bộ tẩy độc này tối thiểu mỗi năm một lần. Ngoài ra quý vị nào làm việc tại những nơi có quá nhiều hóa chất độc hại như tiệm nail, nhà in, dry clean, hoặc quý vị nào làm các nghề như thợ tiện, thợ hàn... thì nên tẩy độc với bộ dược phẩm số 6.1 tối thiểu 6 tháng một lần. Nếu có khả năng thì nên tẩy độc với bộ này 3 tháng một lần thì càng tốt hơn nữa. Các dấu hiệu khi cơ thể có quá nhiều độc tố:
• Da trở nên xấu đi, xanh tái hoặc bị xám xịt, da nổi mụn, nổi mề đay
• Người luôn mệt mỏi
• Táo bón, mặc dù ăn uống hợp lý với nhiều chất xơ và uống nhiều nước
• Đau nhức các cơ bắp, đau nhức khớp xương
• Nhức đầu, tính tình biến đổi, mất ngủ
• Miệng hôi, đau cổ họng, xốn mắt
• Đầy bụng, khó tiêu
Ngoài các triệu chứng kể trên, độc tố tích tụ trong người chúng ta sẽ làm suy thoái cơ thể, giảm sức đề kháng, dễ gây ra bệnh tật. Cũng giống như một chiếc xe cần phải được bảo trì bằng cách thay nhớt thường xuyên để xe thêm bền bỉ, ít hư hao, cơ thể chúng ta cũng cần được bảo trì bằng cách tẩy độc toàn cơ thể với bộ dược phẩm số 6.1. Trong khi dùng bộ dược phẩm này thì nên dùng kèm thêm dược phẩm số 9.1 và 31.1 để việc tẩy độc thêm phần hiệu quả
Cách dùng: Trong mỗi bộ dược phẩm số 6.1 DETOX-ALL SUPER CLEANSE có hai hũ khác nhau, một hũ màu cam và một hũ màu xanh:
1) Hũ màu cam dùng vào buổi sáng có tên là “Detox-All Morning Detox 6.1M” - Uống 2 viên trước hoặc chung với bữa ăn sáng, sau đó uống thêm 2 viên trước hoặc chung với bữa ăn trưa. Trong ngày nên nhớ uống nhiều nước lọc để giúp việc tẩy độc có hiệu quả hơn.
2) Hũ màu xanh dùng vào buổi tối có tên là “Detox-All Evening Cleanse 6.1E” - Uống 4 viên cùng với một ly nước lọc trước khi đi ngủ.
Lưu Ý: Công dụng của dược phẩm số 6.1 là giúp tẩy độc, giúp nhuận tràng chứ không phải là thuốc xổ do đó người dùng vẫn đi làm và sinh sống như thường lệ. Trong thời kỳ uống bộ tẩy độc số 6.1, quý vị vẫn có thể uống thuốc tây hoặc uống kèm thêm các dược phẩm khác như sữa ong chúa 63 hoặc 63.1, dầu cá số 127, thuốc bổ số 154, v.v… Sau khi đã dùng xong bộ dược phẩm số 6.1 này (15 ngày), quý vị nào hiện đang làm việc ở những nơi có nhiều hóa chất độc hại (tiệm nail, dry clean, nhà in, thợ tiện, thợ hàn, v.v....) nên tiếp tục dùng các loại dược phẩm sau đây hàng ngày để giúp cơ thể chống lại những độc tố tiếp xúc hàng ngày:
• Dược phẩm số 155 ULTIMATE LIVER FORMULA: giúp bảo vệ gan tối đa, giúp bồi bổ và làm mát gan, giúp gan lọc máu khử độc.
• Dược phẩm số 168 hoặc 67: giúp phòng ngừa ung thư.Nutrition Depot tham khảo, http://www.nutritiondepotforcharity.com/
Sinh con theo ý muốn
Di truyền học giới tính
Một trong những vấn đề quan trọng nhất trong sinh học từ trước tới nay là sinh vật ra đời với giới tính khác nhau. Hàng trăm giả thuyết về bản chất hiện tượng này đã được công bố trong các thế kỷ trước và đặc biệt ở thế kỷ thứ 19. Nhưng chỉ có thuyết nhiễm sắc thể (NST) là giải thích được vấn đề. Thuyết này đã phát hiện được cơ chế bên trong quyết định giới tính, đó là nhiễm sắc thể giới tính.
Giới tính của cơ thể sinh vật cũng là một tình trạng có cơ sở di truyền ở trong tế bào. Ngày nay, với kỹ thuật hiện đại của tế bào học, người ta đã phát hiện được rằng, NST giới tính là những NST đặc biệt, không giống các NST thường và khác nhau giữa con đực và cái.
Trong tế bào sinh dục của ruồi giấm có 4 cặp NST. Con cái có 1 cặp hình hạt nhỏ, 2 cặp hình chữ V, và 1 cặp hình que gọi là NST X.
Ở con đực, cặp thứ nhất cũng hình hạt, cặp thứ hai và ba cũng hình chữ V, còn cặp thứ tư thì một chiếc hình que gọi là NST X (mang tính cái), chiếc kia nhỏ hơn và hình móc gọi là NST Y (mang tính đực).
Các NST XX ở con cái, XY ở con đực là NST giới tính. Trong tế bào sinh dục, các NST thường tồn tại thành từng cặp đồng dạng. Những NST giới tính khi thì đồng dạng, khi không đồng dạng tùy từng nhóm loài. Các gene trên NST giới tính không chỉ quy định tính đực cái mà còn quy định một số tình trạng liên kết với giới tính.
Ở người có 23 cặp NST thì 22 cặp là NST thường, cặp thứ 23 là NST giới tính gồm XX ở nữ và XY ở nam. Ở các loài có vú, ếch, nhái, bò sát, sâu bọ (trừ bướm), NST giới tính của con cái đều là XX và của con đực là XY. Trái lại, ở chim, bướm và một số loài cá, NST giới tính của con cái lại là XY và của con đực là XX.
Giới tính của cơ thể sinh vật cũng là một tình trạng có cơ sở di truyền ở trong tế bào. Ngày nay, với kỹ thuật hiện đại của tế bào học, người ta đã phát hiện được rằng, NST giới tính là những NST đặc biệt, không giống các NST thường và khác nhau giữa con đực và cái.
Trong tế bào sinh dục của ruồi giấm có 4 cặp NST. Con cái có 1 cặp hình hạt nhỏ, 2 cặp hình chữ V, và 1 cặp hình que gọi là NST X.
Ở con đực, cặp thứ nhất cũng hình hạt, cặp thứ hai và ba cũng hình chữ V, còn cặp thứ tư thì một chiếc hình que gọi là NST X (mang tính cái), chiếc kia nhỏ hơn và hình móc gọi là NST Y (mang tính đực).
Các NST XX ở con cái, XY ở con đực là NST giới tính. Trong tế bào sinh dục, các NST thường tồn tại thành từng cặp đồng dạng. Những NST giới tính khi thì đồng dạng, khi không đồng dạng tùy từng nhóm loài. Các gene trên NST giới tính không chỉ quy định tính đực cái mà còn quy định một số tình trạng liên kết với giới tính.
Ở người có 23 cặp NST thì 22 cặp là NST thường, cặp thứ 23 là NST giới tính gồm XX ở nữ và XY ở nam. Ở các loài có vú, ếch, nhái, bò sát, sâu bọ (trừ bướm), NST giới tính của con cái đều là XX và của con đực là XY. Trái lại, ở chim, bướm và một số loài cá, NST giới tính của con cái lại là XY và của con đực là XX.
Cơ chế hình thành giới tính ở người
Ở nam giới, tế bào sinh dục chứa NST XY. Khi tế bào giảm phân thì X và Y tách nhau sinh ra hai loại tinh trùng: một loại chứa X (mang tính con gái), một loại chứa Y (mang tính con trai). Số lượng hai loại bằng nhau. Còn ở nữ giới, khi tế bào giảm phân, mỗi tế bào con đều chứa X, đấy là tế bào trứng. Thực ra, sau hai lần giảm phân, noãn bào cấp 1 cho ra một tế bào trứng hoàn chỉnh với tất cả phần tế bào chất dự trữ cần thiết và 3 thế cực phụ bị teo đi. Ở nam, sau hai lần giảm phân, tinh bào cấp 1 cho ra 4 tinh tử đơn bội. Các tế bào này không phân chia nữa và biến thành những tinh trùng hoạt động.
Khi thụ tinh, nếu tế bào trứng gặp tinh trùng mang NST X thì hợp tử sẽ có NST XX và phát triển thành con gái. Nếu tế bào trứng gặp tinh trùng Y thì hợp tử sẽ có NST XY và phát triển thành con trai. Đó là cơ chế hình thành giới tính ở người. Nắm được cơ chế hình thành giới tính và các yếu tố ảnh hưởng tới quá trình phân hóa giới tính, người ta có thể chủ động điều chỉnh, thay đổi tỷ lệ đực cái.
Năm 1936, viện sĩ Axtaurop (ở Liên Xô cũ) đã tạo ra dòng toàn cái hoặc toàn đực. Việc điều chỉnh tỷ lệ đực cái có ý nghĩa lớn trong thực tiễn. Như nuôi bò thịt cần nhiều bê đực, nuôi bò sữa cần nhiều bê cái, nuôi gà đẻ cần nhiều gà mái, nhưng nuôi gà thịt lại cần nhiều gà trống.
Hoàn cảnh thụ tinh, điều kiện sống của cơ thể cũng có thể làm thay đổi tỷ lệ đực cái. Thí dụ: Tinh trùng thỏ để 12 giờ mới cho thụ tinh thì tỷ lệ đực tăng lên 2 lần. Lợn nái động đực 12 giờ mới cho thụ tinh thì tỷ lệ đực cũng tăng gấp rưỡi. Lợn nái được ăn uống đầy đủ thì số lợn cái trong lứa đẻ có thể bằng 1,5 lần số lợn đực. Dưa chuột nếu được hun khói thì số hoa cái tăng lên. Thầu dầu nếu trồng trong ánh sáng cường độ yếu, số hoa đực giảm đi...
Khi thụ tinh, nếu tế bào trứng gặp tinh trùng mang NST X thì hợp tử sẽ có NST XX và phát triển thành con gái. Nếu tế bào trứng gặp tinh trùng Y thì hợp tử sẽ có NST XY và phát triển thành con trai. Đó là cơ chế hình thành giới tính ở người. Nắm được cơ chế hình thành giới tính và các yếu tố ảnh hưởng tới quá trình phân hóa giới tính, người ta có thể chủ động điều chỉnh, thay đổi tỷ lệ đực cái.
Năm 1936, viện sĩ Axtaurop (ở Liên Xô cũ) đã tạo ra dòng toàn cái hoặc toàn đực. Việc điều chỉnh tỷ lệ đực cái có ý nghĩa lớn trong thực tiễn. Như nuôi bò thịt cần nhiều bê đực, nuôi bò sữa cần nhiều bê cái, nuôi gà đẻ cần nhiều gà mái, nhưng nuôi gà thịt lại cần nhiều gà trống.
Hoàn cảnh thụ tinh, điều kiện sống của cơ thể cũng có thể làm thay đổi tỷ lệ đực cái. Thí dụ: Tinh trùng thỏ để 12 giờ mới cho thụ tinh thì tỷ lệ đực tăng lên 2 lần. Lợn nái động đực 12 giờ mới cho thụ tinh thì tỷ lệ đực cũng tăng gấp rưỡi. Lợn nái được ăn uống đầy đủ thì số lợn cái trong lứa đẻ có thể bằng 1,5 lần số lợn đực. Dưa chuột nếu được hun khói thì số hoa cái tăng lên. Thầu dầu nếu trồng trong ánh sáng cường độ yếu, số hoa đực giảm đi...
Trứng của người và động vật có vú
Năm 1827, Cac Macmovits Ber (1782-1872), nhà sinh học xuất sắc người Nga (được xem là người khai sinh ra môn phôi thai học) đã nghiên cứu một con chó cái vừa giao cấu xong. Khi xem buồng trứng, trong các nang Graff vốn chỉ chứa nước, ông thấy có một nang đặc biệt lớn. Ông phá vỡ nang đó ra, khéo léo tách được một hạt tròn màu vàng và đặt vào đĩa thủy tinh chứa nước. Ông tả lại: "Hồi hộp xem nó dưới kính hiển vi, tôi bàng hoàng cả người vì sung sướng. Sợ đó là ảo giác nên tôi phải ngồi định thần một lúc mới xem tiếp. Té ra vẫn là nó - những quả trứng giống như lòng đỏ trứng chim nhưng kích thước thì bé hơn nhiều". Chỉ hôm sau, người đã bàn tán và kiểm tra lại thí nghiệm. Hóa ra, trứng của nhiều động vật có vú chỉ chín rụng vào lúc giao cấu. Kể từ đó, trứng của lợn, bò, cừu, thỏ... lần lượt ra trình diện dưới kính hiển vi.
Ở người, trứng chín và rụng không phụ thuộc vào giao hợp. Nó rụng đều đặn, khá đủng đỉnh, cứ 28 ngày (hoặc hơn) rụng một lần và mỗi lần trung bình một trứng. Tuyến yên đã tiết hai loại hoóc môn làm cho trứng chín rồi rụng vào vòi trứng, đồng thời làm niên mạc dạ con dày thêm, sẵn sàng làm tổ cho bào thai phát triển. Trứng không gặp được tinh trùng sẽ bị hủy đi cùng với lớp niêm mạc dạ con vào ngày thứ 14 (kể từ khi trứng rụng), gây hiện tượng chảy máu gọi là kinh nguyệt.
Trứng là một tế bào to nhất của cơ thể. Nó có màng, nguyên sinh chất, nhân. Khi chín, trứng có kích thước 0,2-0,3 mm, hình cầu, màu vàng nhạt. Các tổ chức ban đầu trong noãn bào (buồng trứng) là noãn nguyên bào, cho ra các noãn bào cấp 1. Trong lần phân chia thứ nhất của giảm phân, nó được tạo thành hai tế bào có nhân đơn bội và kích thước khác nhau, một là noãn bào cấp 2, chứa khối lượng lớn tế bào chất; hai là thế cực thứ nhất, chứa rất ít tế bào chất. Trong lần phân chia thứ hai của giảm phân, noãn bào cấp 2 lại được phân thành hai tế bào không bằng nhau, tạo thành tế bào trứng đơn bội và thế cực thứ hai bé. Kết quả là noãn bào cấp 1 cho ra một tế bào trứng hoàn chỉnh với tất cả phần tế bào chất dự trữ cần thiết, còn ba thế cực phụ teo đi.
Trứng là một tế bào to nhất của cơ thể. Nó có màng, nguyên sinh chất, nhân. Khi chín, trứng có kích thước 0,2-0,3 mm, hình cầu, màu vàng nhạt. Các tổ chức ban đầu trong noãn bào (buồng trứng) là noãn nguyên bào, cho ra các noãn bào cấp 1. Trong lần phân chia thứ nhất của giảm phân, nó được tạo thành hai tế bào có nhân đơn bội và kích thước khác nhau, một là noãn bào cấp 2, chứa khối lượng lớn tế bào chất; hai là thế cực thứ nhất, chứa rất ít tế bào chất. Trong lần phân chia thứ hai của giảm phân, noãn bào cấp 2 lại được phân thành hai tế bào không bằng nhau, tạo thành tế bào trứng đơn bội và thế cực thứ hai bé. Kết quả là noãn bào cấp 1 cho ra một tế bào trứng hoàn chỉnh với tất cả phần tế bào chất dự trữ cần thiết, còn ba thế cực phụ teo đi.
Trứng hoàn chỉnh có 22 NST thường và 1 NST giới tính X. Dù gặp tinh trùng hay không, trứng cũng cứ bình thản đi theo con đường có
sẵn: chuyển động theo ống dẫn trứng đến dạ con với tốc độ rất chậm. Để đi hết 10-12 cm ống dẫn trứng, nó cần 8-10 ngày (bằng 1% tốc độ của tinh trùng). Trứng không thể tự chuyển động mà được vô số lông nhung ở ống dẫn trứng nhẹ nhàng gạt đi, đồng thời các thớ thịt mềm mại của ống dẫn trứng cũng hỗ trợ thêm vào.
sẵn: chuyển động theo ống dẫn trứng đến dạ con với tốc độ rất chậm. Để đi hết 10-12 cm ống dẫn trứng, nó cần 8-10 ngày (bằng 1% tốc độ của tinh trùng). Trứng không thể tự chuyển động mà được vô số lông nhung ở ống dẫn trứng nhẹ nhàng gạt đi, đồng thời các thớ thịt mềm mại của ống dẫn trứng cũng hỗ trợ thêm vào.
Tinh trùng của người
So với trứng, tinh trùng nhỏ hơn nhiều. Nhà khoa học Kelliker (1817-1905) đã chứng minh tinh trùng cũng là một tế bào. Các tế bào phôi của đàn ông phát triển trong tinh hoàn gọi là tinh nguyên bào. Nó tạo thành tinh bào cấp 1. Sự phân chia của tinh bào cấp 1 dẫn đến sự giảm số lượng NST, hình thành hai tinh bào cấp 2. Sau lần chia thứ hai của giảm phân, nó hình thành 4 tính tử đơn bội. Các tế bào này không còn phân chia nữa và biến thành những tinh trùng hoạt động, trong đó có 2 tinh trùng mang NST giới tính X và 2 tinh trùng mang NST giới tính Y. Điều đó nói lên rằng số lượng hai loại tinh trùng là bằng nhau.
Hằng ngày, cơ thể nam giới sinh sản hàng chục hoặc hàng trăm triệu tinh trùng. Tế bào này không có nhiệm vụ mang chất dinh dưỡng mà chỉ có mỗi một việc là chuyển động tìm trứng. Phần to nhất của tinh trùng là cái đầu hình bầu dục với cái mũi nhọn hoắt như mũi khoan để dùi vào màng trứng. Đầu tinh trùng chứa toàn NST (có 23 chiếc cả thảy). Nói khác đi, cái đầu chỉ chứa riêng nhân tế bào là vừa hết chỗ. Cổ và đuôi tinh trùng có hình sợi dài, mỏng manh, có khả năng "quẫy" sang hai phía. Nhờ thế, tinh trùng có thể di động về phía trước. Tinh trùng chỉ dài 50-60 micron, tức là bằng 1/6 đường kính của trứng. Bởi vậy, hàng vạn tinh trùng có thể bám vào quanh trứng mà vẫn thừa chỗ.
Khi ra ngoài, tinh trùng nằm trong một chất lỏng gọi là tinh dịch. Mỗi ml tinh dịch chứa 50-100 triệu tinh trùng, nhưng vẫn thừa chỗ cho
chúng bơi lội thênh thang. Tinh dịch là môi trường dinh dưỡng của tinh trùng, đồng thời là môi trường có sức căng bề mặt thích hợp để tinh trùng chuyển động nhanh hơn (mỗi phút tinh trùng đi được 2-4 mm). Nó chết khá nhanh trong tinh dịch (sau 1-2 ngày). Ở nhiệt độ thấp, nó sống lâu hơn: 4 ngày ở 10 độ C, hàng tuần ở 4 độ C và hàng chục năm nếu đông khô ở -196 độ C.
Khi ra ngoài, tinh trùng nằm trong một chất lỏng gọi là tinh dịch. Mỗi ml tinh dịch chứa 50-100 triệu tinh trùng, nhưng vẫn thừa chỗ cho
chúng bơi lội thênh thang. Tinh dịch là môi trường dinh dưỡng của tinh trùng, đồng thời là môi trường có sức căng bề mặt thích hợp để tinh trùng chuyển động nhanh hơn (mỗi phút tinh trùng đi được 2-4 mm). Nó chết khá nhanh trong tinh dịch (sau 1-2 ngày). Ở nhiệt độ thấp, nó sống lâu hơn: 4 ngày ở 10 độ C, hàng tuần ở 4 độ C và hàng chục năm nếu đông khô ở -196 độ C.
Hiện tượng thụ tinh của người
Từ âm đạo, chỉ cần vài phút là tinh trùng đi vào đến dạ con, sau 2-3
giờ đã đi hết ống dẫn trứng. Sau đó, chúng còn sống vài ngày nữa để đợi trứng rụng.
Trong số tinh trùng đang dùng hết sức mình "lao tới" tới gặp trứng, có những tinh trùng "dại dột" cứ luẩn quẩn trong âm đạo và bị
dịch toan ở đây giết chết. Rất nhiều tinh trùng lạc lối vào các nếp nhăn của niêm mạc dạ con, không tìm được đúng đường lên ống có trứng. Một nửa số còn lại đáng lẽ phải vào bên ống dẫn trứng rụng thì lại ngờ nghệch sang ống bên kia một cách cầu may. Cuối cùng thì chỉ còn vài chục đấu thủ chạy đúng đường, với 1 đấu thủ duy nhất được phép chui vào trứng. Thực ra, một mình nó chẳng vượt qua được khó khăn này nếu không có sự hỗ trợ của hàng vạn, hàng
triệu tinh trùng khác.
giờ đã đi hết ống dẫn trứng. Sau đó, chúng còn sống vài ngày nữa để đợi trứng rụng.
Trong số tinh trùng đang dùng hết sức mình "lao tới" tới gặp trứng, có những tinh trùng "dại dột" cứ luẩn quẩn trong âm đạo và bị
dịch toan ở đây giết chết. Rất nhiều tinh trùng lạc lối vào các nếp nhăn của niêm mạc dạ con, không tìm được đúng đường lên ống có trứng. Một nửa số còn lại đáng lẽ phải vào bên ống dẫn trứng rụng thì lại ngờ nghệch sang ống bên kia một cách cầu may. Cuối cùng thì chỉ còn vài chục đấu thủ chạy đúng đường, với 1 đấu thủ duy nhất được phép chui vào trứng. Thực ra, một mình nó chẳng vượt qua được khó khăn này nếu không có sự hỗ trợ của hàng vạn, hàng
triệu tinh trùng khác.
Chú tinh trùng may mắn tiết ra men hyalurodada để công phá màng
trứng (men này hiện đã phân lập được, thường dùng để chữa vô sinh
ở đàn ông do thiếu tinh trùng, giúp cho tinh trùng đầu tiên dễ dàng lọt
vào trứng). Có người tính rằng ít nhất phải có 8 triệu tinh trùng mới tiết đủ số men cần thiết để làm việc đó. Bởi vậy, nếu có thể thực hiện sự thụ tinh thì ban đầu ít ra phải có 80 triệu tinh trùng, trong đó 60% phải chuyển động khỏe.
Thực ra, có thể có vài ba tinh trùng lọt vào trứng nhưng việc thụ tinh đã dành cho con đầu tiên; những con khác tự tiêu hủy và trở thành chất dinh dưỡng cho trứng. Nhân của tinh trùng dịch lại gần nhân của trứng; cả hai đều dốc toàn bộ "của cải quý giá" của mình (AND) ra góp vốn chung. Dưới kính hiển vi, người ta thấy nhân của chúng như tan ra, quyện vào nhau làm một; các NST khẩn trương sắp xếp thành từng cặp. Sau nửa giờ, tế bào trứng thụ tinh xong, với 23 cặp NST, đã đủ tư cách là một cơ thể mới. Lúc này, giới tính của thai đã được khẳng định, chưa có cách nào thay đổi được.
trứng (men này hiện đã phân lập được, thường dùng để chữa vô sinh
ở đàn ông do thiếu tinh trùng, giúp cho tinh trùng đầu tiên dễ dàng lọt
vào trứng). Có người tính rằng ít nhất phải có 8 triệu tinh trùng mới tiết đủ số men cần thiết để làm việc đó. Bởi vậy, nếu có thể thực hiện sự thụ tinh thì ban đầu ít ra phải có 80 triệu tinh trùng, trong đó 60% phải chuyển động khỏe.
Thực ra, có thể có vài ba tinh trùng lọt vào trứng nhưng việc thụ tinh đã dành cho con đầu tiên; những con khác tự tiêu hủy và trở thành chất dinh dưỡng cho trứng. Nhân của tinh trùng dịch lại gần nhân của trứng; cả hai đều dốc toàn bộ "của cải quý giá" của mình (AND) ra góp vốn chung. Dưới kính hiển vi, người ta thấy nhân của chúng như tan ra, quyện vào nhau làm một; các NST khẩn trương sắp xếp thành từng cặp. Sau nửa giờ, tế bào trứng thụ tinh xong, với 23 cặp NST, đã đủ tư cách là một cơ thể mới. Lúc này, giới tính của thai đã được khẳng định, chưa có cách nào thay đổi được.
Sinh nhiều con cùng trứng, khác trứng
Các cá thể sinh cùng trứng có thể tách nhau từ rất sớm. Vào lúc trứng vừa phân chia thành hai tế bào thì hai tế bào đó đã tách rời nhau phát triển độc lập thành hai phôi riêng. Đó là trường hợp tách đôi sớm nhất. Các thai cùng trứng cùng chung một nhau, một buồng ối, có cùng giới tính, các đặc tính đều giống nhau.
Sinh đôi cùng trứng bao giờ cũng hiếm hơn sinh đôi khác trứng. Có những trường hợp 2 phôi không tách hẳn, dẫn đến các trẻ sinh ra bị dính vào nhau (10 triệu lần sinh mới gặp một trường hợp như vậy). Những trường hợp dính nhau trên diện rộng gọi là quái thai. Nếu chỉ dính ít thì trẻ có thể sống như người bình thường.
Sinh nhiều con khác trứng là trường hợp có nhiều trứng thụ tinh (cùng hoặc khác thời điểm). Lịch sử y học đã ghi lại một số trường hợp sinh 6 và 8 (rất hiếm). Còn sinh 2, 3, 4, 5 cũng lâu lâu mới có một lần.
Sinh đôi cùng trứng bao giờ cũng hiếm hơn sinh đôi khác trứng. Có những trường hợp 2 phôi không tách hẳn, dẫn đến các trẻ sinh ra bị dính vào nhau (10 triệu lần sinh mới gặp một trường hợp như vậy). Những trường hợp dính nhau trên diện rộng gọi là quái thai. Nếu chỉ dính ít thì trẻ có thể sống như người bình thường.
Sinh nhiều con khác trứng là trường hợp có nhiều trứng thụ tinh (cùng hoặc khác thời điểm). Lịch sử y học đã ghi lại một số trường hợp sinh 6 và 8 (rất hiếm). Còn sinh 2, 3, 4, 5 cũng lâu lâu mới có một lần.
Chửa ngoài dạ con
Thông thường, noãn từ nang Graff ở buồng trứng khi thoát ra sẽ bị hút vào loa, di chuyển ngược chiều với tinh trùng. Tinh trùng bao vây noãn ở chỗ 1/3 đầu vòi trứng và thụ tinh ở đây là tốt nhất. Khi đó, màng ngoài của noãn còn mỏng vì ít bị dịch của vòi trứng vây bọc, tinh trùng dễ chui qua. Noãn càng tiến sâu vào vòi trứng càng khó thụ tinh.
Nếu thụ tinh được ở 1/3 đầu vòi trứng, phôi chỉ mất 6-8 ngày để di chuyển đến làm tổ ở dạ con. Thời điểm này thuộc vào ngày thứ 20-22 trong chu kỳ kinh 28 ngày. Lúc đó, niêm mạc tử cung đã dày lên, đủ điều kiện để phôi làm tổ. Dù vòi trứng có thể bị viêm và hẹp lại thì phôi (chỉ mới có 58 tế bào) vẫn có nhiều khả năng di chuyển lọt qua mà không bị ách tắc giao thông. Nhờ đó, thai sẽ phát triển trong dạ con bình thường. Trong trường hợp bị "ách tắc giao thông", phôi vẫn phát triển, gây chảy máu ở vòi, khiến máu chảy ra ở đầu loa, xuống da con, âm đạo và âm hộ, cần mổ ngay.
Có trường hợp noãn xuất nhưng không được hút vào loa, gặp tinh trùng vẫn thụ tinh. Phôi có thể phát triển trong ổ bụng trót lọt đến tháng thứ 7, 8 hoặc thứ 9, cần mổ để cứu mẹ và con. Việc chẩn đoán thai ngoài tử cung không khó, chỉ cần đi khám thai đúng kỳ hạn.
Vô sinh
Có những cặp vợ chồng suốt đời không đẻ, đó là hiện tượng vô sinh. Các trường hợp vô sinh do phía nam chiếm 43-47%. Việc xác định nguyên nhân vô sinh ở nam giới dễ hơn vì có thể xét nghiệm trực tiếp tinh trùng (trong khi rất khó xét nghiệm trứng). Có thể dễ dàng đếm số lượng tinh trùng, tính tỷ lệ tinh trùng khỏe và quan sát hình thể
chúng.
chúng.
Về phía nữ, nguyên nhân vô sinh rất đa dạng và phức tạp. Không phóng noãn là một nguyên nhân rõ ràng gây vô sinh, nhưng chỉ hay gặp ở những người kinh nguyệt không đều. Nguyên nhân phổ biến nhất, đáng ngại nhất là viêm nhiễm. Chất nhầy ở cổ tử cung lẫn mủ đặc làm tắc vòi trứng, làm cho tinh trùng không thâm nhập được vào trứng. Có trường hợp tử cung không đủ điều kiện cho trứng trú ngụ, nội tiết không cân bằng, hoặc pH ở âm đạo giết hại tinh trùng.
Do việc xác định nguyên nhân vô sinh ở nữ giới phức tạp hơn nên bác sĩ bao giờ cũng khám cho người chồng trước. Nếu chắc chắn không phải do chồng, thầy thuốc mới xác định nguyên nhân ở vợ.
Ở nam giới, có trường hợp không tinh trùng (do tinh hoàn mắc kẹt ở ổ bụng từ nhỏ, do hậu quả bệnh quai bị, do quang tuyến hủy hoại tinh trùng gốc...), thừa hoặc thiếu NST giới tính...
Ở nam giới, có trường hợp không tinh trùng (do tinh hoàn mắc kẹt ở ổ bụng từ nhỏ, do hậu quả bệnh quai bị, do quang tuyến hủy hoại tinh trùng gốc...), thừa hoặc thiếu NST giới tính...
Nếu thiếu tinh trùng hoặc tinh trùng yếu, có thể dùng một số biện pháp bồi dưỡng sức khỏe kết hợp dùng thuốc. Cần xác định thời điểm thụ tinh có hiệu quả. Để dành tinh dịch trong 7-10 ngày rồi xuất tinh một lần sâu vào âm đạo (cho đầu dương vật vào sát cổ tử cung). Chọn thời điểm rụng trứng (lúc dịch âm đạo và tử cung lỏng và trong) để tinh trùng di chuyển thuận lợi. Y học còn hỗ trợ chất men hyalurinidada để giúp cho tinh trùng đầu tiên dễ dàng chui lọt vào trứng.
Nếu không thể chữa được, vợ chồng lại tha thiết có con thì có thể thụ tinh nhân tạo. Nên đề nghị bệnh viện chọn tinh trùng của một người khỏe mạnh, thông minh và cùng có gene chuyên môn với vợ để năng khiếu và sở trường của con được nhân lên.
Nếu không thể chữa được, vợ chồng lại tha thiết có con thì có thể thụ tinh nhân tạo. Nên đề nghị bệnh viện chọn tinh trùng của một người khỏe mạnh, thông minh và cùng có gene chuyên môn với vợ để năng khiếu và sở trường của con được nhân lên.
Ở nữ, nếu trứng không rụng hoặc tắc vòi trứng thì có thể tách lấy trứng chín ở đương sự hoặc xin trứng của một người khác, cho thụ tinh sẵn ở ngoài bằng tinh trùng của chồng, rồi cấy vào dạ con. Như vậy, bà mẹ vô sinh nhưng vẫn chửa đẻ được như mọi người.
Những hiểu biết chung
Một trong những nguyện vọng chính đáng của các cặp vợ chồng là có cả con trai lẫn con gái. Đấy là nỗi băn khoăn không nhỏ của những gia đình sinh con một bề. Những cặp vợ chồng chưa đạt ý muốn này thường phá vỡ kế hoạch sinh đẻ.
Mục tiêu của cuộc vận động hiện nay là mỗi cặp vợ chồng chỉ nên có từ 1 đến 2 con. Để thực hiện mục tiêu trên, đồng thời thỏa mãn được yêu cầu chính đáng của nhiều gia đình, các bạn đang trong diện sinh đẻ cần nắm vững và áp dụng phương pháp khoa học sinh con trai, con gái theo ý muốn, sinh con khỏe mạnh và tránh được hiện tượng thụ thai nhiều con khác trứng.
Về mặt di truyền học và y học, chủ động sinh con trai hay con gái có liên quan đến việc phòng bệnh cho xã hội, giúp tránh được một
số bệnh di truyền liên kết với giới tính như bệnh mù màu, bệnh máu không đông (thường chỉ nam giới mắc). Nếu người cha mắc bệnh, gene bệnh sẽ được truyền cho con gái. Nếu cô gái này sinh con
trai thì người con trai đó sẽ mắc bệnh. Vì vậy, trong các trường hợp như vậy, chỉ đẻ con gái là tốt nhất.
Như đã trình bày, trứng có 22 nhiễm sắc thể thường và 1 nhiễm sắc thể giới tính X (mang tính gái). Tinh trùng có hai loại: Một loại có 22 NST thường và 1 NST giới tính X; một loại có 22 NST thường và 1 NST giới tính Y (mang tính trai). Và cơ thể thụ thai như sau:
số bệnh di truyền liên kết với giới tính như bệnh mù màu, bệnh máu không đông (thường chỉ nam giới mắc). Nếu người cha mắc bệnh, gene bệnh sẽ được truyền cho con gái. Nếu cô gái này sinh con
trai thì người con trai đó sẽ mắc bệnh. Vì vậy, trong các trường hợp như vậy, chỉ đẻ con gái là tốt nhất.
Như đã trình bày, trứng có 22 nhiễm sắc thể thường và 1 nhiễm sắc thể giới tính X (mang tính gái). Tinh trùng có hai loại: Một loại có 22 NST thường và 1 NST giới tính X; một loại có 22 NST thường và 1 NST giới tính Y (mang tính trai). Và cơ thể thụ thai như sau:
X + X = XX (sinh con gái).
X + Y= XY (sinh con trai)
X + Y= XY (sinh con trai)
Vấn đề là làm thế nào để các cặp vợ chồng chủ động tạo ra được một trong hai cơ chế đó. Điều này đã làm cho nhiều nhà y học, di truyền học quan tâm trong vài thập kỷ qua. Sau khi đi sâu nghiên cứu nhiều vấn đề có liên quan đến tinh trùng và trứng của người cùng các điều kiện và hoàn cảnh thụ thai, họ đã rút ra những kết luận quan trọng và đề xuất những giải pháp có giá trị lý luận và thực tiễn. Trong vấn đề giới tính mong muốn, vai trò của tinh trùng có tính quyết định.
Qua nghiên cứu tính chất của hai loại tinh trùng, các nhà khoa học đã đề ra các phương pháp để tách chúng như sau:
- Phương pháp nhuộm máu: Bằng phương pháp nhuộm máu đặc biệt, người ta thấy có hai loại tinh trùng bắt mầu khác nhau. Số lượng 2 loại bằng nhau; suy ra cấu tạo số dân trong xã hội với số lượng trai, gái xấp xỉ nhau (có lệch nhau một ít, nữ nhiều hơn nam, do nhiều nguyên nhân).
- Phương pháp điện ly hoặc điện phân: Khi cho tinh dịch vào điện trường thì tinh trùng Y bị hút về cực âm, tinh trùng X về cực dương. Người ta hứng lấy một trong hai loại đó và bơm vào tử cung của người phụ nữ vào thời điểm thích hợp, đạt tỷ lệ thành công 80-90%. Phương pháp này phức tạp, khó áp dụng, có thể dẫn đến dị dạng bẩm sinh ở thai nhi.
- Phương pháp ly tâm: Dựa vào các tính chất của hai loại tinh trùng (tinh trùng Y bé, đầu tròn, trọng lượng riêng là 1,07; tinh trùng X to, đầu bầu dục, trọng lượng riêng là 1,17), người ta đã tách chúng bằng phương pháp ly tâm. Gần đây, một nhóm bác sĩ Nhật đang làm theo phương pháp này. Tỷ lệ thành công cao. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi kỹ thuật cao, khó áp dụng rộng rãi.
- Thực hiện thụ tinh bên ngoài, xác định được giới tính rồi cấy vào tử cung để dưỡng thai.
Các phương pháp trên phức tạp, phải sử dụng kỹ thuật cao, không tự nhiên, khó phổ cập, nhất là ở nước ta và các nước đang phát triển. Hơn nữa, chúng dễ gây ra tình trạng thai không bình thường.
Các phương pháp tách tinh trùng
Qua nghiên cứu tính chất của hai loại tinh trùng, các nhà khoa học đã đề ra các phương pháp để tách chúng như sau:
- Phương pháp nhuộm máu: Bằng phương pháp nhuộm máu đặc biệt, người ta thấy có hai loại tinh trùng bắt mầu khác nhau. Số lượng 2 loại bằng nhau; suy ra cấu tạo số dân trong xã hội với số lượng trai, gái xấp xỉ nhau (có lệch nhau một ít, nữ nhiều hơn nam, do nhiều nguyên nhân).
- Phương pháp điện ly hoặc điện phân: Khi cho tinh dịch vào điện trường thì tinh trùng Y bị hút về cực âm, tinh trùng X về cực dương. Người ta hứng lấy một trong hai loại đó và bơm vào tử cung của người phụ nữ vào thời điểm thích hợp, đạt tỷ lệ thành công 80-90%. Phương pháp này phức tạp, khó áp dụng, có thể dẫn đến dị dạng bẩm sinh ở thai nhi.
- Phương pháp ly tâm: Dựa vào các tính chất của hai loại tinh trùng (tinh trùng Y bé, đầu tròn, trọng lượng riêng là 1,07; tinh trùng X to, đầu bầu dục, trọng lượng riêng là 1,17), người ta đã tách chúng bằng phương pháp ly tâm. Gần đây, một nhóm bác sĩ Nhật đang làm theo phương pháp này. Tỷ lệ thành công cao. Tuy nhiên, phương pháp này đòi hỏi kỹ thuật cao, khó áp dụng rộng rãi.
- Thực hiện thụ tinh bên ngoài, xác định được giới tính rồi cấy vào tử cung để dưỡng thai.
Các phương pháp trên phức tạp, phải sử dụng kỹ thuật cao, không tự nhiên, khó phổ cập, nhất là ở nước ta và các nước đang phát triển. Hơn nữa, chúng dễ gây ra tình trạng thai không bình thường.
- Phương pháp hóa học: Dựa vào tính chất ưa axit của tinh trùng X và ưa kiềm của tinh trùng Y, người ta đã đề ra phương pháp đơn giản là thụt rửa âm đạo trước khi giao hợp 2 giờ bằng một dung dịch kiềm nhẹ hay axit nhẹ (vô hại) để hỗ trợ và loại từ một trong hai loại tinh trùng.
Muốn sinh con gái, cần hỗ trợ cho tinh trùng X, loại trừ tinh trùng Y, dùng một thìa cà phê nước cốt chanh tươi hòa trong 1 lít nước đun sôi để nguội. Còn muốn sinh con trai thì cần hỗ trợ cho tinh trùng Y, loại trừ tinh trùng X, dùng một thìa cà phê thuốc tiêu muối (bicarbonat natri) hòa trong một lít nước đun sôi để nguội.
Theo dược sĩ Phan Đức Bình và bác sĩ Diễm Châu, nếu muốn sinh con trai, nên sinh hoạt vợ chồng trong ngày rụng trứng vài lần. Trước đó, phải để dành tinh dịch trong 7-10 ngày. Khi sinh hoạt, người chồng nên tạo cho người vợ đạt được khoái cảm và xuất tinh sâu vào âm đạo. Nếu muốn sinh con gái, sau khi hết kinh, vợ chồng cần sinh hoạt thường ngày, đến trước ngày trứng rụng hai ngày thì ngừng. Không giao hợp trong ngày rụng trứng và ngày gần rụng trứng, không cần để dành tinh dịch.
- Thực hiện chế độ ăn hợp lý: Từ năm 1985, giáo sư nhi khoa người Pháp Josept Stowkowski đã chú ý đến mối quan hệ giữa sự biến dưỡng khoáng chất và sự phân phối giới tính. Qua hàng loạt nghiên cứu, 10 năm sau, ông đưa ra hai chế độ ăn uống để sinh trai, gái theo ý muốn. Theo ông, muốn sinh gái thì phải ăn nhạt, vì nếu thiếu muối, hoạt động của tuyến thượng thận sẽ gia tăng. Chúng tiết ra nhiều kích tố thượng thận, làm cho chất kali (K) bị loại ra khỏi các mô tế bào, tức là tạo ra một môi trường axit khá mạnh ở phụ nữ... Những thức ăn như bơ sữa, các sản phẩm của sữa và rau xanh có thể thích hợp với các bà mẹ muốn sinh con gái.
Còn nếu muốn sinh con trai, người mẹ phải ăn thức ăn mặn, các món khoai tây, thịt, cà chua. Trong 20 năm thử nghiệm trên các loài bò sát, ông nhận thấy những con được ăn nhiều chất Na, Ca, K hầu hết đều sinh con đực.
Stowkowski cũng nhận thấy rằng, sự biến thái của nòng nọc tùy thuộc vào môi trường nuôi chúng. Môi trường giàu K sẽ cho ra nhiều con đực, giàu Ca hoặc Mg thì nòng nọc cái nhiều hơn. Ở môi trường nuôi trung tính, tỷ lệ đực cái bằng nhau. Thử nghiệm trên chuột cống, ông cũng nhận thấy nếu ăn nhiều K hoặc không có Ca, chuột mẹ sẽ đẻ nhiều chuột đực; nếu ngược lại, chúng sẽ đẻ nhiều chuột cái.
Bác sĩ Lefèvre ở Argentina đã nghiên cứu khẩu phần thức ăn của gần 2.600 con bò ở hơn 130 trại. Ông nhận thấy, tùy theo hàm lượng khoáng chất của đất và của phân bón, loại cỏ mà bò mẹ ăn sẽ quyết định việc nó sinh ra bê đực hay bê cái nhiều hơn. Nếu thức ăn giàu K, sẽ có nhiều bê đực. Từ đó, người ta đã đề ra khẩu phần thức ăn trong chăn nuôi bò mẹ như sau: Muốn có nhiều bê đực để lấy thịt, cần thêm K, NaCl (muối ăn), loại bớt thực vật giàu kim loại kiềm thổ (C, Mg) như cỏ Lurerne. Để có nhiều bò sữa thì thêm vào thức ăn sinh tố D, Ca, Mg.
Giáo sư J.Lorrain (Canada, cũng chủ trì một nhóm nghiên cứu về mối quan hệ giữa việc sinh con trai, gái và khoáng chất trong thức ăn. Trong 100 cặp vợ chồng được nghiên cứu (phần lớn chỉ sinh con trai), có 80% đã vô tình theo chế độ ăn quá mặn. Những cặp sinh toàn con gái lại ăn nhiều thức ăn giàu kim loại kiềm thổ hơn. Về sau, ông thử nghiệm phương pháp này để thụ thai cho 216 phụ nữ, kết quả là 175 trường hợp thành công (81%).
Trong một nghiên cứu khác, có 24 trong tổng số 30 cặp vợ chồng ăn uống theo chế độ sinh con trai đã đạt được ý nguyện; 16/20 cặp ăn theo cách sinh con gái đã có được cô công chúa mong đợi.
Năm 1977, nữ bác sĩ Michelle Du hoàn thành việc nghiên cứu trên 102 phụ nữ chỉ sinh toàn trai hay toàn gái (chế độ ăn uống của họ được xác định cẩn thận về tỷ lệ khoáng chất hằng ngày). Kết quả là ở 84% phụ nữ sinh con trai, tỷ lệ các thành phần K và Na cao gần gấp 4 lần so với Ca và Mg. Ở 80% phụ nữ sinh con gái, tỷ lệ K và Na chỉ cao gấp đôi.
Một cuộc thí nghiệm lâm sàng ở bệnh viện phụ sản Port Royal năm 1976 cũng cho thấy, trong 27 phụ nữ sử dụng phương pháp ăn uống để sinh trai hay gái theo ý muốn, có 19 người thành công. Giáo sư Srowkowski cũng đã phối hợp với J.G Krow để thực hiện 38 ca, kết quả là có 32 thành công.
Ở Việt Nam, cuối năm 1983, giáo sư Nguyễn Ngọc Toản và bác sĩ Phạm Ngọc Phú (Viện quân y 108, Hà Nội) cũng đã soạn 5 thực đơn cho các cặp vợ chồng trong diện sinh đẻ (áp dụng với sự hướng dẫn cụ thể của viện).
Theo công thức của Michelle Duc, nếu muốn sinh con trai, người mẹ cần ăn mặn, còn muốn sinh con gái thì ăn nhạt. Vì vậy, những người có bệnh huyết áp cao, bệnh thận, phù nề thì không thể ăn uống theo chế độ sinh con trai; nếu có bệnh sỏi thận, phải kiêng các chất có canxi thì không nên ăn chế độ sinh con gái.
Theo công thức của Michelle Duc, nếu muốn sinh con trai, người mẹ cần ăn mặn, còn muốn sinh con gái thì ăn nhạt. Vì vậy, những người có bệnh huyết áp cao, bệnh thận, phù nề thì không thể ăn uống theo chế độ sinh con trai; nếu có bệnh sỏi thận, phải kiêng các chất có canxi thì không nên ăn chế độ sinh con gái.
Việc áp dụng phương pháp này cũng phiền hà và phức tạp, phải lựa chọn thức ăn, đồ uống trong 10 tuần. Việc ăn quá mặn hoặc quá nhạt đều dễ gây rối loạn dinh dưỡng, ảnh hưởng đến sức khỏe của hai vợ chồng, khiến trứng và tinh trùng kém về chất lượng, ảnh hưởng không tốt đến thai.
- Dựa trên tốc độ và thời gian tồn tại lệch nhau của 2 loại tinh trùng: Bác sĩ sản khoa Laudrum B. Shetles ở Đại học Colombia (Mỹ) khi nghiên cứu về tinh trùng của người đã tìm ra tính chất sau: Tinh trùng Y di chuyển nhanh nhưng chết sớm; tinh trùng X di chuyển chậm nhưng sống dai. Ông đã đề ra giải pháp: vợ chồng gặp nhau trước hoặc đúng ngày rụng trứng. Gặp nhau trước ngày rụng trứng sẽ dễ sinh con gái vì tinh trùng Y mất tác dụng sớm, không chờ được, chỉ còn lại tinh trùng X chờ trứng rụng. Gặp nhau đúng ngày trứng rụng
thì tinh trùng Y chạy nhanh chui vào trứng trước, thụ tinh cho con trai.
Bác sĩ Ericson (Mỹ) đã làm thí nghiệm: cho tinh trùng người chạy qua chất anbumin bò. Tinh trùng Y chạy nhanh hơn, được hứng lấy, bơm vào tử cung của phụ nữ. Kết quả là gần 100% trường hợp có thai trai theo ý muốn. Còn muốn sinh con gái thì hứng tinh trùng X và tỷ lệ thành công cũng cao. Phương pháp này phức tạp lại không tự nhiên nên ít được dùng.
thì tinh trùng Y chạy nhanh chui vào trứng trước, thụ tinh cho con trai.
Bác sĩ Ericson (Mỹ) đã làm thí nghiệm: cho tinh trùng người chạy qua chất anbumin bò. Tinh trùng Y chạy nhanh hơn, được hứng lấy, bơm vào tử cung của phụ nữ. Kết quả là gần 100% trường hợp có thai trai theo ý muốn. Còn muốn sinh con gái thì hứng tinh trùng X và tỷ lệ thành công cũng cao. Phương pháp này phức tạp lại không tự nhiên nên ít được dùng.
Có tác giả cho rằng vợ chồng gặp nhau từ ngày thứ 7 đến ngày thứ 11 kể từ ngày bắt đầu hành kinh (trong chu kỳ 28 ngày) thì sinh con gái; còn gặp nhau vào ngày trứng rụng thì sinh con trai.
Cách xác định ngày trứng rụng
- Tính theo kỳ kinh: Trước kỳ kinh 14 ngày là ngày trứng rụng dù chu kỳ kinh nguyệt dài hay ngắn. Ở đây quy ước ngày thứ nhất là ngày bắt đầu hành kinh. Nếu chu kỳ 28 ngày thì ngày thứ 14 là ngày trứng rụng (tức là 28-14 = 14). Nếu chu kỳ 29 ngày thì đó là ngày thứ 15.
Ở những người kinh nguyệt không đều (do sức khỏe không bình thường, cuộc sống gia đình không vui tươi thoải mái, nếp sinh hoạt, nghỉ ngơi không hài hòa...), cách xác định trên không chính xác, không nên áp dụng để chủ động thụ thai theo giới tính hoặc để tránh thai
- Đo thân nhiệt: Dùng nhiệt kế để theo dõi thân nhiệt mỗi sáng trước khi xuống giường vào một giờ nhất định, ghi lên bảng theo dõi. Chỉ sử dụng một nhiệt kế để tránh sai số và lấy ở một nơi nhất định trên cơ thể (như ở hậu môn hoặc âm đạo). Nếu lấy ở nách hoặc miệng thì nhiệt độ thấp hơn 0,3 - 0,5 độ C. Sau khi hành kinh đến trước ngày trứng rụng 2 ngày, thân nhiệt thấp hơn thân nhiệt trung bình 0,2 - 0,3 độ C. Trong vòng 2 ngày trước khi trứng rụng, thân nhiệt tụt xuống thêm 0,1 - 0,2 độ C (điểm thân nhiệt thấp nhất là ngày sắp rụng trứng). Ngày rụng trứng (thường là 13-16 ngày trước khi thấy kinh), thân nhiệt đột ngột tăng lên 0,3 - 0,5 độ C (trên thân nhiệt trung bình 0,1 - 0,2 độ C) và cứ giữ như vậy cho đến cuối chu kỳ, sau đó tụt xuống để sang một chu kỳ khác.
Theo dõi kết quả đo thân nhiệt của một số chị em, người ta thấy đường biểu diễn đi từ thấp lên cao, có khi lên liên tục 2-3 ngày. Nguyên nhân là trong buổi sáng đầu tiên, nhiệt độ mới lên một ít, sáng hôm sau tăng thêm một ít nữa. Trong trường hợp này, ngày thứ hai hoặc thứ ba là ngày trứng rụng.
Cần theo dõi nghiêm túc trong ba chu kỳ liền để thấy quy luật thân nhiệt của mình. Sau đó, chị em có thể đo vài ngày trong một chu kỳ trước khi trứng rụng là xác định được ngày trứng rụng.
Những chị em có kinh nguyệt không đều và chị em đang cho con bú
có thể sử dụng phương pháp này để tránh thai.
Mỗi cặp vợ chồng nên mua một chiếc nhiệt kế thông thường để sử dụng. Người vợ cần được huấn luyện để thông thạo trong khâu sử dụng nhiệt kế, nếu có khó khăn, cần nhờ sự giúp đỡ của người chồng.
- Những dấu hiệu khác:
Cần theo dõi nghiêm túc trong ba chu kỳ liền để thấy quy luật thân nhiệt của mình. Sau đó, chị em có thể đo vài ngày trong một chu kỳ trước khi trứng rụng là xác định được ngày trứng rụng.
Những chị em có kinh nguyệt không đều và chị em đang cho con bú
có thể sử dụng phương pháp này để tránh thai.
Mỗi cặp vợ chồng nên mua một chiếc nhiệt kế thông thường để sử dụng. Người vợ cần được huấn luyện để thông thạo trong khâu sử dụng nhiệt kế, nếu có khó khăn, cần nhờ sự giúp đỡ của người chồng.
- Những dấu hiệu khác:
+ Vào ngày trứng rụng, ở lỗ cổ tử cung có một chất dịch nhờn, trong. Cho chất đó vào hai ngón tay, có thể kéo ra được. Nếu giao hợp lúc đó, tử cung có khả năng thu hút tinh trùng mạnh.
+ Từ lúc trứng rụng trở đi, độ pH ở môi trường âm đạo là 7,5 - 8,0. Trước ngày trứng rụng là 7,3 và thấp hơn.
+ Trong những ngày trứng rụng, người vợ thường có cảm
giác động tình (thích gần chồng), thường chủ động gặp chồng. Một số chị em có hiện tượng buồn nôn.
+ Từ lúc trứng rụng trở đi, độ pH ở môi trường âm đạo là 7,5 - 8,0. Trước ngày trứng rụng là 7,3 và thấp hơn.
+ Trong những ngày trứng rụng, người vợ thường có cảm
giác động tình (thích gần chồng), thường chủ động gặp chồng. Một số chị em có hiện tượng buồn nôn.
+ Vài ngày trước khi trứng rụng, ở phần lớn chị em, vú nở to và có cảm giác căng cứng.
Phương pháp thụ thai trai, gái theo ý muốn
Muốn sinh con gái
Vợ chồng chỉ gặp nhau một lần trước ngày trứng rụng 3-4 ngày. Chồng để dành tinh dịch trong 7-10 ngày.
Lưu ý:
- Động tác của chồng cần nhẹ nhàng, tránh kích thích làm cho người vợ rụng trứng đột xuất.
- Khi xuất tinh, không cho dương vật vào sâu, chỉ khoảng 1/3 chiều dài âm đạo từ ngoài vào (xuất tinh nông) để cho tinh trùng Y nằm lâu ở âm đạo và suy yếu dần, chỉ còn tinh trùng X tồn tại, vào tử cung, ống dẫn trứng, chờ trứng rụng để thụ tinh.
- Để hỗ trợ tinh trùng X và làm suy yếu tinh trùng Y, chị em có thể thụt rửa âm đạo bằng dung dịch axit nhẹ trước khi giao hợp 1 giờ (1 thìa cà phê nước cốt chanh tươi hòa trong một lít nước đun sôi để nguội). Những chị em thường ăn quá mặn, sống ở miền biển hoặc thường uống nước suối có nhiều chất khóang Na thì phải áp dụng nghiêm túc động tác hỗ trợ này. Nếu chị em ăn bình thường ăn nhạt, ở đồng bằng hoặc miền núi hoặc thường uống nước suối có nhiều chất khoáng Ca, thì không cần thụt rửa âm đạo.
- Việc xác định trước ngày trứng rụng khó chính xác, phải dựa vào quy luật thân nhiệt ít nhất là 3 chu kỳ. Đối với chị em có vòng kinh không đều, việc xác định này lại càng khó, đòi hỏi phải kiên trì theo dõi mới đạt kết quả.
- Khi xuất tinh, không cho dương vật vào sâu, chỉ khoảng 1/3 chiều dài âm đạo từ ngoài vào (xuất tinh nông) để cho tinh trùng Y nằm lâu ở âm đạo và suy yếu dần, chỉ còn tinh trùng X tồn tại, vào tử cung, ống dẫn trứng, chờ trứng rụng để thụ tinh.
- Để hỗ trợ tinh trùng X và làm suy yếu tinh trùng Y, chị em có thể thụt rửa âm đạo bằng dung dịch axit nhẹ trước khi giao hợp 1 giờ (1 thìa cà phê nước cốt chanh tươi hòa trong một lít nước đun sôi để nguội). Những chị em thường ăn quá mặn, sống ở miền biển hoặc thường uống nước suối có nhiều chất khóang Na thì phải áp dụng nghiêm túc động tác hỗ trợ này. Nếu chị em ăn bình thường ăn nhạt, ở đồng bằng hoặc miền núi hoặc thường uống nước suối có nhiều chất khoáng Ca, thì không cần thụt rửa âm đạo.
- Việc xác định trước ngày trứng rụng khó chính xác, phải dựa vào quy luật thân nhiệt ít nhất là 3 chu kỳ. Đối với chị em có vòng kinh không đều, việc xác định này lại càng khó, đòi hỏi phải kiên trì theo dõi mới đạt kết quả.
Muốn sinh con trai
Vợ chồng chỉ gặp nhau một lần sau ngày trứng rụng 1 ngày. Chồng phải để dành tinh dịch trong 7-10 ngày.
- Xuất tinh sâu cho tinh trùng Y chạy vào tử cung và ống dẫn trứng sớm hơn, tiếp cận được với trứng để thụ tinh.
- Để hỗ trợ cho tinh trùng Y và làm suy yếu tinh trùng X, chị em có thể thụt rửa âm đạo bằng dung dịch kiềm nhẹ trước khi giao hợp 1 giờ (một thìa cà phê thuốc tiêu muối Bicarbonat natri hòa trong một lít nước đun sôi để nguội). Những chị em nào thường ngày quen ăn nhạt hoặc sống ở miền núi, hoặc thường uống nước suối có nhiều chất khoáng Ca, thì phải áp dụng nghiêm túc động tác hỗ trợ này. Nếu chị em ăn bình thường hoặc ăn mặn, sống ở đồng bằng hoặc miền biển, hay uống nước suối có nhiều chất khoáng Na thì không cần áp dụng.
- Để hỗ trợ cho tinh trùng Y và làm suy yếu tinh trùng X, chị em có thể thụt rửa âm đạo bằng dung dịch kiềm nhẹ trước khi giao hợp 1 giờ (một thìa cà phê thuốc tiêu muối Bicarbonat natri hòa trong một lít nước đun sôi để nguội). Những chị em nào thường ngày quen ăn nhạt hoặc sống ở miền núi, hoặc thường uống nước suối có nhiều chất khoáng Ca, thì phải áp dụng nghiêm túc động tác hỗ trợ này. Nếu chị em ăn bình thường hoặc ăn mặn, sống ở đồng bằng hoặc miền biển, hay uống nước suối có nhiều chất khoáng Na thì không cần áp dụng.
Giao hợp xong, chị em phải nằm 3 - 4 giờ mới đi tắm rửa và đừng dội nước vào sâu vào âm đạo (đối với cả hai trường hợp sinh trai và sinh gái).
Ngày nay, khoa học đã phát hiện gần 100 hệ thống chức năng cơ thể con người hoạt động theo nhịp điệu ngày và đêm. Các bộ phận nội tạng trong cơ thể chúng ta nằm trong pha a xít nửa ngày (từ 3 đến 15 giờ), nửa ngày còn lại (từ 15 đến 3 giờ) nằm trong pha kiềm.
Qua nghiên cứu, thống kê nhiều cặp vợ chồng đã áp dụng phương pháp sinh trai, gái theo ý muốn, chúng tôi đã thu được kết quả như sau: 104 cháu ra đời khỏe mạnh, kháu khỉnh, cân nặng trên 3 kg; còn về giới tính theo ý muốn, tỷ lệ gái đạt 90%, tỷ lệ trai đạt 97%. Gần đây, nhiều người áp dụng phương pháp trên cũng có kết quả tốt, tỷ lệ trai ổn định, tỷ lệ gái đạt cao hơn.
Những yếu tố ảnh hưởng đến sự rụng trứng
Ở cơ thể một phụ nữ có sức khỏe bình thường, trung bình mỗi tháng có một trứng chín, rụng ra, rơi vào vòi trứng. Quá trình đó bị chi phối bởi nhiều yếu tố môi trường trong và ngoài cơ thể, bao gồm:
- Trạng thái sức khỏe, nề nếp sinh hoạt, nghỉ ngơi, lao động, cuộc sống gia đình, trạng thái tinh thần... . Chúng ảnh hưởng đến nội tiết tố, mà nội tiết tố lại chi phối toàn bộ quá trình chín và rụng của trứng.
- Trạng thái sức khỏe, nề nếp sinh hoạt, nghỉ ngơi, lao động, cuộc sống gia đình, trạng thái tinh thần... . Chúng ảnh hưởng đến nội tiết tố, mà nội tiết tố lại chi phối toàn bộ quá trình chín và rụng của trứng.
- Chế độ ăn uống điều độ: Giúp cho cơ quan sinh dục hoạt động bình thường, nang Graff phát triển bình thường, trứng rụng đúng ngày.
- Trứng có thể rụng đột xuất, sớm hơn một vài ngày so với quy luật nếu như vợ chồng lâu ngày mới gặp nhau; hoặc nếu trong quan hệ vợ chồng, người vợ đạt hứng thú tuyệt đỉnh (sự co bóp của tử cung, buồng trứng làm cho áp lực ở ngoài nang Graff tăng gây vỡ nang, giải phóng trứng). Có tác giả cho rằng nang vỡ do sự tăng áp lực ở trong nang (do khối lượng trong nang tăng lên, vỏ nang dày ra chèn vào khối nước...), do tác dụng tiêu hóa của một số men, do các tua vòi trứng cọ xát lên hoặc do rối loạn vận mạch, khiến một chỗ nào đó ở trên nang bị thiếu máu nuôi dưỡng, dẫn đến hoại tử...
Qua các yếu tố trên, chúng ta thấy trứng có thể rụng sớm hoặc muộn hơn theo tính toán lý thuyết. Vì vậy, chỉ có cách xác định chính xác nhất là dùng nhiệt kế để đo thân nhiệt.
Khi trứng rụng, có chị em "cảm thấy được", nhiều chị em không "cảm thấy" được nhưng có biểu hiện ra ngoài là hiện tượng kinh nguyệt
(nếu không thụ thai). Chu kỳ kinh nguyệt đều đặn hay không chính là biểu hiện sự rụng trứng có đều hay không, hoạt động nội tiết có bình thường không. Do đó, đối với tất cả các bạn nữ, việc theo dõi kỹ hiện tượng kinh nguyệt trong sổ riêng của mình thật cần thiết.
(nếu không thụ thai). Chu kỳ kinh nguyệt đều đặn hay không chính là biểu hiện sự rụng trứng có đều hay không, hoạt động nội tiết có bình thường không. Do đó, đối với tất cả các bạn nữ, việc theo dõi kỹ hiện tượng kinh nguyệt trong sổ riêng của mình thật cần thiết.
Chủ động tạo ra đời đứa con khỏe mạnh, xinh đẹp
Có hai khái niệm hoàn toàn khác nhau trong quan hệ vợ chồng:
- Khái niệm thụ thai, sinh đẻ.
- Khái niệm về sinh lý vợ chồng và tránh thụ thai.
Ở đây chúng tôi bàn về khái niệm thứ nhất. Để dễ áp dụng, chúng tôi xin chia quá trình thụ thai và sinh con thành 5 giai đoạn để các bạn tham khảo.
1. Chuẩn bị
- Cố gắng tập trung bồi dưỡng trong một thời gian nhất định. Nếu một trong hai người yếu thì tập trung cho người đó. Nếu có bệnh ảnh hưởng đến thai thì phải chữa lành bệnh. Người vợ đã đến tuổi 22 nhưng chưa đủ điều kiện thì hoãn thụ thai.
Ở đây chúng tôi bàn về khái niệm thứ nhất. Để dễ áp dụng, chúng tôi xin chia quá trình thụ thai và sinh con thành 5 giai đoạn để các bạn tham khảo.
1. Chuẩn bị
- Cố gắng tập trung bồi dưỡng trong một thời gian nhất định. Nếu một trong hai người yếu thì tập trung cho người đó. Nếu có bệnh ảnh hưởng đến thai thì phải chữa lành bệnh. Người vợ đã đến tuổi 22 nhưng chưa đủ điều kiện thì hoãn thụ thai.
- Không được thụ thai nếu trước đó 3 tháng, một trong hai người mắc bệnh sởi, cúm, sốt xuất huyết...
- Phòng ngủ của vợ chồng phải gọn sạch, nên trang trí đẹp, có ảnh trẻ con kháu khỉnh, mạnh khỏe.
- Có kế hoạch và chuẩn bị trước các điều kiện cần thiết cho các giai đoạn sau.
2. Thụ thai
- Nên chọn mùa xuân để thụ thai, chọn lúc hai vợ chồng sung sức và cảm thấy thoải mái. Ngoài ra, cần cân nhắc thêm về tác dụng của môi trường, khí hậu từng vùng đối với trẻ sơ sinh và định thời gian thụ thai.
- Chỉ giao hợp một lần trong ngày đã chỉ định, theo phương pháp thụ thai trai hoặc gái theo ý muốn.
- Chỉ giao hợp một lần trong ngày đã chỉ định, theo phương pháp thụ thai trai hoặc gái theo ý muốn.
- Giao hợp vào sáng sớm, sau một giấc ngủ ngon.
- Vợ chồng không được thụ thai trong lúc chếch choáng hơi men.
- Vợ chồng không được thụ thai trong lúc chếch choáng hơi men.
3. Dưỡng thai
Trong gia đình (cha mẹ anh chị em, vợ chồng...) cần có một cuộc sống hoà thuận, đừng để những chuyện cãi vả ảnh hưởng đến người vợ, nhất là giai đoạn thụ thai và dưỡng thai. Từ khi thụ thai đến tuần thứ 11 là giai đoạn quan trọng nhất trong toàn bộ quá trình hình thành và phát triển của thai.
- Tuần thứ 1-3: Trứng "làm tổ" vào niêm mạc dạ con, thai dễ chết và sẩy.
- Tuần thứ 2-5: Hình thành đa số các cơ quan. Thời kỳ này, thai dễ chết hoặc quái dị từng vùng lớn, gây quái thai hoặc các khuyết tật nặng.
- Tuần thứ 8-11: Hình thành rau, thai dễ bị rối loạn nuôi dưỡng, gây ra dị dạng, bệnh bẩm sinh, ảnh hưởng đến trí thông minh, thể lực và sức đề kháng của đứa trẻ sau này.
Trong giai đoạn này, vợ chồng tránh giao hợp. Người vợ tránh dùng các loại rượu và thuốc lá. Nếu người mẹ bị bệnh sởi, cúm, sốt xuất huyết... thì phải đi khám ngay để thầy thuốc cho ý kiến giải quyết.
Sau 3 tháng, thai nhi đã hình thành xong các cơ quan và bắt đầu phát triển. Đặc biệt, trong 3 tháng cuối, thai phát triển nhanh, nếu chế độ ăn của bà mẹ có quá ít protide thì số lượng tế bào não sẽ giảm đi. Sau này, số lượng tế bào não của trẻ sẽ không tăng nữa. Những đứa trẻ này khi lớn lên sẽ bị ảnh hưởng tới sự phát triển của trí tuệ.
Trong giai đoạn này, vợ chồng tránh giao hợp. Người vợ tránh dùng các loại rượu và thuốc lá. Nếu người mẹ bị bệnh sởi, cúm, sốt xuất huyết... thì phải đi khám ngay để thầy thuốc cho ý kiến giải quyết.
Sau 3 tháng, thai nhi đã hình thành xong các cơ quan và bắt đầu phát triển. Đặc biệt, trong 3 tháng cuối, thai phát triển nhanh, nếu chế độ ăn của bà mẹ có quá ít protide thì số lượng tế bào não sẽ giảm đi. Sau này, số lượng tế bào não của trẻ sẽ không tăng nữa. Những đứa trẻ này khi lớn lên sẽ bị ảnh hưởng tới sự phát triển của trí tuệ.
Khi thai đến tháng thứ 8 hoặc thứ 9, cần tiêm vào bắp thịt của mẹ một liều duy nhất 600.000 đơn vị vitamin A và 600.000 đơn vị vitamin D2 để đề phòng bệnh còi xương bẩm sinh cho con. Vitamin A có trong dầu gan cá thu hay cá chim, lòng đỏ trứng, chất kem của sữa, một số rau quả như gấc chín, đu đủ, bồ công anh, cà rốt, rau
diếp. Vitamin D có nhiều trong dầu cá, gan động vật, trứng... Nếu không dùng thuốc, có thể ăn nhiều thức ăn kể trên.
Vào 3 tháng cuối của thai kỳ và 6 tháng đầu sau khi đẻ, người mẹ ần ăn thêm mỗi tháng 3 kg gạo và 1 kg thịt. Có như vậy mới bảo đảm cho trẻ không bị thiếu cân và người mẹ có đủ sữa cho con bú.
diếp. Vitamin D có nhiều trong dầu cá, gan động vật, trứng... Nếu không dùng thuốc, có thể ăn nhiều thức ăn kể trên.
Vào 3 tháng cuối của thai kỳ và 6 tháng đầu sau khi đẻ, người mẹ ần ăn thêm mỗi tháng 3 kg gạo và 1 kg thịt. Có như vậy mới bảo đảm cho trẻ không bị thiếu cân và người mẹ có đủ sữa cho con bú.
Tháng cuối cùng, vợ chồng tránh giao hợp. Các tháng trước đó có thể giao hợp nhưng động tác phải thật nhẹ nhàng với tư thế nằm nghiêng. Khi có thai, chị em phải đi khám thai; ít nhất từ lúc có thai đến khi đẻ nên khám 3-5 lần. Vào những tháng cuối, cần đi khám đều để thầy thuốc và người hộ sinh theo dõi, chẩn đoán và lường trước việc sinh đẻ.
4. Đẻ và sau đẻ
- Chị em nào cũng muốn "đẻ không đau". Muốn thế, ngay từ lúc chưa có hoặc mới có thai, người mẹ cần áp dụng phương pháp tập luyện sau:
- Trước hết, tập một số động tác thể dục làm mềm dẻo các khớp xương chậu, háng, đầu gối, cột sống. Tập ở tư thế nằm ngửa, nằm sấp, ngồi bò bốn chân.
- Tập thư giãn toàn thân. Đây là khâu quan trọng nhất vì lúc đẻ cần giãn mềm những cơ bắp không cần thiết, chỉ co rút những cơ cần thiết. Hạn chế sự trương cơ tràn lan.
- Tập làm chủ hơi thở.
- Tập điều khiển cơ hoành và các cơ phối hợp. Trong lúc rặn đẻ, sản phụ cần rặn lúc đã thở vào, chứ không thở ra hết rồi mới rặn. Lúc rặn, sử dụng cơ hoành đẩy tử cung xuống và sử dụng các cơ ở phần trên lồng ngực để thở (lúc này thở rất nhanh và nông). Giữa hai cơn rặn, cần lấy hơi lại ngay và giãn mềm toàn thân.
Những điều cần tránh và nên làm sau khi đẻ
- Không nằm than vì có thể làm bỏng mẹ và con. Hơi độc (khí CO2) từ khói than xông lên sẽ làm vỡ hồng cầu, gây thiếu máu cho mẹ và con.
- Không cho sản phụ ăn quá mặn vì có thể gây huyết áp cao, lên cơn co giật.
- Không lao động nặng quá sớm.
Những điều cần thực hiện:
- Để phụ sản và trẻ sơ sinh nằm nơi thoáng khí, kín gió.
- Cho con bú sữa mẹ ngay 2 giờ sau khi sinh.
- Cho sản phụ ăn đầy đủ chất bổ, rau xanh, trái cây tươi.
- Tắm, thay quần áo hằng ngày.
- Tập thể dục nhẹ nhàng khi bắt đầu ra huyết hôi.
Cần đến bệnh viện ngay khi sản phụ sốt cao, ra huyết tươi và sản dịch có mùi hôi.
Những điều cần thực hiện:
- Để phụ sản và trẻ sơ sinh nằm nơi thoáng khí, kín gió.
- Cho con bú sữa mẹ ngay 2 giờ sau khi sinh.
- Cho sản phụ ăn đầy đủ chất bổ, rau xanh, trái cây tươi.
- Tắm, thay quần áo hằng ngày.
- Tập thể dục nhẹ nhàng khi bắt đầu ra huyết hôi.
Cần đến bệnh viện ngay khi sản phụ sốt cao, ra huyết tươi và sản dịch có mùi hôi.
5. Giai đoạn nuôi dạy con
- Cho con bú: Cho bú sớm ngay trong 2 giờ đầu sau khi sinh để tận dụng giá trị dinh dưỡng và sức miễn dịch cao của sữa non. Cần cho bú đều, bú thoải mái, không theo những giờ giấc quy định quá
nghiêm ngặt và cứng nhắc. Tránh cai sữa sớm và đột ngột, ít nhất phải cho bú một năm.
- Cho con bú: Cho bú sớm ngay trong 2 giờ đầu sau khi sinh để tận dụng giá trị dinh dưỡng và sức miễn dịch cao của sữa non. Cần cho bú đều, bú thoải mái, không theo những giờ giấc quy định quá
nghiêm ngặt và cứng nhắc. Tránh cai sữa sớm và đột ngột, ít nhất phải cho bú một năm.
- Tiêm chủng vacxin phòng các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm như lao, bại liệt, sởi, bạch hầu, ho gà và uốn ván.
- Khi nuôi con bằng sữa, bà mẹ cần ăn các chất tạo xương chotrẻ, với lượng vitamin D tăng gấp 4 lần, canxi gấp hơn 2 lần so với bình thường. Nếu thiếu hai chất này, trẻ sẽ bị còi xương. Vitamin D có nhiều trong dầu cá, gạo, trứng... Canxi có nhiều trong cua, cá, tôm, sữa...
- Để tránh viêm phổi, viêm phế quản và cảm vặt cho trẻ, bà
mẹ cần hết sức lưu ý để trẻ không bị nóng lạnh đột ngột (khi con đang toát mồ hôi thì không tắm ngay, không quạt mạnh).
- Không khí và ánh sáng rất cần cho trẻ. Đừng để các cháu thiếu không khí trong lành và ánh sáng ban mai.
Giao hợp một lần đạt được bốn mục tiêu
Mục tiêu thứ nhất: Quyết định giới thai
Tại sao quy định chỉ gặp nhau một lần quá khắt khe như vậy? Đây chính là một trong 3 bí quyết sinh con theo ý muốn (2 bí quyết còn lại là xác định ngày gặp nhau, tức ngày rụng trứng và phương pháp xuất tinh để quyết định giới thai).
Mỗi lần xuất tinh, có hai đoàn tinh trùng thi nhau chạy, đoàn chạy trước là tinh trùng Y. Sau khi rụng 1-2 ngày, trứng nằm ẩn ở 1/3 ống dẫn trứng và đầu vòi. Đoàn tinh trùng Y bọc quanh trứng ở vòng trong nhưng không tiết đủ chất men để công phá màng trứng. Đoàn
tinh trùng X bọc vòng thứ hai quanh trứng và tiết thêm chất men hỗ
trợ. Màng trứng bị công phá, một tinh trùng Y ở vòng trong vẫn còn sung sức, chui vào trước, thế là trứng được thụ tinh. Còn nếu cả hai đoàn tinh trùng không làm nên trò trống gì thì không thể thụ thai được.
tinh trùng X bọc vòng thứ hai quanh trứng và tiết thêm chất men hỗ
trợ. Màng trứng bị công phá, một tinh trùng Y ở vòng trong vẫn còn sung sức, chui vào trước, thế là trứng được thụ tinh. Còn nếu cả hai đoàn tinh trùng không làm nên trò trống gì thì không thể thụ thai được.
Nếu vợ chồng gặp nhau lần thứ hai thì vòng ba là đoàn tinh trùng Y, vòng bốn là đoàn tinh trùng X. Lúc này, tinh trùng vòng một yếu hơn và tinh trùng X đã chen ngang tiếp cận màng trứng, thế là tinh trùng X (gái) đã chui vào thụ tinh.
Đối với một bài toán có nhiều ẩn số, nếu không quy định rõ và không thực hiện nghiêm túc thì kết quả nhiều khi trái ngược (muốn sinh con gái lại ra con trai và ngược lại). Cả hai trường hợp (thụ thai trai, gái) đều chỉ gặp nhau một lần, nếu chu kỳ đó không thụ thai thì đợi chu kỳ sau. Hai bạn đừng nóng lòng.
Mục tiêu thứ hai: Bảo đảm chất lượng tinh trùng
Cha mẹ truyền nhiễm sắc thể cho con cái. Số nhiễm sắc thể ở thế hệ sau bao giờ cũng đúng bằng thế hệ trước, thừa hay thiếu đều gây ra những rối loạn. Đặc biệt, số nhiễm sắc thể bao giờ cũng chẵn (23 cặp): 23 nhiễm sắc thể của tinh trùng kết hợp với 23 nhiễm sắc thể của trứng. Đây là bằng cớ về sự thừa kế nhiễm sắc thể của các thế hệ nối tiếp nhau. Theo tính toán, các nhiễm sắc thể mang hàng vạn hoặc hàng triệu gene. Từ giây phút thụ tinh, hình thành tế bào đầu tiên, tế bào đó mang nhiều tính trạng tiếp thu từ bố mẹ. Chỉ một trong hàng triệu gene của bố mẹ bị hư hại là đủ mở đầu cho sự xuất hiện căn bệnh di truyền trong nhiều thế hệ. Việc thừa hoặc thiếu nhiễm sắc thể càng gây những biến loạn ở mức độ nặng hơn.
Nói một cách tổng quát, thể chất và tinh thần của bố mẹ ảnh hưởng trực tiếp đến con qua trứng và tinh trùng từ giây phút thụ tinh. Vì vậy,
cần chuẩn bị một cách công phu và kỹ càng trước khi thụ thai. Người vợ chuẩn bị cho trứng có chất lượng tốt nhất: sức khỏe tốt, kinh nguyệt đều, trạng thái tinh thần vui tươi thoải mái. Người chồng chuẩn bị cho tinh trùng có chất lượng tốt nhất: sức khỏe tốt, trạng thái tinh thần tốt; và để dành tinh dịch 7-10 ngày để thụ thai. Nếu giao hợp lần thứ hai hay nhiều lần thì chắc chắn là tinh trùng kém về chất lượng và số lượng. Cần lưu ý thêm là không được để dành quá 10 ngày vì điều này cũng gây giảm chất lượng.
cần chuẩn bị một cách công phu và kỹ càng trước khi thụ thai. Người vợ chuẩn bị cho trứng có chất lượng tốt nhất: sức khỏe tốt, kinh nguyệt đều, trạng thái tinh thần vui tươi thoải mái. Người chồng chuẩn bị cho tinh trùng có chất lượng tốt nhất: sức khỏe tốt, trạng thái tinh thần tốt; và để dành tinh dịch 7-10 ngày để thụ thai. Nếu giao hợp lần thứ hai hay nhiều lần thì chắc chắn là tinh trùng kém về chất lượng và số lượng. Cần lưu ý thêm là không được để dành quá 10 ngày vì điều này cũng gây giảm chất lượng.
Mục tiêu thứ ba: Tránh được hiện tượng thụ thai nhiều con khác trứng.
Giới tính của thai hoàn toàn do tinh trùng quyết định. Thông thường, mỗi chu kỳ kinh nguyệt có một trứng rụng. Trong một số trường hợp, cả hai buồng trứng đều có trứng rụng. Sinh đôi, sinh nhiều con khác giới hoặc cùng giới nhưng không giống nhau là hiện tượng sinh đôi khác trứng hoặc sinh nhiều con khác trứng, do hai hoặc nhiều trứng cùng rụng và cùng được thụ tinh. Trường hợp sinh đôi cùng trứng hoặc nhiều con cùng trứng thì bao giờ trẻ cũng cùng giới tính và rất giống nhau.
Trong một chu kỳ kinh nguyệt, nếu hai buồng trứng đều có trứng rụng thì có thể rụng cùng một lúc hay rụng trước sau lệch nhau. Có thể vài ba tinh trùng chui vào một trứng nhưng việc thụ tinh dành cho con đầu tiên. Những con khác tự tiêu hủy và trở thành chất dinh dưỡng cho trứng. Có tài liệu nói rằng, sau khi một tinh trùng chui vào trứng thì màng bọc ngoài của trứng bít lại để chỉ có một tinh trùng thụ
tinh với trứng mà thôi.
tinh với trứng mà thôi.
Vấn đề đặt ra là ai cũng muốn mỗi lần chỉ đẻ một con, vừa khỏe mạnh, thông minh, xinh đẹp vừa có giới tính mong muốn. Sức chứa của tử cung người mẹ chỉ vừa cho một thai và thai sẽ phát triển bình thường trong khoảng không gian có hạn đó. Khi mới sinh, cháu bé nặng trên 3 kg (trung bình người Việt Nam) hoặc trên 4 kg (của một số nước khác) mới tốt. Vì vậy, cần tìm cách để tránh hoặc hạn chế hiện tượng sinh đôi, sinh ba...
Trước đây, đa số các cặp vợ chồng không biết chủ động trong thụ thai, quan hệ sinh lý theo nhu cầu và thụ thai lúc nào không biết, thấy chậm kinh mới biết là có thai. Nhiều cặp giao hợp nhiều lần trong thời gian ngắn. Sự hưng phấn tột đỉnh của người vợ, sự co bóp của
buồng trứng do áp lực lớn làm cho trứng đã rụng rồi lại rụng thêm. Ngoài ra, trong một thời gian ngắn, có nhiều đoàn tinh trùng vào trước và sau, cùng tồn tại ở tử cung và hai ống dẫn trứng, trong lúc có 1-2 hoặc nhiều trứng rụng, và hậu quả là có thể nhiều trứng cùng được thụ tinh. Như vậy, việc gặp nhau một lần sẽ giúp tránh nguy cơ đa thai.
buồng trứng do áp lực lớn làm cho trứng đã rụng rồi lại rụng thêm. Ngoài ra, trong một thời gian ngắn, có nhiều đoàn tinh trùng vào trước và sau, cùng tồn tại ở tử cung và hai ống dẫn trứng, trong lúc có 1-2 hoặc nhiều trứng rụng, và hậu quả là có thể nhiều trứng cùng được thụ tinh. Như vậy, việc gặp nhau một lần sẽ giúp tránh nguy cơ đa thai.
Trong trường hợp hai trứng cùng rụng một trung tâm, môi trường âm đạo không phù hợp sẽ làm yếu một số tinh trùng, một số khác chạy vòng quanh trong tử cung mà không lên được ống dẫn trứng. Số còn lại có thể được phân đều ra hai ống dẫn trứng (liều lượng có thể không đủ công phá được hai trứng) hoặc được phân không đều (bên ít sẽ không phá được màng trứng để chui vào nên chỉ có 1 trứng được thụ tinh).
Nếu hai trứng rụng lệch nhau về thời gian, cũng chỉ có một trứng được thụ thai. Tuy nhiên, trong trường hợp hai, ba hay nhiều trứng cùng rụng một lúc, việc thụ thai nhiều con một lần vẫn rất dễ xảy ra. Như vậy, dù chỉ giao hợp một lần nhưng hiện tượng đa thai vẫn xảy ra nếu nhằm đúng lúc trứng rụng. Vì vậy, phương pháp giao hợp 1 lần chỉ có tác dụng tốt ở trường hợp các trứng rụng không cùng một lúc.
Mục tiêu thứ tư: Hạn chế hiện tượng chửa ngoài dạ con.
Những yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng trứng, tinh trùng và thai nhi
a. Tệ nghiện rượu, thuốc lá và sự tác hại đến nòi giống
Trong suốt quá trình sống, cơ thể con người phải sinh ra các chất đề kháng để chống lại những tác động không có lợi. Sự đột biến trong các tế bào sinh dục (cách sắp xếp của nhiễm sắc thể) nhất định sẽ xảy ra trong các thế hệ con, cháu của người nghiện rượu hoặc nghiện thuốc lá. Trường hợp xấu nhất là sự xuất hiện quái thai, tình trạng rối loạn tâm thần, kém phát triển, các bệnh tật như hen...
Trong suốt quá trình sống, cơ thể con người phải sinh ra các chất đề kháng để chống lại những tác động không có lợi. Sự đột biến trong các tế bào sinh dục (cách sắp xếp của nhiễm sắc thể) nhất định sẽ xảy ra trong các thế hệ con, cháu của người nghiện rượu hoặc nghiện thuốc lá. Trường hợp xấu nhất là sự xuất hiện quái thai, tình trạng rối loạn tâm thần, kém phát triển, các bệnh tật như hen...
Một nghiên cứu cho thấy, hiện nay cứ 1.000 trẻ sơ sinh thì có 6 trẻ có mạch các nhiễm sắc thể bị thay đổi do nguyên nhân trên. Ở nước ta trước đây, một số vùng có tập quán uống rượu và điều đó đã gây tác hại trực tiếp đến người nghiện rượu (mắc bệnh viêm gan và chết sớm). Con cháu họ cũng thường bị bệnh tật và kém thông minh...
Ai cũng biết tệ nạn này hại người, hại nòi giống, hại lương thực, gây mất trật tự và an toàn xã hội. Nhiều trường hợp tai nạn (lao động, sinh hoạt, giao thông) do say rượu gây ra. Khoa học đã chứng minh: rằng, có những trường hợp không phải là con của người đàn ông nghiện rượu nhưng vẫn có thể bị ảnh hưởng xấu đến sức khỏe nếu được thụ thai khi người bố chếnh choáng hơi men đều có ảnh hưởng xấu. Các bác sĩ đã khuyên rằng, trong ba tháng đầu của thời kỳ dưỡng thai, người mẹ không được uống rượu, cho dù là rượu bổ, và không được hút thuốc lá.
Khoa học đã chứng minh rằng, bào thai rất nhạy cảm với thuốc lá. Huyết cầu tố của bào thai chịu tác động của nhiệt độ và dễ kết hợp với thán khí (CO2) nhiều hơn sơ với huyết cầu tố của người lớn. Chính vì vậy, phụ nữ có thai hút thuốc lá nhiều sẽ gây vô số tác hại cho bào thai. Hầu như toàn bộ huyết cầu tố của nó sẽ liên kết chặt chẽ với thán khí, làm cho bào thai thiếu ôxy, dẫn đến tình trạng thai chết lưu, thai yếu, trí tuệ kém phát triển.
Một nghiên cứu khác cho biết, đã có trường hợp tử vong sau khi hút một mạch 60 điếu thuốc lá. Vậy cái bào thai nặng vài trăm gam liệu có thể chịu đựng được bao nhiêu điếu? Cũng theo nghiên cứu này, các bà mẹ nghiện thuốc lá đẻ con nhẹ 200 g so với trẻ bình thường, tỷ lệ chết tăng 40%. Đứa trẻ đẻ ra thường bị viêm phế quản, viêm phổi, não nhỏ, tế bào não thường ít, trí tuệ kém phát triển, kém thông minh, việc học hành rất khó khăn; việc nuôi dưỡng và dạy dỗ sẽ tốn công hơn. Hậu quả sẽ bộc lộ rõ khi đứa trẻ 7-11 tuổi:
Khói thuốc lá ở trong nhà, phòng ngủ và nơi làm việc đều có ảnh hưởng đến thai và trẻ sơ sinh. Nhiều nước đã cấm ngặt hút thuốc lá trong buồng của trẻ sơ sinh và phụ nữ có thai.
Những yếu tố gây hại cho tinh trùng, trứng và thai nhi
1. Nhiệt độ môi trường
Người mẹ dễ nóng hơn người khác do khi có thai, lớp mỡ dày lên. Tuy nhiên, khả năng chống lạnh của mẹ lại tốt hơn. Nếu có sự thay đổi nhiệt độ kéo dài (như đi lâu dưới trời nắng, làm việc lâu nơi quá nóng, sốt cao hay nhiễm lạnh), thai sẽ bị ảnh hưởng. Vì vậy, các bà mẹ đang mang thai không được làm việc lâu (hoặc ở lâu) trong môi trường quá nóng, quá lạnh; ngay cả việc tắm nắng, tắm lạnh cũng cần phải có mức độ.
2. Áp lực ôxy
Ôxy hết sức cần thiết cho một cơ thể đang phát triển rất nhanh như bào thai. Người mẹ phải ở nơi thoáng, đủ ôxy thì thai mới dễ chịu. Tình trạng thiếu ôxy ở ba tháng đầu có thể khiến thai mất não, biến dạng xương, có khuyết tật ở tim, mạch. Ở ba tháng cuối, thai chịu đựng tốt hơn nhưng vẫn khó tránh được những thiếu sót về chức năng; khả năng trí tuệ, khả năng đề kháng, miễn dịch... của đứa trẻ sau này nhất định bị giảm sút.
3. Thuốc chữa bệnh và thuốc bổ
Nhiều thứ thuốc có lợi và vô hại cho mẹ lại có hại lớn cho thai. Thuốc aspirin gây chảy máu ở thai nếu mẹ dùng liều cao vào những tháng cuối. Vitamin D cần cho bà mẹ và thai nhi nhưng nó cũng gây ra tình trạng thai chết, quái thai, dị tật, nhiễm độc thai nếu dùng quá liều lượng và không đúng lúc. Đối với các loại kháng sinh lại càng phải thận trọng. Nói chung, nếu dùng thuốc bệnh hoặc thuốc bổ, phải
nhờ thầy thuốc chuyên khoa hướng dẫn.
nhờ thầy thuốc chuyên khoa hướng dẫn.
4. Vi khuẩn và virus
Vi khuẩn và virus có thể thông qua tinh trùng và trứng gây tổn thương
cho thai khi nó mới hình thành. Vi khuẩn của bệnh hoa liễu đã gây bao nỗi khủng khiếp cho bà mẹ và có thể truyền cho các thế hệ sau. Vi rút của các bệnh cúm, sởi, sốt xuất huyết, viêm gan, rubêôn, quai bị... hay gây chết thai và quái thai. Trong vụ dịch sởi năm 1941, người ta thấy nhiều trẻ em mới đẻ dị tật ở tim, khiếm thính, kém phát triển trí tuệ... Các bà mẹ chưa nên thụ thai nếu ba tháng trước đó vừa mắc sởi.
cho thai khi nó mới hình thành. Vi khuẩn của bệnh hoa liễu đã gây bao nỗi khủng khiếp cho bà mẹ và có thể truyền cho các thế hệ sau. Vi rút của các bệnh cúm, sởi, sốt xuất huyết, viêm gan, rubêôn, quai bị... hay gây chết thai và quái thai. Trong vụ dịch sởi năm 1941, người ta thấy nhiều trẻ em mới đẻ dị tật ở tim, khiếm thính, kém phát triển trí tuệ... Các bà mẹ chưa nên thụ thai nếu ba tháng trước đó vừa mắc sởi.
Các thống kê cho thấy, nếu bà mẹ bị cúm lúc thai dưới ba tháng thì nguy cơ thai bị dị tật là 37%; nếu bị muộn hơn, nguy cơ này là 13%. Một số trẻ bị bệnh bạch cầu do mẹ bị cúm khi có thai. Trong các trường hợp trên, cần xin ý kiến thầy thuốc để xử lý sớm.
5. Tia rơn-ghen và tia phóng xạ
Để tránh chết thai, đẻ non, dị tật, ung thư máu và các bệnh di
truyền..., thầy thuốc thường không cho thai phụ chiếu điện vì các tia
rơn-ghen và tia phóng xạ phá hủy ADN rất mạnh, làm rối loạn sự sắp xếp các nhiễm sắc thể trong tế bào.
truyền..., thầy thuốc thường không cho thai phụ chiếu điện vì các tia
rơn-ghen và tia phóng xạ phá hủy ADN rất mạnh, làm rối loạn sự sắp xếp các nhiễm sắc thể trong tế bào.
6. Tuổi của bố mẹ
Phụ nữ ở tuổi 22, các cơ quan trong cơ thể đã hoàn thiện, phần lớn chị em đã có nghề nghiệp, có thể tự lập trong cuộc sống, đã có một ít kiến thức về xã hội, thụ thai, dưỡng thai, đẻ và nuôi dạy con. Ở
tuổi này, người phụ nữ mới đủ tư cách làm mẹ. Người chồng thường lớn hơn người vợ vài tuổi hoặc cùng tuổi. Đến độ đó, thể chất và tinh thần đã phát triển, đủ tư cách trở thành người bố. Việc sinh con quá sớm ảnh hưởng không ít tới sức khỏe của bà mẹ và trẻ em.
tuổi này, người phụ nữ mới đủ tư cách làm mẹ. Người chồng thường lớn hơn người vợ vài tuổi hoặc cùng tuổi. Đến độ đó, thể chất và tinh thần đã phát triển, đủ tư cách trở thành người bố. Việc sinh con quá sớm ảnh hưởng không ít tới sức khỏe của bà mẹ và trẻ em.
Con đầu lòng thường kém khỏe mạnh và thông minh hơn con sau. Nguyên nhân chính là:
- Bố mẹ non trẻ, trứng và tinh trùng chưa thuần thục.
- Chưa có ý thức chuẩn bị để chủ động thụ thai.
- Mẹ chưa có kiến thức về dưỡng thai, đẻ, nuôi dạy con.
- Mẹ mang nặng tâm lý "sợ thai to khó đẻ" nên dù có điều kiện cũng không dám bồi dưỡng, phải kiêng khem, muốn thai bé cho dễ đẻ, xảy ra tình trạng "mẹ tròn con méo".
Các bạn trẻ cần rút kinh nghiệm để con đầu khỏi bị thiệt thòi. Trong tương lai không xa, con đầu lòng sẽ chiếm trên một nửa số dân.
Ngoài ra, cần hết sức quan tâm đến con của những cặp vợ chồng
lớn tuổi. Con của các bà mẹ lớn tuổi dễ mắc bệnh Down hơn so với con của bà mẹ ít tuổi. Tần số chung của bệnh này là 1/700 sơ sinh. Ở các bà mẹ dưới 30 tuổi, tỷ lệ này 1/2500 - 1/2000; ở bà mẹ 30-34 tuổi, tỷ lệ này là 1/2000; 35-39 tuổi: 1/50. Nhiều nghiên cứu cho thấy, nguy cơ bị bệnh Down ở con cũng tăng dần theo tuổi của người cha. Nguy cơ con mắc bệnh cũng tăng ở các bà mẹ quá trẻ (dưới 20 tuổi).
lớn tuổi. Con của các bà mẹ lớn tuổi dễ mắc bệnh Down hơn so với con của bà mẹ ít tuổi. Tần số chung của bệnh này là 1/700 sơ sinh. Ở các bà mẹ dưới 30 tuổi, tỷ lệ này 1/2500 - 1/2000; ở bà mẹ 30-34 tuổi, tỷ lệ này là 1/2000; 35-39 tuổi: 1/50. Nhiều nghiên cứu cho thấy, nguy cơ bị bệnh Down ở con cũng tăng dần theo tuổi của người cha. Nguy cơ con mắc bệnh cũng tăng ở các bà mẹ quá trẻ (dưới 20 tuổi).
Bệnh Down thường xuất hiện ở con của những cặp vợ chồng già là do tế bào người già đã giảm dần khả năng thực hiện chính xác các chức năng phân bào, khiến tần số đứt gãy nhiễm sắc thể và các sai lệch về số lượng nhiễm sắc thể tăng. Để có con khỏe mạnh thông minh, người mẹ nên sinh con trong khoảng 22-30 tuổi.
Quan hệ sinh lý vợ chồng
Quan hệ sinh lý vợ chồng đi đôi với việc tránh thai. Chỉ có quan hệ để thụ thai, sinh đẻ thì mới không phải tránh thai. Trong cuộc sống hạnh phúc trăm năm của cặp vợ chồng, chỉ một vài lần gặp nhau
có mục đích thụ thai, những lần khác là vấn đề sinh lý vợ chồng.
có mục đích thụ thai, những lần khác là vấn đề sinh lý vợ chồng.
Sau khi thụ thai, y học khuyên ba tháng đầu và tháng cuối không nên giao hợp vì sợ ảnh hưởng tới thai. Các tháng khác gặp nhau bình thường (không cần tránh thai). Vấn đề đặt ra là làm thế nào để giải quyết một cách hài hòa trong quan hệ sinh lý vợ chồng để không những không ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn làm cho vợ chồng thoải mái (giao hợp ít lần nhưng cả hai đều cảm thấy thỏa mãn về tâm - sinh lý).
Vì vậy, cần phối hợp ăn ý giữa hai người, phải xây dựng ý thức bình đẳng trong quan hệ sinh lý. Phải biết kiềm chế khi thấy một trong hai người bị bệnh, đau yếu, nếu quan hệ sinh lý thì ảnh hưởng tới sức khỏe. Như vậy, cần tùy theo sức khỏe của từng người để điều hòa tình dục.
Có nhiều sách nói về sinh lý nam nữ. Nếu vợ chồng chỉ nhất trí trên quan điểm tư tưởng mà vấn đề tình dục không được giải quyết hợp lý thì có thể ảnh hưởng đến tình cảm, thậm chí làm cho quan hệ hôn nhân tan vỡ. Cho nên, một mặt phải sửa chữa cách nhìn nhận sai lầm là xây dựng quan hệ hôn nhân không cần tình yêu; mặt khác, vấn đề sinh lý vợ chồng cũng phải đặt ra nghiêm túc và giải quyết hài hòa.
Nhiều cặp vợ chồng thiếu sự hiểu biết thực tế, khoa học về bộ máy sinh dục của nam và nữ, về các hoạt động sinh lý phức tạp của cơ thể. Về vấn đề này, các bạn nên tìm đọc quyển "Thường thức nam nữ sinh lý", qua đó sẽ giải quyết được một cách hài hòa và hợp lý quan hệ sinh lý vợ chồng.
Các phương pháp tránh thai
Y học trong nước và nước ngoài đã giới thiệu nhiều phương pháp tránh thai. Các cặp vợ chồng nên tùy theo hoàn cảnh, điều kiện từng gia đình mà áp dụng, có thể phối hợp vài phương pháp. Chúng tôi xin điểm qua và giới thiệu sâu một vài phương pháp dùng kết hợp ba giai đoạn giao hợp để tránh thụ thai:
- Túi cao su cho nam.
- Màng ngăn âm đạo cho nữ.
- Thuốc diệt tinh trùng: Có thể dùng viên Vitamin C thông thường đưa vào âm đạo 10-20 phút trước khi giao hợp. Tác dụng kéo dài từ 2-3 giờ, hiệu quả 90-95%.
- Nút bằng bọt biển có tẩm chất diệt tinh trùng.
- Viên tránh thai tạo nên những vòng kinh không có trứng rụng. Thuốc dạng viên có nhiều loại.
- Vacxin tránh thụ thai do bác sĩ G.P.Thiva (Ấn Độ) sáng chế. Kết quả thử nghiệm cho thấy có thể tránh thai được 2-3 năm mà không có những ảnh hưởng xấu về sinh lý.
- Thắt ống dẫn trứng.
- Thắt ống dẫn tinh. Người được thắt sau 2 giờ theo dõi ở bệnh viện có thể về nhà. Sau hai tháng, có thể giao hợp và xuất tinh bình thường như trước, chỉ khác là tinh dịch không có tinh trùng mà thôi.
- Xuất tinh ngoài, có người còn gọi là "đổ bờ". Phương pháp này phù hợp với người có thần kinh vững; có thể kéo dài thời gian giao hợp bằng cách "phân luồng suy nghĩ", chờ vợ đạt hứng thú cao thì "rút
lui" để xuất tinh ra ngoài. Phương pháp này đạt hiệu quả khá cao. Điều quan trọng là vợ chồng, nhất là chồng, thực hiện thật tốt ba giai đoạn giao hợp. Có như vậy, vợ mới đồng tình. Những người bị lãnh tinh (xuất tinh vào trong làm cho vợ buốt), nên áp dụng cách này.
lui" để xuất tinh ra ngoài. Phương pháp này đạt hiệu quả khá cao. Điều quan trọng là vợ chồng, nhất là chồng, thực hiện thật tốt ba giai đoạn giao hợp. Có như vậy, vợ mới đồng tình. Những người bị lãnh tinh (xuất tinh vào trong làm cho vợ buốt), nên áp dụng cách này.
- Xuất tinh nông rồi ngay sau đó, người vợ dậy vặn mình, dội nước ấm vào âm đạo để rửa. Các bạn đừng lo nhỡ sót một số tinh trùng thì nguy. Y học đã cho biết, muốn công phá được màng trứng thì phải có 8 triệu tinh trùng để tiết ra đủ men Hyaluronidada cần thiết. Nếu giội rửa thì không thể sót nhiều như vậy.
Để thực hiện nhanh gọn, hai vợ chồng cần chuẩn bị tốt giai đoạn một (khởi động), giai đoạn hai cũng kéo dài. Vợ chồng cần phối hợp chặt chẽ theo các giai đoạn giao hợp, chồng thông báo cho vợ biết
thời điểm xuất tinh.
thời điểm xuất tinh.
- Tránh thụ thai theo vòng kinh: Phương pháp này tự nhiên, vô hại, đạt hiệu quả khá cao. Trứng rụng và rụng đều đặn, thường là trước ngày hành kinh 14 ngày. Một số ít trường hợp trứng rụng đột xuất, sớm hơn một vài ngày hoặc muộn hơn vài ngày. Trứng rụng sống được (tồn tại và có thể gặp tinh trùng thụ tinh) 24 giờ hoặc lâu hơn một chút tùy theo nhiệt độ và môi trường.
Tinh trùng phóng vào tử cung tồn tại 3 ngày tùy theo môi trường của âm đạo và tử cung. Tinh trùng X sống dai hơn tinh trùng T. Trong trường hợp đặc biệt, trứng rụng cả hai bên, thời gian trước sau lệch
nhau (sinh nhiều con khác trứng). Trong những năm 1925-1930, các bác sĩ Ogino và Knauss tìm ra định luật: Trứng chín rụng mà không thụ tinh thì chỉ sau khoảng 12 đến 16 ngày sẽ hoàn kinh.
Theo tài liệu của bác sĩ Bùi Trọng Hoàn, Lã Vĩnh Quyên và một số bác sĩ khác, chúng ta thấy rằng dù vòng kinh dài hay ngắn, giai đoạn hai là cố định (từ ngày trứng rụng đến ngày bắt đầu có kinh) còn giai đoạn một thay đổi dài ngắn khác nhau. Nếu vòng kinh ngắn và những ngày hành kinh kéo dài thì số ngày an toàn ở giai đoạn một sẽ ít hoặc không có. Hơn nữa, khi vòng kinh không đều, việc tính toán sẽ khó khăn, ngay cả dùng nhiệt kế cũng khó đoán được trước ngày trứng rụng chính xác. Vì vậy, việc tránh thai theo ngày an toàn ở giai đoạn một là khó bảo đảm.
nhau (sinh nhiều con khác trứng). Trong những năm 1925-1930, các bác sĩ Ogino và Knauss tìm ra định luật: Trứng chín rụng mà không thụ tinh thì chỉ sau khoảng 12 đến 16 ngày sẽ hoàn kinh.
Theo tài liệu của bác sĩ Bùi Trọng Hoàn, Lã Vĩnh Quyên và một số bác sĩ khác, chúng ta thấy rằng dù vòng kinh dài hay ngắn, giai đoạn hai là cố định (từ ngày trứng rụng đến ngày bắt đầu có kinh) còn giai đoạn một thay đổi dài ngắn khác nhau. Nếu vòng kinh ngắn và những ngày hành kinh kéo dài thì số ngày an toàn ở giai đoạn một sẽ ít hoặc không có. Hơn nữa, khi vòng kinh không đều, việc tính toán sẽ khó khăn, ngay cả dùng nhiệt kế cũng khó đoán được trước ngày trứng rụng chính xác. Vì vậy, việc tránh thai theo ngày an toàn ở giai đoạn một là khó bảo đảm.
Còn những ngày an toàn ở giai đoạn hai là chắc chắn 100% vì trứng đã rụng, không thể thụ tinh được. Để xác định ngày trứng rụng, cách duy nhất là theo dõi thân nhiệt. Bảy ngày sau khi trứng rụng, vợ chồng có thể gặp nhau cho đến khi có kinh. Có người nói rằng đã sử dụng nhiệt kế thì chỉ cần bỏ hai ngày sau trứng rụng; nhưng như vậy không đảm bảo, vì có trường hợp trứng rụng lần thứ hai vào các ngày sau đó (mặc dù rất hiếm khi xảy ra). Hiện nay ta đang dùng nhiệt kế ngậm miệng hoặc cặp nách 5 phút. Ở Pháp, có loại nhiệt kế Ten-padex bằng nhựa chỉ cần ngậm dưới lưỡi một phút, rơi không vỡ.
Dựa vào quy luật thân nhiệt, một số nước tiên tiến đã sản xuất ra máy tính điện tử loại mới cho phép ... hạn chế sinh đẻ. Tỉnh dậy vào buổi sáng, người phụ nữ đo nhiệt độ ở miệng. Chỉ cần bấm nút là một cái máy tính nhỏ xíu sẽ cho biết những "ngày an toàn", không phải dùng thuốc và các phương tiện ngăn thai khác.
- Dụng cụ tử cung: Dụng cụ này thường được gọi là vòng vì trước đây nó có hình vòng tròn hay hình bánh xe. Nó có tác dụng không cho trứng đã thụ tinh làm tổ. Hiệu quả chống thụ thai đạt 95-97%. Trước khi đặt dụng cụ tử cung, cần đo buồng tử cung để chọn cỡ vòng vừa khít. Vòng quá to sẽ bị tống ra do tử cung co bóp, gây đau bụng, rong kinh. Vòng quá nhỏ có thể rơi ra ngoài hoặc tụt xuống, không chạm đáy tử cung, dẫn đến thụ thai.
Trước khi đặt vòng, người phụ nữ cần chữa lành các viêm nhiễm hoặc u tử cung. Sau khi sạch kinh 2-3 ngày, sau khi đẻ sáu tuần mới được đặt. Sau đó, cần kiêng giao hợp trong hai tuần, tránh ngâm mình xuống nước, hàng ngày làm vệ sinh đầy đủ. Có như vậy mới ít bị tai biến.
Trước khi đặt vòng, người phụ nữ cần chữa lành các viêm nhiễm hoặc u tử cung. Sau khi sạch kinh 2-3 ngày, sau khi đẻ sáu tuần mới được đặt. Sau đó, cần kiêng giao hợp trong hai tuần, tránh ngâm mình xuống nước, hàng ngày làm vệ sinh đầy đủ. Có như vậy mới ít bị tai biến.
- Thuốc không cho trứng đã thụ tinh làm tổ: Đó là viên thuốc "buổi sáng ngày hôm sau", uống sau khi giao hợp, uống ba ngày liền. Thuốc làm cho vòi trứng co bóp mạnh, trứng đã thụ tinh được đẩy nhanh vào buồng tử cung; trong lúc đó
buồng tử cung chưa kịp chuẩn bị làm tổ nên không thụ thai.
buồng tử cung chưa kịp chuẩn bị làm tổ nên không thụ thai.
- Nạo hút thai: Phương pháp này nhằm xử lý thai ngoài kế hoạch, vợ chồng không có ý thức chuẩn bị để thụ thai, không chuẩn bị các điều kiện tối thiểu để dưỡng thai và nuôi con. Hút điều hòa kinh nguyệt là một phương pháp nhẹ nhàng, không gây đau đớn, không tốn kém.
Vì vậy, chị em cần chú ý, nếu thấy chậm kinh một tuần lễ (cả trong trường hợp vẫn thấy một vài giọt máu) và chưa xuất hiện triệu chứng thai nghén, nên đi khám ngay. Viện Bảo vệ bà mẹ và trẻ sơ sinh, Bệnh viện Phụ sản... có thể hút điều hòa kinh nguyệt khi chậm kinh dưới hai tuần. Thai 1-2 tháng tuổi cũng dễ nạo hút, mất máu ít và tránh được nhiều tai biến. Nhưng tốt hơn cả là chị em cần theo dõi sớm để hút điều hòa kinh nguyệt.
Vì vậy, chị em cần chú ý, nếu thấy chậm kinh một tuần lễ (cả trong trường hợp vẫn thấy một vài giọt máu) và chưa xuất hiện triệu chứng thai nghén, nên đi khám ngay. Viện Bảo vệ bà mẹ và trẻ sơ sinh, Bệnh viện Phụ sản... có thể hút điều hòa kinh nguyệt khi chậm kinh dưới hai tuần. Thai 1-2 tháng tuổi cũng dễ nạo hút, mất máu ít và tránh được nhiều tai biến. Nhưng tốt hơn cả là chị em cần theo dõi sớm để hút điều hòa kinh nguyệt.
Thanh niên với vấn đề dân số
Trong dân gian lưu truyền câu: "Giỏ nhà ai, quai nhà nấy", "Cha mẹ nào, con nấy"; ông cha ta còn dạy: "Lấy vợ chọn tông, lấy chồng chọn giống"... Môn di truyền học đã chứng minh, cha mẹ di truyền các tính trạng và nhiều bệnh tật cho con cái với nhiều mức độ khác nhau. Để xác định những bệnh có thể di truyền, vợ chồng phải nhờ y học giúp đỡ. Có những nước quy định là khi đăng ký kết hôn, hai người đều phải xuất trình giấy tờ chứng nhận sức khỏe.
Ngoài ra đôi bên khi lấy nhau còn phải tìm hiểu nhau nhiều mặt như tính tình, trí thông minh, tài sáng tạo, bản lĩnh, nghề nghiệp, năng khiếu sở trường, hình thể, chiều cao cân nặng xem có dễ coi không? Hai người có cùng chí hướng, quan điểm không? Có người ra điều kiện là bạn trai phải hạn chế hoặc bỏ rượu, thuốc lá thì mới chấp nhận.
Ngoài ra đôi bên khi lấy nhau còn phải tìm hiểu nhau nhiều mặt như tính tình, trí thông minh, tài sáng tạo, bản lĩnh, nghề nghiệp, năng khiếu sở trường, hình thể, chiều cao cân nặng xem có dễ coi không? Hai người có cùng chí hướng, quan điểm không? Có người ra điều kiện là bạn trai phải hạn chế hoặc bỏ rượu, thuốc lá thì mới chấp nhận.
Những điều nêu trên nhằm đảm bảo cho cặp vợ chồng sống hòa thuận, hạnh phúc lâu bền, giúp nhau trong cuộc sống gia đình và xã hội, đảm bảo tạo ra thế hệ con cháu tốt đẹp hơn.
Ở nước ta, theo cách nhìn chung hiện nay thì nam có chiều cao 1,65 m, cân nặng 50-55 kg; nữ cao 1,55 m, cân nặng 45-50 kg là vừa phải, đẹp đôi. Nếu hai người đều thấp hơn "chuẩn mực" đó xây dựng với nhau thì các con thường thấp bé. Trong thực tế, có một số người (nhất là đàn ông) thuộc loại thấp bé nhưng lại muốn cao hơn vợ cho đẹp đôi. Trong trường hợp này, bạn trai nên chọn bạn gái bằng hoặc cao hơn mình để con cái được cao hơn bố. Thời gian đầu khi cần sóng đôi, bạn gái đi giầy dép đế thấp, bạn trai đi giày dép có đế. Nếu bạn gái thuộc loại cao lại muốn chọn bạn trai cao hơn mình một đầu cho đẹp đôi để tiện khi sánh bước thì chắc rằng các con bạn sẽ cao vống lên đấy.
Ở nước ta, theo cách nhìn chung hiện nay thì nam có chiều cao 1,65 m, cân nặng 50-55 kg; nữ cao 1,55 m, cân nặng 45-50 kg là vừa phải, đẹp đôi. Nếu hai người đều thấp hơn "chuẩn mực" đó xây dựng với nhau thì các con thường thấp bé. Trong thực tế, có một số người (nhất là đàn ông) thuộc loại thấp bé nhưng lại muốn cao hơn vợ cho đẹp đôi. Trong trường hợp này, bạn trai nên chọn bạn gái bằng hoặc cao hơn mình để con cái được cao hơn bố. Thời gian đầu khi cần sóng đôi, bạn gái đi giầy dép đế thấp, bạn trai đi giày dép có đế. Nếu bạn gái thuộc loại cao lại muốn chọn bạn trai cao hơn mình một đầu cho đẹp đôi để tiện khi sánh bước thì chắc rằng các con bạn sẽ cao vống lên đấy.
Các bạn trẻ có thể tham khảo công thức của J. Havlicek để đoán
chiều cao lúc trưởng thành của các con theo chiều cao bố mẹ. Từ đó, bạn tính ngược lại để tìm chiều cao cần thiết của người vợ hoặc chồng mình để con cái có chiều cao mà mình mong muốn.
chiều cao lúc trưởng thành của các con theo chiều cao bố mẹ. Từ đó, bạn tính ngược lại để tìm chiều cao cần thiết của người vợ hoặc chồng mình để con cái có chiều cao mà mình mong muốn.
- Chiều cao của con gái lúc trưởng thành bằng: Chiều cao của bố (cm) x 0,923 + chiều cao của mẹ (cm), tất cả chia đôi.
- Chiều cao của con trai lúc trưởng thành bằng: Chiều cao của mẹ (cm) x 1,08 + chiều cao của bố (cm), tất cả chia đôi.
Theo điều tra, phân tích, người ta nhận thấy nếu bố mẹ cùng năng khiếu và sở trường, cùng gene chuyên môn nhất định thì đời con sẽ ảnh hưởng năng khiếu và sở trường đó, có nhiều khả năng được nhân lên, chẳng hạn như tài âm nhạc, toán học, điền kinh, quản lý, ngoại giao... Thực tế cho thấy một số người xuất chúng trong lĩnh vực âm nhạc, toán học đã thừa hưởng gene của bố mẹ; tất nhiên gene đó phải được môi trường chắp cánh. Có thể nói gene đóng vai trò quyết định nhưng môi trường cũng không kém phần quan trọng.
Với ý thức đầy đủ và rõ ràng nhằm xây dựng, chọn lọc nòi giống,
chắc rằng nam nữ thanh niên sẽ đồng tình với các thầy thuốc sử dụng những kỹ thuật hiện đại để xác định chính xác bệnh di truyền và chỉ định không được thụ thai, sinh đẻ. Chúng ta biết rằng chỉ cần một trong hai người bị bệnh di truyền, con sẽ sinh ra không bình thường. Việc xác định này không phải giản đơn, nó phụ thuộc vào kỹ thuật hiện đại vào khả năng hợp tác quốc tế, phụ thuộc vào lương tâm và trách nhiệm của thầy thuốc.
chắc rằng nam nữ thanh niên sẽ đồng tình với các thầy thuốc sử dụng những kỹ thuật hiện đại để xác định chính xác bệnh di truyền và chỉ định không được thụ thai, sinh đẻ. Chúng ta biết rằng chỉ cần một trong hai người bị bệnh di truyền, con sẽ sinh ra không bình thường. Việc xác định này không phải giản đơn, nó phụ thuộc vào kỹ thuật hiện đại vào khả năng hợp tác quốc tế, phụ thuộc vào lương tâm và trách nhiệm của thầy thuốc.
Mỗi chỉ định là một y lệnh mà đương sự chỉ biết chấp hành: được hay không được thụ thai. Nếu vợ bị bệnh di truyền thì không thụ thai. Nếu chồng bị bệnh, có thể bàn bạc thống nhất, nhờ bệnh viện thực hiện thụ tinh nhân tạo. Vợ chồng cần trình bày nguyện vọng với bệnh viện, đề nghị chọn tinh trùng của một người khỏe mạnh, đẹp về cá thể lẫn tinh thần, nếu có cùng gene chuyên môn với vợ (để thai được thừa hưởng năng khiếu và sở trường của cả hai người) càng tốt.
Có một số bệnh di truyền liên kết với giới tính như bệnh mù màu, bệnh máu không đông. Thường chỉ nam giới mắc bệnh này. Trường hợp trên chỉ đẻ con gái là tốt nhất.
Cuối cùng, còn một bài toán lớn, chung nhất, phổ biến nhất và khó nhất, cần được giải quyết trong chương trình xây dựng và chọn lọc nòi giống. Đó là tình hình suy dinh dưỡng trong ở nước ta nói riêng và các nước đang phát triển nói chung. 500 giải đáp y học theo yêu cầu bạn đọc
Chương 3: Ngoại hình, chuyện phụ nữ và nam giới
116. Vóc người thấp
"Cháu 21 tuổi, cao 145 cm, nặng 43 kg dù vẫn ăn đầy đủ chất dinh dưỡng. Bố mẹ cháu đều thấp. Nên uống thuốc gì để có thể phát triển thêm chiều cao? Và đến tuổi nào thì không nên uống thuốc nữa?".
Nếu cả bố lẫn mẹ đều thấp, con cái ít khả năng cao. Nếu bố mẹ thấp nhưng ông bà nội ngoại là người cao lớn thì cháu có thể thừa hưởng gene cao lớn ở thể lặn. Nếu vậy, từ nay đến tuổi 25, cháu vẫn còn chút ít hy vọng là gene lặn đó có thể phát huy. Còn nếu ở cả hai bên nội ngoại không có ai cao hơn bố mẹ cháu thì đành chịu. Tuy nhiên, trong đà gia tăng chiều cao hiện nay của lớp trẻ trên toàn thế giới, có thể cháu sẽ nhỉnh hơn đôi chút so với bố mẹ.
Hiện có thuốc hoóc môn tăng trưởng (hGH) sử dụng cho những trường hợp thấp bé do trục trặc ở tuyến yên. Thuốc này không có tác dụng trong trường hợp của cháu.
117. Người gầy
"Cháu 19 tuổi, cao 161 cm mà chỉ nặng 46 kg. Bố mẹ cháu ai cũng cao lớn nhưng cháu gầy gò, cổ tay nhỏ xíu, các đầu xương đều nhô ra. Xin cho cháu một lời khuyên".
Cháu còn may mắn hơn những người béo phì, bởi vì cháu cứ tha hồ ăn uống, tha hồ ngủ nghê mà không sợ gì hết. Một số nghiên cứu cho thấy, những người gầy nếu không nghiện rượu, không hút thuốc lá sẽ sống lâu.
Huống chi gene tiềm tàng trong người cháu lại là gene cao to của bố mẹ. Cháu nên tìm cách ăn thêm nhiều cơm, nhiều thịt, cá, trứng, tôm cua, sữa, bánh kẹo; tranh thủ ngủ trên 8 giờ mỗi ngày (trong đó có 1 giờ ngủ trưa), dùng thêm đều đặn mỗi ngày 1 viên Theravit (đa sinh tố kèm các chất khoáng tối cần cho cơ thể). Nên tập thể dục toàn thân đều đặn, với mức tăng dần để không quá sức.
Trong khi thực hiện, nếu thấy kết quả tốt, phải bớt ăn, bớt ngủ đi một chút, phòng nguy cơ trở thành bụng phệ.
118. Bụng quá to
"Cháu 18 tuổi, cao 150 m, nặng 46 kg. Không hiểu sao từ mấy năm nay, bụng dưới của cháu lại phình ra như người mang bầu được hai tháng. Xin cho biết cách khắc phục".
Cháu hãy đo và ghi chép số cân nặng, vòng eo của mình để dùng làm số liệu so sánh, rồi kiên trì thực hiện mấy biện pháp đơn giản sau (không được ngắt quãng):
- Nằm ngửa, hai chân duỗi thẳng, dang rộng, nửa thân trên dựng dậy dậy, đưa bàn tay bên nọ chạm vào bàn chân bên kia. Số lần tăng dần. Tập vào lúc tỉnh dậy là thích hợp nhất. Có thể thay bằng động tác: Đứng giạng chân rồi cúi xuống ngẩng lên, chạm tay bên nọ vào chân bên kia.
- Lắc vòng: Nên để vòng cạnh bàn học để thỉnh thoảng lắc giải lao.
- Đi bộ nhiều, bơi lội thêm nếu có điều kiện. Không ngủ quá 7 giờ /ngày.
Ngoài ra, cháu chú ý đừng để tăng cân (thậm chí giảm đi chút ít càng tốt) bằng cách: hạn chế chất bột, chất đường (kể cả chuối), không ăn mỡ; ăn thật nhiều rau xanh các loại và hoa quả. Tóm lại là dùng những thức ăn ít calo, không gây tích lũy mỡ.
119. Bị chê là lùn
"Em 21 tuổi nhưng chỉ cao 160 cm, nặng 48 kg. Một số người chê em lùn, nhiều lúc em bực lắm, nhưng không biết làm sao. Em nên chơi những môn thể thao nào để cao thêm được ít nữa?".
Việc tập thể dục dụng cụ hoặc chạy nhảy, bơi lội, duy trì một cuộc sống năng động yêu đời sẽ làm cho cơ thể em thon thả, dễ coi, nhưng không có tác dụng tăng chiều cao. Em bực làm gì với những lối nói thiếu xây dựng như vậy, bởi lẽ tài trí cũng như đạo đức con người đâu có phụ thuộc vào chiều cao! Hãy chăm lo học hành, làm việc cho thật thành đạt để chứng minh điều đó. Mà tại sao lại gọi người cao 1,6 m là lùn?
120. Sao lại giảm chiều cao?
"Muốn giảm chiều cao thì làm thế nào? Lâu nay em ăn ít đi nhưng chiều cao vẫn không ngừng phát triển. Xin cho biết nên uống thuốc gì để hãm nó lại?".
Không thể và cũng không nên làm giảm chiều cao của mình. Em đừng có dại dột ăn ít đi, vì như vậy sẽ trở thành lêu đêu. Nên ăn uống thật tốt và tập thể dục thể thao đều đặn. Dùng hai tạ nhỏ rồi tăng cho nặng dần, hoặc cử tạ cũng theo phương thức từ nhẹ đến nặng. Trước buổi tập, phải khởi động cẩn thận, tập xong nên tiến hành tự xoa bóp, rồi thưởng thức một cốc sữa hay nước đường (có pha thêm chè cũng tốt). Như vậy, cơ thể em sẽ cân đối, to khỏe, đẹp lắm đấy. Hoa hậu nữ ngày nay đều thuộc loại cao; là con trai, em phải hơn họ một đầu chứ!
121. Sinh vào mùa nào thì về sau cao lớn?
"Sinh vào mùa nào thì sau này sẽ có thân hình cao lớn? Có phải là người sinh vào mùa rét sẽ thấp bé?".
Câu hỏi này của các em rất hóc búa, vì cho tới nay, ở Việt Nam chưa có một thống kê khoa học nào về vấn đề này.
Một công trình nghiên cứu kéo dài 10 năm của Áo thực hiện trên 507.000 nam thanh niên 18 tuổi cho thấy, những người sinh vào mùa xuân (tháng 4) cao hơn 6 cm so với các người sinh vào mùa thu (tháng 10). Qua phân tích, các nhà khoa học nhận thấy rằng, chiều cao trung bình của họ tỷ lệ thuận với tháng sinh, có nghĩa là tỷ lệ thuận với độ chiếu sáng của mặt trời.
Một nghiên cứu của Đan Mạch trên 1.160.000 thiếu nhi (cả trai lẫn gái) ra đời từ năm 1973 đến năm 1994 cho thấy, những trẻ sinh giữa mùa xuân cao hơn trẻ sinh vào mùa đông hay mùa hè trung bình 2,2 cm.
122. Có thể do cơ thể phát triển hơi nhanh
"Em 18 tuổi mà đã cao 180 cm, nặng 72 kg. Cứ đà này thì khi 20 tuổi, em sẽ cao tới 2 m! Xin cho em một lời khuyên".
Thư em nói không chi tiết, nên tôi phải nêu lên mấy hướng và ước đoán:
- Nếu em tạng người cao lớn, trong gia đình ắt phải có nhiều người giống em, thân thể cao to mà vẫn hài hòa, không có bất thường nào về nội tiết.
- Nếu em bị tăng năng thùy trước tuyến yên thì phải có thêm hiện tượng to các đầu chi (to cực) hay gù vẹo cột sống.
Trường hợp của em có thể là do cơ thể phát triển hơi nhanh trong giai đoạn ngắn. Sau này, quá trình này sẽ chậm lại (con trai 17 tuổi, con gái 15 tuổi mỗi năm chỉ cao thêm chưa đầy 1 cm) hoặc ngừng sớm (thường xương ngừng phát triển sau 25 tuổi). Vả lại, chiều cao và cân nặng của em so với các bạn trẻ cùng trang lứa ở một số nước thì có gì ghê gớm đâu.
Em nên tập cử tạ theo lối tăng dần mức độ để có một thân hình cường tráng, không cao lêu đêu. Chú ý ăn uống đủ về lượng và chất. Ngoài ra, phải tranh thủ ngủ nhiều hơn để giảm việc tiêu hao năng lượng.
123. Người phát triển nhưng chân tay nhỏ
"Cháu là con gái, 20 tuổi. Từ năm 14 tuổi, cơ thể cháu phát triển nhưng chân tay lại nhỏ (nhất là chân), làm cháu rất xấu hổ. Có cách gì giúp chân to thêm không?".
Chắc cháu định nói "đôi bắp chân nhỏ", phải không? Bởi vì ở một cơ thể nữ phát triển bình thường, cặp đùi ít khi thua kém.
Để giúp đôi bắp chân to lên, cháu nên thực hiện theo hướng dẫn sau:
- Nằm ngửa, hai chân giơ lên trời rồi "đạp xe", vừa đạp vừa lần lượt co duỗi bàn chân tối đa.
- Vẫn trong tư thế đó, xoay tròn hai cổ chân thật mạnh theo chiều kim đồng hồ, sau đó xoay ngược lại.
Hai động tác này làm cho bắp chân hoạt động nhiều và nở nang.
Chú ý:
- Mỗi lần tập xong, dùng tay xoa nắn nhẹ nhàng hai bắp chân.
- Nếu muốn hạn chế sự vận động của đùi và mông, mỗi lần "đạp xe" phải giữ cho hai gối vào gần sát bụng, chỉ cho hai cẳng chân vận động thôi.
- Có thể kết hợp nhảy dây (bộ dây của thể thao có 2 tay cầm, làm cho cổ tay xoay tròn và nở nang; còn sợi thừng bình thường thì không thế). Nhảy nhón chân để bắt bắp chân làm việc nhiều hơn.
- Trước khi bước vào đợt tập luyện, cháu nên đo chu vi cổ chân, bắp chân, cổ tay... để làm mức so sánh về sau. Nhớ rằng trong 1-2 tháng đầu chưa có gì hơn đâu, chớ sốt ruột.
124. Bàn chân quá to
"Cháu có đôi bàn chân quá to. Có thể phẫu thuật cho nhỏ lại được không?".
Ngày xưa, một vài nước phương Đông có tục bó bàn chân của các bé gái lại, làm cho bàn chân về sau trở nên nhỏ nhắn, xinh xẻo, nhưng cũng rất yếu ớt.
Còn khi bàn chân đã được định hình rồi thì không có cách gì làm nó nhỏ lại. Hơn nữa, chân là điểm tựa của cả cơ thể, cần phải vững chắc, khỏe khoắn.
125. Để cho bớt mập
"Em năm nay 15 tuổi mà đã nặng 50 kg, rất béo. Có người cho rằng uống giấm hoặc ăn nhiều đồ chua sẽ bớt béo, có đúng không?".
Tuyệt đối không được dùng giấm hoặc đồ chua để chữa béo vì vừa vô ích vừa có hại cho dạ dày. Trường hợp của em, phải cùng lúc thực hiện mấy việc sau:
- Tăng cường mức tiêu hao năng lượng bằng cách đi bộ, lắc vòng, bơi, bóng chuyền... thường xuyên. Số năng lượng tiêu hao trên 1 m2 da khi đạp xe là 1,5 calo; đi bộ trong nhà 1,7 calo; đi bộ ngoài trời 3 calo; chơi bóng chuyền 4,3 calo; chơi bóng đá 5 calo; bơi lội 6 calo; lên cầu thang 10 calo.
- Nếu em thuộc loại ngủ trên 8 giờ mỗi ngày thì phải giảm dần thời gian ngủ một cách hợp lý.
- Rèn luyện để có được phong thái nhanh nhẹn hoạt bát nhằm tiêu hao thêm năng lượng.
- Giảm hoặc không dùng các thức ăn béo như thịt mỡ, bơ... Giảm bớt đồ ngọt như đường, mạch nha, bánh bích quy; không ăn quá nhiều cơm. Thay vào đó, ăn nhiều rau, củ, hoa quả để không có cảm giác đói (tránh chuối chín).
- Lõi quả dứa chứa chất Bromelin có tác dụng làm tiêu mỡ; em có thể ăn đều đều vì không hại gì.
126. Thuốc nhuộm tóc
"Thuốc nhuộm tóc đen chứa những chất gì, có gây hại hay không?".
Thuốc nhuộm tóc bạc thành đen có hai yếu tố:
- Chất nhuộm đen P-phenylenediamine dạng lỏng, bột hoặc kem.
- Dung môi hydrogene peroxyde (nước ôxy già).
Hai yếu tố này thường được đựng trong 2 lọ hay tuýp khác nhau, khi dùng mới đem trộn lẫn. Cũng có loại thuốc nhuộm chỉ chứa trong một lọ duy nhất, khi dùng thì pha thêm nước sạch (Bigel bột, loại lọ con).
Thuốc nhuộm tóc chính hiệu, cũng như các loại mỹ phẩm chính hiệu, đều đã được kiểm tra nghiêm ngặt trước khi cho lưu hành trên thị trường, do đó không gây tác hại gì cho người sử dụng. Chỉ cần theo đúng chỉ dẫn ghi trên bao gói, thử phản ứng trước khi sử dụng lần đầu, không để giây thuốc vào mắt, và dĩ nhiên không cho trẻ em đụng tới. Bạn nên mua thuốc nhuộm tại các cửa hiệu có uy tín để tránh hàng giả (nhuộm cũng đen, giá rất rẻ, nhưng sẽ gây rụng tóc và các tai biến khác).
127. Hãy yêu làn da trời đã ban cho
"Cháu có một người bạn gái da hơi đen, muốn bôi thuốc Leucodinine để cho da được trắng, có nên không?".
Kem Leucodinine B (dùng chữa tàn nhang) có tác dụng "lột da", làm cho những chỗ bị tàn nhang nay có thể trở lại bình thường. Bệnh nhân phải tránh nắng kỹ trong tiến trình điều trị (nếu không, da sẽ bị nám như trước hoặc hơn trước).
Còn chuyện "lột toàn bộ da" làm cho da đen biến thành da trắng như trường hợp ca sĩ da đen Michel Jacson thì không hiểu các nhà khoa học Mỹ đã làm theo phương pháp nào, chưa thấy công bố các thuốc men cụ thể; nhưng chắc chắn là tốn kém kinh khủng, không hợp với túi tiền của bạn cháu.
Hãy bảo bạn cháu yêu quý những gì trời đã ban cho; vả lại da nâu hiện đang là mốt đấy, "có giá" hơn da trắng nhiều.
128. Lông tay, lông chân
"Lông tay chân của cháu dài và đen. Nghe nói có thuốc làm rụng lông, xin cho biết có thể mua ở đâu và có đắt không?".
Mọc lông, mọc tóc là quá trình sinh lý có vai trò quan trọng như: chống rét (lông rậm ở ngực, bụng giúp người xứ lạnh giữ được nhiệt); chống nóng (lông nách giữ mồ hôi và cho bốc hơi dần để tỏa nhiệt); chống bức xạ của ánh nắng (mái tóc dài của cầu thủ bóng đá...); chống ma sát và tạo khoái cảm (lông mu)...
Hiện tượng có nhiều lông ở má, mép (ở nữ nhìn như thể có ria), tay chân, ngực... là do cơ địa, thường có yếu tố di truyền.
Khoa học chưa có cách gì giúp cháu "làm đẹp tay chân" một cách triệt để và lâu dài. Các biện pháp thẩm mỹ chỉ giúp "vặt lông" chứ không thể ngăn được lông mọc lại.
Trên thị trường hiện có kem làm rụng lông, rụng râu mép của Pháp mang tên Veet, đựng trong tuýp lớn, giá khoảng 42.000 đồng. Cách sử dụng như sau: Dùng con dao phết (có sẵn trong hộp) lấy kem trát một lớp lên đám lông cần làm rụng, giữ trong 3-5 phút (không được để quá 10 phút), rồi lại dùng dao phết gỡ bỏ lớp kem đó, rửa sạch da bằng nước (không cần xà phòng), lông hoặc râu sẽ trôi theo.
Có thể dùng kem Evaclin chứa hoạt chất là acid thioglycolic, dạng tuýp 30 g, giá khoảng 30.000 đồng. Dùng gạc bôi thuốc lên da, giữ thuốc trong 5-15 phút rồi dùng tay hay khăn mềm lau đi.
Chú ý: Không bôi các loại kem nói trên vào chỗ xước, không để kem dây vào mắt (nếu bị dây vào, phải cho mắt vào ngay một cốc nước sạch, chớp mạnh nhiều lần để làm trôi thuốc). HIV/AIDS lấy thuốc xong, nhớ nút kín tuýp thuốc ngay để dùng được nhiều lần.
Muốn đơn giản và ít tốn tiền hơn, có thể bôi nước ôxy già. Chất này làm cho lông mất màu (trở thành trắng) nhưng không làm mất lông.
Không nên cạo lông tay, lông chân, vì điều này sẽ làm cho lông cứng hơn, đen hơn và mọc khỏe hơn.
129. Có nên nhổ lông mũi?
"Cháu là con trai, 16 tuổi, có thói quen nhổ lông mũi; gần đây thấy lông mũi cứng và dài ra. Xin cho biết cách giải quyết".
Dễ thôi. Cháu đừng nhổ lông mũi nữa, thường xuyên dùng mũi kéo xén bớt khi thấy nó sắp thòi ra (cẩn thận để khỏi cắt phải cánh mũi). Chuyện này cũng bình thường như cạo râu vậy, nhiều người rất điển trai cũng phải thường xuyên xén tỉa lông mũi đấy. Cháu còn ít tuổi, nên tìm chỗ kín đáo mà tỉa tót để tránh bị các bạn trêu chọc.
130. Râu quai nón
"Có thuốc gì trị hết được râu quai nón không? Em còn ít tuổi mà đã râu quai nón tùm lum, bị các bạn trêu chọc, tức muốn chết!".
Chưa có cách gì. Vả lại cũng chẳng cần làm tiêu râu quai nón, bởi lẽ người mang râu quai nón sẽ có dáng vẻ mạnh mẽ rất đàn ông. Có điều là em phải năng cạo hằng ngày, trên má sẽ có một vùng màu lơ đẹp mắt, chứ nên không để tùm lum rất khó coi.
Em nên xin bố mua riêng cho một bộ đồ cạo râu, và hãy cẩn thận đừng làm rách da để tránh nguy cơ lây nhiễm một số bệnh.
131. Muốn mổ kéo chân để cao thêm
"Cháu chỉ cao có 1,47 m, bị bạn bè trêu chọc rất khổ sở. Nghe nói có thể phẫu thuật kéo dài chân, có đúng không? Nếu có thì làm ở đâu và có tốn kém lắm không, xương có ảnh hưởng gì không?".
Hiện nay, người ta có thể phẫu thuật làm cho một hoặc hai chân vốn vẫn lành lặn nhưng "hơi bị ngắn" được dài thêm ra. Phương pháp này do chuyên gia chấn thương - chỉnh hình người Nga Ilizarov đề xuất từ những năm 60 của thế kỷ 20, bao gồm các bước:
- Dùng cưa điện cưa vòng quanh cái xương định kéo dài, làm thành hai đoạn trên và dưới (tủy xương vẫn được giữ nguyên vẹn).
- Dùng thiết bị nói trên kéo và giữ cho đoạn dưới tách xa dần khỏi đoạn trên 1 mm/24 giờ. Trong một ngày đêm, các mô mới sẽ bồi đắp vào 1 mm đó, ban đầu mô còn mềm yếu, về sau vững chắc dần. Sau khoảng từ nửa năm đến một năm rưỡi, bệnh nhân sẽ đi lại được bình thường (ban đầu phải dùng nạng, gậy hỗ trợ).
Trong trường hợp chỉ kéo dài một chân (cho bằng chân bên kia), độ an toàn sẽ cao vì bệnh nhân vẫn có một chân lành hỗ trợ. Nên cân nhắc việc kéo dài cả hai chân vì khi cả 2 xương đều yếu, bệnh nhân rất dễ bị gãy chân khi ngã (do không có xương vững chắc làm điểm tựa). Vì vậy, cháu hãy cân nhắc kỹ trước khi quyết định.
132. Tìm hiểu bản thân
"Cháu có một chuyện không dám hỏi mẹ và bạn bè, đành hỏi bác sĩ. Âm đạo của cháu 2 lỗ, cái phía trên để đi tiểu, phía dưới ra kinh nguyệt và có chất nhờn. Có bạn nữ nào giống cháu không? Trường hợp như cháu có sinh con được không?".
Có lẽ cháu chưa học giải phẫu và sinh lý người, hoặc học rồi mà quên. Xin nhắc lại: Phía trên là lỗ niệu đạo, thuộc bộ máy tiết niệu. Phía dưới là lỗ của màng trinh (để kinh nguyệt và các chất xuất tiết đi ra). Chỉ khi màng trinh rách thì mới trông rõ âm đạo. Như của cháu là hoàn toàn bình thường.
133. Chớ có cắt nó
"Cháu là con gái, vừa bước sang tuổi 18. Thấy ở bộ phận sinh dục mọc nhiều lông dài, cháu dùng kéo cắt đi lại thấy nó mọc tiếp và ngứa. Cháu phải làm gì bây giờ?".
Chẳng làm gì cả. Hãy để cho nó được yên. Khi mọc đủ dài, lông mu sẽ chững lại, không sao đâu. Nếu bị cắt, nó sẽ mọc tiếp, trở thành cứng, to sợi hơn và gây ngứa ngáy khó chịu. Nên dành thời gian vào việc học hành thì hơn. Còn ngứa thì một thời gian ngắn nữa sẽ hết.
134. Rối loạn dậy thì
"Cháu 16 tuổi, hơi gầy một chút. Từ năm 12 tuổi, cháu hay nhức mỏi khắp người, tim đập hơi mạnh, đôi khi nhức đầu, đau bụng; dưới vai trái hay nhức mỏi khi ngồi học lâu. Có người bảo cháu bị bệnh gan, bảo nên nuốt thằn lằn. Cháu cũng làm theo nhưng không hết".
Những điều cháu kể thuộc phạm vi một số rối loạn ở tuổi dậy thì; một thời gian nữa sẽ hết, cháu đừng quá quan tâm. Hãy tập trung vào học tập và tích cực vận động thân thể, giải trí lành mạnh...
Nhớ rằng gan nằm ở khá thấp bên phải; và đừng nuốt thêm một con thằn lằn nào nữa đấy.
135. Chẳng có chứng bệnh gì đâu
"Cháu là con gái, 16 tuổi, gần đây thường mất hết can đảm, run rẩy và thiếu tự tin, nói năng thiếu tự nhiên khi có mặt người khác, nhất là với những người khác giới cùng trang lứa. Chuyện này làm cháu lo buồn quá. Xin cho biết cháu mắc chứng bệnh gì vậy?".
Cháu không bị bệnh gì cả. Con gái, con trai trong tuổi dậy thì ít nhiều đều có hiện tượng như cháu, nhất là khi ít được tiếp xúc rộng rãi từ lúc còn nhỏ.
Việc khắc phục không khó nhưng phải kiên trì và bí mật. Trước khi ra khỏi nhà, cháu phải kín đáo tự kiểm tra xem mặt mũi có vết nhọ không, hai hàm răng có sạch không, miệng đã thơm tho chưa (nhất là sau khi ăn hành tỏi), tóc tai gọn gàng, quần áo tươm tất đứng đắn chưa (chớ mặc những kiểu lố lăng sẽ làm thiên hạ tò mò thêm); cặp đã đủ sách vở chưa; óc đã thật thuộc bài, hiểu bài hôm đó chưa; có thấy bụng đói không (đừng cười, bụng đói cũng làm chúng mình run đấy)... Tóm lại, chỉ khi nào thấy mình "hết chê", nghĩa là dù ai có bới lông tìm vết cũng không làm gì nổi mình, thì lên đường mới thật vững dạ.
Cùng với vài bạn gái thân, cháu hãy tập làm quen dần với một vài bạn trai hiền lành, nghiêm túc, sau đó có thể bắt quen cả với những bạn "ưa tò mò và hay để ý". Chắc chắn rằng cuối cùng cháu sẽ thấy họ cũng không ghê gớm như cháu nghĩ.
Tranh thủ những lúc rỗi rãi, cháu có thể bí mật ngồi một mình trước gương để đối thoại với chính mình, thấy động tác nào "vô duyên" thì chấn chỉnh (như thói quen nói to, đưa tay che miệng khi cười, cười ùng ục, cười ha hả, bĩu môi, nhăn mặt, khua tay múa chân...). Dần dà cháu sẽ ứng xử có văn hóa, được mọi người tôn trọng, làm cháu càng thêm tự tin.
Ngoài ra, cháu nên tìm một hoạt động văn hóa lành mạnh hoặc một môn thể dục thể thao để tham gia hết mình.
136. Có thể khắc phục được
"Cháu là con gái, học lớp 8, đang mang một căn bệnh quái ác là nói trước quên sau. Ở nhà, cháu học bài cẩn thận, nhưng khi cô giáo bước vào, nhất là khi bị gọi lên bảng, cháu run đến nỗi không nói được câu nào. Xin cho cháu biết cách khắc phục".
Chẳng phải bệnh tật gì đâu, cháu ạ. Đang tuổi dậy thì, người ta thường có những trục trặc như thế. Cháu chớ buồn lo, dần dà mọi chuyện sẽ tốt đẹp thôi.
Để khắc phục, cháu hãy tập thói quen ghi lên giấy bất cứ việc gì ai dặn (nội dung, thời gian, địa điểm cụ thể) rồi thường xuyên xem lại, thực hiện đến đâu ghi chép đến đó. Với những việc mình dự định làm cũng vậy. Cháu sẽ ít bị mẹ mắng cho mà xem.
Về học tập, khi ở nhà, cháu theo cung cách sau: Tay cầm sách vở, vừa đi bách bộ vừa nói thật dõng dạc, hình dung người nghe lúc đó chính là thầy cô giáo đang mỉm cười và bạn bè đang thích thú nghe cháu nói. Lúc đã nắm vững bài, cháu bỏ tài liệu và tiếp tục như cũ, đến khi thấy nói trôi chảy là được. Nhỡ giữ bí mật, nếu không sẽ bị chế giễu là "chập mạch" đấy.
137. Bên to bên nhỏ
"Cháu là con gái, 17 tuổi. Vài năm gần đây, cháu phát hiện thấy hai bầu vú mình tuy không đau đớn gì nhưng không cân đối, bên phải lớn hơn bên trái. Cháu lo lắng quá chừng!".
Thông thường, trên cơ thể người, hai bộ phận đối diện (tai, mắt, cánh mũi) không hoàn toàn như nhau nhưng ít ai chú ý tới, vì sự khác biệt cũng không nhiều.
Nhưng với bộ ngực, do nó lớn, dễ lộ nên người ta cảm nhận ngay được điều đó. Đặc biệt, ở các cháu gái nông thôn phải sớm tham gia lao động, do ưu tiên sử dụng tay phải nên cánh tay phải thường to hơn cánh tay trái, nửa ngực bên phải cũng to hơn bên trái.
Nếu chưa tin, cháu rủ một số chị em cùng hoàn cảnh và trang lứa, dùng thước đo kiểm tra cho nhau mà xem. Khi đã tin rồi, các cháu có thể khắc phục một phần bằng cách ưu tiên cho tay trái hoạt động nhiều hơn, nhưng phải lâu dài đấy, không vội được đâu.
Tốt nhất là khuyên các em nhỏ để chúng biết mà tránh trước.
138. Chỉ là do hoóc môn sinh dục
"Năm nay tôi 29 tuổi, đã có gia đình và một con. Từ khi bắt đầu có kinh cho đến nay, mỗi lần chuẩn bị thấy tháng là hai đầu vú của tôi nổi lên từng cục, ấn vào thấy đau, hết kinh nguyệt thì trở lại bình thường. Xin cho biết đây có phải là triệu chứng của bệnh ung thư vú không?".
Tình trạng của bạn, mộ số chị em khác cũng gặp. Tuyến vú tăng thể tích dưới tác động của hoóc môn sinh dục. Không phải là ung thư vú, và cũng không cần điều trị gì. Nếu đau nhức khó ngủ, bạn có thể dùng các thuốc giảm đau thông thường; còn nếu không khó chịu lắm thì thôi.
139. Bộ ngực và khả năng sinh con
"Em đã vào tuổi 22 mà không hiểu sao bộ ngực lại quá nhỏ. Em rất buồn và lo lắng vì nghe nói con gái không có ngực sẽ không có khả năng sinh con".
Nếu em và bạn đời của em không có bệnh tật thì chỉ sợ lấy chồng rồi em sẽ sòn sòn năm một đấy. Bởi vì tạng người gầy không hề đồng nghĩa với chứng vô sinh! Sống trong niềm hạnh phúc lứa đôi trọn vẹn, chẳng những em sẽ có con mà cơ thể cũng trở nên cân đối hơn, với điều kiện là phải duy trì một chế độ ăn đủ chất cho cả vợ lẫn chồng, năng vận động, thể dục, ngủ đủ 7-8 giờ mỗi ngày, tinh thần thoải mái.
Sau này, trong lần mang thai đầu tiên, em sẽ lên cân, ngực sẽ nở, và sẽ có nhiều sữa cho cháu bé, bởi vì các cụ thường nói, "vú mướp" của người nhàng nhàng như em có nhiều sữa hơn, tuy hình thức không hấp dẫn bằng "vú thịt" của người quá mập.
140. Nhũ hoa bị tụt vào
"Năm 12 tuổi, em bắt đầu có ngực, đến nay đã 20 tuổi rồi mà vẫn chưa có đầu vú. Không có đầu vú thì sau này làm sao cho con bú; vì vậy nên em không dám nhận lời yêu ai. Xin cho em một lời khuyên".
Em soi gương kỹ lại xem, chắc là 2 nhũ hoa của em bị tụt vào đấy. Hãy dùng một cái hút sữa (của một số bà mẹ đang cho con bú) áp vào và tìm cách kéo nó lên dần; hoặc dùng tay đẩy ra thường xuyên để lau rửa và day ấn nhẹ nhàng. Sau này, khi em chuẩn bị làm mẹ, trong quá trình thai nghén, em nên thường xuyên xoa vuốt để hai nhũ hoa đứng lên; nếu được "ông xã" giúp cho càng tốt. Dĩ nhiên là em không nên sử dụng nịt vú.
141. Rối loạn kinh nguyệt tuổi dậy thì
"Bạn em 15 tuổi, học lớp 9; sau khi có kinh nguyệt lần đầu (trong khoảng 4 ngày) thì mất luôn, mấy tháng nay không thấy nữa. Cô giáo nói ai đang tuổi có kinh mà không thấy nữa nghĩa là có thai, bạn em rất lo. Vậy bạn em có thai hay không? Hay nó không có khả năng sinh con, và phải chữa bằng thuốc gì?".
Trong một số trường hợp, những kỳ kinh đầu tiên trong đời người con gái có thể không đều đặn, số lượng và thời gian thay đổi. Dần dà nó sẽ ổn định bình thường. Không thể vội vàng "chụp mũ" là không có khả năng sinh con.
Còn về chuyện kia thì các em nên nhớ rằng: Người phụ nữ chỉ có thể mang bầu sau khi sinh hoạt tình dục với nam giới hoặc thụ tinh nhân tạo. Kết quả được xác định rất sớm và dễ dàng tại phòng khám thai.
Trường hợp của bạn em, nếu có hiện tượng chậm kinh thì nên đi khám tại một cơ sở phụ khoa có trang bị tốt.
Các em nên ghi chép đều đặn tình hình kinh nguyệt vào một cuốn sổ riêng, làm tài liệu cho mình và khi cần thì đưa cho bác sĩ tham khảo để hỏi ý kiến.
142. Kinh nguyệt không đều
"Cháu là con gái, năm nay gần 17 tuổi, bắt đầu hành kinh từ năm 15 tuổi. Từ một năm rưỡi nay, kinh nguyệt không đều, lượng kinh lần nhiều lần ít, có khi 2-3 tháng mới có một lần".
Cháu hãy chữa theo cách đơn giản, ít tốn kém sau (theo kinh nghiệm của Lương y Hoàng Duy Tân): Ích mẫu tươi 40-50 g, nhẹ tay rửa sạch (tránh làm giập), thái nhỏ. Gà giò 1 con (700-800 g) làm sạch lông, mổ bụng bỏ hết lòng, phổi và hai cục sáp trên phao câu, không bỏ hai hạt cà (tinh hoàn). Cho ích mẫu vào bụng gà, khâu kín lại, chưng cách thủy (không luộc) cho đến khi chín nhừ.
Ngay trong ngày hành kinh đầu tiên, ăn 1 con (chia thành 2 lượt). Sau đó, cứ 2-3 ngày lại ăn 1 con. Kỳ kinh sau, nếu thấy đỡ thì ăn thưa dần ra cho đến khi hoàn toàn bình thường thì thôi.
143. Khi nào thì đáng lo?
"Cháu là con gái, 19 tuổi. Trong tai nạn cách đây 3 năm, cháu bị khung xe đạp đập mạnh vào vùng bẹn, không chảy máu, từ đó đến nay sức khỏe mọi mặt vẫn bình thường. Vậy chấn thương đó có ảnh hưởng đến chuyện sinh nở sau này không, và cháu có nên lấy chồng không?".
Nên lấy chồng quá đi chứ. Chấn thương vùng bẹn dạo đó không gây ảnh hưởng gì đâu; nếu "có việc gì" thì ngay sau đó nhất thiết phải cháy máu nhiều hay ít.
Chỉ có chấn thương nghiêm trọng làm vỡ xương chậu (sau đó xương liền lại trong trạng thái lệch vẹo, gây hẹp khung chậu) mới ảnh hưởng đến sinh nở. Trong trường hợp này, thai phụ phải được bác sĩ phụ sản theo dõi sát để có thể mổ lấy thai đúng lúc, bảo đảm an toàn tuyệt đối cho cả mẹ lẫn con.
144. Hành kinh và vận động thể lực
"Việc đánh cầu lông, lên xuống cầu thang... trong khi hành kinh có ảnh hưởng gì đến việc sinh sản sau này không?".
Sau khi sạch kinh, niêm mạc dạ con bắt đầu dày lên, đến ngày thứ 14 (ngày thứ nhất là ngày đầu tiên thấy kinh), nó đã "tích lũy" được một lượng máu tối đa, sẵn sàng cho trứng tới làm tổ và phát triển. Nếu không gặp trứng, số máu này biến chất dần, niêm mạc dạ con bong ra và được đào thải ra ngoài cùng với số máu đó, sau khoảng 3-5 ngày thì hết; đó là những ngày có kinh.
Người phụ nữ đang độ tuổi sinh sản mỗi tháng mất một lượng máu nhất định, nhưng không sao, trời đã phú cho họ khả năng bù đắp nhanh chóng sự "mất mát" thường xuyên đó.
Lượng máu bị mất này đã ở mức tối đa ngay sau ngày thứ 14 của vòng kinh, chứ không phải chờ đến ngày thứ 28 là ngày nó được đào thải ra ngoài. Cảm giác mệt của chị em vào những ngày này là do ấn tượng chủ quan (thấy ra máu), chứ không phải do mất máu (đây là máu cũ đã biến chất, không phải máu mới). Nói là cảm giác khó chịu thì đúng hơn.
Mọi phiền phức có thể được giải quyết tốt bằng băng vệ sinh nhỏ gọn có khả năng thấm hút lớn. Nhờ vậy, các nữ vận động viên điền kinh, bóng đá, nữ diễn viên xiếc, trượt băng nghệ thuật... vẫn tập luyện, biểu diễn không ngưng nghỉ. Chơi cầu lông và lên xuống cầu thang so với các môn thể thao kia đã thấm vào đâu.
Tuy nhiên, trong những ngày hành kinh, niêm mạc cũ của dạ con vừa rụng, niêm mạc mới thay thế còn non, rất dễ bị bệnh nếu nhiễm khuẩn. Do đó, vào thời điểm này, chị em không nên đầm mình vào nước bẩn, khi làm vệ sinh không để dòng nước mạnh phụt ngược mang chất bẩn lên theo. Sau khi đại tiện, nên dùng nước rửa hậu môn, không chùi bằng giấy vì dễ quệt phân sang âm hộ.
145. Ngực nhỏ
"Năm nay em đã 20 tuổi rồi mà ngực vẫn rất nhỏ. Có một anh ngỏ lời yêu em, nhưng em nghĩ rằng đàn bà không vú lấy gì nuôi con nên đã trốn tránh anh ấy. Bố mẹ mắng em vì lối cư xử đó. Xin cho em một lời khuyên".
Cư xử như em, bị bố mẹ mắng cho là đúng. Em có yêu anh chàng đó không? Nếu yêu thật lòng thì đừng trốn tránh nữa! Sao em lại nói là em không có vú? Vú em phát triển hơi kém thôi, đừng lo. Với tình yêu nồng thắm, sống trong hạnh phúc lứa đôi, chắc chắn cơ thể em sẽ khác xa hiện nay. Đừng dại dột mà tự tạo ra cho mình một sự mặc cảm không đáng có. Em có thể tham khảo thêm Mục 73.
146. Cứ như người mang bầu
"Cháu 17 tuổi, hành kinh từ tháng hai năm nay, 7 ngày sau thì sạch, nhưng từ đó không thấy có kinh. Ngoài ra, bụng cháu cứ to dần, đến nay đã như người có thai 3-4 tháng! Cháu chưa hề quan hệ nam nữ, chắc chắn không có bầu, nhưng mẹ cháu lại nghi ngờ và mắng cháu, làm cháu rất khổ tâm. Xin cho biết cháu phải làm gì bây giờ?".
Cháu nói sơ sài quá, nên trước tiên phải loại trừ những tình huống không thể có, sau đó nêu lên vài khả năng để cháu liên hệ xem.
- Trước hết, cần loại trừ hiện tượng ứ máu kinh trong tử cung. Đây là tình trạng lỗ cổ tử cung bị bít lại từ trước, khiến máu kinh hằng tháng tích tụ lại, tử cung cứ to dần, sờ bụng dưới thấy có một khối nhẵn, ấn tay vào thấy căng và hơi tưng tức. Cháu đã có kinh một lần nên không phải bị chứng này.
- Cháu cũng không bị rối loạn kinh nguyệt do béo phì vì nếu bị béo phì, không chỉ bụng mà toàn thân đều to ra (rõ nhất là mông, đùi). Hơn nữa, bụng cũng to vừa phải thôi.
Chỉ còn hai hướng chẩn đoán khả dĩ đối với cháu:
- Có thể tin lời cháu nói là "chưa hề có quan hệ nam nữ" vì cháu chưa xây dựng gia đình. Tuy nhiên, trong thực tế, không ít thiếu nữ khi gần gũi bạn trai đã cho phép bạn mình thực hiện những động tác gây ra nguy cơ mang bầu, nhưng bản thân họ lại ngộ nhận là an toàn và tưởng như không có mảy may cái gọi là quan hệ tình dục.
Nếu cháu đã có bạn trai như vậy, cần mua ngay que thử thai. Nếu phản ứng dương tính, cháu nên nói thật với mẹ để có hướng xử trí.
- Cháu bị u nang buồng trứng, và u này đã khá to, cần phẫu thuật cắt bỏ.
147. Hiện tượng vô mao
"Em là nữ, 18 tuổi, cơ thể phát triển bình thường, nhưng ở nách và ở nơi khác đều không phát triển lông mao. Tại sao vậy? Điều này có ảnh hưởng gì đến tương lai không?".
Ở nữ, hiện tượng vô mao (lông nách, lông mu ở bộ phận sinh dục thưa thớt hoặc không có) thường do yếu tố di truyền, hiện chưa có cách khắc phục, kể cả thuốc men. Tuy nhiên, nó không ảnh hưởng gì đến quan hệ tình dục hoặc việc sinh con đẻ cái.
148. Những trục trặc về giới tính
"Cháu đã 17 tuổi nhưng ngực không phát triển và chưa có kinh nguyệt; giọng nói lại ồm ồm như con trai, thân hình to lớn, mũi cao. Cháu rất mặc cảm, không biết sau này có xây dựng gia đình được không. Xin cho cháu một lời khuyên".
Những gì cháu ghi trong thư chưa đủ để khẳng định là ở cháu có hiện tượng bất thường về nhiễm sắc thể giới tính (NSTGT) nhưng cũng làm ta khó bỏ qua hiện tượng này. Vì vậy, xin cung cấp một số điểm về lý thuyết để bản thân cháu và gia đình liên hệ, xem xét thêm:
Ta biết rằng NSTGT của nam là Y, NSTGT của nữ là X. Người nam có 22 cặp nhiễm sắc thể bình thường và cặp thứ 23 là XY). Còn người nữ có cặp nhiễm sắc thể thứ 23 là XX.
Các hiện tượng sau được coi là bất thường:
- Nữ, có 46 nhiễm sắc thể, cặp thứ 23 là XX (gọi tắt là 46, XX), vẫn có buồng trứng nhưng bị nam tính hóa do bị trục trặc trong việc tổng hợp các hoóc môn. Trường hợp này rất hay gặp trên thế giới.
- Nam 46, XX (mang X của nữ, tinh hoàn không có tế bào tinh), chiếm tỷ lệ từ 1/20.000 đến 1/5.000 (ở châu Âu).
- Nam 46, XY nhưng bị nữ tính hóa (vẫn có tinh hoàn, có trường hợp thêm cả dạ con), chiếm từ 1/40.000 đến 1/10.000.
- Nữ 46, XY (mang Y của nam), rất hiếm.
Một số trường hợp (hy hữu): Nam 47, XXY (có 3 nhiễm sắc thể giới tính); Nữ 47, XXX (có 3 nhiễm sắc thể giới tính); Nữ 45, X (chỉ có 1 nhiễm sắc thể giới tính).
Vấn đề của cháu rất hệ trọng và tế nhị. Tốt nhất là nhờ cha mẹ đưa đến khoa phụ sản của một bệnh viện trung ương để được xác định rõ. Qua khám xét lâm sàng và cận lâm sàng, bác sĩ sẽ biết được tình hình cụ thể của cơ quan sinh dục ngoài cũng như trong (nghiêng về giới nào), biết được bệnh của cháu thuộc dạng nào, từ đó sẽ quyết định chữa trị bằng thuốc hay phẫu thuật.
149. Có phải u vú không?
"Cháu 21 tuổi, chưa xây dựng gia đình. Từ tuổi dậy thì, hai bên vú đã có cục hơi rắn, chúng lớn lên theo sự phát triển của ngực. Cứ gần đến ngày hành kinh, các cục này trở nên rắn hơn và chạm tay vào rất đau. Cháu rất lo đây là triệu chứng của bệnh ung thư".
Những cục hơi rắn xuất hiện ở ngực cháu từ tuổi dậy thì chính là tuyến vú. Sau này, khi cháu xây dựng gia đình và có con, những cục này sẽ còn to hơn nữa để tiết sữa cho bé bú.
Còn việc những cục này trở nên rắn hơn, chạm vào thấy đau lúc sắp hành kinh là do lúc đó, cơ thể thiếu hoóc môn progesterone. Cách chữa đơn giản nhất là thường xuyên dùng thuốc mỡ Progestogen (bán tại các nhà thuốc) bôi lên vú. Tốt nhất là bôi vào ban đêm, trước khi đi ngủ để khỏi vướng víu và không bị mồ hôi làm trôi mất thuốc (thuốc sẽ thấm qua da). Thường một tuýp thuốc mỡ dùng được khoảng 3 tuần.
Nếu là u vú thì thường chỉ có một khối, sờ nắn không đau, mức độ rắn không thay đổi, kích thước chỉ lớn lên (chậm hay nhanh) chứ không bé lại hoặc mất đi, không diễn biến theo chu kỳ kinh nguyệt. Chính vì u vú không đau nên nhiều chị em coi thường, không chịu đi khám sớm để phát hiện và chữa trị kịp thời. Đến khi nắn vào thấy da nhăn nheo như vỏ cam (chứng tỏ đã có những sợi xơ chạy từ khối u đến dưới da, kéo mặt da xuống từng điểm, làm cho da chỗ đó nhăn nheo khi nắn) thì sự phát hiện này không còn sớm nữa!
150. U xơ tuyến vú
"Cháu đã xây dựng gia đình và có một con 7 tuổi. Gần đây, cháu thấy đau ở vú phải, sờ vào thấy một cục cứng, bác sĩ cho xét nghiệm chẩn đoán là viêm xơ tuyến vú, kê đơn thuốc và bảo không việc gì. Cháu dùng thuốc thấy đỡ, nhưng sắp đến ngày hành kinh lại thấy cục đó to lên và đau; khi hết kinh lại bình thường. Cháu nên uống thuốc tiếp hay phẫu thuật, và liệu nó có trở thành ung thư vú không?".
Đơn thuốc của cháu có mục đích vừa điều trị vừa thăm dò (thư cháu không nói nhưng chắc là bác sĩ đã cho cháu uống Orgametril viên 5 ml, mỗi ngày 2 viên trong 15 hôm, sau đó dùng tiếp mỗi ngày 1 viên 5 mg trong 15 hôm), và hiệu quả của nó đã giúp bác sĩ khẳng định cháu bị u xơ tuyến vú.
Về chữa trị thì tùy tình hình, có thể có hai hướng:
- Nếu dùng đơn thuốc nói trên thấy tình trạng tốt lên (mức độ đau không tăng, khối đó không lớn hơn trước...), nên nhờ bác sĩ cho chữa và theo dõi tiếp. Thường xuyên bôi lên vú phải thuốc mỡ Progestogen mỗi ngày 1 lần, vào buổi tối trước khi đi ngủ. Cháu nên tới bệnh viện xin chụp vú tiêu chuẩn xem có gì bất thường không, nhất là nếu trong gia tộc có những người bị bệnh ở vú.
- Triệt để và gọn gàng nhất là phẫu thuật cắt bỏ khối đó, ngay sau đó bác sĩ sẽ cho làm xét nghiệm giải phẫu bệnh để khẳng định thêm chẩn đoán. Mổ xong, cháu vẫn nên bôi đều mỡ Progestogen lên vết sẹo.
Sau này, nếu chẳng may bị lại ở vị trí khác (tuy khả năng này không nhiều), cháu cũng nên xin mổ lại sớm, khi khối đó còn nhỏ, mọi việc sẽ đơn giản hơn nhiều.
Nên nhớ rằng, u xơ tuyến vú là một chuyện, còn ung thư vú là lại chuyện khác. Vả lại, ở vú, "cục gì đau đau" thường không đáng sợ bằng "cục gì không đau". Cháu cứ yên trí.
151. Triệu chứng ung thư vú
"Xin cho biết bệnh ung thư vú có những triệu chứng gì, cách chữa trị ra sao?".
Khởi đầu, bệnh nhân thấy một cục hơi rắn bằng đầu đũa hoặc nhỏ hơn nằm hơi sâu trong vú, sờ vào thì lăn dưới tay, không đau, không sốt, tại chỗ không thấy sưng. Chỉ có những chị em quan tâm đến sức khỏe của mình, thường xuyên kiểm tra đôi vú mới phát hiện được và đi khám bệnh ngay tại một bác sĩ chuyên ngành. Lúc này, việc phẫu thuật (lấy khối u) đơn giản, nhẹ nhàng, sau đó có thể kết hợp với hóa trị liệu nếu cần. Kết quả thường tốt đẹp.
Nếu không phát hiện được, một thời gian sau, khối u lớn hơn, rắn thêm, kéo mặt da xuống làm cho da tại chỗ đó nhăn nheo (dấu hiệu da cam) khi ta bóp vào. U vẫn không đau, không gây sốt, nhưng sờ vào thấy ít lăn dưới tay hơn do có dính. Ở thời điểm này, việc phẫu thuật lấy khối u có thể phải kèm theo cắt bỏ vú. Sau khi mổ, bệnh nhân có thể phải hóa trị hoặc xạ trị.
Để muộn hơn, khối u to thêm, rắn thêm, sờ vào thấy bất động (do đã thâm nhập ra xung quanh), xuất hiện một số hạch lớn nhỏ ở nách. Bấy giờ việc phẫu thuật thường phải mở rộng, cắt bỏ vú và toàn bộ khối cơ ngực, lấy bỏ dãy hạch bạch huyết có liên quan. Dĩ nhiên là phải kết hợp hóa trị liệu và xạ trị trước và sau mổ. Kết quả rất hạn chế, không tránh được di căn.
152. Buồng trứng có bị ảnh hưởng không?
"Cháu 20 tuổi. Hồi lên 10, cháu bị cưỡng hiếp. Liệu màng trinh có việc gì không? Buồng trứng của có bị ảnh hưởng không (kinh nguyệt vẫn đều)? Người yêu của cháu không chịu hiểu cho cháu cả, khiến nhiều khi cháu chỉ muốn chết".
Câu hỏi thứ nhất rất khó trả lời dứt khoát vì cháu không nói rõ tình hình hồi đó. Nếu 10 tuổi mà bị cưỡng hiếp thì chắc chắn màng trinh bị rách, thậm chí âm đạo cũng bị tổn thương, thế nào cũng chảy máu nhiều (do âm đạo còn bé, thành mỏng và không được bôi trơn). Còn nếu không thấy chảy máu, không đau đớn gì, có nghĩa là tên tội phạm đã không thực hiện được ý định của hắn. Lẽ ra sau việc đáng tiếc đó, cháu phải báo ngay cho bố mẹ hoặc người thân để làm gấp mấy việc:
- Đưa cháu đến bệnh viện để giám định y khoa, lập một biên bản hợp pháp với đầy đủ chứng cứ khoa học. Tài liệu đó sau này cũng sẽ minh chứng cho tiết hạnh của cháu.
- Tố cáo tên tội phạm cùng với tang vật, trong đó có những vết tinh dịch của hắn trên thân thể cháu (tại bệnh viện, người ta sẽ lấy mẫu thử tinh dịch này để truy xét thủ phạm nếu hắn chối cãi; với trình độ khoa học ngày nay, việc làm này không khó). Nhớ rằng cưỡng hiếp vị thành niên thuộc loại tội rất nặng.
Câu hỏi thứ hai không cần đặt ra, vì nếu hoạt động buồng trứng bị trục trặc thì kinh nguyệt không thể bình thường.
Câu cuối cùng thì tự cháu phải bình tĩnh suy xét để tự giải quyết lấy. Chỉ xin nhắc: Việc màng trinh không còn, dù do bị cưỡng hiếp hay do hậu quả của cuộc tình quá khứ, đều không quyết định nhân cách của cháu hiện tại. Người yêu của cháu chắc chưa đọc Truyện Kiều và chưa suy ngẫm về thái độ của Kim Trọng đối với người yêu sau khi nàng đã qua tay biết bao người (mà chẳng phải là lúc nào Kiều cũng bị ép uổng cả đâu). Người của mấy thế kỷ trước còn tỏ ra tiến bộ hơn chàng trai của cháu nhiều lắm đó!
153. Có việc gì không?
"Con và anh ấy đã hôn nhau rất nhiều. Ảnh hay mút núm vú của con và để bộ phận sinh dục của hai đứa chạm nhau qua lần vải quần. Vậy con có bị rách màng trinh hay sệ ngực không? Con rất thương ảnh, nhưng lại muốn chỉ trao cái quý nhất của người con gái trong đêm tân hôn thôi! Xin cho con một lời khuyên".
Màng trinh chỉ bị rách khi có một vật cứng chui khít vào âm đạo. Vú căng to từ khi bắt đầu mang thai, và chỉ sệ ra vào thời gian cho con bú nếu thiếu biện pháp gìn giữ.
Con nghĩ đúng, hãy dành cái quý nhất của người con gái cho đêm tân hôn! Ý chí đó giúp ích được cho bao nhiêu cuộc đời, bởi vì khi đã bị "thất thân", người con gái thường mặc cảm tự ti và rơi vào thế bị động "cũng liều nhắm mắt đưa chân", chấp nhận một cuộc hôn nhân không như ý. Đó là chưa kể trường hợp bị những tên Sở Khanh lừa gạt.
154. Cần khám chữa ngay
"Cháu là con gái, mắc thói xấu thủ dâm từ tuổi dậy thì, lâu nay thấy thường xuyên ra chất dịch lờ nhờ hơi vàng. Có phải là viêm nhiễm đường sinh dục không, cần xử trí như thế nào?".
Cháu đã bị viêm nhiễm đường sinh dục, có thể do đưa tay bẩn hoặc vật bẩn vào âm đạo. Tác nhân gây viêm có thể là vi khuẩn hoặc nấm, hoặc cả hai.
Cháu không thể tự chữa lấy một cách tùy tiện. Điều đó làm cho bệnh kéo dài, nặng thêm, khó chữa. Hãy nhờ bố mẹ đưa tới một cơ sở y tế để xin khám chữa. Tại đây, các bác sĩ sẽ xác định cháu bị nhiễm loại vi sinh vật gì (để có loại thuốc thích hợp). Cháu sẽ được theo dõi sát sao cho đến khi khỏi hẳn.
Đây là việc rất quan trọng. Nếu cháu cứ xấu hổ mà bỏ qua thì sẽ hối không kịp.
155. Viêm tuyến bartholin
"Em là con gái, 20 tuổi, từ 3 năm nay có 2 cục nhỏ ở vị trí giữa môi lớn và môi bé. Chúng lớn dần, không đau, tới nay đã to bằng đầu ngón tay út. Em rất hoang mang, nhưng không biết hỏi ai".
Nhiều khả năng em bị viêm tuyến Bartholin hai bên, không nguy hiểm, nhưng không nên để thêm vì nó sẽ gây mặc cảm. Em nên nhờ gia đình đưa đi khám tại khoa phụ sản của bệnh viện. Nếu đúng là viêm tuyến Bartholin thì nên mổ (sau khi gây tê tại chỗ). Vết mổ sẽ khỏi hoàn toàn sau chừng 1 tuần. Sẹo sẽ nằm ẩn mình giữa ranh giới của môi lớn và môi bé.
156. Bệnh quai bị và buồng trứng
"Nghe nói con trai mắc bệnh quai bị thì teo tinh hoàn, vậy con gái mắc quai bị có bị teo buồng trứng không? Em hồi bé đã mắc bệnh này rồi thì có bị lại không?".
Bệnh quai bị thường gặp nhiều nhất ở lứa tuổi từ 5 đến 15, người lớn có khi vẫn mắc. Đã bị một lần rồi thì coi như có sức miễn dịch chống bệnh vĩnh viễn. Tuy nhiên, vẫn có 5% trường hợp bị lại. Do vậy, em vẫn phải cẩn thận khi tiếp xúc với bệnh nhân quai bị vì bệnh này lây qua nước bọt.
Nam hay nữ đều có thể mắc bệnh quai bị; tinh hoàn hay buồng trứng đều có thể bị virus quai bị tấn công. Tuy nhiên, có thể thấy rằng những người mắc quai bị lúc còn nhỏ hầu như không bị tinh hoàn hay teo buồng trứng. Các biến chứng này thường xảy ra khi cơ thể đã phát dục (tuổi dậy thì) hoặc đã trưởng thành. Do đó, nếu ở tuổi này, em phải đặc biệt chú ý giữ gìn. Trong thời gian bị bệnh, cần hạn chế tối đa việc đi lại (nên nằm nghỉ trên giường), cố gắng ăn uống đủ chất đều đặn, dùng thêm các vitamin, chất khóang và kháng sinh chống bội nhiễm. Hiện chưa có thuốc chống được virus quai bị.
Em cũng cần nhớ thêm rằng, virus quai bị từ tuyến nước bọt không chỉ tấn công tinh hoàn hay buồng trứng, mà còn có thể "hỏi thăm" màng não, tuyến tụy, thậm chí cả thận, khớp, tim, gan...Biến chứng ở các cơ quan này thường xảy ra trong 4-7 ngày sau khi sưng tuyến mang tai.
157. Phải làm gì khi bị xâm phạm tình dục?
"Bạn gái của cháu bị một đứa bạn trai cưỡng hiếp, sau đó thấy vài ba giọt máu ở quần; vậy nó có bị mất trnh không và sau này chồng có biết không? Bạn cháu đã có người yêu ở xa, nay xấu hổ, lại sợ có thai nên muốn tìm đến cái chết".
Chắc màng trinh của bạn cháu đã bị rách. Còn khả năng có thai thì tùy thuộc vào thời gian xảy ra sự việc: Nếu đã thấy kinh được 13-14 ngày, khả năng thụ thai rất cao, nếu thấy chậm kinh là phải đi thử nước tiểu ngay để được hút thai sớm, không đau đớn gì. Muộn một chút sẽ phải nạo thai, có đau ít nhiều; muộn nữa sẽ phải cho đẻ con, phức tạp hơn, nhưng an toàn.
Về việc bạn cháu đã mất trinh, một người chồng không có kinh nghiệm và kiến thức y học có thể sẽ không biết. Nhưng không nên giấu giếm người yêu. Nếu anh ta thông cảm và chấp nhận thì tốt, nếu anh ta cổ hủ không chịu thì cũng đành chia tay. Còn nếu giấu giếm thì bản thân bạn cháu sống trong giằn vặt đã đành, mà nhỡ ra bị phát hiện sẽ hết sức kinh khủng.
Sao lại nghĩ chuyện chết trong tình hình đó? Bạn ấy có tội lỗi gì đâu; phải sống và sống tốt để khẳng định mình và vươn lên.
148. Ba động tác khẩn cấp chống cưỡng bức
"Cách đây chừng một năm, một người bạn trai, trước khi bỏ cháu đã dùng vũ lực cưỡng bức cháu. Cháu không thấy chảy máu, cũng không thấy đau, còn anh ta thì 'cho ra' một cách nhanh chóng rồi 'rút lui'. Như vậy cháu có bị rách màng trinh không? Xin trả lời gấp, vì cháu sắp xây dựng gia đình".
Nhiều khả năng là trong cuộc vật lộn đó, tên vô lại kia chưa gây tổn hại cho màng trinh của cháu. Rất có thể lúc bấy giờ, cháu đã bắt tréo hai đùi lại nên hắn đã không thực hiện được đầy đủ hành vi cưỡng dâm và đã "bĩnh ra" ở đâu đó bên ngoài âm đạo rồi "xìu luôn". Vì vậy, cháu không chảy máu, cũng không hề đau. Nên nhớ rằng khi bị cưỡng bức, các tuyến của âm đạo không tiết dịch, âm đạo không được bôi trơn, động tác giao hợp sẽ gây đau nhiều sau cơn đau do rách màng trinh.
Tuy nhiên, để thật chắc chắn, cháu nên đến một cơ sở phụ sản tốt xin khám. Một bác sĩ nữ sẽ khám xét kín đáo, cẩn thận và kết luận chính xác. Tại đó, người ta sẽ không ghi danh cháu đâu, cũng như sẽ không ai "bật mí" chuyện của cháu hết, cứ yên trí.
Nhân chuyện không may này, nhờ cháu phổ biến cho bạn bè 3 động tác khẩn cấp lúc bị cưỡng hiếp:
- Bắt tréo chân ngay để kẹp chặt hai đùi lại, và cố giữ đến cùng thế phòng vệ hữu hiệu này (trong khi vẫn cảnh giác để thân xác không bị kích thích vì những vuốt ve khéo léo của tên vô lại).
- Bóp thật mạnh vào hai tinh hoàn của hắn. Hắn sẽ đau không chịu nổi và bỏ cuộc.
- Tranh thủ thời cơ, kêu cứu ngay và chạy thật xa, dù không có gì che thân cũng đừng xấu hổ.
159. Tình trạng của màng trinh
"Khi 12 tuổi, vì tò mò muốn biết màng trinh như thế nào, cháu đã dùng một viên sỏi sắc cạnh kích thích bộ phận sinh dục của mình và sau đó thấy ra vài giọt máu. Nay cháu đã 22 tuổi, chưa quan hệ tình dục với ai. Người yêu cháu quan tâm nhiều đến vấn đề trinh trắng. Cháu sợ màng trinh bị rách do việc làm trước đây...".
Màng trinh không thể bị rách nếu không bị một vật cứng chui chặt vào âm đạo. Nếu mười năm về trước, viên sỏi của cháu không lớn đến mức như vậy thì màng trinh chỉ bị sây sát và chảy máu, mà không bị xé rách như trường hợp phụ nữ lấy chồng.
Tuy nhiên, cháu nên đi khám lại một cơ sở phụ khoa để biết rõ. Nếu không việc gì thì cũng rút kinh nghiệm để dạy dỗ con cái sau này. Phải cung cấp cho chúng những kiến thức tối thiểu về chính cơ thể chúng, chứ không phớt lờ đi như những thế hệ trước đây!
Còn nếu nó bị rách thật thì cháu nên nói rõ tình huống éo le này cho người yêu trước khi quyết định xây dựng, không nên giấu giếm để hy vọng "may ra", bởi lẽ thế nào bạn tình cũng biết, và như vậy sẽ là tai hoạ. Nếu anh ta không tin, nghi ngờ cháu và không khoan dung thì cũng đành vậy.
160. Chỉ một lỗ nhỏ, nhưng chẳng sao
"Con 28 tuổi, chuẩn bị lập gia đình. Hiện con tuyệt vọng vì phát hiện ra bộ phận sinh dục của mình không bình thường: phần âm đạo chỉ là một lỗ rất nhỏ, xung quanh có những mảng thịt che chắn (con vẫn hành kinh bình thường). Như vậy có phải là dị tật không, nếu đúng thì có thể chữa bằng phẫu thuật không. Tình trạng này liệu có ảnh hưởng đến hoạt động tình dục và khả năng sinh đẻ?".
Riêng việc con vẫn hành kinh đều đặn đã có thể giải tỏa mọi nỗi lo lắng. Mọi thứ nơi con đều bình thường, chỉ có màng trinh hơi "khác kiểu". Nó không xẻ dọc theo hướng trước-sau mà lại có một lỗ ở giữa. Ở một số ít thiếu nữ, lỗ này cũng không có nốt, khiến máu kinh ứ lại trong âm đạo, một thời gian sau mới phát hiện được. Lúc đó bác sĩ chỉ cần chọc cho màng trinh thủng ra là xong.
Tình trạng này làm cho đêm tân hôn trở nên hơi vất vả một chút. Cô dâu phải được kích thích thật đầy đủ để có ham muốn mãnh liệt, giúp làm nhẹ bớt cảm giác đau do xé rách màng trinh. Tốt nhất là nên rỉ tai báo cho chú rể biết trước lúc động phòng. Đừng xấu hổ, hãy cho chàng quan sát kỹ càng để cùng nhau xử trí.
Nếu chẳng may (hiếm thôi) màng trinh quá dày thì ngay hôm sau, hai vợ chồng hãy cùng đi khám tại một cơ sở phụ sản. Các bác sĩ sẽ rạch rộng giúp một cách dễ dàng (xin nhắc lại, người chồng phải cùng đi để tránh mọi nghi kỵ).
Dù ở tình huống nào, khả năng làm vợ và làm mẹ của con vẫn nguyên vẹn, không suy suyển mảy may. Chúc các con dũng cảm và tỉnh táo để giữ gìn hạnh phúc.
161. Chớ có dại dột
"Cháu 18 tuổi, chưa có chồng, nhưng lại rất muốn quan hệ tình dục. Cháu lúc nào cũng nghĩ đến chuyện đó, nhất là vào buổi tối, khi tắm cháu hay thủ dâm, thậm chí dùng cả củ bột bóc vỏ. Làm như vậy, cháu thấy hơi khoái cảm nhưng đau. Xin cho cháu một lời khuyên".
Cháu đã hết sức dại dột. Tự dưng cháu tự làm cho màng trinh của mình bị rách bằng cách nhét củ khoai vào. Rồi đây khi xây dựng gia đình, đêm tân hôn cháu sẽ giải thích thế nào nếu chồng cháu phát hiện ra và gạn hỏi?
Nhưng tai hại kia không lớn. Điều sau đây tai hại hơn nhiều: nếu cháu tiếp tục tự kích thích để tự tạo khoái cảm (thủ dâm) thì dần dà, cơ thể cháu sẽ bị "trơ", không còn đáp ứng hoặc đáp ứng kém đối với những kích thích của người khác giới. Đối với trường hợp của cháu, có mấy việc cần làm:
- Chấm dứt ngay việc thủ dâm.
- Không xem những phim có cảnh làm tình.
- Không nhìn các giống vật đang giao phối.
- Làm những công việc đòi hỏi lao động tay chân, hoặc thể thao thể dục (chạy đường dài rất tốt đối với cháu); nếu là thể thao theo nhóm thì cháu nên chọn nhóm gồm toàn nữ thôi, để tránh tiếp xúc với nhiều nam.
- Hướng sự chú ý của mình vào những hoạt động văn hóa lành mạnh; tránh xa khi có người nói chuyện tục tĩu.
- Buổi tối, trước khi đi ngủ, cháu đi bách bộ một lúc, trong đầu hình dung ra những phong cảnh đẹp, ngâm nga những vần thơ hay...
- Nhanh chóng học lấy một nghề nghiệp tử tế giúp cháu tự lập. Nhờ đó, cháu có thể kết hôn sớm hơn các bạn cùng trang lứa.
162. Hôn nhau có sao không?
"Hôn nhau thì có bị nhiễm HIV/AIDS không ạ? Mà cháu xem phim thấy trai gái họ cứ hôn nhau, như thế để làm gì, thưa bác sĩ?".
Câu hỏi của cháu chưa được chi tiết lắm, nhưng vì thiếu địa chỉ cụ thể của cháu, không thể hỏi lại cho kỹ, nên tôi đành giải đáp "theo tình huống" vậy:
Cháu cứ yên trí, nếu niêm mạch miệng hoặc lưỡi (nếu hôn môi) và da mặt (nếu chỉ thơm lên má) không có vết xước thì virus HIV không thể lây truyền.
Nụ hôn chân thành và say đắm tạo nên những hưng phấn rất có lợi cho hoạt động của não, làm cho hai cá thể yêu đời hơn, làm việc hăng hái hơn, vì nhau mà vượt khó tốt hơn.
Còn hôn nhau trên phim ảnh lại là chuyện khác, bởi vì diễn viên chỉ hôn giả, thậm chí cảnh làm tình xem rất căng nhưng cũng chỉ là cảnh giả. Điện ảnh mà! Ngành nghệ thuật tuyệt vời được mệnh danh là "nghệ thuật làm giả" này nhiều khi còn hay hơn thật.
Cháu thông cảm cho họ nhé: Nếu hôn thật thì cứ sau một cảnh quay, nếu không có loại vật liệu hóa trang cực kỳ hiện đại, diễn viên nữ phải tô lại môi son, đánh lại má phấn, còn diễn viên nam phải lau sạch các vết son trên mặt, trên cổ, thậm chí trên áo quần. Chưa kể là: nếu hôn thật thì các ông chồng, các bà vợ thật làm sao chịu cho vợ hay chồng mình đóng những cảnh ái ân với người khác? Vả lại hôn giả đúng kỹ thuật trông sẽ hấp dẫn hơn hôn thật rất nhiều.
163. Hôn nhau làm ngực to lên?
"Năm nay cháu 18 tuổi, anh ấy hơn cháu 2 tuổi. Tình yêu của chúng cháu rất trong sáng. Có mấy lần anh ấy hôn cháu. Sau đó ít lâu cháu thấy ngực mình to lên, rất căng. Cháu lo lắm, không biết có việc gì không?".
Nếu quả đúng như lời cháu nói, rằng hai cháu chỉ hôn nhau thôi, thì hiện tượng nói trên hoàn toàn bình thường: Tình yêu thiết tha và trong sáng đã truyền cho cháu nguồn sinh lực mới (qua việc tăng cường sản xuất nội tiết tố). Hai cháu còn trẻ lắm, hãy cùng nhau khai thác sức mạnh kỳ diệu của tình yêu trong học tập, lao động để chóng có đủ điều kiện tự lập, cùng nhau xây dựng hạnh phúc lâu dài.
164. Hú vía
"Em là thợ may, từng yêu tha thiết một người và nuôi hy vọng cưới nhau. Nhiều lần anh ấy định làm chuyện ấy nhưng em dứt khoát không cho. Anh ta bèn dùng ngón tay đưa vào của em. Sau một thời gian, anh ta hững hờ và coi như không yêu em nữa. Xin cho biết em có bị rách màng trinh không?".
Hú vía! Chàng trai đó không thật bụng yêu mà chỉ chực lợi dụng em thôi, cũng may là em thoát "nợ".
Còn về "nạn" thì em hãy xem lại: Nếu lần đầu tiên, anh ta xử sự như vậy mà em không chảy máu, hoặc về sau cũng không thấy lần nào chảy máu, thì chắc chắn màng trinh của em chưa việc gì. Còn nếu thấy có chút máu tức là nó đã rách.
165. Mùi đặc trưng
"Cháu 15 tuổi, không biết bị bệnh gì mà cách đây mấy tháng ở bộ phận sinh dục có mùi khăm khẳm rất khó ngửi, tắm rửa xong độ mấy tiếng lại vẫn thế. Có phải là bệnh thận không, và cách chữa như thế nào?".
Nhiều khả năng đây không phải bệnh mà là mùi đặc trưng của chất xuất tiết trong bộ máy sinh dục đã "trưởng thành" của cháu. Không giống như dịch tiết hồi cháu còn nhỏ tuổi, nó dễ lên men và bốc mùi.
Cháu cần làm vệ sinh vài lần trong ngày (thời điểm sẽ do cháu dựa vào tình hình cụ thể mà lên lịch), làm sao để không một ai biết được cái mùi đặc trưng đó của cháu.
Tuy nhiên, để thật yên tâm, cháu nên nhờ bố mẹ đưa tới khám tại một cơ sở phụ sản. Qua xét nghiệm, bác sĩ sẽ loại trừ hoặc khẳng định một bệnh do vi khuẩn hay nấm. Việc chữa trị sẽ có kết quả tốt nếu được tiến hành sớm.
166. Một dạng đặc biệt
"Con trai đầu lòng vừa chẵn 3 tháng thì anh ấy xưng mày tao với cháu, bảo rằng anh biết vợ không còn trinh trắng ngay từ đêm tân hôn, nhưng vì đứa con nên phải im lặng đến bây giờ. Cháu choáng váng vì trước khi lấy chồng, cháu không hề có quan hệ tình dục. Hỏi kỹ mới biết rằng anh ấy khẳng định điều đó vì thấy cháu không ra máu trong đêm tân hôn. Cháu đau khổ quá, oan uổng quá. Hạnh phúc gia đình tan vỡ đến nơi".
Oan của cháu đúng là oan Thị Kính. Nhưng ngày xưa Thị Kính đành phải chịu thua; còn ngày nay, những tình huống éo le như của cháu được các kiến thức y học bảo vệ một cách vững chắc. Điều đáng buồn là trong xã hội hiện nay có một số người "biết một cứ tưởng biết mười", nên đã chủ quan, nghi oan người khác và ứng xử một cách sai trái.
Như đã biết, từ khi lọt lòng, bé gái đã có một màng che bảo vệ âm đạo, gọi là màng trinh. Màng trinh thường mỏng và dễ rách, nhưng cũng có trường hợp dày và bền chắc, đến mức người chồng phải nhờ bác sĩ phụ khoa rạch giúp mới quan hệ được. Hình thù và kích thước của lỗ màng trinh cũng khác nhau ở mỗi người.
- Ở phần đông chị em, màng trinh có một rãnh nửa vời xẻ dọc theo hướng trước-sau. Loại này dễ rách lúc quan hệ, chảy máu và đau theo từng mức độ (rãnh ngắn thì chảy máu và đau nhiều hơn).
- Ở một số trường hợp, rãnh màng trinh xẻ dọc toàn bộ từ trước ra sau, không gây trở ngại gì khi quan hệ; chỉ hơi rát hoặc không đau, hơi rớm máu hoặc hoàn toàn không chảy máu.
- Một số màng trinh có lỗ ở giữa, khi rách sẽ đau đến "phát khiếp", có khi chảy máu nhiều phải đi cấp cứu (thực tế thì chỉ băng ép là ngưng).
- Có loại màng trinh bị bít kín hoàn toàn. Do đó, từ sau tuổi dậy thì, máu kinh nguyệt sẽ tích tụ lại trong âm đạo, phải rạch màng trinh để tháo ra.
Trường hợp của cháu, cũng như của một số "Thị Kính" khác, thuộc nhóm thứ 2. Oái oăm thay, trong trường hợp này, lẽ ra các đức ông chồng phải cám ơn trời đất đã ban tặng cho một của quý đến vậy (vợ không đau, không chảy máu, mọi việc có thể tiến hành thuận lợi, suôn sẻ...) thì lại khăng kết tội oan cho vợ, làm thương tổn hạnh phúc gia đình!
167. Sắp lấy chồng, kinh nguyệt bị ngưng
"Tôi 38 tuổi, sắp lập gia đình, rất lo sợ vì chuyện như sau: Kinh nguyệt của tôi trước đây rất đều, cách đây 1 năm nay bị ngưng, sau đó thấy lại 2 tháng rồi thôi, tới nay đã 4 tháng không thấy kinh. Tôi vẫn khỏe mạnh, siêu âm không thấy gì đặc biệt. Xin cho biết ý kiến sớm để tôi có thể quyết định nên hay không nên kết hôn".
Những người chậm lập gia đình cũng hay gặp trường hợp tương tự như bạn. Sau khi lấy chồng, họ trở lại bình thường và sinh con. Bạn sắp thành lứa đôi, đó là một thuận lợi, không nên nghĩ đến việc chối bỏ.
Tuy nhiên, nếu sau khi lập gia đình, tình hình vẫn không được tốt hơn, bạn nên đi khám tại một cơ sở phụ sản để được giúp đỡ. Có thể bạn sẽ được dùng thuốc để tái tạo vòng kinh, dùng thêm hoóc môn nữ...
168. Đỉa cắn không sao
"Năm lên bảy tuổi, cháu đi tắm thì bị một con đỉa chui vào cửa mình, sau vài tiếng nó chui ra. Máu chảy rất nhiều, còn nhiều hơn máu kinh nguyệt hiện nay, độ một tiếng đồng hồ thì hết. Xin hỏi màng trinh của cháu có bị đỉa làm rách không?".
Không hề gì. Con đỉa mềm và nhỏ, làm sao gây rách màng trinh; chỉ có vật cứng và đủ lớn mới làm rách được. Vả chăng, ngày đó, chưa chắc nó đã chui vào sâu mà chỉ cắn trong phạm vi môi lớn và môi bé của âm hộ. Máu chảy nhiều là do đỉa đã tiết ra một chất chống đông làm cho máu khó cầm. Trường hợp chảy máu kéo dài, có khi phải băng ép; nếu chảy ở sâu có thể phải lèn gạc (bác sĩ sẽ tiến hành thận trọng, không gây rách màng trinh khi thao tác).
Khi tắm ở sông suối, các bé gái cũng phải mặc quần lót cẩn thận. Dĩ nhiên là chớ tắm ao, đỉa có thể chui cả vào tai, vào mũi.
169. Có kinh và picnic
"Lớp em thường tổ chức đi picnic, nhưng lại trúng những hôm em hành kinh nên đành vắng mặt. Bạn bè hiểu lầm là em tiếc tiền, không hòa nhập... Em chẳng biết giải thích thế nào vì rất hay ngượng. Xin cho biết có thuốc gì để khỏi có kinh nữa?".
Chớ nói dại! Kinh nguyệt đều đặn hằng tháng chứng tỏ em có sức khỏe sinh sản tốt. Bao nhiêu chị em khổ sở vì thiếu "nó", vì "nó" không hoàn hảo; sao em lại nghĩ ra chuyện "trị" nó?
Em hãy tìm mua loại băng vệ sinh có sức thấm hút mạnh mà không cồng kềnh, ngoại cũng có mà nội cũng có, bán tại hiệu thuốc (đừng mua linh tinh ngoài chợ vì dễ gặp phải của rởm).
170. Chất màu trắng trước khi hành kinh
"Hằng tháng, trước khi hành kinh trên dưới một tuần, em thấy ra một chất dịch sáng, trong, như có sợi dài, khi nhiều khi, 3-4 ngày thì hết. Xin cho biết có phải em mắc bệnh huyết trắng không?".
Không hề! Đó là chuyện thường có ở một số chị em. Để bảo đảm an toàn cho trứng, trong những ngày noãn sắp rụng (từ khoảng ngày thứ 10 của vòng kinh), niêm mạc tử cung tiết ra một chất nhờn nút kín lỗ cổ tử cung lại. Ở số đông chị em, lượng chất nhờn này không đáng kể, nhưng một số khác lại dồi dào và chảy ra ngoài, khiến họ tưởng lầm là do bệnh tật. Thậm chí có chị lấy chồng mãi mà không có con vì hễ thấy chất nhầy này ra là chị bảo chồng "chớ, chớ" (sợ ảnh hưởng đến chồng). Dĩ nhiên, sau khi được giải thích, họ đã dễ "trúng số độc đắc" nhờ vai trò chỉ điểm của cái chất quý hóa đó.
Như vậy, cháu có lợi thế là được báo trước những ngày có khả năng rụng trứng. Sau này, khi xây dựng gia đình, các cháu sẽ dễ tiến hành kế hoạch hóa gia đình (thụ thai hoặc tránh thai). Chỉ cần lưu ý giữ gìn vệ sinh tại chỗ giống như trong khi hành kinh, vì mọi thứ dịch tiết đều rất dễ gây nhiễm khuẩn.
Còn ở chứng huyết trắng (khí hư, bạch đới), chất dịch có màu trắng đục, mùi hôi, không xuất hiện theo vòng kinh mà theo mức độ tiến triển bệnh, thường gây khó chịu ở âm hộ. Nguyên nhân thường do bệnh ở âm đạo hay cổ tử cung (vi khuẩn, nấm...). Bệnh nhân phải đi khám bác sĩ phụ khoa để chữa trị thật sớm, thật kiên trì mới mong dứt điểm, không kéo lai rai.
171. Có gì mà hoang mang
"Vòng kinh của cháu không đều, tháng thì 32, tháng thì 42, 45 ngày. Cách đây vài tháng, cháu mắc một căn bệnh rất đáng sợ: mỗi lần hành kinh là ra 1-2 cục như miếng thịt. Cháu rất hoang mang, mặc dù cô bác sĩ khám cháu bảo cứ yên tâm".
Bình thường, vòng kinh là 28 ngày. Từ ngày thứ nhất (tức là ngày bắt đầu thấy tháng), cùng với sự lớn lên của một noãn nào đó nơi buồng trứng, niêm mạc tử cung cũng dày dần lên, các mạch máu li ti trong đó rộng ra, chứa nhiều máu hơn. Đến ngày thứ 14 là đủ điều kiện đón nhận trứng đã thụ tinh tới làm tổ. Giai đoạn này thường chỉ 14 ngày, nói chung không thay đổi ở mọi cá thể.
Nếu trứng không tới, máu tích tụ nơi tử cung sẽ biến chất dần, niêm mạc căng mọng của tử cung sẽ giảm dần kích thước và đến ngày thứ 28 sẽ bong ra: người nữ bắt đầu có kinh. Máu kinh nguyệt có lẫn những mảnh niêm mạc bong ra, nhưng thường không phân biệt được vì mảnh nhỏ. Trái lại, một số người (nhất là người có vòng kinh kéo dài) thấy từng mảng niêm mạc khá to, giống "những cục thịt" như cháu nói.
Cô bác sĩ khuyên cháu yên tâm là đúng, vì điều đó cũng bình thường. Tuy nhiên, cháu nên khám một bác sĩ phụ sản giỏi để điều chỉnh lại vòng kinh cho đều đặn để sau này, khi lập gia đình, có thể thụ thai theo kế hoạch. Một số chị em dùng cao ích mẫu thấy có kết quả, cháu thử dùng xem.
172. Thống kinh và "huyết trắng"
"Em có kinh từ khi 12 tuổi, chu kỳ 28 hoặc 30 ngày, máu màu đỏ, sau 4 ngày là hết. Tuy nhiên, hễ sắp có kinh là em đau bụng dữ dội, dùng thuốc uống giảm đau chỉ đỡ chứ không hết hẳn. Khoảng hơn một tuần trước ngày hành kinh, em bị ra huyết trắng rất nhiều. Xin sớm cho em một lời khuyên trước khi xây dựng gia đình (em chưa sinh hoạt tình dục lần nào)".
Chu kỳ và số ngày hành kinh của em như vậy là tốt. Về chứng thống kinh, em có thể tự chữa lấy theo cách sau: Trước ngày hành kinh khoảng 48 giờ, cần ngâm từ rốn trở xuống vào nước ấm già (cho tay vào thử thấy khá nóng là được) mỗi ngày hai lần, mỗi lần 20-30 phút. Dùng một chậu to và sâu, đặt hẳn hai mông vào thoải mái, thấy nước hơi nguội phải thận trọng thêm nước nóng vào.
Nếu cần, em có thể uống 1-2 viên Panadol 500 mg/ngày.
Chắc em không bị chứng huyết trắng đâu. Nhiều khả năng em thuộc loại người có nhiều dịch tiết ở đường sinh dục. Dịch này được tiết ra nhiều nhất vào ngày giữa kỳ kinh, sạch, khá trong, có mùi đặc trưng nhưng không hôi, không gây khó chịu như trong bệnh khí hư. Tuy nhiên, đây chỉ là "chẩn đoán từ xa", lại dựa trên những tư liệu thiếu chi tiết. Để yên tâm, trước khi về nhà chồng, em nên đi khám tại một cơ sở phụ khoa.
173. Kinh nguyệt hai tháng một lần
"Cháu 14 tuổi, 8 tháng trước thấy kinh lần đầu, đến nay cứ 2 tháng có một lần, mỗi lẫn khoảng 4 ngày. Cháu ghê lắm. Có cách nào rút ngắn ngày có kinh và làm cho lượng kinh ít hơn không?".
Có kinh trong 4 ngày là tốt, nhưng 2 tháng mới hành kinh một lần thì chưa đủ; chu kỳ lý tưởng là 28 ngày. Nhưng cháu đừng lo, mới đầu thế là rốt rồi, dần dà cháu sẽ đạt được mức lý tưởng. Không nên vì "ghê" mà tìm cách "sửa chữa" quy luật của tạo hóa.
174. Kiêng chua, kiêng ngọt khi hành kinh
"Có phải khi hành kinh thì không nên ăn của ngọt và của chua không?".
Hành kinh là hiện tượng một lượng máu đã được tích tụ từ trước trong niêm mạc tử cung chảy thoát ra ngoài do không có hiện tượng thụ thai. Thực ra máu đó đã tập trung ở tử cung trước khi hành kinh 14 ngày rồi! Ngày hành kinh, bạn nữ thấy khó chịu vì "nó thế nào ấy", chứ có mệt do mất thêm máu đâu.
Điều quan trọng nhất là giữ gìn vệ sinh vì tế bào tử cung đang rụng hàng loạt, dễ gây viêm nhiễm. Còn chuyện ăn uống xin chị em cứ thoải mái.
175. Đứng lên ngồi xuống bị chóng mặt
"Cháu học lớp 11. Sau những hôm thức khuya, mắt cháu bị cứng và nhức; khi đọc nhiều cũng thế. Cháu có kinh từ năm 14 tuổi, một năm nay cứ 20 ngày lại có kinh một lần, liệu có sao không? Đôi lúc cháu thấy đau nhói ở tim, khi xúc động cảm thấy tức ngực và nghẹt thở, đứng lên ngồi xuống chóng mặt, liệu đây có phải là bệnh tim không?".
Vòng kinh thông thường là 28 ngày; của cháu 20 ngày là ngắn. Tình hình này có thể làm cho cháu bị thiếu máu, khi đang ngồi nếu đứng lên đột ngột sẽ thấy chóng mặt. Khi có điều kiện, cháu nên tìm đến một bác sĩ phụ khoa giàu kinh nghiệm để họ giúp cháu sớm đạt được vòng kinh 28 ngày.
Hiện tượng đau nhói trước ngực hoặc một vùng nào đó thường xảy ra ở độ tuổi mới lớn, sau này sẽ hết, đừng quá lo lắng. Tư thế ngồi xổm bó gối trước ngực là kiểu ngồi thiếu khoa học, không lợi cho việc lưu thông máu ở chi dưới (có lẽ chỉ có chúng mình và một số rất ít dân tộc khác là ngồi theo kiểu độc đáo này thôi, người phương Tây dùng hố xí bệt là vì họ không có thói quen ngồi xổm. Nếu phải ngồi thấp, cháu nên dùng ghế thấp.
Nên tránh thức khuya, phải ngủ đủ 7-8 giờ vàng ngọc, trong đó bắt buộc phải có ít nhất 15-30 phút ngủ trưa. Khi đọc sách, muốn không nhức đầu thì đừng cúi đầu; đầu phải thẳng, thậm chí hơi ngửa ra sau và duỗi chân càng tốt (người phương Tây thích ngồi sa lông, dựa cổ thoải mái vào nệm thế) hoặc nằm lên võng mà đọc.
Tất nhiên, nếu có vị bác sĩ nào đó giàu kinh nghiệm kiểm tra tim cho cháu thì càng tốt.
176. Chưa có kinh
"Cháu đã 19 tuổi mà vẫn chưa có kinh nguyệt. Cháu tự mua thuốc viên để uống nhưng không kết quả".
Cháu không nói chi tiết về sự phát triển cơ thể của cháu cho nên tôi chỉ phỏng đoán thôi. Cháu có thể thuộc một trong hai tình huống sau đây:
- Có vấn đề thuộc nội tiết, hoạt động của tuyến yên bị trục trặc. Trong trường hợp này, bộ máy sinh dục kém phát triển (buồng trứng hoạt động yếu, tử cung bé, vú không nở, không có kinh nguyệt). Điều trị: Kích thích hoạt động của tuyến yên, đồng thời dùng thuốc để có vòng kinh nhân tạo.
- Lâu nay cháu vẫn "có kinh", nhưng do màng trinh của cháu không có lỗ thoát nên toàn bộ máu kinh tích tụ trong âm đạo, lâu dần thành một bọc lớn, khiến người khác có thể nhầm là mang bầu. Khi khám, bác sĩ phát hiện màng trinh căng phồng, không có lỗ, ấn vào có cảm giác chất dịch ứ bên trong. Trong trường hợp này, cơ thể vẫn phát triển tốt. Để điều trị, chỉ cần rạch màng trinh cho máu kinh chảy ra.
Trong cả hai trường hợp, cháu đều phải nhờ cậy một bác sĩ phụ sản giỏi giúp đỡ, không dùng thuốc tùy tiện vì rất nguy hiểm.
177. Có vá lại được không
"Năm 15 tuổi, cháu bị bọn xấu cướp đi đời con gái. Nay đến tuổi lấy chồng, cháu không muốn mình là con gái mất trinh. Nghe nói y học có thể mổ vá lại màng trinh. Việc phẫu thuật có ảnh hưởng gì đến sức khỏe và đường con cái sau này không, và nơi mổ nào đáng tin cậy nhất?".
Cách đây khoảng 10 năm, tôi có đọc một truyện ngắn với nội dung tóm tắt như sau: Nàng Tố Trinh xinh đẹp đã nghĩ ra cách vá màng trinh để làm cho các chàng trai tưởng nàng còn trinh nguyên. Vá đi vá lại quá nhiều lần, mắt nàng kém dần, cuối cùng nàng chọc nhầm kim vào một huyệt hiểm và chết".
Chắc ai đó đọc truyện này và tưởng thật, đã nói lại với cháu; hoặc giả có người nào nói tào lao cho vui thôi, đừng tin. Tú Bà trong Truyện Kiều bắt nàng bôi "nước vỏ lựu, máu mào gà", đó chẳng qua chỉ là cách tự trấn an. Phẫu thuật hiện đại có thể làm giả "cái đó", có thể rất giống về hình thù, nhưng không tài nào phục hồi nguyên xi cái màng có chất liệu đặc biệt này.
Trường hợp của cháu có gì nghiêm trọng đâu mà phải che giấu. Tốt nhất là sống lạc quan, đến khi gặp ai muốn tìm hiểu thì nói rõ cho người ấy biết, nếu họ xa lánh cháu thì quả họ là con người cổ hủ, kém xa chàng Kim trong tác phẩm nói trên của Nguyễn Du.
178. Khi hành kinh có nên tắm gội?
"Mẹ cháu thường khuyên là khi hành kinh không được ăn chua, uống nước đá, đặc biệt không được tắm hoặc gội đầu, nếu không nghe mẹ thì có ngày mắc bệnh điên. Cháu cứ muốn tắm rửa mà sợ quá!".
Chắc mẹ cháu sợ con gái cảm lạnh, nhưng những điều cấm kỵ cụ thể mà cụ đưa ra là không khoa học. Cháu cứ tắm gội, nhưng không nên tắm lâu, kể cả khi trời nóng nực. Nếu ăn chua và uống nước đá thì cũng vừa phải thôi (kể cả những ngày "không có vấn đề") kẻo bị bệnh đường ruột.
Trong thời gian hành kinh, thành của dạ con ở trong trạng thái "bỏ ngỏ", dễ bị viêm nhiễm hơn. Vì vậy, phải tránh lội nước ngập bẹn, nhất là nước bùn, nước bẩn. Lúc này, cơ thể cũng kém khỏe khoắn hơn, dễ bị cảm lạnh, say nắng. Vì vậy, phải giữ ấm về mùa đông, không dãi nắng hè khi không đội mũ nón.
179. Dùng nịt vú có hại không?
"Người cháu hơi đẫy, nhất là sau khi sinh. Cháu phải thường xuyên đeo nịt vú cho người nom thon bớt. Gần đây nghe phong thanh là nịt vú gây thư vú, cháu sợ quá!".
Không nên lo sợ một cách quá đáng, nhưng cháu cần biết một điều như sau: Qua thống kê trên 5.000 chị em, các nhà khoa học Mỹ nhận thấy, nguy cơ thư vú ở những chị em đeo nịt vú liên tục 12 tiếng mỗi ngày cao gấp 20 lần; ở những chị em đeo suốt cả ngày cao hơn 100 lần so với những người ít dùng hoặc không dùng nịt vú. Do đó, chị em không nên dùng nịt vú quá 12 tiếng mỗi ngày, và tránh những nịt vú quá chật.
Trường hợp của cháu, khi bé thôi bú, cháu nên cân lại thể trọng để bắt đầu theo dõi, rồi thực hiện một chế độ ăn hợp lý (nghèo calo, nhiều rau và trái cây), thường xuyên đi bộ hay thể dục mềm dẻo. Nên chú ý vùng ngực (quay tròn vai - cánh tay) và vùng eo - mông (lắc vòng). Không ngủ quá 7 giờ/ngày; tự rèn luyện để luôn nhanh nhẹn, hoạt bát (để tiêu tốn thêm calo).
Cháu có thể tiếp tục dùng nịt vú, nhưng phải giảm thời gian sử dụng, càng ít đeo càng tốt, và dùng loại long lỏng thôi.
180. Có nên lắc vòng đều đều?
"Cùng với việc tập thể dục đều đặn, bạn cháu và cháu lắc vòng vào buổi sáng và chiều, mỗi lần 30 phút. Gần đây, nghe người ta nói lắc vòng sẽ không có con, chúng cháu sợ quá. Xin cho biết sự thật ra sao? Liệu lắc vòng có làm trụt ruột?".
"Người ta" là ai vậy? Chắc chắn không phải sách báo, đài phát thanh hoặc truyền hình rồi. Các cháu chớ nhẹ dạ mà tin những người "nói đại, nói dại" kiểu đó. Cứ yên trí lắc vòng đều đặn, các cháu sẽ có vòng eo tuyệt vời đấy. Và nên kết hợp với động tác thở sâu để tăng lượng không khí lưu thông qua phổi, giúp cho lồng ngực cân đối, nở nang.
Trong y học không thấy có bệnh gì gọi là bệnh "trụt ruột". Chỉ có bệnh sa niêm mạc trực tràng (lòi dom), thoát vị bẹn (ruột chui qua một vài chỗ yếu nơi thành bụng ở bẹn), thoát vị rốn (ruột chui qua điểm yếu vùng rốn, thường gặp ở trẻ sơ sinh)... Những bệnh kể trên không phải là hậu quả của việc lắc vòng.
181. Tính nhút nhát
"Cháu tuy đã lớn mà vẫn nhút nhát, rụt rè. Những lần phát biểu trước đám đông hay trò chuyện với người đối diện, cháu rất hồi hộp, tim đập nhanh, cảm giác ngột ngạt khó thở. Liệu cháu có bị bệnh tim không, và có cách gì khắc phục nhược điểm đó?".
Nhút nhát, rụt rè nhiều khi do thiếu tự tin. Trong trường hợp này, trước khi phát biểu, cháu phải chuẩn bị tốt, nếu cần thì ghi các điểm chính lên giấy, dưới dạng dàn bài, có khi phải tập dượt bằng cách nói trước gương hoặc trước người thân cho thông thạo. Chú trọng đi bách bộ chậm rãi trong sân, trong vườn, kết hợp thở sâu, tập nói như đang đứng trước một đối tượng nào đó.
Còn khi nói chuyện với nàng mà tim như muốn nhảy ra khỏi lồng ngực thì bác sĩ cũng chịu; vả lại có khi thấy vậy nàng lại thông cảm hơn cũng nên.
Nếu muốn chắc chắn tim có chuyện gì không, cháu nên đến một cơ sở có bác sĩ giỏi và đủ phương tiện, xin kiểm tra một hôm là xong; chớ chần chừ để phải tiếp tục lo lắng như hiện nay.
182. Đó là chuyện thường tình
"Cháu 20 tuổi, chưa hề có quan hệ tình dục, không sử dụng ma túy, vậy mà không hiểu sao gần đây mỗi lần đứng cạnh người yêu là cháu thấy tinh trùng cứ ra, làm cháu sợ quá!".
Thật tội nghiệp chàng trai ngoan ngoãn đáng yêu, ngần ấy tuổi rồi mà chưa được trang bị một chút kiến thức gì về giới tính! Lỗi tại ai, sau này ta sẽ có dịp luận bàn. Còn bây giờ xin nói ngay để cháu rõ và yên trí:
- Cái mà cháu gọi là "tinh trùng" chỉ là chất nhầy do một số tuyến trong cơ quan sinh dục tiết ra khi cơ thể bị kích thích về giới tính. Chất này đi xuống, rỉ qua lỗ miệng sáo ở đầu dương vật, sờ thấy nhơn nhớt. Đây là hiện tượng sinh lý bình thường, chỉ khác nhau ở mức độ nhiều ít của từng cá thể mà thôi. Chất này không phải tinh dịch chứa tinh trùng, và việc tiết ra nó không ảnh hưởng gì đến sức khỏe.
- Thanh niên chưa vợ hoặc người xa vợ lâu ngày có thể nằm mơ thấy quan hệ tình dục với một người khác giới nào đó và phóng tinh hẳn hoi, y hệt như trong động tác giao hợp thực sự. Hiện tượng này gọi là mộng tinh, cũng là bình thường nếu một vái tháng xảy ra một đôi lần. Tuy nhiên, do việc này "vô bổ" và cũng là "mất sức", cho nên càng hạn chế được bao nhiêu càng tốt cho sức khỏe bấy nhiêu.
183. Lông xung quanh hậu môn
"Em là con trai, 19 tuổi, thấy xung quanh hậu môn mọc nhiều lông. Điều này có ảnh hưởng gì đến sức khỏe không, có phương pháp gì để chữa?".
Lông mọc ít nhiều xung quanh hậu môn là hiện tượng hoàn toàn bình thường, không phải bệnh tật, do đó chẳng cần chữa chạy gì. Rất nhiều người (nhất là người nhiều lông ngực hoặc mang râu quai nón) cũng có lông ở hậu môn như cháu, chẳng qua vì họ không "bật mí" nên ta không biết đấy thôi. Chỉ cần rửa sạch sẽ sau mỗi lần đại tiện. Chớ nghe xui dại mà nhổ hay cạo vì nó sẽ mọc lại cứng hơn và rất ngứa.
184. U nang mào tinh hoàn
"Cháu 18 tuổi, không hiểu sao cách đây nửa năm tinh hoàn bên phải của cháu lại có thêm một hòn nữa bé bằng 1/5 nó, và tinh trùng của cháu ra thất thường, lúc nhiều lúc ít. Liệu có ảnh hưởng gì không?".
Nhiều khả năng cháu có một u nang mào tinh hoàn (mào tinh hoàn hơi cong cong, úp lên tinh hoàn như một cái gờ). Nên đi khám sớm ở một khoa ngoại chung (hoặc tiết niệu - sinh dục nam) của bệnh viện. Nếu đúng có u nang thì mổ cắt bỏ vì không thể chữa bằng thuốc. Phẫu thuật này khá tinh tế, phải là bác sĩ có tay nghề vững mới làm được tốt, không để lại di chứng.
Cháu đừng lo. Nhiều người bị thương mất một tinh hoàn, vậy mà phải chặt chẽ lắm mới đảm bảo được chỉ tiêu tăng dân số đấy!
Về tinh trùng, chỉ có xét nghiệm qua kính hiển vi mới biết được số lượng, hình thù và hoạt động để đi đến kết luận. Chắc cháu định nói "tinh dịch"? Nếu vậy, có lẽ cháu thủ dâm thường xuyên nên mới biết được nó "lúc nhiều lúc ít"? Cần thôi ngay trước khi quá muộn.
185. Phải sớm mổ hẹp bao quy đầu
"Cháu 25 tuổi, cuối năm nay sẽ cưới vợ. Nhưng dương vật của cháu hơi nhỏ, bao quy đầu không tuột ra được, thường đi tiểu ra không hết, nước cứ ứ lại làm căng da. Cháu chán đời lắm. Điều này có ảnh hưởng gì đến tương lai của cháu không? Nghe nói có thể mổ cắt bỏ bao quy đầu. Nếu cắt đi thì có sao không".
Đáng lẽ không bao giờ cháu phải chán đời nếu như hồi còn ở tuổi thiếu niên, cháu đã cho gia đình biết chuyện này.
Hiện tượng hẹp bao quy đầu (phimosis) thường gặp trong một số dòng họ, chủng tộc. Ở người Ảrập, chứng hẹp bao quy đầu là phổ biến nên họ có tục lệ cắt bao quy đầu cho trẻ lớn, tiến hành hàng loạt, rất trang trọng, vào dịp lễ Ramadan hằng năm.
Cháu nên đến ngay một trung tâm y tế hoạt động tốt, xin khám để được mổ cắt bỏ bao quy đầu. Mổ gây tê thôi, sau 7-10 hôm là lành sẹo, trông tươm tất, vệ sinh và thuận tiện hơn nhiều.
Nếu không mổ, cháu sẽ có thể gặp những rắc rối sau đây:
- Trong đêm tân hôn, dương vật bị "trói gô" lại trong động tác giao hợp, danh từ chuyên môn gọi là thắt bao quy đầu (paraphimosis) phải đi mổ cấp cứu. Cháu thử tưởng tượng xem, ngay trong đêm tân hôn mà chú rể phải đi mổ cấp cứu cắt bao quy đầu, sau đó còn phải "kiêng khem" một vài tuần thì còn ra thể thống gì nữa!
- Rãnh quy đầu luôn có nước tiểu sót lại, gây ngứa ngáy, viêm nhiễm, thậm chí lắng đọng lại thành những viên sỏi tại chỗ.
- Vì tò mò hoặc vì thói quen, đương sự hay tuốt lên kéo xuống, dễ dẫn đến thói xấu thủ dâm từ tuổi vị thành niên.
- Lâu ngày, chứng hẹp bao quy đầu có thể dẫn đến ung thư dương vật, buộc phải cắt dương vật. Trong y văn thế giới có trường hợp sau đây: Một bà quý phái nghi ngờ chồng ngoại tình nên dùng một cái khóa kẹp nhỏ xíu bằng vàng để hễ chồng đi đâu là bà ta khóa quy đầu lại, nhằm ngăn chặn việc giao hợp do quy đầu bị "cầm tù". Tưởng là diệu kế giữ chồng, ai dè một thời gian sau, đức ông chồng bị ung thư dương vật phải cắt bỏ.
Còn về kích thước dương vật thì cháu khỏi lo. Sau khi quy đầu được hưởng tự do, hoạt động tình dục được suôn sẻ, dương vật của cháu sẽ lớn mạnh do được thử thách thường xuyên.
Về mổ hẹp bao quy đầu, hiện đã có kỹ thuật Circumfix, bác sĩ tiến hành cắt một cách nhanh gọn và không phải khâu chỗ cắt; có thể áp dụng tốt cho những trường hợp còn nhỏ tuổi (trước đây cha mẹ "thương bé phải chịu đau sớm quá" nên thường chần chừ chờ cho trẻ lớn thêm).
186. Tật lỗ đái lệch thấp
"Cháu sắp cưới vợ, nhưng có một chuyện làm cháu băn khoăn là dương vật có hai lỗ đái, 1 ở quy đầu và 1 ở mặt sau dương vật; khi xuất tinh chỉ thấy ra ở lỗ phía sau. Xin cho cháu một lời khuyên".
Cháu bị một dạng của tật lỗ đái lệch thấp (coi như lỗ đái của cháu bị rò một chỗ ở phía sau). Nếu cứ để vậy thì khi giao hợp, tinh dịch không được phóng qua đầu dương vật để đi qua lỗ cổ tử cung, do vậy cháu không thể có con.
Cháu nên hoãn việc cưới vợ, khẩn trương đến khoa tiết niệu - sinh dục nam của một bệnh viện lớn ở Hà Nội hoặc TP Hồ Chí Minh, xin mổ. Trong trường hợp của cháu, việc phẫu thuật không phức tạp lắm vì không phải tạo tình đoạn niệu đạo (ống tiểu) phía dưới, bởi nó đã có sẵn rồi.
187. Mộng tinh
"Em 16 tuổi, thỉnh thoảng mơ thấy mình quan hệ tình dục với ai đó và xuất tinh. Khi đọc sách báo nói chuyện tình dục hay xem ti vi có cảnh hôn nhau, dương vật của em cứ cương lên. Một số lần đi tiểu xong em thấy có chất nhờn chảy ra. Em rất đau buồn vì những hiện tượng này và lo lắng không biết sau này có thể sinh con được không".
Không có chuyện gì đáng phải đau buồn, và không phải chữa chạy gì đâu, em ạ. Những hiện tượng nói trên chứng tỏ cơ thể em đã trưởng thành về sinh dục. Nếu còn hủ tục tảo hôn thì như em là làm bố được rồi đấy!
Mộng tinh (xuất tinh trong khi ngủ) là hiện tượng thường gặp ở thanh niên chưa vợ hoặc người xa vợ lâu ngày; nếu mỗi tháng thấy một đôi lần thì không ảnh hưởng gì; nếu nhiều quá sẽ gây mệt mỏi, buồn ngủ, người gầy sút do mất nhiều "chất" một cách vô ích. Cách khắc phục như sau:
- Tránh xem phim ảnh hoặc sách báo nói chuyện làm tình, nhất là trước khi đi ngủ.
- Tham gia các hoạt động văn hóa lành mạnh: ca hát, nhạc nhẹ, dân ca...
- Thể dục thể thao đều đặn, làm cho cơ bắp hoạt động nhiều để có giấc ngủ sâu, yên.
- Mặc quần xịp giữ chặt dương vật ở tư thế xuôi xuống như khi ta đứng, ngăn không cho nó ngóc lên khi cương cứng (để nó khỏi phóng tinh trong khi ngủ). Nhưng quần phải đủ chỗ để không ép vào bộ phận sinh dục; nếu cần, em phải may đo.
Nếu cần, em có thể dùng thêm bài thuốc chữa mộng tinh sau đây của Lương y Hoàng Duy Tân: Hạt sen tươi 20 g, lá sen tươi 10 g, khiếm thực (hạt cây súng) 40 g, bạch quả 3 trái. Sắc uống hằng ngày thay nước chè. Dùng 2 tháng liền.
Chất nhờn em thấy ở đầu dương vật lúc tiểu tiện hay lúc xúc cảm tình dục (chứ không phải sau khi mộng tinh) không phải là tinh dịch, không có gì phải quan tâm.
188. Dị ứng với cao su
"Cháu 15 tuổi. Vì tò mò, cháu lấy một cái bao cao su lắp vào dương vật một lúc lâu, sau đó thấy ngứa ngáy, phải gãi nhiều, sưng lên. Xin cho biết nguyên nhân và cách chữa".
Cháu bị dị ứng với cao su. Hãy nhớ lại xem trước đây có lần nào mang dép cao su mà bị ngứa chân không. Giữ sạch sẽ, mấy hôm sẽ hết. Từ nay, cháu phải cẩn thận, tránh tiếp xúc với các đồ dùng bằng cao su.
189. Thủ dâm
"Cháu 17 tuổi. Hai năm nay, cháu thấy dương vật thỉnh thoảng cương lên. Mỗi lần như vậy cháu thường nghịch ngợm và thấy nó phóng ra một chất màu trắng như nước vo gạo, mỗi tuần tới 5-6 lần. Điều này có ảnh hưởng tới sức khỏe và cuộc sống sau này không? Tinh hoàn của cháu bên to bên nhỏ, liệu có sao không?".
Cháu không có việc gì hay hơn để làm ư? Lâu nay cháu đã có một thói quen không tốt, đó là lạm dụng thủ dâm. Còn cái chất có màu nước vo gạo là tinh dịch, chứa hàng triệu tinh trùng do hai tinh hoàn của cháu ngày đêm sản xuất ra.
Hãy làm chủ bản thân để khỏi rơi vào thói xấu tai hại ấy. Việc thủ dâm hay giao hợp quá nhiều đều có hại cho sức khỏe. Nếu cháu cứ theo đà trên thì lấy đâu ra đủ thức ăn bổ dưỡng để bù đắp? Làm gì còn sức để học hành, lao động giúp gia đình?
Riêng thói thủ dâm có thể dẫn đến mộng tinh thường xuyên, xuất tinh sớm khi quan hệ vợ chồng, thậm chí liệt dương (người vợ thường xuyên không được thỏa mãn có thể xin ly hôn hợp pháp hoặc lén đi tìm bạn tình, thế là gia đình tan nát).
Cách xử lý không khó, nhưng phải có nghị lực. Hễ "hắn" giở chứng, cháu hãy tìm ngay một hoạt động có ích để tập trung vào, "hắn" sẽ yên ngay, không cần phải roi vọt. Lâu dần "hắn" sẽ trở nên ngoan ngoãn. Tùy hoàn cảnh của cháu, có thể tập thể dục thể thao (bơi lội hoặc cử tạ), nghe nhạc nhẹ, dân ca (tránh nhạc kích động), xem phim khoa học, phim tâm lý xã hội (tránh phim có những cảnh làm tình).
Trước khi tiến hành "cai thủ dâm", cháu nên kiểm tra cân nặng, vòng ngực, vòng đùi... Chừng ba tháng sau, chắc chắn cơ thể cháu sẽ cường tráng hơn, kết quả học tập thế nào cũng tốt hơn.
Chuyện tinh hoàn bên nọ hơi bé hơn bên kia một chút là chuyện bình thường, cũng như hai tai cháu, không giống y chang đâu!
190. Hậu quả khôn lường của thủ dâm
"Xin trả lời gấp cho một vấn đề đang gây trở ngại cho công tác của chúng em. Tác hại của thói xấu thủ dâm đã được cảnh báo nhiều lần, chúng em cũng cảm nhận điều đó qua tâm sự của một số bạn trong chi đoàn, và đang vận động để ngăn ngừa. Nhưng gần đây, có bác sĩ viết trên báo rằng "tự kích dục là bình thường, không có hại, ít nhất là trong tuổi dậy thì". Sách của một số bác sĩ khác cũng nói đại ý như vậy. Xin cho biết thực hư".
Cách nay hơn 60 năm, dưới thời đô hộ, một học giả nước ta đã cảnh báo về tác hại của thói thủ dâm trong cuốn sách "Thanh niên SOS". Ngày nay, qua hàng trăm thư bạn đọc gửi tới tòa soạn tỏ ý hối hận và đau khổ về chuyện này, chúng ta mới thấy hết giá trị của cuốn sách đó. Học giả nọ không thuộc ngành y nhưng đã nắm bắt được một thực trạng xã hội thời bấy giờ và rung chuông cảnh tỉnh cho nòi giống. Vậy mà khoảng vài chục năm sau, vẫn có vị bác sĩ viết sách giải thích việc thủ dâm tương tự như "ta xỉ mũi để tống một chất thải ra ngoài"!
Qua hai việc trên, chúng ta thấy rằng giữa nhận thức của con người và thực trạng xã hội đôi khi khác rõ rệt, dẫn đến hai thái độ trái ngược đối với cùng một vấn đề.
Thói xấu thủ dâm (tự mình kích thích bộ phận sinh dục để gây khoái cảm) có thể xuất hiện từ tuổi nhỏ ở những trẻ tò mò, nghịch ngợm, nhất là ở những trẻ sớm bắt gặp cảnh sinh hoạt giới tính của bố mẹ, anh chị... hoặc nhìn thấy súc vật giao hoan.
Ở trẻ em nam, tật thủ dâm xuất hiện có thể do bao quy đầu bị hẹp gây ngứa ngáy, phải gãi nhiều, rồi vì thấy "hay hay" nên cứ mân mê hoài dù không bị ngứa. Lớn lên chút nữa, trẻ "được" những bạn lớn tuổi hơn rủ rê và bày vẽ cho. Nếu gia đình không biết, thói xấu này sẽ tiếp diễn và phát triển mạnh vào tuổi dậy thì; bấy giờ, việc thủ dâm sẽ dẫn tới cực khoái kèm theo phóng tinh. Điều nguy hại là chuyện này tựa như một thứ ma túy không tốn tiền mua, lại quá đơn giản; vì vậy sẽ được tiếp diễn vô hạn độ (có bạn đọc đã thổ lộ là mỗi ngày làm tới 2-3 lần trong cả năm trời, khiến người xanh lướt, không còn học hành gì được nữa, nhưng không đủ nghị lực để "cai"). Hậu quả là khi trưởng thành, các em có thể bị xuất tinh sớm, di tinh và liệt dương.
Ở nữ, thói xấu thủ dâm thường xuất hiện vào tuổi dậy thì, khi bé gái bắt đầu ngạc nhiên trước sự thay đổi về cơ thể và sinh lý. Nữ tự dùng ngón tay hoặc đồ vật để thủ dâm. Qua thư gửi về tòa soạn lâu nay, chúng tôi thấy nhiều trường hợp do thủ dâm mà rách màng trinh, nhiễm khuẩn và nhiễm nấm âm đạo, số lớn tuổi hơn thì bị chứng lãnh cảm.
Thực trạng trên cho thấy không thể "thỏa hiệp" với thói xấu thủ dâm, không thể nói nó là vô hại được, nhất là đối với tuổi dậy thì.
Điều trớ trêu là hiện có một số thầy thuốc muốn dùng thủ dâm như "một biện pháp quan trọng để chống lây AIDS". Một khi đã trót "nếm mùi" thủ dâm rồi sẽ rất khó bỏ. Tốt nhất là ngay từ đầu, các bậc phụ huynh chú ý ngăn ngừa thói xấu đó bằng cách:
- Cố gắng thu xếp cho trẻ ngủ riêng; kín đáo khi quan hệ với nhau.
- Xem xét xung quanh, nếu thấy trẻ có thể nhìn thấy súc vật giao hoan thì chuyển chuồng đi chỗ khác hoặc thôi chăn nuôi.
- Nếu trẻ bị hẹp bao quy đầu, nên cho mổ khi 6-7 tuổi, chậm nhất là trước tuổi dậy thì. Khi lộn bao quy đầu ra để rửa ráy, cần nhẹ tay để không gây hưng phấn cho trẻ tại đó.
- Không để các bé gái cởi truồng để tránh viêm nhiễm ở âm hộ, thậm chí âm đạo khiến trẻ bị ngứa, phải gãi nhiều vào cơ quan sinh dục.
- Cung cấp cho các em những kiến thức cần thiết về giới tính theo lứa tuổi.
- Duy trì trong gia đình và tập thể những sinh hoạt văn hóa văn nghệ lành mạnh, hấp dẫn.
- Nên có danh mục những phim cấm trẻ em và mọi người tuân thủ việc này.
- Nên phê phán để chấm dứt những cảnh làm tình câu khách rẻ tiền trên phim ảnh.
Về chữa trị xuất tinh sớm, di tinh cũng như liệt dương, hiện chưa thấy có phương thuốc nào thật hữu hiệu.
191. Đã nên lấy vợ chưa
"Em 27 tuổi, từ năm 15 tuổi đến nay thường có thói xấu thủ dâm. Em sắp cưới vợ. Xin cho biết sau này em có thể có con hay không?".
Em lo lắng như vậy mà lâu nay không hề "ngưng tay" thủ dâm, chứng tỏ thói xấu này đã ăn sâu như thế nào (người thủ dâm lúc nào cũng mặc cảm tội lỗi, lo sợ hậu quả nhưng thường thiếu quyết tâm rời bỏ nó). Thư em nói thiếu chi tiết, nên tôi chỉ nêu ra hai điểm rất chung:
- Nếu em không bị xuất tinh sớm (nghĩa là vừa "mới" đã "phóng" luôn), thì hy vọng cuộc sống lứa đôi sẽ êm ả, chức năng làm bố của em vẫn bình thường như mọi người. Tuy nhiên, cần chú ý, thói thủ dâm làm cho nam giới trở nên nhạy cảm quá mức đối với kích thích giới tính. Vì vậy, phải dùng ý chí tự làm chậm quá trình hưng phấn để tránh bị xuất tinh sớm trong đêm tân hôn và cả sau này nữa.
- Nếu em đã bị xuất tinh sớm, hay tệ hại hơn, đã bị di tinh (nghĩa là tinh dịch rỉ ra thường xuyên, không nhất thiết phải sau một kích thích giới tính) hoặc liệt dương, phải lo chữa chạy ngay cho khỏi bệnh đã. Bởi lẽ việc xây dựng gia đình trong tình huống ấy chỉ gây đau khổ cho cả hai người, việc chia tay sẽ khó tránh khỏi.
192. Chưa nên cưới vợ trong tình huống đó.
"Cháu 22 tuổi. Do lạm dụng thủ dâm, cháu đã bị chứng xuất tinh sớm, sau đó là liệt dương; nhưng gia đình không biết, cứ giục cháu cưới vợ (con gái của bạn bố mẹ cháu). Xin cho cháu một lời khuyên".
Cháu hãy xin trì hoãn để chữa bệnh đã. Bệnh này rất khó, tuy nhiên nếu sưu tầm kỹ chắc sẽ tìm được một số bài thuốc dân gian có hiệu lực nhất định. Các vị thuốc sau đây đã và đang được một số người dùng: hải mã (một loại sinh vật biển, bán thành từng cặp), tắc kè, tinh hoàn chó vàng (một số nơi quảng cáo là "hải cẩu hoàn", nhưng giữa thời buổi này lấy đâu ra mà dễ thế, chẳng qua chỉ là "hoàng cẩu hoàn" thôi).
Không nên cưới vợ trong khi mình đang bị liệt dương, bởi vì hạnh phúc lứa đôi sẽ tan vỡ ngay từ những giây phút đầu tiên. Người bạn đời của cháu hoặc sẽ nhẫn nhục chịu đựng đau khổ kéo dài, hoặc sẽ chủ động xin ly hôn sớm, hoặc sẽ lén với người khác. Trừ khi cháu có điều kiện dùng thường xuyên thuốc viên Viagra của Mỹ (uống trước khi hành sự 1 giờ và có tác dụng trong 1-2 giờ) thì lại là chuyện khác. Cháu còn trẻ, còn có thời gian chữa chạy, hãy cân nhắc kỹ trước khi quyết định.
193. Phì đại tuyến vú
"Cháu là con trai, 19 tuổi, bị bệnh vú sưng đã hơn 4 năm nay. Hiện tại hai bên vú của cháu vẫn sưng to hơn ngón chân cái người lớn, làm cháu rất mặc cảm. Xin cho cháu một lời khuyên".
Cháu bị chứng phì đại tuyến vú. Cách chữa duy nhất là phẫu thuật bóc bỏ các tuyến phì đại đó. Mổ gây tê tại chỗ, đường rạch thẩm mỹ; mổ xong, hình dạng của vú bình thường, không có rối loạn nào).
Khoa phẫu thuật lồng ngực của các bệnh viện lớn có thể xử lý tốt trường hợp của cháu. Mổ xong, cháu không phải nằm viện.
194. Không phải bệnh giang mai
"Em đọc báo, thấy nói giang mai là bệnh lây qua đường tình dục. Em năm nay 16 tuổi, chưa từng làm chuyện ấy. Vậy mà cách đây 5-6 tuần, trên đầu dương vật của em xuất hiện một chấm đỏ, đến nay vẫn không mất, ngoài ra còn có một chấm bằng con rôm trên mặt da. Có phải em bị giang mai không?".
Nếu đúng là em chưa tiến hành "chuyện ấy" thì chắc chắn em không bị một bệnh gì về sinh dục. Hãy cứ yên tâm học hành.
Em nên dùng thuốc tím pha thật loãng với tỷ lệ 1/4.000 (màu hơi hồng hồng như nước ngâm rau sống), hằng ngày dùng gạc thấm thuốc đặt lên hai nốt đó trong mươi phút, mỗi ngày hai lần. Em kiểm tra xem nguồn nước tắm giặt có đảm bảo vệ sinh không (chớ tắm ao hoặc ngòi nước bẩn). Nếu cần, em luộc quần áo hoặc là trước khi mặc.
195. Không nên lạm dụng
"Cháu 20 tuổi, đã có người yêu. Khi chúng cháu ôm nhau, dương vật của cháu cương lên và xuất tinh, nhưng không nhiều. Việc đó có ảnh hưởng gì đến sinh hoạt vợ chồng sau này? Và chúng cháu vẫn có con chứ bác? Cháu lo lắng lắm!".
Khi gần gũi người yêu và bị kích thích, các tuyến tiết chất nhờn ở bộ phận sinh dục nam nữ đều tăng cường hoạt động; riêng nam có thể thấy ít dịch ra ở miệng sáo. Đó lá chuyện bình thường.
Còn nếu ôm nhau quá chặt, dương vật ghì vào cơ thể nữ, người nam có thể có cực khoái và phóng tinh. Điều này cũng tự nhiên thôi nhưng không nên lạm dụng. Vì nếu lặp đi lặp lại nhiều lần, nó sẽ dẫn đến hiện tượng xuất tinh sớm - một điều tai hại cho hạnh phúc lứa đôi.
196. Khi bị xuất tinh sớm
"Xuất tinh sớm có trị được không? Em rất đau khổ vì mới âu yếm sơ bên ngoài mà đã xuất tinh luôn, chỉ nháy mắt là xong. Do đó, em e ngại không dám lấy vợ. Cách chữa ra sao?".
Yếu tố tâm lý đóng vai trò rất quan trọng trong trường hợp của em. Em hãy tự rèn luyện theo cách sau xem:
Ngồi thoải mái một mình (để không bị quấy rầy) trước một tấm gương lớn. Nhìn thẳng vào người trong gương, và hình dung anh ta trong những tình huống giống như lúc "gay cấn nhất" của em trước đây. Luôn giữ một khoảng cách với người trong gương, nghĩa là cố gắng giữ một thái độ khách quan, không để cho bản thân em bị xúc động như anh ta. Lâu dần, em sẽ tự nhủ "chuyện ấy cũng bình thường thôi, có gì mà phải hấp tấp, và sẽ có được thói quen giữ bình tĩnh trước mọi tình huống.
Có một điều em cần chú ý và yên tâm là: Những lúc như vậy, có thể thấy dịch nhầy tiết ra ở đầu dương vật - và đó là bình thường -, không phải là hiện tượng phóng tinh lúc cực khoái.
Bên cạnh đó, trong cuộc sống thường ngày, em hãy rèn luyện cho mình luôn bình tĩnh, không cáu giận, không bốc đồng, dành những khoảng thời gian thích đáng cho việc suy tưởng về cái đẹp, về lòng khoan dung, nhân đức..., tạo điều kiện cho con người em ngày càng trầm tĩnh hơn.
Ngoài ra, em có thể dùng thử bài thuốc sau đây (một số người cùng cảnh ngộ như em uống bước đầu thấy có kết quả) Trái đu đủ còn non (bằng quả hồng xiêm hay nhỏ hơn một chút, đã rụng rốn), rửa nhẹ tay cho sạch, cắt ngang ở phía trên (làm thành một cái nắp đậy), đổ đường kính vào cho đầy, rồi lấy sợi chỉ cột nắp lại y nguyên như cũ. Đặt vào bát, đậy kín và đun cách thủy cho chín. Mỗi bận làm 2-3 quả như vậy, ăn hết trong ngày (lúc no). Mỗi tuần ăn 1-2 lần, tới khi đạt hiệu quả. Món này rất đắng, phải chịu khó và kiên trì.
197. Liệt dương có chữa được không?
"Có phương pháp gì chữa được liệt dương? Chúng cháu đã cố hàn gắn hạnh phúc nhưng chắc là sẽ phải chia tay, vì bản thân cháu bị căn bệnh ác độc ấy".
Đó là một vấn đề rất lớn, gây tan vỡ hạnh phúc cho bao cặp vợ chồng; bởi vì dù tình yêu sâu sắc đến mấy, người chồng bị liệt dương vẫn không thể làm cho vợ mình hưởng hạnh phúc trọn vẹn.
Để dự phòng chứng liệt dương, người ta khuyên từ bỏ thói xấu thủ dâm, cần sinh hoạt tình dục điều độ, ăn đủ chất tươi, chất đạm...
Về chữa trị thì từ trước đến nay, Tây y vẫn sử dụng hoóc môn nam, liệu pháp tâm lý...; Đông y dùng châm cứu, thuốc tráng dương... nhưng kết quả không chắc chắn.
Một nhóm nghiên cứu thuộc Đại học tổng hợp Nam California (Mỹ) đã khắc phục chứng liệt dương bằng một phương pháp độc đáo: Bơm hoóc môn prostaglandin (có tác động làm cho cơ trơn co bóp) vào niệu đạo. Trong hơn 1.500 đàn ông bị liệt dương (tuổi từ 27 đến 88) được áp dụng phương pháp này, 66% có thể cương cứng khá lâu, đủ để giao hợp bình thường. Phương pháp này có hiệu quả đối với bệnh liệt dương do bất kỳ nguyên nhân gì (bệnh tim mạch, tiểu đường, chấn thương) nhưng cách dùng còn hơi lỉnh kỉnh, kém thoải mái.
Tháng 3/1998, Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Mỹ đã chấp thuận cho bán rộng rãi một loại thuốc viên chữa liệt dương đầu tiên mang tên Viagra. Nếu uống 1 viên trước khi giao hợp 1 giờ và được vợ kích thích đầy đủ, những người "yếu sinh lý" sẽ cương cứng bình thường, đảm bảo cho việc quan hệ. Tuy nhiên, giá thuốc còn cao (mỗi viên giá 7 USD); kết quả tốt chỉ đạt trong 80% trường hợp. Thuốc có thể gây nhức đầu hoặc khó tiêu, hoa mắt. Thuốc không chữa được nguyên nhân gây liệt dương.
Vợ chồng cháu nên kiên nhẫn thêm một thời gian, chắc rằng thuốc viên Viagra sẽ sớm có mặt trên thị trường nước ta. Trong khi chờ đợi, cháu nên kết hợp Đông Tây y mà chữa tiếp.
198. Chỉ một tinh hoàn cũng đủ
"Cháu 15 tuổi. Cách đây 2 năm, cháu ngã, bị sưng một tinh hoàn, được chữa trị kịp thời nên đã khỏi. Hiện giờ thấy nó nhỏ hơn bên kia, nom hơi lệch. Điều này có ảnh hưởng gì đến đường con cái không?".
Không hề gì, nếu cháu không mắc thói xấu thủ dâm dẫn đến chỗ không thể quan hệ vợ chồng.
Với một tinh hoàn hoạt động bình thường, cháu vẫn có thể "con đàn cháu đống", huống chi đây vẫn còn đủ cả bộ, tuy một bên có nhỏ hơn (do những chỗ bầm giập lành sẹo co kéo, trong khi những chỗ khác vẫn phát triển bình thường).
199. Không việc gì nhưng hãy cẩn thận
"Bác sĩ ơi, cứu cháu với. Cháu 19 tuổi nhưng sao dương vật khi cương lên thì rất to. Cháu sợ khi xây dựng gia đình, người vợ sẽ không chịu nổi. Vậy mà mẹ cháu cứ giục cháu lấy vợ gấp để bà sớm có cháu nội. Y học có cách gì làm cho nó cứng vừa vừa, to vừa vừa không?".
Cháu hãy bình tâm. Có gì đâu mà kêu khổ. Các chú lính khố đỏ của ta ngày xưa sang bên Tây, bị gái điếm nước này chê "nhỏ" làm cho họ thấy "nhục", đủ biết cỡ của nước ngoài như thế nào! (Theo số liệu của Ủy ban Tiêu chuẩn hóa châu Âu thì kích cỡ bao cao su của nam giới trước đây dài 16 cm, rộng 5,4 cm, và hiện tại là 17 cm và 5,6 cm).
Đừng sợ việc lấy vợ nếu chỉ vì chuyện ấy. Bởi vì sau khi được kích thích đầy đủ, âm đạo sẽ rộng ra và dài thêm lên rất nhiều, chưa nói đến chuyện chất xuất tiết sẽ bôi trơn âm đạo, tạo thuận lợi cho việc quan hệ. Cho nên, điều cháu cần nhớ khi lập gia đình là: chưa kích kích vợ đầy đủ thì chớ quan hệ, nếu không sẽ có thể nguy hiểm cho nàng.
Còn nếu chưa muốn lấy vợ vì chuyện khác như: học hành chưa đi đến đâu, chưa có nghề nghiệp để tự lập... thì hãy thưa rõ với mẹ cháu. Vì thương con, chắc bà sẽ chiều ý cháu thôi.
Y học không hề có chủ trương làm giảm hiện tượng cương cứng, bởi lẽ nó là điều tối cần, là cái quý nhất, chẳng những cho riêng người đàn ông mà cả cho người vợ. Không có hiện tượng đó thì làm sao có nhân loại, có mọi giống loài! Y học đang rất đau đầu vì điều ngược lại: hiện tượng bất lực (liệt dương); mày mò mãi tới đầu năm 1998 mới tìm ra được một loại thuốc giúp cho dương vật cương cứng, nhưng phải uống 1 viên trước 1 giờ mỗi lần chung chăn gối!
200. Tràn dịch màng tinh hoàn
"Cháu cảm thấy hai tinh hoàn bị đau, một bên to nặng lên, bên kia hơi nhỏ lại. Có bạn bảo rằng nếu bị sa đì hay lệch tinh hoàn thì về sau không có con và có thể nguy hiểm đến sức khỏe".
Vì cháu nói thiếu chi tiết nên chỉ có thể dự đoán mấy khả năng:
- Tràn dịch màng tinh hoàn (tinh hoàn vẫn bình thường, nhưng xung quanh nó có chất dịch bất thường). Nếu đúng vậy thì khối này căng nhưng ấn nhẹ không đau, chỉ thấy tưng tức, có cảm giác như khi ấn vào một quả bóng hơi. Mức lớn nhỏ không thay đổi trong ngày. Để một đèn pin phía sau sẽ thấy vầng lên một màu hồng xung quanh (chất dịch), ở giữa đậm hơn (tinh hoàn). Trước mắt, cháu mặc xì líp giúp nâng nó lên cho đỡ vướng, tức. Khi có điều kiện, cháu xin được phẫu thuật lộn màng tinh hoàn (gây tê, chừng một tuần là lành vết mổ và tinh hoàn này vẫn tiếp tục tốt như hiện nay).
Còn tinh hoàn bên kia, có thể nó vẫn bình thường nhưng do kết quả so sánh sai lạc nên cháu tưởng là nó nhỏ đi.
- Thoát vị bẹn. Nội dung chỗ to lên đó thường là ruột, khi ấn vào thấy mềm, đi lại nhiều thì to hơn, nghỉ ngơi hoặc dùng tay đẩy lên thì hết; và dĩ nhiên soi đèn pin không thấy hình ảnh như mô tả ở trên. Thoát vị bẹn cũng có chỉ định phẫu thuật; người ta sẽ tái tạo thành bụng. Mổ dưới gây tê khu vực, ít khi phải gây mê. Trong khi chưa có điều kiện mổ, phải dùng mấy lớp băng áp vào "lỗ" thoát vị và đeo xì líp chặt; chú ý đẩy ruột lên ngay nếu nó tụt xuống, để ngừa biến chứng tắc ruột, rất nguy hiểm.
Cả hai trường hợp trên (tràn dịch màng tinh hoàn và thoát vị bẹn, mổ hoặc chưa mổ) đều không ảnh hưởng đến hoạt động tình dục và sinh con cái.
- Viêm tinh hoàn: Tinh hoàn sưng lên, ấn vào thấy chắc nịch và đau. Sẽ ảnh hưởng đến đường con cái nếu cả hai tinh hoàn cùng bị mà chữa trị không tốt.
Dù bận mấy cháu cũng nên đi khám để khỏi canh cánh bên lòng một chuyện hệ trọng như vậy.
201. Tinh hoàn lạc chỗ
"Cháu 19 tuổi. Tinh hoàn bên trái trước kia nằm ở trên cao, cháu đã lấy tay ấn mạnh vào nó và nó đã tụt xuống, thỉnh thoảng lại co lên. Hiện nó chỉ nhỏ bằng nửa tinh hoàn phải. Xin cho biết tại sao".
Cháu bị tinh hoàn lạc chỗ, cụ thể là tinh hoàn trái không nằm ở bìu mà cứ lững lờ trên cao, nơi nếp bẹn, mặc dù ông chủ từng lôi nó xuống.
Khi còn trong bào thai, ban đầu hai tinh hoàn (hình thành vào tuần thứ ba) vẫn nằm trong ổ bụng, cho đến tháng thứ 6 của thai kỳ mới đi xuống bìu. Từ khi ta lọt lòng, hai tinh hoàn vẫn lớn đều theo tuổi. Đặc biệt, từ tuổi dậy thì, nó bắt đầu phát triển mạnh để sản xuất hoóc môn nam và tinh trùng.
Chỉ có môi trường mát mẻ nơi bìu là thích hợp đối với tinh hoàn. Nhưng oái ăm thay, ở một số người lại có hiện tượng tinh hoàn lạc chỗ ở mức độ khác nhau:
- Tinh hoàn nằm hẳn trong ổ bụng (ẩn tinh hoàn), ở một bên hay cả hai bên. Sau này, khi sinh con trai, cháu nên sờ ngay bìu của công tử xem có mấy tinh hoàn, hay chỉ thấy "chim".
- Tinh hoàn thập thò ở lỗ bẹn, khi thấy khi không.
- Tinh hoàn nằm ở nếp bẹn, xa hoặc gần bìu, như trường hợp của cháu.
Cháu đừng hốt hoảng, có thể phẫu thuật để đưa tinh hoàn lạc chỗ kia về vị trí. Kết quả của phẫu thuật tùy thuộc vào độ dài của ống dẫn tinh (ống dẫn tinh dài thì dù tinh hoàn nằm ở cao vẫn dễ dàng kéo được xuống bìu) và thời điểm mổ (nên mổ lúc 5-6 tuổi, chậm nhất là trước tuổi dậy thì).
Tinh hoàn trái của cháu không thể lớn thêm được nữa, vì trong thời kỳ phát triển, nó phải nằm ở một môi trường kém thuận lợi. Nhưng do vị trí nằm ngoài ổ bụng, nó sẽ không bị teo nhẽo hoàn toàn và không có nguy cơ bị ung thư hóa như trường hợp nằm lì trong ổ bụng.
Cháu không gặp nguy cơ gì nhiều trong tương lai. Nhưng cháu vẫn nên khẩn trương đi khám tại một cơ sở tiết niệu - sinh dục nam để được đánh giá cụ thể hơn. Vả chăng, tinh hoàn lạc chỗ thường đi kèm thoát vị bẹn bẩm sinh, phải mổ mới khỏi. Nếu vậy, bác sĩ sẽ kết hợp xử trí luôn cả hai.
202. Chuyện giỡn thôi
"Có cách gì để phát hiện người con trai trước đây đã có quan hệ tình dục? Em nghe nói là có thể hái một trái đu đủ non đưa cho người đó ngửi, nếu trái đu đủ chảy mủ thì đúng là anh ta đã quan hệ rồi".
Đây là chuyện giỡn thôi. Trái đu đủ non nào chẳng có mủ; cứ "lấy chứng" theo kiểu đó thì chắc là "trăm phần trăm" hết, kể cả những chú nhóc còn chưa vỡ giọng.
Sau nữa, em quan tâm đến những chuyện như vậy; thật vô bổ và chẳng giải quyết được gì.
203. Hãy xa lánh "tên trấn lột"
"Cháu là con trai. Gần đây, một người đã có vợ và một con tới xin cháu "tinh trùng". Anh ta to béo nhưng lại nói là hễ đến kỳ mà không có nó thì sẽ đau và rất khổ. Cháu băn khoăn, nửa muốn cho, nửa không. Xin cho cháu gấp một lời khuyên".
Không biết kẻ bệnh hoạn nào rỉ tai họ mà gần đây, một số người, kể cả các bà mãn kinh, cho rằng hễ uống tinh dịch (gồm tinh trùng và chất xuất tiết của tuyến tiền liệt) thì người trở nên cường tráng và giữ được tuổi xuân!
Dù thuyết đó đúng hay sai thì việc làm này cũng gây hại đến đối tượng bị khai thác:
- Mất tinh dịch cũng là mất tinh lực (hai tinh hoàn phải chắt lọc tinh túy của con người mới sản sinh được những chú tinh trùng quý báu này). Trừ việc hiến tặng cơ sở phụ sản, bạn không nên mang đi cho.
- Muốn cho tinh dịch, người đàn ông phải để người khác làm "động tác giả" hoặc tự mình phải dùng tay để kích thích, nghĩa là thực hành động tác thủ dâm, rất nguy hại về sau. Việc này dễ dẫn đến truỵ lạc về tình dục, dẫn đến các bệnh hoa liễu hoặc HIV/AIDS.
Cháu còn băn khoăn gì nữa. Hãy đặt lòng thương người cho đúng chỗ, và hãy tìm cách xa lánh ngay "tên trấn lột" kia
204. Vì sao không được kết hôn cận huyết
"Sau tiết học sinh vật lớp 9 về tự thụ phấn và giao phổi gần, cô giáo đặt thêm câu hỏi: 'Hãy giải thích cơ sở khoa học của việc cấm kết hôn thân thuộc'. Em chưa thể trả lời được câu hỏi này".
Nói "kết hôn cận huyết" có lẽ chính xác hơn "kết hôn thân thuộc". Em hãy quan sát hiện tượng sinh sản trong lợn gà thì thấy: Nếu để cho những con vật cùng lứa (hoặc lứa ngay trước đó) giao phối với nhau, con cái của chúng sẽ ngày càng kém cỏi. Trái lại, nếu cho giao phối với những con xa lạ, chúng sẽ phát triển tốt.
Ở con người cũng tương tự. Một số bộ tộc, thậm chí dân tộc, cho anh em, chị em con chú bác ruột, cô cậu ruột hay dì già ruột lấy nhau. Những gia đình như vậy hay gặp hiện tượng "thoái hóa" về nòi giống (trí lực giảm sút, một số dị tật bẩm sinh lan tràn...).
Vì sao như vậy? Ta có thể hình dung một cách dễ hiểu như sau: Trong từng cá thể, bao giờ cũng có một số gene xấu nhưng không biểu hiện (gene lặn). Khi giao phối cận huyết, các gene xấu tương tự của noãn và tinh trùng có điều kiện kết hợp với nhau để trở thành gene trội, biểu hiện ra ngoài. Nếu giao phối cận huyết tiếp tục qua nhiều thế hệ thì sự thoái hóa nghiêm trọng là điều cầm chắc. Trong lịch sử, đã có một số dòng họ do tập tục kết hôn cận huyết mà trở thành tồi tệ, thậm chí tiêu vong. Chính vì vậy mà trong hôn nhân, người ta cấm các cá thể cận huyết trở thành vợ chồng.
Trong hôn phối, 2 cá thể càng khác nhau xa về di truyền càng tốt, con cái sẽ phát triển đức tính và hạn chế nhược điểm (có dân tộc nhờ giao lưu rồi kết hôn rộng rãi với người các dân tộc khác mà dần dà có được trí óc thông minh hơn và thể tạng khỏe đẹp hơn so với thuở còn "trâu ta ăn cỏ đồng ta").
205. Còn băn khoăn khi đã ăn hỏi
"Tôi 23 tuổi, có người yêu tuổi Ngựa. Các cụ nói tuổi này phải lấy chồng muộn, nếu không sẽ khổ, chết chồng hoặc không con, làm cho tôi băn khoăn quá. Tôi cũng đang băn khoăn, không biết là khi đã ăn hỏi rồi thì có được gọi bố mẹ của nhau là bố mẹ không?".
Hai câu hỏi của bạn xem ra trái ngược nhau: Đã ăn hỏi rồi mà còn băn khoăn về tuổi tác! Tuy nhiên, cũng xin đáp ứng yêu cầu của bạn như sau:
"Nói có sách, mách có chứng", nhất là ở thời buổi khoa học phát triển này, việc khẳng định vấn đề gì nhất thiết phải dựa vào thống kê, số lượng thống kê được càng lớn thì độ chính xác càng cao. Cho đến nay, chưa thấy tài liệu khoa học nào nói như điều bạn đã nghe được. Sách Tử vi cũng không có câu cả quyết "động trời" như thế. Ngay đến các thầy tướng số cũng phải căn cứ vào nhiều "cung" của từng tuổi theo con giáp, tính toán chán chê rồi mới dám "phán" về số phận của một người hay một cặp nào đó.
Về trách nhiệm làm con, thì chắc chắn sau khi ký vào "tờ khai kết hôn", chàng rể và nàng dâu đều phải chu toàn đối với cả đôi bên bố mẹ; nếu không, luật pháp sẽ "hỏi thăm" ngay. Còn người yêu hoặc vợ chồng chưa cưới gọi các cụ nhà như thế nào là chuyện "tùy tâm", chẳng có luật lệ nào ràng buộc cả.
206. Lo âu trước khi lập gia đình
"Em 25 tuổi, sắp cưới vợ. Nhưng em lo vì dương vật của em vẫn nhỏ hơn của các bạn cùng tuổi, sợ ảnh hưởng đến hạnh phúc gia đình. Có cách gì làm cho nó lớn hơn không?".
Em hãy nhìn những bức tượng nam khỏa thân nổi tiếng xưa nay xem: của họ cũng khá nhỏ, có khi còn thua của em nữa. Bởi vì tiêu chuẩn của nó không phải là kích thước, mà là sự dẻo dai. Em cưới vợ, đó sẽ là dịp rèn luyện cho nó nhỉnh lên hơn hiện nay. Bởi vì, như em thấy đấy, lúc nó cương cứng là lúc có một lượng máu khá lớn tới đi vào thể hang và thể xốp của nó, làm cho thể tích tăng lên. Em càng kéo dài thời gian cương cứng thì thời gian rèn luyện càng dài.
Và em cũng nên biết thêm: Một số chị em khá cao lớn nhưng có chồng bị lùn, thế mà họ vẫn hưởng hạnh phúc trọn vẹn, kể cả về tình dục.
207. Không nên tiếp tục
"Cháu 25 tuổi, bạn trai 27 tuổi, chúng cháu yêu nhau thực lòng và ngày nào cũng gặp nhau. Cứ mỗi lần ôm hôn cháu, anh ấy đều xuất tinh làm ướt quần cháu. Cháu lo bị mang bầu, nhất là gần đây thấy nhạt miệng, rất hay chóng mặt... Xin cho biết cháu có 'bị' không, và cứ như thế có hại gì không?".
Nếu đúng là cháu không thoát y, hoặc thoát y nhưng không quan hệ thực sự, thì cháu không có thai.
Hiện tượng nhạt miệng, chóng mặt là hậu quả của việc làm ngược với sinh lý diễn đi diễn lại hằng ngày của hai cháu: Trong khi người nam phóng tinh và đạt cực khoái thì trái lại, người nữ bị kích thích nhưng lại phải chịu "dở dang", không đạt được đỉnh điểm của khoái cảm, rơi vào một tình trạng stress ngày càng tăng.
Do đó, các cháu đừng đứng ngồi gần nhau quá, hoặc chớ tìm gặp nhau quá nhiều; hoặc các cháu cố gắng tạo điều kiện để có thể kết hôn sớm đi thôi.
Bởi lẽ, nếu cứ tiếp tục như hiện nay thì người nam có nguy cơ bị xuất tinh sớm (một tai họa trong cuộc sống lứa đôi), còn người nữ dễ bị suy sụp vì mất ngủ (do không được thỏa mãn), chán ăn (do lo lắng, mệt nhọc, thiếu ngủ) kéo dài.
208. Làm sao để chứng minh mình còn trong trắng?
"Cháu là giáo viên mẫu giáo, chưa từng quan hệ với người khác giới. Anh ấy là mối tình đầu của cháu. Khi chúng cháu "đi lại" với nhau lần đầu tiên, có một ít máu chảy ra ở cửa mình. Những lần sau, anh ấy bảo cháu "bầu vú bị nũng, khi giao hợp lỗ âm đạo mở to" là đã mất trinh! Làm sao để giải thích cho anh ấy hiểu?".
Chuyện của cháu vừa đáng mừng, vừa đáng lo và đáng trách.
1. Đáng mừng vì:
- Chắc chắn trăm phần trăm là trước khi cháu "trao xương gửi thịt" cho người yêu, cháu vẫn còn trinh trắng, biểu hiện ở hiện tượng chảy máu ra âm đạo lúc giao hợp (những anh chồng cổ hủ thường lót vải trắng dưới mông vợ trong đêm tân hôn để kiểm tra xem màng trinh còn hay không; nếu thấy có máu là anh ta yên trí!).
- Khi người phụ nữ được kích thích đầy đủ, chẳng những lòng âm đạo trở nên rộng hơn mà chiều dài của nó có thể tăng thêm tới 2 cm (tạo hóa thật thông minh, bởi vì con người vốn cao thấp, gầy béo khác nhau, nếu trời không phú cho một sự điều chỉnh tuyệt vời như vậy thì làm sao những bà vợ bé nhỏ có thể sống hạnh phúc với những đức ông chồng cao lớn!).
2. Đáng lo vì:
- Cháu có thật chắc chắn là "chàng" không bị HIV dương tính? (thời buổi này, nếu sống buông thả về tình dục thì có ngày "lãnh đủ" với bệnh AIDS; đó là chưa nói đến bệnh lậu kháng thuốc, bệnh giang mai...).
- Cháu không nghĩ là một bữa nào đó cháu có thể mang bầu ngoài ý muốn? Cần nhớ rằng trứng rụng đã 6 ngày - tức là ngày thứ 20 của vòng kinh - vẫn còn khả năng thụ thai trong 10% trường hợp.
3. Đáng trách vì:
- Việc cháu buông thả bản thân đã làm cho người ta coi khinh cháu. Giá như cháu giữ gìn, tiếp tục tìm hiểu xem có khả năng lấy nhau hay không, nếu thấy hợp thì bàn chuyện cưới xin đàng hoàng ("chuyện ấy" là chuyện cả đời người, gì mà phải vội), thì người ta sẽ suốt đời tôn trọng cháu. Bởi vì tôn trọng lẫn nhau là yếu tố quyết định hạnh phúc lứa đôi.
- Cháu có chắc là người ta cũng trong sạch như cháu, nghĩa là yêu nhau để cưới nhau, chứ không phải chỉ để lợi dụng, để giải trí đỡ buồn? Với cách ăn nói như vậy của đương sự, e rằng cháu đã chọn nhầm người, và ngôn từ kia là để che đậy dã tâm chăng?
209. Hiện tượng khó xuất tinh
"Cháu đã có gia đình riêng, nhưng không hiểu sao khi quan hệ vợ chồng, cháu rất khó xuất tinh. Việc này làm cho cả vợ lẫn chồng đều mệt. Xin cho biết cách chữa".
Chứng khó xuất tinh (aspermatism) có thể gặp ở một số thanh niên "trinh trắng, rụt rè" mới cưới vợ. Sau một thời gian chăn gối, họ sẽ tự rút ra được cách khắc phục (chỉ khó xuất tinh kèm theo không có tinh trùng mới đáng lo).
Các cháu cần được hết sức tự do thoải mái (phòng ngủ riêng biệt, không có nguy cơ bị quấy rầy), căn phòng trang trí ấm cúng, hấp dẫn với ánh sáng thích hợp, tranh tượng có thân hình đẹp nổi tiếng; có thể vẩy chút nước hoa, khởi động thật đầy đủ trước khi quan hệ. Trước mắt, muốn khỏi mệt thì sau khi người nữ đã đạt đỉnh điểm, người nam phải lập tức "rút lui", dù bản thân chưa đạt đỉnh điểm. Sau này, khi đã khắc phục được, thì cả hai sẽ cùng đạt một lúc.
Xin nói thêm để các cháu an tâm: Một số nam giới cố gắng tự rèn luyện về tâm lý và về thao tác để đạt tới trình độ chủ động chậm xuất tinh, thậm chí không xuất tinh, để bảo toàn tinh lực. Họ cho đây là một ưu thế, vì vừa đáp ứng được yêu cầu cao của bạn chăn gối, giúp bảo vệ vững chắc hạnh phúc gia đình, vừa giữ được sức khỏe dành cho việc dạy dỗ con cái, hoạt động thể thao, văn học nghệ thuật, kinh doanh, xã hội (ngược hẳn với người xuất tinh sớm phải luôn sống trong tâm trạng hối hận, mặc cảm tội lỗi, suy giảm trí lực và thể lực, bị vợ chán ngán hay ruồng bỏ). Họ đạt được thành công nói trên do xác định được điều căn bản trong quan hệ chăn gối là "người chồng có trách nhiệm tạo khoái cảm cho người vợ là chính", chứ không ích kỷ chỉ cho riêng mình rồi sau đó thế nào mặc kệ!
210. Khi nam bị nữ cưỡng bức
"Cháu đẹp trai, học khá, bố mẹ giàu có. Trước đây cháu yêu một cô nhưng rồi quyết định thôi vì biết cô này đã quan hệ tình dục với người khác. Cô ta mời cháu đến nhà, nói là để ăn bữa cơm chia tay, rồi cho cháu uống nước cam, uống xong cháu mê man, khi tỉnh dậy thấy mình bị trói ngửa trên giường, không còn quần áo, cháu định kêu lên nhưng mồm đã bị nhét vải. Cô ấy kích thích cháu rồi chủ động nằm lên người cháu, kỳ cho đến lúc cháu xuất tinh mới thôi. Cháu rất lo cô ấy dính bầu rồi bắt cháu cưới, không còn học hành gì được nữa. Xin cho cháu một lời khuyên".
Đây là trường hợp nam bị nữ cưỡng bức. Điều tệ hại là động cơ không phải do thèm muốn thân xác, mà là một mưu mô bắt cháu phải cưới họ.
Đáng lẽ ngay sau khi xảy ra sự việc, cháu phải trình bày với bố mẹ, sau đó đến công an để báo cáo. Với nghiệp vụ của mình, chắc chắn cơ quan chức năng lúc bấy giờ dễ làm sáng tỏ vấn đề. Đây là một bài học cho những "chàng trai ngây thơ đẹp trai, con nhà giàu" bị ép duyên. Họ sẽ phải chịu đau khổ giằn vặt suốt đời nếu đăng ký kết hôn vì "sợ dư luận", "nể mặt gia đình", "sợ bị kiện rồi mang tiếng"...
Người cưỡng bức cháu rất thạo chuyện này, và nhiều khả năng có thêm ai đó giúp sức (chọn thuốc mê, trói chân tay cháu...). Nhưng cô ấy lại quên rằng: có bầu hay không là chuyện của cô ấy, còn việc cháu kết hôn với cô ấy hay không là chuyện riêng của cháu, là quyền của cháu.
Cháu cần làm những việc sau đây:
- Không được giấu giếm, trái lại phải báo cáo ngay chuyện này với gia đình để cùng nhau định liệu.
- Cứ phấn đấu tiếp tục học tập, ứng xử tốt, và chờ đợi 9 tháng 10 ngày kể từ cái ngày "kinh hoàng" đó. Trong thời gian này, dù bị bất kỳ ai thúc ép, cháu cũng không dại gì mà đăng ký kết hôn với hạng người ấy.
- Nếu cô ấy sinh con rồi kiện cáo, nói là con của cháu, thì cháu xin cơ quan chức năng cho xét nghiệm đối chiếu gene, để xem có phải là của cháu không (có thể liên hệ với Tổ chức Giám định pháp y trung ương, Bộ y tế, ĐT 04-8252930, nhờ giúp đỡ). Nếu là con của cháu thì gia đình cháu có thể xét xin nộp trợ cấp nuôi đứa trẻ.
- Về sau, khi định tìm hiểu ai thì cháu phải nói cho họ rõ chuyện vừa xảy ra.
211. Viên ngừa thai cho nữ
"Xin cho biết: Nữ uống viên ngừa thai có hại gì không? Có mấy loại, và loại nào tốt nhất?".
1. Thành phần viên thuốc ngừa thai bao gồm:
- Chất tạo progesterone.
- Chất oestrogene tổng hợp (ethinyl-estradiol).
Progesterone làm buồng trứng ngưng tiết hoóc môn nữ (oestrogene tự nhiên), ngăn không cho trứng làm tổ, và cản lối tinh trùng đột nhập vào dạ con. Oestrogene tổng hợp bù trừ cho lượng hoóc môn nữ bị thiếu hụt do tác động của progesterone.
2. Các loại viên uống ngừa thai:
- Thế hệ 1: Gồm hai thành phần nói trên với hàm lượng lớn, dễ gây nguy cơ tai biến tim và mạch máu não.
- Thế hệ 2 (viên mini)L: Có cùng thành phần nhưng với hàm lượng rất nhỏ, giảm thiểu được các nguy cơ trên.
- Thế hệ 3 (cũng mini): Progesterone đã được cải tiến.
- Viên micro: Chỉ có progesterone với hàm lượng cực nhỏ.
3. Thời gian và cách thức sử dụng
- Cuối thời kỳ dậy thì (13-16 tuổi) mới được dùng.
- Dùng liên tục không nghỉ đến 45 tuổi cho người bình thường và 35 tuổi cho người nghiện thuốc lá (nếu ngưng thuốc thì trong những kỳ kinh ngay sau đó rất dễ thụ thai). Quá những hạn tuổi này, phải sử dụng các biện pháp ngừa thai khác.
- Viên ngừa thai thế hệ 1 ít được ưa chuộng do các nguy cơ trên. Viên micro phải uống hằng ngày, vào một giờ nhất định. Viên mini có một khoảng linh hoạt 12 tiếng đồng hồ nên tiện dụng hơn (ví dụ đêm quên uống thì uống vào sáng sớm hôm sau), kết quả cũng chắc chắn hơn viên micro.
4. Chống chỉ định:
- Không dùng các loại viên ngừa thai khi bị cao huyết áp. Đây là một phản chỉ định tuyệt đối. Ngoài ra, trong suốt thời gian sử dụng, phải thường xuyên theo dõi huyết áp.
- Không dùng viên ngừa thai thế hệ 1 và mini khi:
+ Ngay sau khi sinh, vì bấy giờ có nhiều nguy cơ viêm tĩnh mạch và tai biến mạch não. Chờ có kinh trở lại mới được uống tiếp.
+ Suốt thời kỳ cho con bú, vì các hoóc môn đi vào sữa mẹ có thể gây ngộ độc cho trẻ sơ sinh.
Bác sĩ phải hết sức thận trọng khi kê đơn viên ngừa thai thế hệ 1 và mini cho người nghiện thuốc lá, bệnh nhân tiểu đường, người có tiền sử viêm tĩnh mạch.
5. Mấy điều cần lưu ý khi dùng viên ngừa thai
- Viên ngừa thai không phương hại đến khả năng tình dục, khả năng thụ thai cũng như sức khỏe chung, không gây mập phì, không gây ung thư.
- Nếu quên uống, nhất là đối với viên micro, phải kịp thời dùng các biện pháp ngừa thai khác, như bao cao su chẳng hạn.
- Viên micro có thể dùng chữa trứng cá kèm theo rối loạn kinh nguyệt ở thiếu nữ trẻ.
- Viên ngừa thai không ngăn được bệnh lây nhiễm qua đường tình dục (do đó, ta thấy bao cao su ưu việt vì đa năng hơn).
- Trong 3 tháng đầu sử dụng viên mini, có thể xảy ra rối loạn kinh nguyệt; nếu tình trạng này không dứt sau khi dùng hết vỉ thuốc thứ 3, phải đổi loại thuốc khác. Nhớ rằng phụ nữ nghiện thuốc lá hay gặp rắc rối này.
- Muốn có con, sau khi ngừng thuốc phải chờ đến kỳ kinh thứ hai mới thụ thai, vì trong kỳ kinh đầu tiên, dạ con chưa sẵn sàng cho trứng thụ tinh tới làm tổ, khả năng sẩy thai rất lớn.
- Sau 3 tháng đầu sử dụng, phải xét nghiệm máu để định lượng cholesterol, triglycerid và glucose; sau đó 6 tháng, nếu mọi sự bình thường là ổn.
6. Có hai ưu điểm phụ của viên ngừa thai
- Một số đông chị em dùng viên ngừa thai thấy giảm hoặc mất hẳn hiện tượng mọc trứng cá ở mặt.
- Theo kết quả một nghiên cứu của Anh công bố năm 1998, ở những chị em dùng viên tránh thai liền trong 6 năm, nguy cơ mắc ung thư buồng trứng giảm 60% so với nhóm đối chứng. Ngay cả trường hợp có những dị thường của hai gene BRCA1 và BRCA2 (vốn dễ bị ung thư buồng trứng), nguy cơ ung thư cũng giảm với tỷ lệ tương tự.
7. Viên ngừa thai khẩn cấp Postinor 0,75 mg
Phải uống ngay 1 viên chậm nhất là 1 giờ sau khi quan hệ; mỗi tháng không được dùng quá 4 viên.
212. Viên tránh thai cho nam
"Để thực hiện kế hoạch hóa gia đình, nam giới dùng bao cao su hoặc mổ thắt ống dẫn tinh. Nay nghe nói lại có viên tránh thai cho đàn ông. Kết quả ra sao, và so với hai biện pháp trên, viên này liệu có tốt hơn?".
Một nhà nghiên cứu Anh, bác sĩ Fred Wu, đã thành công trong việc chế tạo viên tránh thai cho đàn ông, đạt kết quả trong hơn 98% trường hợp, nghĩa là không thua kém viên tránh thai của phụ nữ. Viên tránh thai cho nam giới từ nay sẽ thay thế loại thuốc tiêm tránh thai hằng tuần khá phiền phức và rất đau, khiến nhiều quý ông thấy ớn.
Cũng như viên tránh thai của phụ nữ, viên tránh thai của nam giới không hại sức khỏe, không ảnh hưởng đến khả năng tình dục, và nếu muốn có con thì chỉ cần ngừng sử dụng một thời gian là có thể đạt nguyện vọng.
Viên tránh thai cho nam giới tỏ ra tiện lợi hơn bao cao su vì không phải lắp vào tháo ra làm giảm hứng thú, không bị thủng làm vỡ kế hoạch, không phải tính toán thời điểm dùng hay không dùng (tính rồi vẫn sợ nhầm), không lo quên hoặc tặc lưỡi linh động...
Và so với việc thắt ống dẫn tinh thì viên tránh thai quá ưu việt. Giới mày râu rất ngại phẫu thuật này vì ý nghĩ "thế là hết đường con cái" dễ gây mặc cảm trong đời sống cũng như sinh hoạt vợ chồng, và sẽ không thể có con trở lại khi cần thiết (trong trường hợp đi bước nữa hoặc con cái bị chết hay tật nguyền).
Tất nhiên, viên tránh thai này cũng không ngăn được bệnh lây nhiễm qua đường tình dục.
213. Có cách gì tiện hơn thuốc tránh thai?
"Tôi uống thuốc tránh thai tới nay đã 3 năm, nay nghe nói uống thuốc nhiều sẽ bị ung thư, không rõ thực hư ra sao? Tôi năm nay đã 34 tuổi, vậy sẽ còn uống trong bao lâu? Nếu không dùng thuốc thì sử dụng biện pháp gì cho phù hợp?".
Bạn cứ yên trí. Thuốc tránh thai được nhập ở nước ta không hề gây ung thư. Nếu chỉ uống thuốc như hiện nay, bạn sẽ ngừng sử dụng khi mãn kinh, tức khoảng 10-15 năm nữa.
Có bốn biện pháp tránh thai phù hợp, lại đơn giản và không tốn kém, bạn hãy chọn lấy một:
- Hằng tháng, nghỉ quan hệ một tuần liền (từ ngày thứ 11 đến ngày thứ 17 của vòng kinh); ngủ riêng trong thời gian này là tốt nhất. Bạn nhớ ghi chép tỉ mỉ và thường xuyên vào sổ tay kinh nguyệt, để khỏi nhầm.
- Dùng bao cao su 100% vào tuần lễ nói trên.
- Trong tuần lễ này, nếu "trót quan hệ tự do", thì muộn nhất là 1 giờ sau đó, bạn uống 1 viên thuốc ngừa thai khẩn cấp Postinor 0,75 mg; mỗi tháng không được dùng quá 4 viên.
- Còn nếu bạn không muốn ghi chép, tính toán, thì dùng bao cao su 100% trong tất cả mọi lần.
214. Phải tháo bỏ kịp thời
"Cháu 24 tuổi, có chồng và một con, đặt vòng được 4 năm thì bị tuột, phải đi đặt lại cách đây 7 tháng. Từ đó đến nay, cháu thường xuyên ra khí hư, kinh nguyệt thất thường về thời điểm, thời gian cũng như lượng huyết. Cháu có nên tháo bỏ vòng không?".
Đáng lẽ cháu phải xin tháo vòng sớm hơn. Ở điều kiện như các cháu, người ta không đặt vòng mà dùng bao dương vật hoặc thuốc ngừa thai (ngừa thai thường xuyên hoặc ngừa thai khẩn cấp). Việc đặt một dị vật - dù làm bằng chất liệu tuyệt diệu mấy chăng nữa - vào một cái hốc tự nhiên như buồng tử cung không phải là điều hợp lẽ tự nhiên và chẳng phải lúc nào cũng tuyệt đối bình yên vô sự.
Thực ra, nếu có lỡ nghi dính bầu thì đã có xét nghiệm nước tiểu nhanh tại nhà, sau đó kịp thời hút thai nhẹ nhàng tại cơ sở y tế, có gì đáng phải "khủng khiếp" đâu!
215. Giết chết tinh trùng để ngừa thai
"Khoa học có chế được chất gì giết chết tinh trùng đã phóng ra để ngừa thai không?".
Từ lâu, y học cũng mày mò theo hướng đó nhưng mãi vẫn chưa thành công. Có chất giết được tinh trùng nhưng lại gây tổn thương cho niêm mạc âm đạo, chí ít cũng gây khó chịu nơi người nữ. Chất "dễ chịu" thì không giết được hết tinh trùng. Chất "đủ tiêu chuẩn" thì việc sử dụng lại lỉnh kỉnh, làm mất cả hứng thú cho cả đôi bên. Vì thế, bao cao su vẫn được coi là ưu việt, nhất là loại cực mỏng, cực chắc như hiện nay.
Cơ quan Quản lý Thuốc và Thực phẩm Mỹ (FDA) đã chấp thuận và cho bán rộng rãi trên thị trường một phương tiện ngừa thai đơn giản, thuận tiện và hữu hiệu mang tên VCF (màng phim ngừa thai đặt trong âm đạo). Đó là một màng phim mỏng hình vuông, mỗi cạnh 5 cm, rất dễ tan trong chất dịch âm đạo, chứa 75 mg Nonoxynol-9, có tác dụng diệt hết tinh trùng nhưng lại vô hại đối với cơ thể, không gây chút khó chịu nào cho cả đôi bên. Cách sử dụng đơn giản: Trước mỗi lần quan hệ, người nữ chỉ việc bí mật gập đôi nó lại, đặt lên đầu ngón tay giữa rồi nhét vào âm đạo, màng phim sẽ tan ngay không còn dấu vết, thời gian tác dụng trong 1 giờ; nếu quan hệ lâu hơn, phải bổ sung thêm.
Dĩ nhiên màng phim không diệt được các tác nhân gây bệnh hoa liễu nói chung và virus HIV nói riêng.
216. Có mấy tình huống
"Chúng cháu cưới nhau đã hai tháng, nhưng đã phải dừng chuyện ái ân do ba lần quan hệ trong tháng đầu đều thất bại (không thể vào được). Mỗi lần như vậy cháu cảm thấy đau không chịu nổi mặc dù chồng cháu đã hết sức cố gắng và động viên cháu. Xin cho biết tại sao, cách khắc phục như thế nào để bảo toàn hạnh phúc?".
Thư cháu nói thiếu chi tiết, cho nên chỉ có thể đưa ra mấy hướng về nguyên nhân trong trường hợp này, để vợ chồng cháu tham khảo, liên hệ và ứng xử cho thích hợp:
- Màng trinh quá dày: Nếu đúng nguyên nhân này thì rất đơn giản, bác sĩ phụ sản sẽ tiến hành rạch rộng, chừng dăm hôm là quan hệ vợ chồng được.
- Tuyến Bartholin (chuyên tiết chất nhờn) bị viêm, nên khi đụng đến là đau. Mổ cắt bỏ tuyến này là hết trục trặc, không để lại di chứng. Thường ít gặp ở người trẻ tuổi, nhưng vẫn có.
- Chất xuất tiết của âm đạo quá ít, không đủ bôi trơn, cho nên khó cho vào. Cách khắc phục: Người nam phải kiên nhẫn kích thích bằng đủ cách, không nề hà bất cứ biện pháp nào làm cho người nữ ham muốn tột độ, tự mình sẽ chủ động, không còn sợ đau như trước. Nếu thực hiện tích cực điều này rồi vẫn thấy cửa mình không ướt đẫm, có nghĩa là các tuyến bôi trơn của nữ hoạt động kém, phải bôi Vaseline pure (có bán ở các nhà thuốc) cho cả vợ lẫn chồng.
- Nếu nam kích thích tốt nhưng nữ không thấy hưng phấn (không có cảm giác thèm muốn) thì phải dè chừng chứng lãnh cảm. Cách khắc phục như phần đầu của tình huống trên, với phạm vi rộng hơn nhằm xác định một số điểm nhạy cảm nhất trên cơ thể để tác động.
- Âm đạo có vách ngăn: Sau khi được xử trí đơn giản, mọi chuyện sẽ êm đẹp.
- Nếu cháu chưa hề hành kinh, hãy coi chừng dị tật không có âm đạo. Cách khắc phục là phẫu thuật tạo hình âm đạo.
Nếu như giải pháp dài dòng này (do thiếu cứ liệu) không giúp được gì cho vợ chồng cháu thì hãy sớm thu xếp để đi khám tại một bệnh viện phụ sản trung ương để có chẩn đoán chắc chắn và cách xử trí thích hợp nhất.
217. Khi quan hệ vợ chồng
"Xin cho biết khi quan hệ vợ chồng thì có những chất gì được sản sinh ra?".
Ngoài tác động làm tăng tiết chất bôi trơn ở cửa mình nữ giới, các kích thích về thị giác, khứu giác và xúc giác sẽ tác động lên cấu tạo dưới đồi của não (vốn có chức năng kiểm soát tuyến yên), làm cho tuyến yên tiết ra các hoóc môn FSH, LH. Các hoóc môn này sẽ ra lệnh cho tuyến thượng thận, tinh hoàn và buồng trứng tiết ra chất testosterone có vai trò tạo ham muốn.
Bên cạnh đó, sự kích thích giới tính sẽ ức chế các sợi thần kinh giao cảm và kích hoạt các sợi phó giao cảm, làm cho chất monoxyd nitơ (NO) được phóng thích. Chất NO cho phép duỗi các thớ cơ trơn của thể hang cũng như thể xốp của dương vật, và thể hang của âm vật. Một lượng máu lớn sẽ tới, làm cho dương vật cũng như âm vật cương cứng. Riêng ở nữ, lúc bấy giờ tuyến chất nhầy ở âm hộ cũng tăng tiết mạnh (tạo ra dịch bôi trơn), âm đạo cũng rộng ra và dài thêm.
218. Khi thiếu chất xuất tiết
"Cháu lấy chồng năm 22 tuổi, đến nay đã gần 3 năm. Trong quan hệ vợ chồng, chưa lần nào cháu được biết đến khoái cảm, mặc dù chồng cháu có động tác từ tốn, tế nhị và đa dạng, kể cả dùng nước bọt. Mỗi lần như vậy, âm đạo của cháu không tiết được chất nhờn nên cứ phải chịu đau rát để chiều anh ấy. Cháu thấy bế tắc và lo sợ cứ thế này sẽ không giữ gìn được hạnh phúc. Xin giúp cháu cách chữa trị, và cho biết dùng nước bọt như vậy có nguy hiểm gì không?".
Nước bọt chủ yếu chứa men ptyalin chuyển hóa chất bột, chất lysozyme làm tan một số vi khuẩn. Nước bọt của chồng đưa vào âm đạo cũng chẳng sao, nhưng bản thân nó không thể bôi trơn âm đạo thay cho chất xuất tiết của các tuyến sinh dục nữ.
Cháu liên hệ với bác sĩ muộn mất gần ba năm nên phải chịu "đau khổ" quá lâu vì sự chậm trễ đó. Nhưng không sao, hãy tới một hiệu thuốc tây, mua vài tuýp Vaseline pure (vadơlin nguyên chất) để dùng dần. Hai vợ chồng dùng tay sạch tự bôi hoặc bôi thật đẫm vào bộ phận sinh dục của nhau, sau đó tiến hành theo thông lệ. Nhờ âm đạo được bôi trơn, người nữ sẽ không còn cảm giác rát như trước, lâu dần sẽ đạt được khoái cảm như mong muốn, đồng thời người nam cũng sẽ vừa ý. Không được dùng mỡ penicillin để tránh nguy cơ bị dị ứng.
219. Hãy chuẩn bị cho nhau thật tốt
"Cháu 25 tuổi, vừa mới lập gia đình. Mỗi lần quan hệ vợ chồng, cháu không có chất nhầy nên khô khan và rất đau. Xin cho cháu một lời khuyên gấp".
Vấn đề quan trọng mà thư cháu viết sơ sài quá, nên xin nêu lên một số tình huống để cháu cùng chồng liên hệ và giúp nhau khắc phục:
1. Trước giờ ngủ, không khí gia đình phải ấm cúng, êm ái; nếu có chuyện gì cũng bỏ qua. Không được tắm nước nóng (vì sẽ làm giảm hưng phấn).
2. Trước khi quan hệ, hai cháu cần chuẩn bị tốt cho nhau. Người nam không được vội vàng mà phải từ tốn, dùng lời nói, dùng động tác vuốt ve tác động vào những vùng mà người nữ thấy nhạy cảm nhất (đã là vợ chồng thì không nề hà bất cứ việc gì, cho dù người thiếu hiểu biết bảo "kỳ cục" cũng không sợ, miễn là đem lại hạnh phúc cho người bạn đời). Chỉ đến khi nào thấy của người nữ ướt đẫm mới tiến hành.
Có chuẩn bị tốt thì âm đạo mới nở rộng và dài thêm, tuyến tiết chất nhờn ở âm hộ hoạt động để bôi trơn, tạo thuận lợi cho quan hệ; nếu không, việc quan hệ sẽ gây đau, thậm chí gặp nguy cơ rách cùng đồ ở người nữ (do của nam quá dài mà nữ không được chuẩn bị để thích ứng).
3. Nếu cần, trong khi chưa thành thạo, hai cháu có thể tạm khắc phục bằng cách bôi Vaseline pure (có bán ở hiệu thuốc); khi đã tốt rồi thì thôi.
4. Nhân chuyện của mình, hai cháu cũng nên nói cho các bạn nam nữ chuẩn bị xây dựng gia đình: Đêm tân hôn càng phải chuẩn bị kỹ càng, vì màng trinh rách sẽ gây đau nhiều nếu người nam vội vã, chỉ nghĩ đến bản thân mà thôi.
220. Nạo thai và hút thai
"Năm nay cháu 26 tuổi. Trước đây cháu nạo thai 2 lần và hút thai 1 lần, liệu điều đó có ảnh hưởng gì đến chuyện sinh đẻ sau này không?".
Trong động tác nạo thai trước đây, điều đáng ngại nhất là nguy cơ nạo cả vào phần niêm mạc dạ con ở gần, thậm chí ở khá xa vị trí của phôi. Nếu cứ "làm mò" như vậy quá nhiều lần, những chỗ này sẽ không đảm bảo cho việc làm tổ và phát triển bình thường của phôi, có thể dẫn đến nguy cơ bị sẩy thai, rau bám thấp...
Thủ thuật hút thai đã giúp tránh được các nguy cơ nói trên. Phương pháp xét nghiệm thai đơn giản tại nhà đã giúp phát hiện thai sớm để kịp thời hút nếu không muốn sinh con.
Trường hợp của cháu không có gì đáng lo. Chỉ xin nhắc là: Khi có thai, thì trong tháng thứ ba nên hạn chế quan hệ vợ chồng, nếu không có thể bị sẩy; và trong tháng thứ 7 cũng phải chịu khó "nhịn" để ngừa nguy cơ đẻ non. Ngoài ra, không có thời điểm nào phải kiêng cả.
221. Thai nghén và tiết sữa
"Cháu 24 tuổi, mới lập gia đình, mang thai được 1 tháng thì luôn bị đau bụng; cháu đã đi hút thai vì sợ ảnh hưởng đến con sau này. Từ ngày có kinh trở lại, cháu bóp vào ngực thấy có sữa tươi chảy ra, nếm hơi ngọt, một tuần vẫn thấy. Nghe mọi người nói chửa con đầu lòng khó có sữa. Xin cho cháu một lời khuyên".
Nếu nạo hút thai, khoảng 5-10 hôm sau có hiện tượng lên sữa (lượng ít, loãng, có vị hơi ngọt) là chuyện bình thường; hiện tượng này sẽ hết dần, không lo. Không hề có chuyện sinh con đầu lòng khó có sữa; sữa nhiều hay ít là tùy từng người, và không phụ thuộc vào số lần sinh.
Cháu nên đi xem có bệnh gì về nội khoa gây đau bụng không, để chữa trị trước khi có thai lần sau; khám phụ khoa xem vị trí của tử cung có bình thường không. Còn hiện tượng đau lưng trong vài ba tháng đầu của thai kỳ là chuyện bình thường.
Có một số vấn đề có ảnh hưởng đến thai nhi mà cháu cần biết để tránh: chế độ ăn quá thiếu thốn, thiếu chất, thiếu các vitamin cần thiết, bị căng ép thần kinh (stress), bị các bệnh do virus trong vòng ba tháng đầu của thai kỳ (cúm)...Ngoài ra, cháu cần nhớ rằng, nếu không giữ gìn thì tháng thứ 3 dễ bị sẩy thai và tháng thứ 7 hay bị đẻ non. Cháu cần nhắc chồng lưu ý các tháng này.
222. Panadol và thai nghén
"Vì không biết mình có thai nên cháu trót uống mấy viên Panadol. Nay cháu lo không biết như vậy có ảnh hưởng gì đến đứa con trong bụng không?".
Panadol (paracetamol) là loại thuốc giảm đau và hạ sốt có kết quả tốt và nhanh, dùng cho mọi lứa tuổi (người lớn dùng viên nén 500 mg, không quá 8 viên /ngày; trẻ em dưới 12 tuổi dùng hỗn dịch uống với liều tính theo thể trọng).
Giữa năm 2001, một hội thảo tại Anh cho biết, có nhiều trường hợp tổn thương gan nặng do dùng paracetamol liều quá lớn. Vì vậy, các bác sĩ đã cấm dùng thuốc này cho người có mẫn cảm với nó.
Tuy nhiên, paracetamol không có chống chỉ định đối với thai phụ, cháu cứ yên tâm.
223. Trục trặc nhỏ
"Chúng cháu mới xây dựng gia đình hơn 10 tháng. Lần đầu tiên quan hệ, cháu thấy ra máu và đau; mãi về sau này, cảm giác đau vẫn còn, làm cháu rất ngại quan hệ và lo lắng. Xin giúp đỡ chúng cháu".
Đây là một trục trặc nhỏ thường gặp, có thể khắc phục nếu hai cháu cùng bàn cách phối hợp:
Cháu bị đau có thể do sự kích thích của chồng cháu chưa có kết quả, nghĩa là chưa làm cho cháu ham muốn thực sự. Hãy để chồng phát hiện trên cơ thể cháu những điểm nào nhạy cảm nhất và kích thích vào đó, bằng biện pháp nào mà các cháu thấy thích hợp nhất.
Cũng có thể các tuyến nội tiết của cháu tiết dịch quá ít, không đủ bôi trơn. Trong trường hợp này, hoặc một mình cháu, hoặc cả hai người phải bôi Vaseline pure, có bán ở các nhà thuốc, dưới dạng tuýp nhỏ, giá dưới 3.000 đồng, có thể mua vài ba tuýp về dùng dần.
224. Đau khi quan hệ
"Cháu rất xấu hổ và sợ hãi, nên chỉ dám hỏi bác sĩ qua thư. Cháu 20 tuổi, khi quan hệ với chồng lần đầu cảm thấy đau nhói. Cháu sợ hãi ngừng quan hệ thì máu ra rất nhiều, ướt đẫm cả quần ngoài. Như vậy có sao không, thưa bác sĩ?".
Chắc chắn khi thư trả lời đến nơi thì chuyện các cháu đã suôn sẻ, không cần phải giúp đỡ gì. Nhưng vì câu hỏi của cháu cho thấy những lỗ hổng đáng tiếc ở lớp trẻ về kiến thức giải phẫu, sinh lý và giới tính, nên tôi cũng xin nói dài dòng đôi chút:
1. Từ khi lọt lòng, bé gái đã có một màng che bảo vệ âm đạo, gọi là màng trinh. Màng trinh có thể dày hay mỏng khác nhau ở từng người, hình thù và kích thước của lỗ màng trinh cũng vậy. Do đó, khi quan hệ vợ chồng lần đầu tiên, có thể xảy ra một trong các tình huống sau:
- Rất đau và chảy nhiều máu (nếu bản thân không bị rối loạn về đông máu, chỉ cần băng ép bằng gạc vô khuẩn là hết; đến hôm đỡ đau có thể tiếp tục quan hệ).
- Đau ít và chảy máu không đáng kể, không gây trở ngại gì cho việc quan hệ lần thứ hai.
- Có cảm giác rát và khi dùng khăn thấm chỉ thấy rớm máu.
- Hoàn toàn không đau và không chảy máu (do "lỗ" màng trinh rất rộng, màng trinh chun giãn để dương vật đi qua mà không hề hấn gì; trong trường hợp hiếm hoi này, người vợ có thể bị nghi oan là mất trinh từ trước).
2. Do đó, vợ chồng mới cưới nên nhớ một đôi điều:
- Trong đêm tân hôn, người nam không vội vã, trái lại phải kiên nhẫn chuẩn bị thật đầy đủ cho nữ (bằng động tác muôn hình muôn vẻ và lời nói thích hợp cũng đa dạng như thế), đến mức người nữ trở nên hoàn toàn chủ động. Còn người nữ thì phải vào cuộc một cách hết mình, tôn thêm giá trị của bản thân bằng cách xử lý y phục, hương liệu... Được như vậy thì ngoài sự hưng phấn về tinh thần, âm đạo chắc chắn được bôi trơn đầy đủ giúp giảm "nỗi đau" và bớt "đổ máu".
- Trong phòng tân hôn chí ít cũng phải có băng gạc vô khuẩn phòng khi cần đến (có gặp không biết xoay xở đã đưa nhau đi cấp cứu ở bệnh viện).
- Với những cặp chưa muốn mang bầu ngay: Tránh quan hệ trong khoảng từ ngày thứ 10 đến ngày thứ 16 của vòng kinh (ngày bắt đầu thấy kinh được coi là ngày thứ 1). Nếu ngày cưới quả là "ngày lành tháng tốt" nhưng không thể vì sợ mang bầu mà lui lại thì sau lễ cưới, các đương sự phải kiên trì chờ đợi cho qua tuần lễ oái oăm nói trên, vì không nên dùng bao cao su trong những lần đầu.
225. Mổ xong sẽ hết
"Lâu nay, vợ chồng chúng tôi vẫn sinh hoạt bình thường, nhưng 6 tháng trở lại đây, mỗi lần như vậy tôi cảm thấy đau rát, chất xuất tiết cũng hơi ít. Gần đây, bỗng thấy phía ngoài âm đạo có một cục thịt bằng đầu ngón tay út trẻ con. Tôi không còn có khoái cảm, chỉ mong cho chóng kết thúc, làm chồng tôi rất buồn. Xin giúp chúng tôi bảo toàn hạnh phúc".
Nhiều khả năng bà bị viêm tuyến Bartholin (nằm giữa môi lớn và môi bé). Trong khi giao hợp, chỗ viêm bị va chạm, bị ép mạnh, cả vùng này bị đau rát, không những làm giảm khoái cảm mà còn biến mỗi lần ân ái thành một cực hình thực sự. Nếu cứ để như vậy, bà sẽ có nguy cơ mắc thêm chứng lãnh cảm.
Cách giải quyết khá đơn giản: Bà nên sớm tới một cơ sở phụ khoa tốt của ngành y tế xin khám và mổ bỏ cái tuyến bị viêm đó. Đây chỉ là một phẫu thuật nhỏ, gây tê, đảm bảo thẩm mỹ vì vết mổ lẩn vào nếp gấp giữa hai cặp môi, không thể phát hiện. Mọi chuyện sẽ êm đẹp như xưa. Nếu bà còn thấy âm đạo xuất tiết kém, có thể sử dụng chất bôi trơn như dầu paraffin hay vaselin vô khuẩn.
226. Thế mà không đi khám
"Em là con gái, 21 tuổi, còn đang đi học. Từ 3-4 năm nay em bị 2 khối u ở hai bên cửa mình, không đau, lúc đầu bé, nay bằng khoảng ngón chân cái, ấn vào thấy chạy đi chạy lại; khi em nằm xuống thì lại không thấy. Em lo quá, nhưng vì mắc cỡ nên không dám đi khám".
Trời đất, chuyện quan trọng như vậy mà em để tới giờ chưa đi khám bác sĩ!
Nhiều khả năng em bị thoát vị bẹn cả hai bên (do bẩm sinh, đến tuổi này mới bộc lộ), để quá lâu nên nội dung bên trong đã sa xuống thấp (khi nằm, do áp lực tại chỗ giảm nên nó trở lên ổ bụng). Một bác sĩ chuyên về ngoại khoa tổng quát sẽ phát hiện và xử trí tốt. Nếu đúng vậy, phẫu thuật sẽ có kết quả, không ảnh hưởng gì về sau.
Nếu hai khối này rắn và luôn có mặt tại chỗ (nghĩa là không hề biến mất khi em nằm thì đó là do viêm phì đại tuyến Bartholin (ít thấy ở người trẻ, nhưng vẫn có. Trong trường hợp này, phẫu thuật sẽ do bác sĩ phụ sản tiến hành, cũng an toàn và không thấy được sẹo.
227. Xuất tinh sớm
"Cháu đã xây dựng gia đình, nhưng bị xuất tinh sớm, chỉ giữ được lâu nhất là 10 phút, thường chỉ 5 phút. Trong khi đó, theo chỗ cháu được biết, người phụ nữ phải sau 30 phút mới đạt đỉnh điểm. Vợ cháu là con nhà nho, nên không bao giờ bàn tới chuyện này, nhưng tự cháu thấy là cô ấy rất khổ tâm. Xin cho biết cháu phải làm gì?".
Tình hình của hai cháu hoàn toàn có thể cải thiện được theo cách sau:
- Vợ chồng hãy quan niệm đúng hơn về chuyện chăn gối: Đã là vợ chồng thì không quản ngại bất cứ việc gì (dù những người thiếu hiểu biết hoặc đạo đức giả có thể chê bai) miễn là việc đó mang lại khoái cảm tối đa cho người bạn đời. Vợ chồng phải thường xuyên trao đổi về chuyện này để đạt hiệu quả ngày càng cao.
- "Đỉnh điểm" ở nữ thường đến chậm hơn nam, vì vậy người chồng phải có phương cách thích hợp cho khỏi "lệch pha", khỏi "về đích" một mình rồi lăn ra ngủ mê mệt, để vợ căng thẳng tinh thần cho tới hôm sau.
Để khắc phục, một mặt cháu phải hết sức tự kiềm chế cảm xúc, luôn tự nhủ (và sự thực cũng đúng như vậy) rằng "mình làm thế này không phải cho riêng mình, mà chính là để nàng được thật sự hạnh phúc". Mặt khác, cháu vận dụng những động tác vuốt ve lên những vùng nhạy cảm, thậm chí dùng cả "động tác giả" nếu vợ cháu đồng tình.
Cứ như thế, bản thân cháu không bị kích thích nhiều (do chú tâm vào "nhiệm vụ"), còn vợ cháu thì càng lúc càng hưng phấn. Như vậy, chỉ sau một vài phút, thậm chí nửa phút, là "đỉnh điểm" đến ngay với người nữ, có khi còn trước cả người nam.
Trong thực tế, những lần đầu có thể chưa thành công lắm, nhưng đừng nản chí, dần dà sẽ rút được kinh nghiệm và thắng lợi. Có điều thú vị nữa là: Nếu kiên trì phấn đấu theo cách trên, một người vốn bị xuất tinh sớm sẽ có thể kéo dài cuộc chơi theo ý muốn, làm cho người vợ hài lòng.
228. Phải đi khám xem khả năng nào
"Bạn cháu lấy chồng hồi 18 tuổi, đến nay đã 2 năm vẫn chưa có con. Nghe bạn cháu nói là mỗi lần quan hệ thì cả hai vợ chồng đều thấy đau rát, dương vật không vào được, do đó người chồng bảo cô ấy không thể sinh con. Hạnh phúc gia đình này có nguy cơ tan vỡ. Xin khoa học giải tỏa giùm".
Việc trọng đại hàng đầu như vậy trong đời sống vợ chồng mà các vị để kéo dài hai năm trời! Cháu hãy bàn ngay với bạn cháu về hai khả năng sau đây:
1. Màng trinh của bạn cháu quá dày, quá chắc nên đối phương không thể đi qua. Nếu vậy thì thật vô cùng may mắn vì chỉ cần một vài động tác của bác sĩ phụ sản là sẽ êm đẹp mọi bề.
2. Bạn cháu không có âm đạo, hoặc vừa không có âm đạo vừa không có dạ con (khả năng này nhiều hơn và cũng khó khăn hơn). Nếu đúng vậy, phải làm phẫu thuật tạo hình âm đạo (tạo một âm đạo mới bằng chính tổ chức của cơ thể bạn cháu). Nếu không có dạ con thì việc phẫu thuật chỉ nhằm mục đích cho phép quan hệ vợ chồng. Nếu có dạ con bình thường, người ta sẽ cố gắng nối liền âm đạo mới với dạ con, với hy vọng có thể thai nghén được (nhưng cuối thai kỳ phải mổ lấy thai).
Như vậy là bạn cháu phải sớm đến một cơ sở phụ sản tốt của ngành y tế xin khám và giải quyết.
229. Độ tuổi nào thụ thai là tốt nhất?
"Khả năng thụ thai của người nữ có thay đổi không, và ở độ tuổi nào là cao nhất? Câu 'Trai ba mươi tuổi đang xoan, gái ba mươi tuổi đã toan về già' đúng hay sai?".
Câu ca trên từng làm một số chị em lo sốt vó, trong khi một số khác vẫn nhởn nhơ, cho rằng các cụ xưa đã "phán" một cách sai lầm. Xin nêu một kết quả nghiên cứu tiến hành trong nhiều năm tại Australia được công bố gần đây để bạn tham khảo và rút ra câu trả lời và vận dụng cho bản thân:
- Người con gái ở độ tuổi 20 tuổi được xem là có khả năng sinh sản cao nhất. Lúc này, mức sản xuất các hoóc môn nữ (nội tiết tố) ổn định, hai buồng trứng mang nhiều noãn (trứng chưa thụ tinh) có chất lượng tốt nhất.
- Sau 30 tuổi, cơ hội thụ thai trong mỗi vòng kinh còn 15-30%.
- Ở tuổi 40, cơ hội này chỉ còn 7-10%; tỷ lệ sẩy thai tăng, khoảng 4 người chửa thì có 1 người bị sẩy thai. Chất lượng của số noãn còn lại nơi buồng trứng không còn được như ở tuổi 20; buồng trứng không còn mềm mại, do vậy mà việc phóng noãn rất khó khăn.
230. Khi vẫn yêu nhau
"Cháu 32 tuổi, lập gia đình đã 4 năm nay, vẫn chưa có con. Chồng cháu trước đây bị quai bị, teo tinh hoàn (một bên 10, một bên 8); tinh dịch xuất ra rất ít. Chúng cháu vẫn rất yêu nhau, nhưng đường con cái chắc là khó khăn. Xin cho cháu một lời khuyên".
Trước hết, chồng cháu nên đi khám xem chất phóng ra có phải là tinh dịch (có mang tinh trùng) hay chỉ đơn thuần là chất tiết của tuyến tiền liệt. Nếu có tinh trùng nhưng không đủ tiêu chuẩn về số lượng và chất lượng thì có thể dùng một số thuốc cổ truyền (tắc kè, hải mã...). Nếu chẳng may không có tinh trùng thì coi như không thể có con.
Sau đó, hai cháu thử bàn bạc tìm ra cách giải quyết. Hoặc là tiến hành thụ tinh nhân tạo cho cháu bằng tinh dịch của người khác (do cơ sở phụ sản của ngành y tế cung cấp, đảm bảo mọi mặt, kể cả bí mật về người hiến tinh dịch). Hoặc hai cháu xin con nuôi, bằng cách đăng ký tại cơ sở phụ sản, kèm theo các yêu cầu về giới tính cũng như về ngoại hình của hài nhi.
Tình yêu chân chính và sâu đậm luôn sẵn sàng vượt qua mọi trở lực, mọi định kiến.
231. Dùng tư thế thích hợp
"Vợ chồng con mới cưới nhau. Đêm đầu, con là đàn ông, nằm trên, vợ con kêu ngột thở. Đêm sau, con nằm dưới, vợ con nằm trên, thì không sao giao hợp được. Chúng con lo cứ như vậy mãi sẽ không có con. Xin cho một lời khuyên".
Trước tiên, con phải đưa vợ đi khám bác sĩ xem có bệnh tim hay hen phế quản (suyễn) không đã; tùy tình hình, bác sĩ sẽ cho phương pháp chữa.
Về "chuyện ấy" thì không khó: Hãy sử dụng tư thế "úp thìa", của nam từ phía sau đưa ngược lên, dưới sự hướng dẫn của bàn tay nữ (tư thế nào làm cho cả hai vợ lẫn chồng đều thoải mái thì hãy sử dụng). Chú ý kích thích đầy đủ trước khi tiến hành, và trong quá trình giao hợp, chồng luồn tay dưới vai vợ để đặt vào ngực; còn tay kia đưa xuống kích thích âm vật, bởi lẽ nhược điểm của tư thế này là dương vật không ghì lên âm vật để gây khoái cảm cho nữ như thường lệ.
Đây là một việc làm khoa học nhằm bảo đảm hạnh phúc lứa đôi, cho nên hai con đừng mắc cỡ. Lần đầu có thể khá lúng túng, nhưng hãy cùng nhau trao đổi, rút kinh nghiệm dần, có khi còn phát hiện được những tư thế khác thích hợp hơn.
Khi muốn có con, hãy theo lịch kinh nguyệt và lời dặn của bác sĩ.
232. Hãy làm theo trình tự ngược lại
"Tôi lấy vợ được 5 tháng, nhưng có điều chưa ổn mà không biết hỏi ai: khi quan hệ, nhà tôi không đạt được đỉnh điểm, nhưng khi tôi lấy tay mơn trớn vào âm vật thì lại đạt được. Xin cho biết cách giải quyết cụ thể giúp gia đình tôi giữ được hạnh phúc trọn vẹn".
Hãy tập kiên nhẫn, và lần lượt tiến hành hai việc trên theo trình tự ngược lại. Lúc "nhà tôi của bạn" đạt được đỉnh điểm, bấy giờ bạn hãy bắt đầu "quan hệ". Chắc chắn đỉnh điểm đó sẽ cao lên gấp bội, càng cao hơn và kéo dài hơn nếu bạn chịu khó kiên nhẫn hơn.
233. Thiếu ham muốn tình dục
"Em là một cô gái 22 tuổi, nặng 44 kg, thể trạng gầy, kinh nguyệt thất thường, và điều quan trọng là từ khi lớn lên đến giờ em chưa hề có ham muốn tình dục, kể cả khi người khác giới kích thích các điểm được coi là nhạy cảm. Em rất buồn và lo lắng vì chúng em sắp cưới vào tháng tới; nghe nói người con gái không bình thường về sinh lý sẽ ít khả năng có con và sống với chồng không hạnh phúc. Xin một lời khuyên".
Về tình trạng thiếu ham muốn tình dục, có thể là vì em sống trong một hoàn cảnh bị ức chế, sau đó em mang mặc cảm rồi thờ ơ với điều đó. Hy vọng rằng với cuộc hôn nhân vì tình yêu này, em sẽ có được nó một cách trọn vẹn.
Tuy nhiên, nếu chẳng may xây dựng gia đình rồi mà không có "tiến bộ" gì, thì nhiều khả năng em có vấn đề về hoạt động nội tiết (mà biểu hiện là kinh nguyệt thất thường). Trong trường hợp này, em phải đi khám ở một bác sĩ phụ sản giàu kinh nghiệm để được hướng dẫn chữa trị tốt: giúp chu kỳ kinh nguyệt đều đặn, tăng ham muốn tình dục, thụ thai và sinh đẻ.
Trong bất cứ hoàn cảnh nào, em cũng phải giữ một niềm tin vững vàng rằng tình yêu lứa đôi luôn cho ta hạnh phúc. Hãy tích cực cùng chồng tham gia "cuộc chơi", chớ thờ ơ trước ý muốn nồng cháy của chồng dù chỉ một lần, rồi dần dà em sẽ có đủ hết.
Và đừng để cho bản thân rơi vào một tình trạng bệnh lý là lãnh cảm, nghĩa là không thiết gì đến tình dục, một điều rất nguy hại, nguy hại nhiều mặt cho người phụ nữ có chồng.
234. Lãnh cảm
"Tôi có chồng được ba năm nay nhưng mắc chứng lãnh cảm, mặc dầu rất yêu chồng. Tôi ngại không đi khám. Xin cho biết cách chữa trị".
Bà nói chưa cụ thể về trường hợp của mình nên chúng tôi không rõ được mức độ lãnh cảm. Chỉ xin đưa ra một số gợi ý để bà đối chiếu và tùy đó mà tự mình khắc phục dần:
1. Trước khi giao hợp, bà đã để cho ông nhà kích thích đầy đủ chưa? Trên cơ thể của bà, có những điểm nào đáp ứng (nghĩa là khi được vuốt ve vào đó bà thấy có khoái cảm)? Hãy chọn lấy một vài điểm đáp ứng mạnh nhất. Ngoài ra, bà đánh giá xem ông nhà dùng tay hay dùng môi, dùng lưỡi để kích thích thì có tác dụng mạnh hơn? "Bản tổng kết" này cần hết sức cụ thể, vì vậy bà đừng mắc cỡ, trái lại phải thổ lộ cho ông nhà biết để thực hiện đạt kết quả cao nhất, kết hợp với những lời nói nhỏ vào tai bà.
2. Khi đã được kích thích đầy đủ, sẽ có nhiều dịch tiết ướt đẫm cửa mình; lúc này cơ thể bà có đòi hỏi rõ rệt, và đó đúng là thời cơ của cả vợ lẫn chồng.
3. Về ngoại cảnh, ông bà cần được hoàn toàn tự do, riêng biệt, không kể ban ngày hay ban đêm, không nên tắt đèn mà giữ một ánh đèn mờ hoặc sáng hẳn, nhằm nhìn thấy mọi hoạt động của nhau để tăng hưng phấn.
235. Người lãnh cảm có thể hy vọng
"Tôi có một người bạn đã xây dựng gia đình nhưng không có hạnh phúc, vì trong khi người chồng sung mãn thì chị ấy lại lãnh cảm. Xin cho biết nguyên nhân của bệnh này. Đã có cách gì chữa trị hữu hiệu chưa?".
1. Có bốn nguyên nhân chính gây ra chứng lãnh cảm (nữ không có ham muốn tình dục):
a) Hoàn cảnh sống trước đó: Bị cấm đoán tiếp xúc với bạn trai từ khi còn nhỏ tuổi, lớn lên không biết tình yêu là gì, do đó thờ ơ trước những biểu hiện tình cảm của người khác giới, thậm chí thờ ơ với mọi người nói chung.
b) Từng bị stress trong chuyện yêu đương: Gia đình không chấp nhận người mình yêu, hoặc bị người yêu phản bội...
c) Bị rối loạn hoóc môn.
d) Do thói xấu thủ dâm: Quen đưa ngón tay hoặc vật lạ vào âm đạo hoặc kích thích âm vật (phía trước lỗ tiểu, tương đương với dương vật ở nam giới). Đến khi lấy chồng thì không còn nhạy cảm trước những vuốt ve mơn trớn, không có hưng phấn tình dục, khiến âm đạo không tiết dịch, việc giao hợp khó khăn và gây đau.(điều này càng làm cho chứng lãnh cảm trầm trọng thêm).
2. Chữa trị bằng tâm lý là chủ yếu, việc này rất khó khăn, đòi hỏi sự kiên trì của bệnh nhân, sự cảm thông và giúp đỡ của chồng. Việc phòng ngừa dễ dàng hơn nhiều: Qua giáo dục giới tính ở nhà trường, cho lớp trẻ thấy rõ tác hại của thói xấu lạm dụng thủ dâm (nam thủ dâm quá nhiều sẽ dễ bị chứng xuất tinh sớm hoặc liệt dương).
3. May mắn thay, mới đây một hãng dược phẩm liên kết giữa Mỹ và Nhật Bản đã hiệu chỉnh thành công một loại thuốc uống chữa lãnh cảm (tương đương như viên Viagra nổi tiếng chữa liệt dương, nhưng tác dụng nhanh hơn, chỉ sau 10 phút; trong khi Viagra bắt đương sự chờ cả tiếng đồng hồ). Thuốc đã được thí nghiệm thành công trên thỏ cái, nay đang dùng thử cho 50 chị em lãnh cảm. Hiện thuốc này chưa được đặt tên chính thức, một thời gian nữa chắc chắn sẽ có mặt trên thị trường. Người bạn của bà có thể hy vọng.
236. Khả năng điều chỉnh tuyệt vời
"Tôi có một nỗi khổ tâm mà không biết thổ lộ cùng ai. Không biết kích thước dương vật ảnh hưởng như thế nào đến khoái cảm của người nữ mà vợ tôi cứ kêu là 'của tôi' to quá, mỗi lần quan hệ chỉ đau mà không thấy khoái cảm? Cách khắc phục ra sao?".
Hai bạn chưa biết đấy thôi, trời phú cho phụ nữ một khả năng điều chỉnh tuyệt vời: khi được kích thích đầy đủ, âm đạo sẽ dài ra, lòng âm đạo cũng rộng thêm rất nhiều. Hơn nữa, lúc bấy giờ âm đạo tiết ra nhiều chất nhờn, làm thành một chất bôi trơn rất tốt.
Trục trặc của bạn có thể khắc phục như sau: từ nay, hai bạn chớ vội vàng như trước. Đầu tiên, phòng the phải thật kín đáo để được hoàn toàn tự do. Phải chuẩn bị thật tốt bằng bất cứ động tác gì mà hai bạn thấy thích hợp, không câu nệ. Đến khi thấy của người nữ ướt đẫm hẵng tiến hành. Bấy giờ, có khi chính người nữ lại chủ động, và dĩ nhiên sẽ có cực khoái và không đau đớn. Nếu chưa thật an tâm thì người nam bôi thêm chất Vaseline pure, càng thuận lợi hơn.
237. Có nên xuất tinh ra ngoài?
"Chúng cháu xây dựng gia đình đã một năm nay. Do chưa muốn sinh cháu nên mỗi lần quan hệ, chồng cháu đều xuất tinh ra ngoài. Xin cho biết việc này có hại gì không? Có phải vì vậy mà gần đây cháu thấy giảm hứng thú?".
Vợ chồng cháu hãy làm quen với thuật ngữ khoa học: hiện tượng cực khoái khi giao hợp. Đó là lúc con người đạt được tột đỉnh của khoái cảm. Lúc bấy giờ, ở nam có sự phóng tinh dịch kèm theo những co thắt liên tục của dương vật; các động tác này đều được người nữ cảm nhận. Ở nữ, lúc cực khoái, âm đạo co thắt liên tục, và các động tác này cũng được người nam cảm nhận. Nếu biết chuẩn bị cho nhau một cách khoa học thì hiện tượng cực khoái xảy ra cùng lúc ở cả vợ lẫn chồng. Nếu thiếu khoa học, chỉ người nam đạt cực khoái, còn người nữ thì không đạt và bị rơi vào một tình trạng rất căng thẳng, có hại cho sức khỏe, dần dà có thể dẫn đến chứng lãnh cảm, rất khó chữa.
Hiểu được điều đó, các cháu thấy ngay rằng, nếu hoàn cảnh khách quan không thuận lợi (ở chung phòng với gia đình, cửa không khóa), hoặc bản thân lo lắng hay bực mình thì không thể đạt đến cực khoái tình dục.
Xét trường hợp của hai cháu mà xem: Chồng thì lo ngay ngáy, chỉ sợ "lôi ra không kịp"; vợ thì lo chồng "chậm chân", còn tinh thần đâu mà cùng nhau đi lên đỉnh điểm! Đó là chưa kể đôi bên không còn cảm nhận các động tác sâu kín nói trên.
Để tránh thai, từ ngày thứ 10 đến ngày thứ 16 của vòng kinh (ngày bắt đầu có kinh được tính là ngày thứ 1), hai cháu nên sử dụng bao cao su, hiện được làm rất mỏng, mịn, bôi trơn tốt nên không gây giảm khoái cảm. Còn trong các ngày khác, xin cứ tự do, có điều phải ghi chép chính xác ngày giờ vào sổ tay kinh nguyệt, để thật yên tâm.
Trong thời gian chưa muốn có con, nếu chẳng may bị vỡ kế hoạch, hãy đến ngay cơ sở phụ sản, việc hút thai sẽ rất nhẹ nhàng, không có gì phải lo ngại.
238. Chớ có áp đặt
"Cháu 28 tuổi, lấy chồng được 6 năm. Chồng cháu rất đứng đắn nhưng đòi hỏi quá nhiều, cứ cách 2 ngày lại phải 1 lần ân ái! Chỉ 1 tháng sau khi sinh con đầu lòng (năm cháu 24 tuổi), chồng cháu đã làm chuyện ấy, mặc dù theo các cụ thì phải 4 tháng sau mới được tiến hành. Từ khi sinh, cháu trở nên ốm yếu, mặc dù vẫn ăn uống đầy đủ. Xin cho biết có phải cháu bị "hậu sản mòn" không, và vấn đề sinh lý của chồng cháu có cách gì chữa không?".
1. Từ "hậu sản mòn" không còn tồn tại trong ngôn ngữ y học chính xác. Đó là một cách nói dân gian khi thấy sản phụ sinh xong cứ quặt quẹo, ốm đau hoài. Ngày nay, trước tình hình như vậy, các bác sĩ sẽ tìm ra nguyên nhân để chữa trị một cách hữu hiệu. Cháu không nói cụ thể về sức khỏe nên rất khó đoán, nhưng cháu cần làm rõ mấy vấn đề sau đây: Phổi có vấn đề gì không? Ngủ có đủ 8 giờ mỗi ngày không? Thức ăn có cung cấp đủ vitamin và các chất khoáng tối cần không? Tâm tư có gì mắc míu không?
Trong khi chờ đợi kết quả cụ thể, cháu nên tăng cường ăn hoa quả tươi, rau các loại, cà chua nấu chín hoặc sốt, giá đỗ, mầm cây... Nếu cần thì tăng cường thêm một bữa ăn nữa trong ngày. Mỗi ngày uống 1-2 viên thuốc bổ Theravit (chứa đầy đủ vitamin và khoáng chất).
2. Về tình dục, cháu hãy tự xem mình có khoái cảm hay thờ ơ trước động tác của chồng (vuốt ve, quan hệ); do bản thân cháu không có hay do chồng cháu vì quá vội vàng đã không kích thích cháu một cách đầy đủ? Vợ chồng phải bàn bạc với nhau để tìm ra giải pháp thỏa đáng. Chồng cháu phải thư thả, kiên nhẫn hơn mới đúng thao tác khoa học. Trong quan hệ vợ chồng, người ta không nề hà bất cứ việc gì, miễn là nó tạo khoái cảm tối đa, tạo hạnh phúc cho nhau. Các cháu đừng e ngại, đây là chuyện chính đáng và hệ trọng bậc nhất trong cuộc sống lứa đôi!
Không chụp mũ đâu, nhưng ngôn từ của cháu tỏ ra có thái độ coi nhẹ, thờ ơ, thậm chí coi khinh việc sinh hoạt vợ chồng, chắc là do ảnh hưởng của một lối nhìn cũ kỹ thiếu khoa học, hoặc của thói đạo đức giả. Ngày nay, khoa học đã chứng minh rằng: Sinh hoạt vợ chồng đều đặn làm cho con người khỏe ra, yêu đời và tự tin hơn, dễ thành đạt hơn và cũng sống lâu hơn. Mức quan hệ cần thiết mà một số nhà nghiên cứu nêu ra là mỗi tuần 2-3 lần.
Như vậy, "chỉ tiêu" mà cháu đề ra trước đây là quá thấp vì các cháu còn trẻ, và trong ngần ấy năm trời cháu đã áp đặt nó cho một người chồng sung sức và rất yêu vợ (nếu không thì chàng có thể đã phải đi "cải thiện" thêm rồi).
Và cái thời hạn "phải 4 tháng sau khi sinh mới được quan hệ vợ chồng" sai biết chừng nào, thậm chí còn nguy hại (một số nghiên cứu trên thế giới cho thấy rằng ngay sau khi vợ sinh, hiện tượng ngoại tình gia tăng nơi người chồng). Vào ngày thứ bao nhiêu ư? Bất cứ vào ngày nào mà cả hai người cùng thích; nhưng phải có biện pháp để tránh thụ thai ngoài ý muốn, nhất là khi sản phụ chưa hành kinh lại.
Hãy nhớ rằng, những trục trặc trong tình dục gây nên hiện tượng stress (căng ép thần kinh), thuộc loại khó chữa trị nhất.
Cuối cùng, cháu không phải chữa chạy gì cho ông xã cả, vì điều mà cháu coi là tật ấy lại là tiêu chuẩn số một của người đàn ông. Vả chăng, nếu các cháu có biện pháp tốt, cháu cũng sẽ khỏe ra, và biết đâu sẽ có ngày cháu tự hào về một người chồng như vậy.
239. Đau đầu sau khi quan hệ
"Tôi là nam giới, 42 tuổi, xây dựng gia đình đã 17 năm, vợ chồng vẫn quan hệ bình thường. Nhưng từ 2 tháng nay, cứ mỗi lần quan hệ xong là tôi đau đầu buốt óc, đầu như muốn vỡ tung ra. Xin cho tôi một lời khuyên".
Trước tiên, bạn cần được kiểm tra cẩn thận về huyết áp, e rằng huyết áp của bác hơi cao. Khi quan hệ vợ chồng, cơ thể bị kích thích mạnh, mạch máu rất nhanh, lượng máu tưới cho não tăng lên; với người bình thường thì không sao, nhưng người huyết áp cao có thể thấy nhức đầu, ít nhiều tùy trường hợp.
Nếu đúng là bị cao huyết áp, bạn cần được theo dõi huyết áp định kỳ (tốt nhất là sắm một huyết áp kế và học cách đo, dễ thôi), và dùng thuốc theo đơn bác sĩ. Hằng ngày, nên ăn thêm nhiều canh lá dâu tằm non (có tác dụng chữa huyết áp cao) và uống nước hoa hòe (làm bền vững thành mạch cho người cao huyết áp).
Những hôm huyết áp không bình thường thì tạm "cách ly". Để thật an toàn, nên hoán vị tư thế trên dưới giữa vợ chồng trong khi quan hệ; mới đầu thấy có vẻ kỳ cục nhưng tư thế này góp phần ngăn ngừa tai biến "thượng mã phong" ở đàn ông cao huyết áp.
Nếu huyết áp hoàn toàn bình thường, bạn nên đi khám để nếu cần sẽ kiểm tra xem ở não có vấn đề gì không.
240. Do nguyên nhân gì vậy?
"Chúng em lấy nhau mới được 3 tháng nay (em 37 tuổi, nhà em 29) nhưng đã gặp trục trặc lớn: Không biết do chứng bệnh gì mà hễ cứ quan hệ vợ chồng xong là cô ấy rét run cầm cập như lên cơn sốt vậy, trông rất thương".
Hai em hãy chú ý thực hiện mấy điều sau đây:
- Những hôm "đã vào chương trình" thì bữa tối phải ăn đủ chất nhưng không nặng bụng.
- Giữ cho phòng ngủ không bị gió lùa.
- Có sẵn một tấm chăn mỏng, một tách nước nóng pha chút đường và vài ba nhát gừng, để ngay sau khi quan hệ xong, em cho vợ uống nước, nhá gừng và trùm chăn.
Thế thôi, không phải làm gì hơn.
Nguyên nhân cũng dễ hiểu: Bình thường, trong khi quan hệ vợ chồng, cơ thể tăng cường hoạt động rất mạnh, có hiện tượng tăng tưới máu ở các phủ tạng và da do giãn mạch; sau khi kết thúc sẽ có tăng tiết mồ hôi, và dĩ nhiên quá trình vừa rồi cũng tiêu hao nhiều năng lượng. Một số người, kể cả đấng mày râu, do chưa quen với chuyện này, thấy ớn lạnh và run rẩy.
Không phải bệnh tật gì đâu, hai em đừng lo.
Nhân đây, cũng nên biết rằng, ngay sau khi quan hệ vợ chồng, lượng máu tăng cường cho cơ bắp, tim, phổi, não... vẫn chưa đủ thời gian để trở lại bình thường, mạch vẫn còn nhanh, hơi thở vẫn gấp, thậm chí tay chân còn run. Nếu đột ngột đứng dậy hoặc vội vàng đi ra chỗ gió lùa thì sẽ rất nguy hiểm.
241. Ích gì chuyện hành tội nhau
"Chúng tôi lập gia đình được 4 năm, có một cháu trai 3 tuổi. Trong thời gian mang thai cháu, tôi có quan hệ với người yêu cũ nên cho đến nay, nhà tôi vẫn nghi ngờ là cháu không phải con anh ấy, nhưng hứa không bỏ rơi nó. Nghe nói khoa học có thể thử máu mà biết được điều này, xin cho biết tiến hành ở đâu? Hiện gia đình tôi rất căng thẳng".
Tại các nước phát triển, việc này không khó, chỉ cần chi trả một số tiền dịch vụ kha khá để làm xét nghiệm di truyền học. Kết quả chính xác tuyệt đối; thậm chí với cả những người đã khuất vẫn có thể xác lập được quan hệ huyết thống.
Ở nước ta, cơ quan phụ trách hình sự đã làm được các xét nghiệm di truyền học trong việc điều tra tội phạm (qua các vết máu, lông, tóc, móng tay, tinh dịch lưu lại hiện trường). Các xét nghiệm này rất tốn kém, nhưng khi cần thiết vẫn phải tiến hành.
Trường hợp của gia đình các bạn thật éo le. Nhưng ích gì cái chuyện hành tội nhau khi cả hai đều yêu thương và hứa không bỏ rơi nó. Bỏ rơi sao được khi còn có luật pháp, có tòa án lương tâm. Hoặc các bạn tiếp tục bị stress (căng ép thần kinh) đến mức trở thành người bệnh hoạn, kéo theo xuống vực thẳm đó một đứa trẻ vô tội. Hoặc các bạn ôn tồn ngồi lại với nhau, ai nấy nhận lấy phần thiếu sót của mình trong quá khứ xa cũng như trong quá khứ gần, để cùng nhìn về tương lai của gia đình và nhất là của con cái (nếu quả thật các bạn còn thông cảm với nhau, thương nhau, yêu nhau). Hoặc các bạn nên sớm chia tay nếu trong lòng không còn lại chút gì là tình nghĩa. Ít ra trong trường hợp này, con trai của các bạn vẫn đỡ đau khổ hơn khi người ta cố tình truy tìm tông tích của cháu.
242. Giống hay không giống
"Cháu vừa mới lấy chồng. Trước đây, cháu yêu và đã có quan hệ với một người. Bây giờ cháu lo không biết đứa con sẽ sinh ra có giống người đó không?".
Cháu nói không rõ, nên phải đặt ra hai tình huống để cháu tự liên hệ:
1. Nếu dạo ấy, cháu và "người đó" quan hệ vào thời điểm dễ thụ thai (ngày thứ 12 đến ngày thứ 14 của vòng kinh; ngày bắt đầu thấy kinh được coi là ngày thứ 1), hoặc sau đó cháu thậm thấy kinh, thậm chí xét nghiệm nước tiểu xác định có thai, thì "con cha cháu ông, không giống lông cũng giống cánh", sớm hay muộn một số đặc điểm về ngoại hình của "người đó" thường sẽ rõ thêm nhiều hay ít.
2. Nếu thời điểm kia nằm vào khoảng an toàn, thì đứa con sắp tới của cháu sẽ không mang một đặc điểm nào của "người đó" cả, cho dù cháu vẫn nuối tiếc và ngày đêm tưởng nhớ anh ta!
243. Nên làm xét nghiệm gene
"Chúng tôi đã có một cháu gái lên bảy, và tôi đang mang thai 3 tháng. Điều tôi day dứt lâu nay là chồng tôi nghi ngờ vì cháu không giống bố, cũng không giống mẹ. Khoa học có cách gì minh oan cho tôi, kể cả về cái thai đang trong bụng?".
1. Có nhiều trường hợp con ruột mà không giống bố mẹ chút nào, và giống một ông cụ cố hay bà cụ cố bên nội hoặc bên ngoại. Thậm chí có cháu mang một mẩu đuôi, nghĩa là giống ... tổ tiên của loài người!
2. Trường hợp của bạn rất nghiêm trọng vì ảnh hưởng đến tương lai các cháu. Do vậy, bạn nên nói thẳng với chồng xin làm xét nghiệm đối chiếu gene của hai bố con. Xét nghiệm này cơ quan hình sự của ta đã thực hiện tốt, nhưng chi phí còn cao. Tuy nhiên, vì hạnh phúc của nhiều người, trong đó có hai đứa trẻ vô tội, gia đình bạn nên đề nghị tiến hành và trang trải chi phí.
244. Tuổi cao chưa có con
"Hai vợ chồng tôi tuổi khá cao, xây dựng với nhau đã hai năm nay mà chưa có con. Tôi đi khám, được biết mọi chuyện đều bình thường, kể cả siêu âm, chỉ có khi bắt đầu giao hợp thấy hơi buốt. Chồng tôi thì rất sung mãn. Chúng tôi có thể có con được không?".
Nếu số lượng và chất lượng tinh trùng của ông nhà bình thường và kinh nguyệt của bà đều đặn, thì có thể thụ thai từ ngày thứ 12 đến ngày thứ 14 của vòng kinh (ngày bắt đầu hành kinh được tính là ngày thứ 1). Tuy nhiên, để đảm bảo thành công thì:
- Trước đó vài tuần, hoặc hơn tùy theo tình hình, hai người nên "tạm cách ly", nghỉ ngơi và bồi dưỡng tốt, để đảm bảo mật độ tinh trùng thật cao (chỉ một con lọt được vào noãn, nhưng lại cần đến sức công phá của nhiều con khác).
- Từ ngày thứ 12 đến ngày thứ 14, ông bà phải "tiến hành" liên tục, cứ 8-12 giờ một lần, nhằm duy trì sự có mặt của cả đám tinh trùng sung sức trong âm đạo, đủ sức cùng nhau bơi ngược lên để tiếp cận với noãn.
Sau khi phóng tinh, người nam "rút lui" ngay, còn người nữ vẫn giữ tư thế nằm ngửa và bắt tréo hai chân, nhờ người nam kê giúp một chiếc gối ở mông để giữ tối đa lượng tinh dịch trong tử cung âm đạo, thời gian khoảng 20-30 phút.
Trong những ngày này sẽ rất mệt, nhất là ông nhà, cần ngủ bù và dinh dưỡng tốt, nhưng ông bà hãy vì hậu duệ mà gắng sức nhé!
- Còn cảm giác buốt lúc mới đầu của bà có thể do dịch tiết hơi ít làm cho âm đạo kém được bôi trơn. Để khắc phục, bà hãy bảo ông chớ vội, trái lại phải kiên nhẫn tiếp tục kích thích cho đến khi dịch ra ướt đẫm hãy "tiến hành".
245. Khi nào thì lấy bỏ vòng tránh thai
"Tôi đã 40 tuổi, được y tế huyện đặt vòng tránh thai cách đây 9 năm, sức khỏe bình thường. Xin cho biết đến bao giờ phải lấy ra?".
Người ta lấy bỏ vòng tránh thai (VTT) trong các trường hợp:
- VTT gây rối loạn kinh nguyệt, ảnh hưởng đến sức khỏe.
- Vợ chồng thống nhất ý kiến tháo VTT khi sắp phải xa nhau lâu ngày (để tránh nghi kỵ trong thời gian đó).
- Thay thế VTT bằng thuốc ngừa thai (vì việc đặt một vật lạ vào dạ con, xét cho cùng, là chuyện không hay ho gì, chẳng qua do quá cần thiết).
- Khi muốn có con (sau 3-6 tháng là có thể thụ thai).
- Khi đã mãn kinh (chấm dứt giai đoạn sinh sản).
Trường hợp của bạn chắc vẫn "chung sống hòa bình" lâu lâu được với VTT.
246. Hút thai có ảnh hưởng gì không?
"Cháu chưa xây dựng gia đình nhưng đã hút thai hai lần vì hoàn cảnh riêng (hút chứ không nạo). Một thời gian nữa chúng cháu cưới nhau, liệu có thể có con như mọi người không?".
Hút thai là một thủ thuật hữu hiệu, an toàn và không để lại hậu qủa gì cho niêm mạc tử cung. Xem ra vợ chồng cháu sẽ phải chặt chẽ lắm mới không bị "vỡ kế hoạch" đấy!
Xin nói thêm: Trường hợp muộn, không còn hút thai được, thì nạo thai cũng không ảnh hưởng gì đến chuyện sinh con, miễn là nạo tại một cơ sở phụ sản, nạo đúng chỉ định, đúng kỹ thuật và không nạo qúa nhiều lần.
247. Liệu con có bị lôi ra như mẹ
"Lúc sinh, cháu được lấy ra bằng phoóc xép, hậu qủa là lớn lên cháu bị vẹo cột sống, chân trái ngắn 2 cm, nhìn kỹ mới thấy; may là sức khỏe tốt. Cháu muốn biết, những đứa con cháu sinh ra sau này có phải chịu bất hạnh như cháu không, và những người như cháu có nên sinh con không?".
Cháu và các bạn trước đây không may gặp cảnh "bị lôi ra chào đời" không phải lo lắng cho tương lai con cái, vì những lý do sau:
1. Đây không phải chuyện di truyền, cho nên không phải hễ người mẹ ngày trước bị lôi ra bằng phoóc xép (cái cặp thai) thì con cái họ nhất thiết cũng sẽ chào đời theo cách đó.
2. Nhân viên y tế ngày nay đã ớn cái lối kéo thai này, tuy rằng trước những năm 1960 họ phải học và thực tập nó khá kỹ càng. Bởi vì, bên cạnh những nguy hiểm cho người mẹ, kỹ thuật này gây những tổn thương cho bộ não của trẻ sơ sinh, chí ít là cho các dây thần kinh ở mặt. Ngoài ra, trong trường hợp đẻ khó, đầu của thai nhi dễ tổn thương khi bị thúc ép phải chui qua một cái ống không thích hợp với nó nên nó dễ đuối sức.
3. Nhờ sự trợ giúp của các phương tiện hiện đại, các bác sĩ phụ sản hiện đã lường được những bất thường của thai phụ từ rất sớm trước ngày mãn nguyện khai hoa, để có thể mổ lấy thai đúng lúc và an toàn cho cả mẹ lẫn con, với điều kiện là thai phụ phải sớm đến với họ và tuân thủ nghiêm ngặt mọi điều họ dặn. Như vậy, bác sĩ sẽ không phải bị động đối phó với tình huống bất ngờ bằng cách dùng "phoóc xép" như trường hợp của cháu.
248. Nên sinh hai con cách nhau bao lâu
"Chúng em đã có một cháu gái hơn 1 tuổi. Em muốn sinh thêm một cháu nữa, sau đó sẽ rỗi rãi hơn và có điều kiện phấn đấu tốt hơn. Nhưng nhà em lại muốn chờ chừng 5-6 năm nữa cho con chị lớn có thể trông em. Xin cho biết sinh hai con nên cách nhau bao lâu thì tốt?".
Thật khó trả lời câu hỏi của em một cách dứt khóat, vì mỗi bên đều có lý lẽ riêng, không dễ bác bỏ.
Bên muốn sinh con thứ hai sớm còn nêu thêm lý do kinh tế nữa: tã lót, quần áo, xe cộ của anh chị có thể dùng luôn cho em, không phải đem biếu các bà mẹ mới để cho họ gặp hên (may mắn); lâu ngày mới mang bầu thì sẽ rất ngại; đó là chưa kể một số bà mẹ sinh con thứ hai qúa muộn đã gặp khó khăn khi sinh...
Bên muốn sinh con thứ hai muộn thường nêu lên chuyện "phấn đấu", nếu lại đẻ liền ngay thì coi như vắng mặt nơi làm việc qúa lâu; nhỡ khi con ốm sẽ khó trông nom đồng thời cả hai...
Chỉ xin cung cấp cho hai em số liệu thống kê y học về vấn đề này của một trung tâm nghiên cứu Mỹ, để tùy tình hình cụ thể mà vận dụng. Qua 173.000 trường hợp sinh đẻ từ 1989 đến 1996, các nhà khoa học thấy rằng:
- Nếu sau khi sinh dưới 18 tháng mà người mẹ đã mang bầu (chính xác là bắt đầu hình thành bào thai), tỷ lệ trẻ sinh ra thiếu tháng, thiếu cân cao hơn 40% so với trường hợp mang bầu sau từ 18 đến 23 tháng.
- Ở những người mẹ đợi cho đến khi đứa con được trên 23 tháng mới mang bầu lại, khả năng sinh trẻ thiếu tháng, thiếu cân cũng chiếm tỷ lệ cao.
- Khoảng cách giữa hai lần sinh nở là 2 năm được coi như tối ưu đối với sức khỏe của cả mẹ lẫn con.
249. Thời điểm thụ thai và giới tính con cái
"Nghe nói vợ chồng quan hệ ngay sau khi vừa rụng trứng thì chắc chắn mang bầu và thường sinh con trai, có đúng không?".
Theo những công trình nghiên cứu rải rác ở một số nước và một công trình nghiên cứu tiến hành trên 221 phụ nữ Bắc Carolina, người ta thấy rằng:
- Khoảng cách giữa ngày giờ rụng trứng và ngày giờ sinh hoạt vợ chồng không hề ảnh hưởng đến giới tính con cái. Trước đây có giả thiết cho rằng, vì tinh trùng XY "yểu mệnh" hơn, cho nên khi trứng rụng, vợ chồng quan hệ càng sớm thì càng nhiều khả năng có con trai. Giả thiết này cho đến nay vẫn chưa được khẳng định.
- Hiện tượng lão hóa của tinh trùng dường như ít gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển của thai. Trái lại, hiện tượng lão hóa của noãn được thụ tinh muộn màng sẽ có thể gây hại. Như vậy, sinh con muộn không tốt bằng sinh con trong độ tuổi từ 20 đến 30; trong thời gian này, khả năng thụ thai của nữ ở mức cao nhất.
- Tuy việc quan hệ vợ chồng liên tục trong giai đoạn sung sức có nhất thời làm cho số lượng và hoạt động của tinh trùng giảm xuống, nhưng điều đó không ảnh hưởng gì đến khả năng thụ thai.
250. Mới cưới đã đặt vòng tránh thai
"Cháu 27 tuổi, lập gia đình đã ba năm nay. Năm đầu tiên, chúng cháu kế hoạch hóa bằng cách đi đặt vòng cho bà xã; sau khi lấy vòng ra thì gần một năm thì có thai, nhưng 3 tháng thai hỏng phải hút; tới nay đã một năm rồi vẫn chưa có thai lại. Chúng cháu phải làm gì bây giờ?".
Chẳng làm gì cả. Chờ thôi! Chờ sự phục hồi toàn diện của tử cung sau khi đặt vòng tránh thai.
Trường hợp của hai cháu, sau khi cưới mà chưa muốn sinh con, đáng lẽ chỉ dùng biện pháp tránh thai đơn giản (không quan hệ vào những thời điểm "nguy hiểm"; hoặc, an toàn và tiện lợi nhất là dùng bao cao su), không nên đặt vòng tránh thai, bởi vì biện pháp này có những mặt trái của nó, trong đó có thể gây sẩy thai về sau.
Người ta chỉ đặt vòng tránh thai sau khi đã sinh đẻ một đôi lần, trong điều kiện thật bắt buộc, không thể nào sử dụng các biện pháp đơn giản được.
251. Có con trai vào ngày kinh nào?
"Có phải kể từ khi sạch kinh đến ngày thứ 13, nếu sinh hoạt vợ chồng sẽ được con trai? Tại sao?".
Xin nhắc lại để em rõ: Ngày đầu tiên thấy tháng là ngày thứ 1 của vòng kinh, vào ngày thứ 14 sẽ có hiện tượng rụng trứng; nếu gặp tinh trùng "đủ tiêu chuẩn" thì noãn sẽ thụ tinh. Giai đoạn 14 ngày này là cố định, vì vậy, bao giờ cũng tính từ ngày bắt đầu hành kinh. Còn ngày sạch kinh không thể dùng làm chuẩn, vì dài ngắn thay đổi tùy người. Do đó, ngày mốc mà em nêu ra không chính xác.
Hiện giờ khoa học chưa biết cách để có được con gái hay con trai. Noãn bị một đám tinh trùng bao quanh công phá vỏ noãn, nhưng chỉ một vị lọt vào; vị này vừa vào xong là "cửa bèn khép kín". Sẽ là thằng cu hay cái hĩm, thật vô cùng khó đoán.
252. Lịch tính khả năng sinh gái hay trai
Theo truyền thuyết Á châu, cách đây hàng mấy nghìn năm, do có sự ghi chép đều đặn tuổi của các cung phi, cung nữ, mỹ nhân được vua chúa vời tới cùng với ngày tháng "được ban ân sủng" (nhằm đảm bảo đúng huyết thống), người xưa đã thu được những thống kê lớn và thấy có mối liên quan giữa tuổi của người nữ (tính theo con giáp của âm lịch) và tháng thụ thai (âm lịch) với giới tính của đứa con sinh ra, và đã ghi thành một lịch tính cụ thể.
Tuy nhiên, cho đến nay, vẫn chưa có công trình nghiên cứu nào chứng minh lịch tính nói trên là đúng hay sai.
Ngày nay, nếu lập luận theo thời sinh học (chrono-bilol-gy), chúng ta có thể suy ra rằng: Do Mặt Trăng ảnh hưởng nhiều mặt đến hoạt động của con người nên noãn của người có tuổi âm lịch nào đó, vào một tháng âm lịch nào đó, sẽ dễ chấp nhận tinh trùng XX hay tinh trùng XY, quyết định con gái hay con trai.
Với những suy nghĩ trên, và thể theo yêu cầu của một số bạn đọc, chúng tôi xin trân trọng giới thiệu lịch tính đó (do chúng tôi thu thập được năm 1972 từ nhiều nguồn, đem so sánh các bản ghi chép thấy giống hệt, và qua ứng dụng cho một số người thân thấy có kết quả) để mọi người có thể tham khảo, đối chiếu. Trong bảng, con gái đánh dấu "-", con trai đánh dấu "+".
Tháng tuổi 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12
Khi chọn ngày tháng thụ thai, phải chọn tháng nào mà trước đó và sau đó đều cùng dấu "gái" hay "trai"; nghĩa là phải tìm những cụm có ít nhất ba tháng liền cùng dấu, để thụ thai vào tháng ở giữa cụm. Nhớ rằng ngày tháng thụ thai cũng như tuổi của người nữ đều tính theo âm lịch; riêng về tuổi, khi cần thì tìm trong Lịch thế kỷ để được chính xác (tuổi âm lịch thường hơn tuổi dương lịch 1 năm).
Từ lịch nói trên, có thể rút ra hai nhóm khả năng:
1. Khả năng chắc có con gái
19t: Tháng 8,9.
21t: Tháng 3,4,5,6,7,8,9,10,11,12.
22t: Tháng 10,11.
24t: Tháng 9,10,11,12.
26t: Tháng 10, 11, 12.
28t: Tháng 5.
29t: Tháng 11.
30t: Tháng 5, 6, 7, 8.
31t: Tháng 5, 6, 7, 8, 9.
32t: Tháng 5, 6, 7, 8, 9.
33t: Tháng 10.
34t: Tháng 5, 6, 7, 8, 9.
35t: Tháng 6, 10.
36t: Tháng 7.
39t: Tháng 12.
2. Khả năng chắc có con trai
17t: Tháng 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11.
18t: Tháng 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12.
20t: Tháng 5, 6, 7, 8, 12.
23t: Tháng 10.
25t: Tháng 8, 9, 10.
27t: Tháng 8, 12.
28t: Tháng 8, 9.
29t: Tháng 5, 6, 7, 8.
31t: Tháng 12.
34t: Tháng 12.
35t: Tháng 1.
42t: Tháng 12.
43t: Tháng 10, 11, 12.
44t: Tháng 4,5.
Theo chúng tôi, những tuổi và những tháng không nằm trong tóm tắt đều không đáng tin cậy. Tuy nhiên, nếu bắt buộc thụ thai trong năm đó thì phải dựa vào những ghi chép kinh nguyệt của mình mà chọn thời điểm thụ thai đúng giữa tháng để tránh sai lệch.
253. Cần xem cho đúng tuổi âm lịch
"Vừa qua, hai tạp chí Kiến Thức Gia Đình và Tài Hoa Trẻ có đăng lịch tính sinh con gái hay con trai. Chúng tôi đã có một cháu gái, nay muốn áp dụng để có nếp có tẻ, nhưng còn băn khoăn không biết khi tính tuổi mẹ có tính tuổi mụ không?".
Lịch tính khả năng sinh con gái con trai hoàn toàn theo âm lịch (tuổi mẹ, tháng thụ thai). Tuổi âm lịch bao giờ cũng hơn tuổi dương lịch 1 năm. Tuy nhiên, nếu người mẹ trước đây sinh vào cuối năm hoặc đầu năm sẽ dễ bị nhập nhằng khi tính tuổi; do vậy, trong trường hợp không chắc chắn, hai bạn phải xem trong Lịch thế kỷ đã xuất bản lâu nay trong nước, để xem tuổi gì nằm trong 12 giáp (Ngọ, Mùi, v.v.).
254. Tại sao phải có nhiều tinh trùng
"Cháu nghe nói có chị còn trinh đi tắm sông vẫn mang bầu vì ngay phía trên có mấy chàng trai đang tắm, tinh trùng trôi xuống mà chui vô. Hoặc con gái dậy thì mà để vương đồ lót có dính "cái ấy" của người lớn vào đồ lót của mình, cũng có thể bị mang bầu. Cháu nghĩ như vậy chỉ cần 1 tinh trùng lọt vào noãn là thụ thai, nhưng tại sao khi xét nghiệm tinh dịch, thấy cả triệu tinh trùng mà bác sĩ vẫn phê là không đạt tiêu chuẩn?".
Những chuyện cháu nghe chỉ là chuyện tào lao hoặc chuyện tiếu lâm thôi; cũng có thể là cung cách biện bạch của những ai trót bị lũ sở khanh lừa dối rồi bỏ mặc.
Có mấy nội dung khoa học cháu cần nắm vững để khỏi nhầm:
1. Sau cuộc chạy đua từ âm đạo lên ống dẫn trứng, số tinh trùng tới được đích không nhiều. Khi cả đám tinh trùng (khoảng 40 con) gặp noãn từ buồng trứng rụng xuống, chúng liền bâu lấy noãn và tìm cách chui vào bằng cách tiết ra một chất đặc biệt "làm mềm" vỏ noãn; phải ngần ấy tinh trùng tác động cùng một lúc thì mới đạt hiệu quả. Như vậy là "công lao do tập thể, nhưng chỉ một cá nhân hưởng", bởi vì cuối cùng chỉ một tinh trùng lọt được vào noãn mà thôi; hễ nó vào xong là vỏ của noãn liền biến ngay thành "bê tông cốt thép", không cho ai vào quấy rầy nữa (bấy giờ noãn đã thụ tinh, được gọi là trứng).
Như vậy, muốn thụ thai được thì trước hết tinh dịch phải có mật độ tinh trùng cao. Người ta thấy 1 ml tinh dịch cần có khoảng 100 triệu tinh trùng (mỗi lần phóng 2 ml, gồm 200 triệu con), thì mới có khả năng thụ thai, tất nhiên có xê dịch chút ít và càng đông tinh trùng càng tốt.
2. Nhưng số lượng không thôi vẫn chưa ổn. Bởi vì noãn rụng xong chỉ sống được khoảng 6-8 giờ, do đó cuộc giao duyên cũng chỉ xảy ra trong ngần ấy thời gian, cho nên cuộc kỳ ngộ này phải thật đúng lúc. Vậy mà noãn rụng ngày nào, đã có thể dự đoán một cách tương đối (thông thường vào ngày thứ 12 đến 14 của vòng kinh), nhưng thật khó biết giờ G của hiện tượng rụng trứng để "nổ súng"!
Thế là vấn đề "tuổi thọ" của tinh trùng được đặt ra: Người ta thấy rằng nếu muốn thụ thai, tỷ lệ tinh trùng hoạt động phải trên 50% (tỷ lệ càng cao, hoạt động càng lâu càng tốt, chẳng hạn thật tuyệt vời nếu trong giờ đầu là 80%, sau 3 giờ: 60%, và sau 18 giờ vẫn còn 25% tinh trùng hoạt động). Tinh trùng phải dai sức để cùng nhau nằm chờ cuộc tấn công ồ ạt nói trên nếu lúc ấy noãn chưa rụng.
3. Hai tiêu chuẩn vừa nêu vẫn chưa đủ. Phải đảm bảo là số tinh trùng "quặt quẹo" không quá đông (đầu quá nhỏ hay quá to, thậm chí hai đầu, không đuôi hoặc đuôi ngắn). Người ta thấy rằng tỷ lệ tinh trùng bất thường như vậy không được quá 10%, tất nhiên càng ít càng tốt.
Cháu nên nhớ rằng các kết quả xét nghiệm tinh dịch chỉ chính xác khi:
- Tạm ngưng giao hợp 5-7 ngày trước khi thử, để khỏi bị xét oan là "loãng, không đạt tiêu chuẩn".
- Lấy mẫu thử ngay tại cơ sở xét nghiệm, để tránh làm hỏng nó khi di chuyển.
255. Thai hút không hết
"Em có quen với một bạn trai và bị lừa, có thai 2 tháng. Một cô y tá quen đưa cho em 4 viên thuốc hoàn tán màu đen, uống với nước chè tươi; uống xong thì người bủn rủn, mót đi tiểu, sau đó liên tiếp ra ba lần ba cục máu nhờ nhờ bằng đầu ngón tay. Nhưng sau đó vẫn không có kinh nguyệt. Lần này cô y tác nói rằng em lại có thai 2 tháng (mặc dù em không hề quan hệ tình dục một lần nào nữa!). Em đã đến bệnh viện để hút, 49 ngày sau vẫn chưa có kinh nguyệt. Chẳng lẽ chỉ đứng chuyện trò mà cũng có thai sao?".
Nếu đúng là sau cái lần dại dột đó, em không quan hệ thêm nữa thì nhiều khả năng cái thai vẫn trụ lại được sau khi bị bốn viên thuốc lang vườn tấn công (may mà em không việc gì!).
Còn lần hút tại bệnh viện, không rõ họ có hút được thai ra không? Chỉ sợ họ không lấy được, bởi vì lúc đó thai đã trên 3 tháng, mà thủ thuật hút chỉ kết quả chắc chắn trong 2-3 tuần đầu của thai kỳ. Cứ tình hình này, sợ rằng "hắn" vẫn còn đấy cũng nên (bởi vì bình thường ngày nạo thai được coi như ngày 1 của chu kỳ mới, và sau 28 ngày sẽ có kinh, nếu em có vòng kinh 28 ngày).
Cho nên, nếu vẫn chưa hành kinh trở lại, em phải tự theo dõi vòng bụng của mình, tốt nhất là đi khám tại một cơ sở phụ sản. Nếu vẫn còn thai, người ta chờ đến tháng thứ bảy sẽ sử dụng phương pháp cho đẻ non, nhẹ nhàng thôi và rất gọn, chi phí không đáng kể, cơ sở tiến hành sẽ không hỏi tên thật của em và giữ bí mật chuyện đó, đừng lo!
Cuối cùng, em cũng nên nắm vững là: Trừ quan hệ tình dục và thụ tinh nhân tạo, không việc gì có thể làm cho phụ nữ mang bầu; em cứ thoải mái chuyện trò với bất cứ ai!
256. Tại sao vẫn có thai
"Người yêu của cháu có chu kỳ kinh nguyệt 25 ngày; tại sao quan hệ với nhau vào ngày thứ 33 vẫn có thai? Vậy là quan hệ khi sạch kinh (tức đầu kỳ kinh mới) vẫn thụ thai?".
Trước hết, phải nói rằng phần sau của câu hỏi này không đúng: Không bao giờ lấy ngày sạch làm ngày thứ 1 của kỳ kinh cả! Xin nhắc lại: Ngày thứ 1 tính từ hôm bắt đầu hành kinh, ngày thứ 14 rụng trứng; và suốt từ ngày thứ 10 cho đến ngày thứ 16 là khoảng thời gian có khả năng thụ thai cao nhất, mà theo cách nói "kế hoạch hóa" gọi là "không an toàn", "nguy hiểm"... Vì không biết chính xác thời điểm thụ thai cụ thể cho nên suốt trong cả tuần lễ này, đương sự đành phải "nhịn", hoặc sử dụng bao cao su để tránh vỡ kế hoạch.
Trở lại phần đầu câu hỏi của cháu. Vòng kinh của bạn cháu là 25 ngày, ngày rụng trứng vẫn là ngày thứ 14 (về lý thuyết, khoảng thời gian này xấp xỉ nhau trong các loại vòng kinh); ngày thứ 25 hành kinh và dĩ nhiên đó là ngày thứ 1 của vòng kinh mới. Các cháu gặp nhau ngày thứ 33, nếu tính toán chi li là vào ngày thứ 9 của vòng kinh mới, còn nếu tính đại khái thì vào ngày thứ 10, thậm chí ngày thứ 11, sát ngày rụng trứng; trúng vào khoảng "nguy hiểm" nói trên.
Đó là chưa kể đến một tình huống đặc biệt có thể xảy ra: Noãn chưa đến đúng thời điểm rụng theo lý thuyết, nhưng do lúc bấy giờ chủ nhân hưng phấn cao, buồng trứng xung huyết mạnh làm cho noãn rụng sớm hơn thường lệ (hiện tượng này xảy ra ở một số động vật: đúng vào lúc giao phối thì noãn mới rụng để thụ thai ngay, chứ không phải rụng trước rồi chờ đợi như ở người).
257. Vô sinh chữa mãi không được
"Xin cho biết, trường hợp vô sinh chữa mãi không được thì làm thế nào để có con?".
Ngoài hiện tượng ái nam ái nữ, ta lần lượt xem xét vô sinh ở hai giới nam và nữ.
Ở nam giới
1. Không có tinh trùng (tinh hoàn bị teo do biến chứng của bệnh quai bị hay hậu quả của bệnh lậu), hiện tượng hủy tinh trùng (lãnh tinh): Không thể có con.
2. Tinh trùng đủ tiêu chuẩn, nhưng giao hợp không đúng thời điểm rụng trứng: Cần sinh hoạt đúng ngày (ngày thứ 12 đến thứ 14 của vòng kinh).
3. Tinh trùng đủ tiêu chuẩn, nhưng bị suy yếu vì độ axit quá cao trong âm đạo người vợ: Thụ tinh nhân tạo bằng cách lấy tinh dịch của chồng bơm qua lỗ cổ tử cung, vào thời điểm rụng trứng.
4. Tinh trùng đủ tiêu chuẩn, nhưng có dị tật ở dương vật: Thụ tinh nhân tạo bằng tinh dịch của chồng bơm qua âm đạo, vào thời điểm rụng trứng.
5. Tinh trùng thưa thớt và hoạt động yếu: Thụ tinh trong ống nghiệm có viện trợ (Sẽ nói thêm ở dưới).
6. Không có tinh trùng (chỉ có tinh bào hoặc tiền tinh trùng):
- Phương pháp thứ nhất, công bố đầu năm 1999 ở Italy: Lấy tinh bào của người vô sinh đem cấy vào tinh hoàn của chuột; sau 3 tháng, các tinh bào người phát triển dần thành tinh trùng bình thường, có khả năng thụ thai.
- Phương pháp thứ hai, đơn giản và nhanh chóng hơn, công bố tháng 4/1999 ở Pháp: Qua sinh thiết tinh hoàn của người vô sinh, lấy tiền tinh trùng cho vào ống nghiệm để kết hợp với noãn thành trứng; sau một số lần phân chia thành phôi đủ tiêu chuẩn thì đem cấy vào dạ con.
Ở nữ giới
1. Tử cung không phát triển (do rối loạn nội tiết), teo buồng trứng: Không thể có thai.
2. Không có âm đạo: Phẫu thuật tạo hình âm đạo, sau đó khả năng thụ thai phụ thuộc vào tình hình và mối quan hệ tử cung - âm đạo mới.
3. Kinh nguyệt bình thường nhưng giao hợp không đúng thời điểm rụng trứng: Chỉnh lại cho khớp.
4. Tắc ống dẫn trứng, còn buồng trứng vẫn bình thường: Thụ tinh trong ống nghiệm, rồi chuyển phôi vào tử cung của bản thân hay của người khác.
5. Di chứng vết thương hoặc dị tật không thể mang thai, còn buồng trứng bình thường: Thụ thai trong ống nghiệm, rồi chuyển phôi vào tử cung của người khác.
Nói thêm:
Sau sự ra đời của một đứa bé bằng kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm (TTTÔN) vào tháng 7 năm 1978, tới nay, kỹ thuật TTTÔN đã trở nên phổ biến (riêng nước Pháp mỗi năm tiến hành 10.000 trường hợp), đã được cải tiến nên đạt kết quả chắc chắn hơn. Xin nêu mấy điểm về kỹ thuật đó.
- TTTÔN cổ điển: Kích hoạt buồng trứng, sau đó chọc hút buồng trứng để lấy các noãn, cho thụ thai với tinh trùng trong ống nghiệm, rồi chuyển phôi vào tử cung.
- TTTÔN có viện trợ: Khác với cổ điển ở chỗ không để tinh trùng tự chui vào noãn (nếu yếu quá thì chui sao đặng!), mà dùng một cây kim siêu nhỏ tiêm tinh trùng xuyên qua vỏ noãn.
Một cải tiến đáng kể nữa là đông lạnh phôi để chủ động khi muốn sinh thêm, khỏi phải chọc lại buồng trứng, rất phiền hà. Ngoài ra, người ta đang hướng tới việc loại bỏ những gene bất lợi của phôi, giúp nó phát triển thành con người khỏe mạnh bình thường.
258. Không có dạ con
"Năm 17 tuổi, ngực em bắt đầu phát triển đầy đặn như mọi cô gái khác, năm 19 tuổi em xây dựng gia đình, khi sinh hoạt vợ chồng vẫn thấy có hứng thú, những lúc đó chất dịch nhầy tiết ra từ hai bên mép âm hộ. Nhưng hiện em đã 28 tuổi mà vẫn chưa có kinh nguyệt (sau khi lấy chồng hai năm em đi khám bệnh viện, được chẩn đoán là không có dạ con). Xin hỏi y học có cách nào để cho em được làm mẹ?".
Trường hợp không có dạ con (tử cung) mà tình hình buồng trứng bình thường, muốn được làm mẹ, chỉ có thể khắc phục bằng phương pháp thụ thai trong ống nghiệm (lấy noãn từ buồng trứng, cho thụ tinh với tinh trùng của chồng), sau đó đem "cấy" vào tử cung của một phụ nữ bình thường đang trong giai đoạn sinh sản. Tỷ lệ thành công cao, có thể cho sinh đôi, sinh ba...
Các em hãy liên hệ với Bệnh viện Từ Dũ ( TP HCM) hoặc Viện Bảo vệ Bà mẹ & Trẻ sơ sinh (Hà Nội) để xin khám kiểm tra xem có đủ điều kiện thực hiện kỹ thuật trên hay không (ở nữ, phải có hiện tượng rụng trứng sau khi tiêm thuốc kích thích; ở nam, tinh trùng phải đủ tiêu chuẩn...). Nếu được, phải nhờ một phụ nữ tình nguyện mang thai giúp. Còn nếu chẳng may không được, các em có thể đăng ký xin con nuôi.
259. Tình dục khi mang thai
"Người phụ nữ mang thai tháng thứ 4-5 nếu vẫn sinh hoạt vợ chồng thì có ảnh hưởng gì đến thai nhi không?".
Tháng thứ 3 và tháng thứ 7 là hai thời điểm mà thai gặp nhiều nguy cơ nhất.
Một số cặp uyên ương mới xây tổ ấm vì không biết người vợ đã mang bầu nên vẫn duy trì cường độ sinh hoạt "hết mức", ngay cả khi bước vào tháng thứ 3 của thai kỳ, nên đã gặp tai biến sẩy thai. Hiện tượng đẻ non thường gặp khi vợ chồng quan hệ nhiều trong tháng thứ 7.
Ngoài ra, không có thời điểm nào cấm kỵ cả nếu đôi bên đương sự thoải mái đồng tình. Tuy nhiên, để tránh "vướng mắc", nên dùng các tư thế khác thích hợp hơn tư thế cổ điển. Và dĩ nhiên, tư thế của bố mẹ không ảnh hưởng gì đến đứa con trong bụng.
Bạn đừng xấu hổ, và hãy nhớ rằng: Cấm kỵ ông xã quá gắt gao là tạo nguy cơ cho chính bản thân!
260. Người có thai kiêng chụp ảnh, kiêng đưa đón dâu?
"Cháu nghe người ta nói, khi có thai phải kiêng chụp ảnh, kiêng đưa đón dâu. Cháu đã có thai nhưng không biết, nên trót chụp ảnh với em gái; nay cháu rất lo, chỉ sợ con mình sẽ bị ảnh hưởng!".
Cháu nghe nhầm, hoặc ai đó nói sai thôi! Sự thật là trong thời gian mang thai, người phụ nữ không được chiếu chụp X-quang, vì tia X có hại cho sự phát triển bình thường của thai nhi. Khi cần, các bác sĩ sử dụng siêu âm để chẩn đoán, vì siêu âm không có hại cho thai. Còn việc chụp ảnh không ảnh hưởng gì hết.
Còn chuyện kiêng đưa đón dâu thì cũng phần nào có lý. Vì khi ra chỗ đông người, thai phụ dễ lây các bệnh do virus, như cúm chẳng hạn. Trong vòng ba tháng đầu của thai kỳ, nếu bị một loại bệnh như vậy thì thai nhi có thể gặp trục trặc trong quá trình phát triển.
261. Đang bó bột vì gãy xương liệu có thể "quan hệ"?
"Cháu là nữ, đã có gia đình, bị tai nạn gãy tay, phải xử trí phẫu thuật rồi bó bột. Hiện cháu đã mổ được 10 ngày, không còn thấy đau nhức nữa, liệu có sinh hoạt vợ chồng được không?".
Cháu không nói rõ là gãy xương cẳng tay hay cánh tay.
Nếu gãy xương cẳng tay thì bó bột lên quá khuỷu tay, và khuỷu gập 90 độ. Trong trường hợp này, trước khi sinh hoạt, cháu dang rộng tay và nhờ ông xã dùng mấy chiếc gối chèn giữ cho bột đứng thẳng, để được thoải mái.
Còn nếu gãy xương cánh tay thì bột lên tới vai và dựa lên phần bột nơi thành ngực, khá vướng víu. Trong trường hợp này, hai cháu phải dùng tư thế nằm nghiêng úp thìa, rồi tiến hành từ phía sau.
Dù tình huống nào cũng đừng sợ ảnh hưởng đến chỗ gãy (sau này, khi đã liền xương, người ta phải dùng kìm mới phá nổi bột, chứng tỏ nó vững chắc lắm), hai cháu cứ yên tâm. Hơn nữa, hạnh phúc lứa đôi sẽ giúp mọi thứ biến chuyển tốt hơn nhiều.
262. Có thai cần ăn thêm gì, uống thuốc gì?
"Cháu có thai lần đầu. Xin cho biết có cần uống thuốc và ăn thêm gì không?".
Về mức ăn, chỉ cần cháu duy trì đều đặn như mọi người là đủ, không cần tẩm bổ quá, vì thai nhi cũng "biết điều" lắm, nó sẽ tự xoay xở lấy trong hoàn cảnh cụ thể của mẹ.
Nhưng những vitamin sau đây lại tối cần:
- Vitamin B9 (axit folic): Tối cần cho sự phát triển của ống thần kinh. Việc thiếu vitamin B9 sẽ dẫn đến những dị tật ống thần kinh của thai nhi (tủy sống không bịt kín hoàn toàn hoặc không có não). Hằng ngày, cháu cần tới 500 mcg chất này (trong suốt thời gian thai nghén). Vitamin B9 được khuyến cáo sử dụng cho tất cả những chị em chuẩn bị có thai, bởi nó tác động rất sớm lên thai nhi, ngay từ vài tuần đầu tiên.
Vitamin B9 có nhiều trong rau xanh, bắp (ngô), cải bina, mầm thóc, men, gan... Trong 1 viên đa sinh tố Theravit có 400 mcg chất này; cháu dùng mỗi ngày 1 viên là đủ.
- Vitamin D: Từ tháng thai thứ 7, cần bổ sung mỗi ngày 100.000 IU vitamin D.
Việc bổ sung các sinh tố trước và trong khi mang thai mang lại hiệu quả rõ rệt: giảm được 25-30% dị tật họng - mặt, 85% dị tật tiết niệu, 43% dị tật tim. Trong viên Theravit đã có đủ vitamin và các chất khoáng cần thiết.
Còn một vấn đề quan trọng chưa thấy cháu đề cập, đó là cần thường xuyên nghĩ đến cái thai, nhẹ nhàng vuốt ve, nói chuyện với nó (cả bố lẫn mẹ càng tốt), cho nó nghe nhạc nhẹ, các làn điệu dân ca... Một số nghiên cứu cho thấy, vào những tháng cuối, thai nhi thường hay nép sát vào thành bụng của mẹ để được gần gũi hơn.
263. Phải hết sức cẩn thận
"Tôi mới kết hôn được 3 tháng, chồng không mắc bệnh tim mạch. Hiện tôi rất lo lắng vì gần đây, đã 3-4 lần, sau khi quan hệ, anh ấy lả đi, mắt nhắm nghiền, tim đập không đều, hơi thở rất yếu, tôi phải lay gọi 1-2 phút anh ấy mới mở mắt".
Trước tiên, chồng bạn phải được khám tim mạch cẩn thận, được một chuyên gia giỏi đọc điện tâm đồ và kết luận chính xác (bị bệnh tim mạch vẫn quan hệ vợ chồng được nhưng phải đúng mực).
Rất có thể tư thế nằm sấp không thích hợp với chồng bạn. Các bạn đừng xấu hổ, hãy tìm cách thay đổi (hoán vị cho nhau hoặc cùng chuyển sang tư thế khác).
Hãy nhắc chồng bạn không được tắm đêm, còn ban ngày phải tập thể dục thường xuyên hơn, nhất là phải tập thở vào thật sâu bằng mũi. Nín thở càng lâu càng tốt rồi thở ra chầm chậm bằng mồm cho thật hết khí. Tránh quan hệ ngay sau khi ăn quá no hoặc uống bia, rượu.
264. Có thai khi đang bị sỏi thận
"Tôi bị sỏi thận hai năm nay, đã lập gia đình và có thai được hai tháng. Xin cho biết có phải chữa trị gì không?".
Sỏi thận nếu không có biến chứng (đi tiểu ra máu, sỏi tụt xuống niệu quản...) thì không có chỉ định mổ tuyệt đối. Chỉ cần uống nước và đi tiểu đều đặn; trong thức ăn thức uống nên có thêm chút chất chua làm cho nước tiểu bớt kiềm.
Ngoài ra, ở thai phụ có thể có hiện tượng viêm bể thận, nên bạn cần đi khám bác sĩ nếu thấy đau ngang rốn hoặc hố chậu (nếu đau bên phải, cần chẩn đoán phân biệt với viêm ruột thừa cấp).
Thư bạn không nói rõ hình thù và kích thước các viên sỏi ở thận. Vì vậy, xin nêu ra cả hai tình huống để bạn đối chiếu:
- Nếu sỏi thận gồm một vài viên nhỏ, có nguy cơ sỏi rơi vào niệu quản, gây cơn đau quặn thận ở phía đó. Nên uống nhiều nước và đi lại để làm cho sỏi tụt xuống nhanh, rơi vào bàng quang (bọng đái) và được nước tiểu tống ra ngoài.
- Nếu sỏi thận của bạn khá to thì không sợ "sự cố" trên.
265. Đang bị bệnh van tim có nên mang thai?
"Cháu 25 tuổi, dạy học ở vùng cao, mới lấy chồng. Cháu bị bệnh tim và khớp từ nhỏ, uống thuốc trợ tim và thuốc nam nhiều nhưng không đỡ. Ba năm nay, cháu lại đau lưng, hay đau 2 ống chân; bàn chân thường xuống máu. Hiện cháu hay khó thở, tức ngực nên chưa dám có con, nhưng gia đình chồng không mấy thông cảm".
Vấn đề thật hệ trọng, nhưng cháu ở quá xa, không thể thu thập đủ cứ liệu để giải đáp chính xác. Vì vậy, chỉ nêu một số điểm rất chung để cháu liên hệ và có thể theo đó mà ứng xử cho thích hợp:
Bệnh tim của cháu là bệnh tim gì? Nếu là hẹp van hai lá, hoặc hẹp-hở hai lá thì nếu không chú ý giữ gìn (làm việc nặng, leo dốc, không điều độ trong sinh hoạt) và không tiếp tục dùng các thuốc chống thấp khớp, trợ tim, lợi tiểu... thì bệnh có nguy cơ nặng dần lên. Trái lại, nếu được theo dõi và chữa trị tốt, lại biết giữ gìn sức khỏe, bệnh sẽ cầm chừng, không gây biến chứng.
Vì vậy, những người mắc bệnh van tim không nên mang thai nếu chưa được chữa khỏi, vì thai nghén sẽ làm cho bệnh nặng thêm (ví dụ nếu bị hẹp van hai lá đơn thuần thì phải mổ nong van xong, một thời gian sau mới được mang thai). Nếu đã trót mang thai, người ta khuyên họ hút thai, nạo thai hay cho sinh con.
Bệnh van tim có thể xử trí tốt bằng phẫu thuật, từ phẫu thuật đơn giản là nong van bằng dụng cụ đến phẫu thuật phức tạp là thay hay tạo hình một lúc cả 2 van; đảm bảo kết quả lâu dài, thậm chí về sau có thể chửa đẻ.
Bên cạnh các phẫu thuật tim nói chung, từ nhiều năm nay, Viện Tim của TP HCM vẫn thực hiện thành công các phẫu thuật thay van tim, tạo hình van tim, cứu sống và đem lại hạnh phúc cho nhiều người.
Vào dịp nghỉ hè này, cháu hãy sớm nhờ gia đình chồng thu xếp đưa về khám chuyên khoa tim mạch và khớp tại Bệnh viện Bạch Mai, Hà Nội. Các chuyên gia tại đây sẽ có chẩn đoán và hướng xử trí chính xác (điều trị nội khoa, ngoại khoa).
Trong khi chờ đợi, cháu hãy coi trọng sinh mạng mình hơn nữa, tránh những gì quá sức hoặc phương hại đến sức khỏe. Dấu hiệu "hai chân hay xuống máu" của cháu rất có thể kèm theo "gan to kiểu đàn ắc coóc" (vận động nhiều thì to, nghỉ ngơi lại hết), báo hiệu rằng đã có suy tim.
Còn các triệu chứng đau lưng, đau chân... tuy làm cháu khó chịu, nhưng trước mắt chưa có gì đáng quan ngại.
266. Hiện tượng hủy tinh trùng
"Tôi 30 tuổi, lấy chồng được 2 năm, chưa có con. Từ trước đến nay, mỗi khi quan hệ (1-2 tháng một lần vì chồng tôi công tác ở xa), tôi sờ vào người anh thì thấy da rất lạnh; tinh dịch cũng lạnh và loãng. Sau mỗi lần chăn gối, tôi đều thấy đau lâm râm vùng bụng dưới. Liệu hiện tượng đó có liên quan đến việc chậm con?".
Nhiều khả năng chồng bạn có hiện tượng hủy tinh trùng, dân gian gọi là "lãnh tinh". Bệnh nhân vẫn có ham muốn tình dục, tinh hoàn vẫn sản xuất tinh trùng, nhưng vì nguyên nhân nào chưa rõ, các tinh trùng bị hủy hoại dần.
Nhưng để thật chắc chắn, bạn nên bàn với chồng đi xét nghiệm tinh dịch. Y học hiện đại có phương pháp điều trị bệnh này. Trong dân gian cũng có một số bài thuốc chữa, bạn thử nhờ sưu tầm xem.
267. Tuổi già và chuyện phòng the
"Tôi 60 tuổi, bà nhà tôi 61. Ở tuổi như chúng tôi có nên quên và thôi hẳn chuyện ấy không? Vợ chồng tôi vẫn đều đều nửa tháng một lần, nhưng sau đó tôi thường thấy mệt và đau lưng, ngẫm câu ông bà nói "đa tửu bại tâm, đa dâm bại thận" thấy có lẽ đúng. Có phải phụ nữ mãn kinh là hết ham muốn, không còn đòi hỏi? Nam giới đến tuổi nào thì nên chấm dứt?".
Vợ chồng già chỉ hết đòi hỏi về tình dục khi bị lãnh cảm hay liệt dương, hoặc khi họ không còn yêu nhau nữa mà thôi. Dù mãn kinh hay rụng răng cũng không hề hấn gì (tiếc rằng một số con cháu không hiểu điều đó nên khó thông cảm và không tạo thuận lợi cho bố mẹ hoặc ông bà mình). Đó là chưa nói đến hiện tượng hồi xuân làm cho cả cụ ông lẫn cụ bà còn nồng nàn hơn trước.
Câu nói kia của tổ tiên cần được hiểu một cách chính xác hơn: Rượu chẳng những làm "bại tâm" chung chung mà rõ ràng là hủy hoại tế bào gan, dẫn đến xơ gan. Còn đa dâm dễ dẫn đến liệt dương. Nhưng vợ chồng quan hệ mỗi tuần, thậm chí mỗi ngày 1-2 lần, thì không thể gọi là đa dâm.
Giao hợp không khi nào dẫn đến bệnh thận. Hơn nữa, đau lưng chưa hẳn là biểu hiện của bệnh thận; ngược lại, khi có bệnh thận chưa chắc đã đau lưng. Hiện tượng đau lưng nơi cụ ông rất có thể do tư thế không thích hợp, cần thay đổi.
Cảm giác mệt của các đương sự là do buồn ngủ, một trạng thái sinh lý bình thường sau mỗi lần quan hệ (não hưng phấn xong bèn chuyển sang ức chế để tự bảo vệ); nếu ngủ bù đủ kịp thời thì sẽ hết.
Xin thông báo thêm với hai cụ để tham khảo: Theo các kết quả nghiên cứu đã công bố, việc sinh hoạt vợ chồng đều đặn làm cho con người khỏe khoắn, yêu đời, tự tin, trẻ ra, dễ thành đạt hơn, sống lâu hơn. Mức quan hệ cần thiết do một số chuyên gia nêu ra là mỗi tuần trung bình 2-3 lần.
268. Hậu quả của việc lạm dụng viên viagra
"Nghe nói thuốc Viagra (chữa liệt dương) có thể gây biến chứng, thậm chí chết người. Xin cho biết thực hư và giải pháp xử trí?".
Trước hết, xin hai bạn lưu ý điều sau đây: Viên Viagra được người liệt dương uống trước khi quan hệ nam nữ 1 giờ, sẽ làm cho dương vật cương cứng trong khoảng trên dưới một tiếng đồng hồ, cho phép thực hiện động tác giao hợp như người bình thường. Nghĩa là sau khi thuốc hết tác dụng thì đâu lại hoàn đấy. Và rõ ràng Viagra không phải là thuốc chữa tận gốc bệnh liệt dương, mà chỉ tạm thời giúp dương vật cương cứng nếu nó được phái nữ kích thích, coi như một loại thuốc "chữa triệu chứng".
Chỉ có thế thôi, nhưng Viagra cũng đã tuyệt vời lắm rồi, vì nó mang lại hạnh phúc thật bất ngờ cho hàng triệu lứa đôi.
Tại Mỹ, thuốc được bán rộng rãi theo đơn bác sĩ; nghĩa là cơ quan hữu trách cũng đã dè chừng những trường hợp dùng Viagra không có lợi, thậm chí nguy hiểm (buổi đầu, người ta lo lắng nhiều nhất đến vấn đề thị lực). Nhưng họ đã không lường trước được hậu quả của việc lạm dụng "viên thuốc hạnh phúc" này. Nhiều trường hợp cơ thể có vấn đề (bệnh tim mạch khá nặng, tuổi quá cao, có một số bệnh mạn tính) lại dùng quá liều (có người dùng tới 2-3 viên, mong cương cứng được càng lâu càng tốt), dẫn đến tử vong. Hiện đã có tới mấy trăm trường hợp tử vong do dùng Viagra. Như vậy, rõ ràng, lỗi do người dùng lạm dụng chứ không phải do nhược điểm của thuốc.
269. Tốt hơn Viagra
"Nghe nói thuốc Viagra không hiệu quả trong một số trường hợp. Hiện có thuốc gì hay hơn không?".
Viagra tuy ưu việt vậy nhưng không có hiệu quả trong 40% trường hợp liệt dương. Từ mấy năm nay, người ta nghiên cứu một loại thuốc làm cương cứng dương vật theo kiểu Viagra nhưng tác dụng mạnh hơn nhiều; qua thử nghiệm ở 44 người liệt dương thấy không có phản ứng phụ nào. Thuốc này đã được hàng dược phẩm ICOS đặt tên là IC 351, hy vọng sẽ sớm có mặt trên thị trường.
Đầu năm 2001, qua thí nghiệm trên chuột, các nhà khoa học Mỹ lại tìm ra thêm một chất nữa mang tên Y-27632, tác động lên hiện tượng co mạnh, khiến máu tưới nhiều, giúp dương vật cương cứng.
270. Bệnh sốt rét đã chữa khỏi có ảnh hưởng đến đường con cái?
"Cháu 30 tuổi, con trai. Năm 1990, cháu bị sốt rét, bác sĩ tiêm cho 21 mũi quinine vào mông; sau này người không béo trở lại. Điều này có ảnh hưởng đến sức khỏe và đường con cái không?".
Bệnh sốt rét của cháu như vậy là đã khỏi hẳn; chú ý đừng để nhiễm lại ký sinh trùng sốt rét khi có việc phải đi vào vùng có lưu hành bệnh này (mặc quần áo dài tay chống muỗi đốt, nằm màn, uống thuốc phòng). Cứ yên tâm lấy vợ và lưu ý khỏi "vỡ kế hoạch", vì bệnh cũ và 21 mũi tiêm đó không ảnh hưởng gì đến đường con cái.
Cháu muốn béo ư? Đừng! Béo phì khổ lắm: sơ sơ thì ục ịch nặng nề, bụng phệ phải cài thắt lưng dưới rốn, nặng nữa thì dễ bị cao huyết áp, bệnh tim mạch, đái tháo đường. Nhiều người không thấy điều đó nên ăn uống vô độ (xài đồ ngọt, bơ, thịt mỡ, uống bia xả láng), hay "tẩm bổ" cho con cháu làm chúng mập ú từ tuổi còn thơ.
Trường hợp của cháu chỉ cần: không hút thuốc lá, tập thể dục đều đặn, ngủ đủ 7-8 giờ/ngày, có một giấc ngủ trưa 15-30 phút, ăn uống tốt (nếu lo thiếu vitamin và các chất khoáng cần thiết thì mỗi ngày dùng một viên đa sinh tố Theravit của Mỹ, giá khoảng 400 đ/viên), làm việc điều độ, luôn tìm khía cạnh tốt đẹp của cuộc đời để sống thật sự thoải mái.
271. Có nên lót nylon vào tã?
"Để đỡ phải thay tã nhiều lần, nhất là về mùa đông, tôi lót một mảnh ni lông vào tã. Như vậy có tốt không?
Chưa thấy có sai trái gì trong chuyện đó. Nhưng vào cuối năm 2000, một nghiên cứu ở Đức cho thấy: Khi lót thêm ni lông vào tã, nhiệt độ của tinh hoàn các cháu tăng 1 độ C.
Ta biết rằng tinh hoàn chỉ ưa nơi mát mẻ mới phát triển tốt (vì vậy, những tinh hoàn lạc chỗ nằm lại trong ổ bụng đều thoái hóa sau thời kỳ phát dục, sau đó dễ gặp nguy cơ ác tính hóa). Lâu nay, người ta vẫn khuyên đàn ông hạn chế việc ngâm mình trong bồn tắm nước nóng, vì nhiệt độ cao không lợi cho tinh hoàn, thậm chí có thể gây vô sinh.
Vì thế, tuy chưa thấy tác hại cụ thể ở các cháu nhỏ, nhóm nghiên cứu Đức vẫn khuyên các bậc cha mẹ chỉ nên dùng tã dệt bằng bông vải và không lót ni nông vào tã, để phòng hậu họa.
272. Cách tính đều lượng thuốc cho trẻ
"Trong gia đình, khi ở xa bác sĩ mà muốn cho các cháu uống kịp thời những thuốc tây thông thường của người lớn, thì tính toán làm sao để không quá liều quy định?".
Về lý thuyết, việc quy định liều lượng thuốc tây chính xác nhất là dựa vào thể trọng (cân nặng) của từng người; nhưng trong thực tế, điều này ít khi vận dụng được một cách triệt để. Người ta phân định thành liều người lớn (trên 17 tuổi hay trên 20 tuổi tùy tác giả) và liều cho trẻ em tính theo tuổi.
Xin giới thiệu với gia đình bạn một số công thức và phương pháp tính để tham khảo và vận dụng trong những tình huống bức xúc (, tốt nhất là phải để bác sĩ quyết định việc dùng thuốc gì, với liều lượng bao nhiêu và cách dùng cụ thể như thế nào).
1. Công thức Dilling, sử dụng mẫu số 20:
Liều của trẻ = (tuổi/20) x liều người lớn.
Ví dụ: Trẻ 10 tuổi, thuốc của người lớn có liều tối đa/ngày là 200 mg, thì liều của cháu sẽ là: 10/20 x 200 mg = 100 mg tối đa/ngày).
Công thức Dilling được đánh giá là thích hợp nhất, gần khớp với đường biểu diễn thể trọng.
2. Công thức Young, áp dụng cho trẻ dưới 12 tuổi, dùng số cộng 12:
Liều của trẻ = tuổi của trẻ /(tuổi của trẻ + 12).
Ví dụ: Trẻ 8 tuổi sẽ có liều bằng 8/(8+12) = 2/5 liều người lớn.
3. Công thức Cowling, dùng mẫu số 24:
Chia tuổi của trẻ với 24, sẽ được tỷ lệ liều lượng
Ví dụ: Trẻ 8 tuổi sẽ có liều bằng 8/24 = 1/3 của người lớn.
4. Công thức Pincus Catzell, trong đó liều của trẻ sơ sinh bằng 1/8 liều của người lớn; của trẻ 12 tháng bằng 1/4; của trẻ 7 tuổi bằng 1/2; của trẻ 14 tuổi bằng 3/4 liều người lớn.
5. Phương pháp Gaubius, trong đó liều của trẻ dưới 1 tuổi bằng 1/12 liều người lớn; dưới 2 tuổi bằng 1/8; dưới 3 tuổi bằng 1/6; dưới 4 tuổi bằng 1/4; dưới 7 tuổi bằng 1/3; dưới 14 tuổi bằng 1/2; dưới 20 tuổi bằng 2/3 liều người lớn.
273. Nên cho trẻ thôi bú vào tháng thứ mấy?
"Tôi mới sinh con, muốn hỏi đến lúc nào thì nên cai sữa cho bé?".
Một số người nghĩ rằng, việc "tách mẹ" sớm sẽ tạo điều kiện giúp trẻ tự lập. Một số người khác thì ngược lại, chủ trương "tách mẹ" muộn hơn, đồng thời tranh thủ thời gian quý báu này để bày cho trẻ biết tự lập. Âu cũng là do hoàn cảnh của từng gia đình, quan niệm và kinh nghiệm của từng người trên từng đứa trẻ cụ thể. Bởi lẽ không ai giống hệt ai, kể cả song sinh.
Gần đây, các nhà nghiên cứu Canađa phát hiện, sữa mẹ (nhất là sữa non) chứa một protein hòa tan mang tên sCD14, có tác dụng kích thích các bạch cầu lympho, nhờ đó hoạt hóa được hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống bệnh tật. Protein quý giá này vẫn tồn tại trong sữa mẹ tới 400 ngày sau khi sinh nở.
Phát hiện trên khiến chúng ta phải suy nghĩ thêm về thời điểm thôi bú ước định trước đây là 6 đến 8 tháng tuổi.
274. Đừng chờ "mọi thứ thật rõ ràng"
"Con trai tôi đã 13 tuổi, từ 2 năm nay thỉnh thoảng đau nhẹ ở khớp háng, 3 ngày thì khỏi, tiếp đó là đau ở ngực trái. Bác sĩ khi thì bảo là thấp khớp, khi thì nói đau dây thần kinh cơ tim. Gần đây, cháu tới khám và làm các xét nghiệm tại một bệnh viện lớn thì được kết luận là chưa có gì đặc biệt. Nhưng cháu vẫn đau ở ngực trái. Xin cho tôi một lời khuyên".
Ngoài những thể nặng hoặc có triệu chứng rõ ràng, bệnh thấp khớp thường hay "đánh lừa" bệnh nhân và thầy thuốc bằng lối diễn biến "mơ hồ": đau nhẹ tại 1-2 khớp trong dăm ba hôm rồi hết; những lần sau cũng diễn ra đúng hay gần đúng ba hôm rồi hết...
Hãy coi chừng! Càng về sau, tình hình càng trở nên xấu hơn, bởi vì cứ mỗi lần như thế là tim lại bị "đớp" thêm một bận. Các bậc thầy trong ngành y vẫn nhắc đi nhắc lại câu "thấp khớp liếm khớp, đớp khớp" nhằm nhắc nhở chúng ta cảnh giác, tránh để cho xảy ra biến chứng tim rồi mới lo chạy chữa.
Theo chúng tôi, trường hợp con trai bác cần được một chuyên gia giỏi về khớp theo dõi sát sao trong một thời gian dài, để được liên tục dùng thuốc chữa thấp khớp và ngừa thấp khớp tái phát (định kỳ tiêm kháng sinh thải trừ chậm), cũng như theo dõi để nâng đỡ tim trong quá trình điều trị.
Như đã nói ở trên, đừng chờ "mọi thứ thật rõ ràng"; vì lúc bấy giờ đã muộn, nếu không nói là quá muộn (khi cháu đã bị khó thở khi gắng sức, khi nghe tim đã có tiếng rung, tiếng thổi, khi điện tim đã có vấn đề).
275. Khi trẻ bị lao hạch
"Con tôi 7 tuổi, trước đây được chẩn đoán là lao hạch cổ; một bác sĩ chuyên khoa lao bảo phải mổ lấy hạch, nhưng cháu sợ quá không cho mổ. Bác sĩ này không cho thuốc men gì, chỉ dặn là nếu hạch bị mưng mủ thì đem cháu trở lại mổ. Một tháng sau, tôi cho cháu tới trạm chống lao của tỉnh, được trạm cho uống thuốc đến nay. Hiện giờ hạch không phát triển nhưng vẫn còn, và trạm đã cho ngừng thuốc. Vừa qua, tôi cho cháu khám nhi khoa thì bác sĩ bảo là cháu bị sơ nhiễm lao. Xin cho biết sơ nhiễm lao có lây không, hạch lao của cháu có phải mổ không?".
Lao hạch ở trẻ em được điều trị bằng thuốc chống lao chứ không phải bằng phẫu thuật; việc chỉ định mổ cháu như vậy là vội vàng và không cần thiết. Đáng lẽ phải cho cháu dùng ngay thuốc chữa lao hạch (theo phác đồ của ngành y tế) chứ không phải cứ mặc cho hạch hóa mủ rồi đưa trở lại để mổ! Vả chăng, vết mổ nơi một hạch lao đã hóa mủ thường có nguy cơ khó liền miệng do bị rò.
Việc chữa trị của trạm chống lao như vậy là tốt, nhưng hạch không mất hẳn do không được chữa sớm, và rất có thể do cháu bị thêm sơ nhiễm lao (ở phổi); khi ở phổi chưa hết sơ nhiễm lao thì hạch ở cổ chưa thể trở lại bình thường.
Do đó, bạn nên cho cháu:
- Chụp lại hai phổi (phim phải thật chuẩn) để bác sĩ nhi khoa hay chuyên khoa lao căn cứ vào đó mà xác định bệnh. Nếu sơ nhiễm lao thì trên phim sẽ thấy hình ảnh một quả tạ gồm hai hình cầu ở hai đầu; đầu ngoài là vùng phản ứng của tổ chức phổi, đầu trong là bản thân một cái hạch ở trong ngực bị sưng.
- Kiểm tra lại phản ứng lao để bổ sung vào chẩn đoán và chỉ định của bác sĩ.
Nếu đúng là có sơ nhiễm lao, phải cho cháu chữa trị kiên trì theo đơn bác sĩ để tránh hậu họa ở phổi, và để hạch ở cổ nhỏ dần.
Bên cạnh thuốc men, cần cung cấp chất bổ dưỡng, chủ yếu là đạm (thịt cá, tôm cua, đậu tương...), các vitamin và chất khoáng (có nhiều trong hoa quảquả rau xanh). Gia đình bạn cứ yên tâm vì sơ nhiễm lao không lây. Cứ để cháu sinh hoạt bình thường, tránh gây mặc cảm không đúng và bất lợi cho cháu.
276. Coi chừng bé bị nhiễm giun đũa
"Con gái tôi 1 tuổi, khi ngủ nằm ngửa cháu hay bị ho 1-2 lần trong đêm. Tôi có cảm giác cháu bị nước bọt chảy vào đường hô hấp. Xin cho biết cách xử trí".
Nhiều khả năng cháu bé bị nhiễm giun đũa. Bạn hãy đi thử phân cho cháu, để nếu có giun thì cho tẩy; sau đó tránh để cháu lê la ra đất để phòng nhiễm giun lại (ấu trùng giun đũa sống đầy rẫy trong đất tại những địa phương có thói xấu phóng uế bừa bãi hoặc sử dụng phân bắc chưa được xử lý tốt).
Bạn nên tập cho cháu nằm nghiêng trái hay nghiêng phải, không cho nằm ngửa, và kiểm tra chặt chẽ tư thế này. Khi nằm nghiêng thì nước dãi nếu tiết ra nhiều sẽ chảy hết ra ngoài theo khóe miệng, nên cháu không bị sặc.
277. Có thể cháu bị giun kim
"Chúng em có một cháu trai gần 5 tuổi, mấy tháng nay đại tiện phân không được tốt lắm, về đêm cháu kêu ngứa hậu môn, phải gãi".
Có thể cháu bị giun kim. Em cho cháu đi ngoài vào bô và xem kỹ, sẽ thấy những con giun kim ngọ nguậy.
Giun kim có tập tính là vào lúc đêm khuya đi xuống hậu môn để đẻ trứng, làm cho trẻ ngứa ngáy đưa tay gãi, do đó tay sẽ giây trứng giun. Khi cháu đưa tay vào mồm, nó sẽ nuốt số trứng này vào bụng để "bổ sung quân số giun của mình", tạo thành một vòng luẩn quẩn làm cho bệnh giun cứ dai dẳng mãi. Ngoài ra, trứng giun còn giây ra quần áo, chăn màn, góp phần tăng cường cho vòng luẩn quẩn đó và lây sang các thành viên khác trong gia đình.
Vì vậy, nếu đúng cháu bị giun kim thì đi đôi với việc cho uống thốc tẩy, em phải:
- Dặn cháu không được cho tay vào miệng và có thói quen rửa tay trước khi ăn bất cứ thứ gì.
- Luộc quần áo, chăn màn, thay vải trải hoặc chiếu hằng ngày trong khi chưa chữa hết giun.
- Hằng đêm, bố mẹ nên dùng đèn pin soi sáng, nhẹ tay bạnh hậu môn ra để bắt giun cho con; bố mẹ cũng chú ý cẩn thận để bản thân không bị nhiễm giun trong khi thao tác.
278. Khi trẻ uống nhiều và đái nhiều
"Em có một bé trai 6 tuổi. Từ năm 2 tuổi trở đi, cháu uống rất nhiều nước, trung bình khoảng 1-1,2 lít mỗi ngày, và có tật đái dầm (thể lực cháu vẫn tốt, ăn ngủ bình thường)".
Khi thấy một cháu bé thường xuyên uống rất nhiều nước kèm theo đái dầm, người ta thường nghĩ đến khả năng bị bệnh đái tháo đường (tiểu đường). Em hãy xem chỗ cháu đi tiểu ra có bị kiến bâu không? Hoặc em nếm nước tiểu của cháu xem có vị ngọt không?
Bệnh này không phổ biến, nhưng vẫn có ở một số trẻ em; nếu được phát hiện sớm và chữa tốt sẽ không sao. Em nên cho cháu đi khám, làm xét nghiệm máu để xác định tỷ lệ glucose huyết (bình thường: 75-115 mg/100 ml; trên mức này là bị đái tháo đường).
279. Khi trẻ viêm amiđan và sốt
"Con trai tôi 5 tuổi, bị viêm amiđan mỗi ngày một nặng, 1-2 tháng tái phát một lần, sốt cao trên 40 độ, có mủ, 5-7 ngày mới khỏi. Ngoài ra, cháu còn bị dị ứng, ra mồ hôi trộm. Đề nghị cho biết phương pháp phòng và chữa hữu hiệu nhất".
Về amiđan, phải thường xuyên giữ sạch miệng cho cháu (chải răng ngay sau mỗi bữa ăn, súc miệng bằng nước muối loãng nhiều lần trong ngày). Nếu viêm thì chữa kháng sinh đủ liều để tránh nhờn thuốc (nên đổi loại kháng sinh mà cháu đã dùng quá quen), đủ thời gian (khoảng 5-7 ngày dù đã hết sốt). Nếu chữa trị và dự phòng tốt thì sau này cháu lớn lên không nhất thiết phải cắt amiđan, trừ trường hợp có hốc mủ dai dẳng, ảnh hưởng đến sức khỏe.
Hãy nhớ: Khi trẻ bị sốt cao bất cứ do nguyên nhân gì, ta không được bọc kín trẻ hoặc cho mặc nhiều quần áo; trái lại phải bỏ bớt quần áo, bỏ chăn (dù là mùa lạnh; chỉ cần gian phòng không bị gió lùa) để giúp trẻ thải nhiệt tốt; nếu không, trẻ dễ bị co giật.
Về mồ hôi trộm thì bác cần đưa cháu đi khám xem đó có phải là một dấu hiệu của sơ nhiễm lao hay không (phản ứng lao dương tính, X- quang cho thấy hình quả tạ tập thể dục). Nếu đúng sơ nhiễm lao thì chữa cũng dễ khỏi trong vòng 6 tháng hoặc hơn một chút.
Về dị ứng, bác không nói rõ là ở da hay ở bộ máy hô hấp (hen phế quản), ở mắt (viêm kết mạc theo mùa). Chỉ đoán là bác định nói "nổi mẩn"; nếu vậy hãy xem nếu cháu có giun đũa thì cho tẩy.
280. Dưới trước hay trên trước
"Ở vùng tôi, các cháu bé bao giờ cũng mọc răng hàm dưới trước. Nhưng con trai tôi lại mọc răng hàm trên trước, như vậy có việc gì không?".
Đây là chuyện bình thường; vì tỷ lệ mọc răng hàm trên trước khá thấp nên ta tưởng không có đấy thôi. Chuyện này cũng tương tự như việc có người thưởng thành chỉ mọc 28 răng (không hề có 4 mầm răng khôn như số đông), hay người già rụng răng rồi thấy mọc lại chiếc răng đó, nghĩa là tuy hiếm nhưng vẫn xảy ra, không có gì đáng ngại.
281. Khi trẻ nôn nhiều
"Tôi có đứa con gái gần 4 tuổi, từ khi sinh đến giờ thường bị nôn nhiều lần trong ngày. Vì gia đình nghèo, cháu chưa được khám bác sĩ lần nào. Tôi phải làm gì cho cháu?".
Thư bạn không nói rõ về quá trình nuôi dưỡng, nên khó nói chắc. Nhưng cũng xin trao đổi một số quan điểm sau đây:
- Nhiều khả năng cháu hay bị nôn là do phản xạ từ bé: Thường người mẹ muốn con chóng lớn, cho bú quá mức, cháu nôn do dạ dày quá đầy phải tống ra, dần dà hình thành phản xạ nôn rất khó chữa. Với những trẻ như vậy, mỗi bữa ăn thực sự là cực hình cho cả con lẫn mẹ, thậm chí có gia đình nảy ra "sáng kiến" cho ăn khi bé đang ngái ngủ, coi như một biện pháp đánh lừa giác quan của bé.
Đối với cháu thứ hai sau này, bạn nên áp dụng lời khuyên của các cụ "còn thòm thèm cũng thôi", để giữ cho trẻ sự ngon miệng, tránh chuyện ép ăn, dễ gây nôn.
- Nay cháu đã khá lớn, bạn nên để cho cháu tự xúc lấy ăn (gửi mẫu giáo tốt hơn, nhờ các cô dạy cho thói quen tự lập và đua ăn do vui bạn bè). Vào tuổi này, bé dễ nhiễm giun, do đó bạn nên cho thử phân; nếu có thì cho tẩy, để khỏi lẫn lộn chứng nôn nọ với chứng nôn kia. Mỗi lần nôn, cháu bị mất một lượng dịch và men tiêu hóa, chưa kể việc tăng nguy cơ viêm nhiễm đường thở; cho nên có "bỏ đói" đôi chút vẫn hơn là ép ăn để nôn ra. Hãy phát hiện thức gì cháu thích và tạo không khí thoải mái khi ăn để cháu được ngon miệng.
- Bạn có thể tự làm lấy một ít kẹo gừng (chọn gừng non và luộc kỹ cho bớt cay), thỉnh thoảng cho cháu ngậm; gừng có tác dụng chống nôn rất tốt.
- Tuy xa các bác sĩ, bạn cũng nên tiếp cận với y tế cơ sở để được giúp đỡ ý kiến thêm, kể cả việc tiêm chủng đúng lịch cho cháu (nhất là đối với những lần tiêm nhắc lại, cần đúng thời điểm mới có hiệu lực phòng bệnh).
282. Điều gợi ý khi trẻ nói lắp (cà lăm)
"Em có đứa con gái 10 tuổi thì bắt đầu bị cà lăm (nói lắp). Cháu rất khổ sở vì bị bạn bè chế giễu, nhất là khi thầy cô giáo gọi lên phát biểu. Xin bác sĩ cho một lời khuyên".
Sẽ rất khó chữa nếu cứ để cháu trong một môi trường như vậy. Do bị trêu chọc, chứng nói lắp sẽ nặng thêm, và tai hại hơn, sẽ dẫn đến một mặc cảm sâu sắc có thể trở thành bệnh lý.
Trong khi chờ đợi một chuyên gia tâm lý thạo về lĩnh vực này, xin đề xuất một cách giải quyết để gia đình em tham khảo:
Đề nghị với nhà trường cho cháu tạm nghỉ học một năm. Sớm cho cháu làm quen với âm nhạc (tân nhạc hay cổ nhạc đều được) rồi cho học đàn (hiện đại hoặc dân tộc tùy theo tình hình). Trong thời gian ở nhà học đàn, nhạc, bố mẹ có thể dạy cháu học thêm theo chương trình nhà trường, hay chỉ ôn bài để khỏi quên vốn cũ mà thôi.
Cũng trong thời gian này, khuyên cháu nói ít và nói chậm (không nói còn hơn là nói lắp), và đặc biệt không la mắng hay tỏ ra sốt ruột hay bực mình. Khích lệ cháu kịp thời khi nó có chút tiến bộ. Nhưng không nhấn mạnh hay nhắc nhở nhiều về chuyện này, coi như không có gì quan trọng. Các thành viên khác trong gia đình cũng phải có thái độ như vậy.
Đi vào thế giới âm nhạc, cháu sẽ suy tưởng nhiều hơn nói, và nói cũng sẽ chậm rãi hơn. Những thành công nhỏ nhoi đầu tiên trong lĩnh vực này sẽ làm cháu tự tin hơn. Và đặc biệt là không ai trêu chọc được cháu.
Dĩ nhiên, trước đó phải bàn bạc với cháu và được cháu thật thuận tình.
Nếu các em có điều kiện, thì cho cháu học piano là lý tưởng nhất, kết quả sẽ không tưởng tượng được. Khi nào cháu nói được thật bình thường hẵng cho đi học (tại một trường khác thì hay hơn).
283. Khi cháu bé vừa câm vừa điếc
"Em có một cháu trai 4 tuổi chưa biết nói, lúc gọi cũng không quay lại. Khi em nói trước mặt cháu, nó cứ nhìn mẹ ngơ ngơ, không hiểu gì. Tính cháu hơi ngang tàng. Có phải cháu bị câm không?".
Chị không nói hoàn cảnh nuôi dạy cháu trước đây nên không rõ có phải do cháu ít được tiếp xúc và ít tập nói không (mối liên kết giữa các tế bào thần kinh ở não đặc trách về ngôn ngữ diễn ra rất sớm, trong những tháng đầu đời của trẻ, cho nên nếu cháu không nghe được thì những tế bào này sẽ liên tiếp phát triển theo một phương thức khác, gây trở ngại cho việc phát triển ngôn ngữ). Nếu do lỗi của người lớn thì điều đó có thể ít nhiều được khắc phục, và tình trạng của cháu có thể khá lên.
Nhưng ở đây có nhiều khả năng cháu của chị vừa bị câm vừa bị điếc (do dị tật bẩm sinh). Nếu không may bị như vậy thì tốt nhất là trong thời gian tới, chị sớm cho cháu học ngôn ngữ điệu bộ (dùng ngón tay để diễn đạt điều muốn nói); nhờ đó, cháu sẽ giao tiếp được với người thân, cũng sẽ bớt bực bội và "ngang tàng" như chị nói. Trí thông minh của cháu vẫn phát triển tương đối tốt, vẫn có thể học chữ, và sau này có nghề nghiệp thích hợp.
Chị nên sớm cho cháu đi kiểm tra tại một chuyên khoa tai mũi họng giỏi; có chuyện gì thì nơi đó sẽ giúp cháu tốt hơn.
Nếu đúng cháu có dị tật, chị hỏi xem ở đâu có cơ sở dành cho các cháu như vậy, để tính chuyện chuẩn bị cho cháu tới học. Bố mẹ cũng phải học để có thể giao tiếp mà động viên hỗ trợ cho con.
284. Có nên cho bé sớm học ngoại ngữ?
"Có nên cho các em bé tuổi mẫu giáo học ngoại ngữ không? Em có bà chị lấy chồng người Pháp, anh ấy rất tốt, muốn dạy cho con em học, nhưng chồng em sợ sẽ khó khăn cho cháu khi học tiếng mẹ đẻ".
Việc học tiếng mẹ đẻ sẽ không gặp khó khăn gì nếu cơ quan phát âm của bé bình thường, cho dù bé có được dạy thêm ngoại ngữ, dĩ nhiên bé phải thích thú khi học mới được.
Cho trẻ học thêm ngoại ngữ từ nhỏ rất có lợi. Mới đây, các nhà thần kinh học thuộc Đại học tổng hợp Cornell của Mỹ đã tiến hành chụp não bằng phương pháp cộng hưởng từ để nghiên cứu so sánh. Trên các phim chụp, họ thấy rằng:
- Ở những người chỉ được học ngoại ngữ từ bậc trung học, có hai khu vực não tách biệt nhau rõ rệt trong vùng trán chuyên trách về ngôn ngữ (vùng Broca).
- Ngược lại, ở những người được học ngoại ngữ từ tuổi ấu thơ, hai khu vực này đã kết lại thành một, đến mức hòa trộn vào nhau.
Các nhà nghiên cứu cho rằng: ở tuổi ấu thơ, việc học tiếng do nghe nói sẽ quyết định sự hình thành khu vực tại vùng não Broca. Một khi khu vực này đã hình thành rồi, thì việc học muộn một ngôn ngữ nữa về sau sẽ đòi hỏi bộ não phải tạo ra một khu vực bên cạnh, điều này khó hơn gấp bội.
Rõ ràng là: Muốn giỏi ngoại ngữ đến mức nhuần nhuyễn như tiếng mẹ đẻ, nhất thiết phải học từ bé. Huống chi tiếng Pháp lại là một thứ tiếng rất khó; nếu các em muốn cháu sau này thật giỏi tiếng Pháp thì phải cho học từ tuổi ấu thơ mới được (Thực tế cho thấy, những người học muộn tiếng Pháp có nhiều "lỗ hổng" hơn so với người được học sớm).
285. Nên dạy cái gì trước
"Tôi có một cháu gái lên 3 tuổi, nay muốn cho cháu học chữ cái có được không?".
Nếu cháu tỏ ra có trí thông minh đặc biệt thì tự cháu sẽ quan sát các anh chị và "tham gia" một cách hào hứng, sẽ "ngốn chữ" rất nhanh. Nhiều thần đồng trên thế giới đã ứng xử như vậy, và bố mẹ các em phải chạy theo để đáp ứng và giúp các em phát huy.
Còn thông thường thì người lớn không nên vì khát vọng muốn con mình hơn người mà gò ép con, nếu nó không thích.
Điều cực kỳ quan trọng trong tuổi này là tạo cho cháu trở thành người "có tâm hồn" bằng cách cho nghe những làn điệu dân ca, những bài hát ru, truyện cổ tích không có cảnh ghê rợn, cho xem tranh ảnh màu tươi sáng, tạo điều kiện cho cháu tiếp cận thiên nhiên để biết yêu thương muôn loài. Những điều này sẽ bồi bổ cho trí năng của cháu trong việc học chữ về sau (người ta đã thấy rõ tác động của âm nhạc đối với việc học toán, lý hóa, sinh, ngoại ngữ). Có một môn có thể học sớm, đó là ngoại ngữ, nhưng chỉ bằng cách dạy nói qua các bài hát, tranh ảnh và qua phát âm, với điều kiện là "học chơi", không làm cháu mệt.
Cứ cho cháu thoải mái. Các cô mẫu giáo sẽ biết cách chuẩn bị tốt cho cháu để giỏi giang bước vào lớp 1, đủ sức bật cho những lớp tiếp theo nếu bố mẹ quan tâm và ứng xử một cách khoa học.
286. Cháu bé hay bị ngứa
"Tôi có con trai 3 tuổi rưỡi. Mấy tháng gần đây đêm ngủ cháu hay ngứa ở bụng, lưng và đầu, sau khi gãi thì mọc lên từng mụn, bôi dầu thấy khỏi, nhưng mấy hôm sau lại tái phát. Xin cho biết đó là bệnh gì và cách chữa trị?".
Bạn mô tả không được chi tiết, khó trả lời chính xác; chỉ xin nêu mấy điểm chung nhất như sau:
Nhiều khả năng cháu bị con mạt đốt. Gia đình cần làm tổng vệ sinh, rũ sạch giường chiếu, phơi nắng, nếu có điều kiện thì dội nước sôi, luộc chăn màn, quần áo. Cả nhà tắm bằng xà phòng và thay quần áo hằng ngày rồi đem luộc, trong 3-4 hôm liền. Kiểm tra xem có ở gần chuồng gà hay kho chứa đồ vặt vãnh không để xử lý. Dân gian hay dùng lá cây mần tưới (còn gọi là "lan thảo, hương thảo) rải một lớp xuống dưới chiếu để chống mạt gà hoặc rệp; cũng có thể lót vào trong ổ gà.
Nếu cháu bị ghẻ (ít khả năng hơn) thì cách tiến hành như trên cũng giúp bệnh đỡ nhiều hoặc hết hẳn. Nếu cách làm đó không hiệu quả thì cho cháu thử phân xem có giun đũa không: tẩy hết giun sẽ hết hiện tượng ngứa.
287. Không phải "chữa mẹo" đâu
"Em bé của cháu bị mọc nhọt khắp mình, chữa bằng kháng sinh mãi không hết. Tình cờ một người bạn gái của mẹ cháu tới chơi, mách cho một cách chữa lạ lùng, nhìn ghê ghê nhưng rất hữu hiệu: Dùng nước miếng của mẹ cháu bôi lên nhiều lần. Bé đã khỏi hẳn. Xin cho biết đó là cách chữa mẹo hay trong nước miếng có chất gì trị được bệnh?".
Không phải "chữa mẹo" đâu, mà hoàn toàn có cơ sở khoa học. Hãy nhìn xung quanh mà xem: Một số động vật như chó, mèo, hổ dùng lưỡi liếm các vết thương, giúp chóng lành. Một mặt, lưỡi quét sạch các chất bẩn, các tế bào chết, mặt khác giúp thấm nước miếng lên để chống lại các vi khuẩn.
Nước miếng có chất lysozyme, làm tan được các vi khuẩn, nhất là nước miếng lúc ta đang ngủ (đậm đặc hơn khi thức). Lấy nước này đem bôi lên những chỗ đang hay sắp lên nhọt thì rất tốt (phải là của mẹ bôi lên con để tránh các yếu tố lạ, và bôi nhiều lần liên tiếp).
Loài người văn minh nhiều khi quên mất những phương pháp cổ sơ của thời ăn lông ở lỗ từng giúp họ tồn tại và phát triển. Có một thời thầy thuốc Tây y chê bai tập quán mẹ mớm cơm cho con; nhưng chính trong nước bọt (nước miếng) lại có ptyaline, làm cho chất bột dễ được hấp thu. Chim bồ câu và một số chim khác mớm cho con bằng thức ăn đã tiêu hóa dở dang trong dạ dày (chúng "ói" thẳng vào miệng chim non).
288. Biến chứng do xỏ tai
"Cháu gái tôi sau khi xỏ tai thì bị nổi lên hai khối u nhỏ bằng đầu ngón tay út. Sau khi phẫu thuật vài tháng, ở một bên lại nổi lên khối u khác to bằng đầu ngón tay cái. Trước đây, sau khi chủng đậu hay có vết thương, cháu cũng thường bị nổi lên một vết thịt lồi. Xin một lời khuyên".
Rất tiếc! Giá mấy tháng trước đây, bác cho biết những hiện tượng cũ nơi cháu, thì chắc chắn chúng tôi đã khuyên bác chớ xỏ tai, một tập tục mà nhiều nơi trên thế giới đã bỏ (Họ đeo đồ trang sức quý giá bằng cách kẹp vào đôi tai nguyên vẹn, đến lúc tháo ra, đôi tai ấy trông vẫn tuyệt vời vì không bị đục lỗ).
Cháu nhà bác mang cơ địa sẹo lồi. Ở những người này, hễ da bị rách chỗ nào là chỗ ấy sẽ có vết sẹo lồi lên, màu nâu, thậm chí to dần, ngứa ngáy, lở lói do gãi rồi bị nhiễm khuẩn. Ở tai có tổ chức sụn nên sẹo lồi càng phức tạp.
Hiện nay, các vết sẹo lồi trên vết mổ, vết rách hẹp... đã được xử lý tốt bằng cách cắt bỏ, rồi xén chếch vào hai mép da (sao cho phần da nông rộng hơn phần da sâu) và khép lại. Như vậy, hai mép của lớp da nông sẽ liền lại nhanh hơn hai mép của lớp da sâu, nhờ đó mà ngăn ngừa được sẹo lồi vốn xuất phát từ lớp da sâu này. Còn những sẹo lồi rộng hoặc rất rộng (thường do bị bỏng lửa, bom napan...) thì phải cắt bỏ rồi tiến hành ghép các vạt da (cho trượt từ bên cạnh sang hoặc lấy từ đùi, bụng đem tới).
Trường hợp sẹo lồi ở da rất khó chữa. Theo chỗ chúng tôi biết thì hiện chưa có biện pháp phẫu thuật bảo tồn nào hữu hiệu. Tuy nhiên, bác cứ cho cháu đi khám tại một vài cơ sở phẫu thuật tạo hình hoặc tai mũi họng có trang bị laser, xem họ có phương pháp gì mới không.
Về thuốc thì hiện có:
- Kem Contactubex (tuýp 10 g giá khoảng 65.000 đồng): Bôi nhiều lần trong ngày (xoa lên sẹo cho đến khi thuốc được hấp thu vào da), dùng trong nhiều tuần đến nhiều tháng.
- Madécassol của Pháp, được sử dụng để dự phòng sẹo lồi khi bị bỏng, có dạng dùng trong và dạng bôi ngoài. Thuốc này được chế biến từ rau má. Vì vậy, bác thử cho cháu ăn thật nhiều rau má thường xuyên (ăn sống, nấu canh, nước mát) xem sao, vì rau má không độc.
289. Bảo cháu dùng lưỡi mà chỉnh
"Hai răng cửa của con trai chúng tôi vừa thay xong, mọc rất đẹp nhưng lại khá xa nhau. Vậy phải làm thế nào?".
Hai bạn hãy nhắc cháu thỉnh thoảng lấy đầu lưỡi "đẩy" từ hai phía, hướng cho hai cái răng gần lại. Đừng coi thường, cái lưỡi mềm vậy nhưng tác dụng rất đáng kể. Thỉnh thoảng dùng ngón cái và ngón trỏ kéo thêm vào càng tốt, nhưng trước và sau đó nhớ rửa tay.
290. Giun chui ống mật
"Đứa con gái 6 tuổi của tôi khoảng mấy tuần nay hay ôm bụng kêu đau từng chập, có lúc đau quằn quại gần nửa tiếng đồng hồ, đau từ dưới mỏ ác thốc lên ngực như bị dao đâm".
Rất có thể con gái của bạn đau bụng do nhiễm giun đũa. Những đợt đau thốc như dao đâm từ mỏ ác lên ngực là do một vài chú giun đi ngược từ ruột non lên, chui vào lỗ ống mật chủ mà gây ra.
Bạn hãy kiểm tra xem: Khi cháu lên cơn đau dữ dội như trên, hãy lấy một ngón tay ấn nhẹ vào dưới mỏ ác (điểm cạnh ức), cháu sẽ không chịu nổi, hất tay bạn ra ngay.
Gia đình nên sớm cho thử phân tìm trứng giun đũa nếu có điều kiện. Cho uống thuốc tẩy giun đũa, theo dõi phân để biết kết quả.
Từ nay trở đi, nhớ cho cháu thường xuyên ăn một ít đồ chua (chanh, cam quýt, khế, dứa, canh chua...) để tăng độ axít trong dạ dày. Nguyên nhân giun chui vào ống mật chủ là do độ axít trong dạ dày cháu bị thấp, làm cho giun đũa tưởng lầm đó cũng giống như quê hương ruột non có tình kiềm của mình, nên đi chu du rồi vô tình chui vào ống mật (khi hết đau là lúc con giun đó đã trở lui, hoặc đã chết tại chỗ, tạo điều kiện cho việc phát sinh bệnh sỏi mật).
Cũng từ nay, gia đình nên nhắc nhở cháu giữ vệ sinh ăn uống để tránh tái nhiễm giun, và định kỳ tẩy giun cho cháu theo chỉ dẫn của bác sĩ.
Nếu chẳng may đau không dứt, phải cho đi bệnh viện. Tại một số nơi, người ta luồn một ống thông vào dạ dày - tá tràng để bơm ôxy (giun đũa rất sợ ôxy). Khi xét thật cần thiết mới mổ lấy giun, vì mổ rồi giun vẫn có thể chui lại vào dịp khác.
Không rõ địa phương bạn đã chấm dứt việc dùng phân bắc tươi một cách bừa bãi và tệ nạn phóng uế lung tung hay chưa? Nếu còn, phải bàn nhau cách khắc phục, để đất đai vùng đó không đầy rẫy ấu trùng giun, gây những nguy cơ nghiêm trọng cho cả trẻ em lẫn người lớn.
291. Bé bị rò hậu môn
"Em có một cháu trai 8 tháng. Từ khi mới sinh được 17 ngày cho tới nay, cháu bị nổi mụn cạnh hậu môn, khi bên phải, khi bên trái, lần lượt vỡ mủ rồi liền miệng, một thời gian sau lại tái phát; dùng kháng sinh chỉ đỡ mà không khỏi. Liệu có phải cháu bị rò hậu môn? Có cách gì giúp cháu?".
Em nói đúng: Cháu bị rò hậu môn. Bệnh này không nguy hiểm nhưng kéo dài. Đến khi cháu trưởng thành, có thể xử trí bằng phẫu thuật (mổ gây mê hoặc gây tê khu vực) nhằm thanh toán và lấp kín đường rò này. Từ nay đến đó, y học không giúp ích được gì nhiều cho cháu. Chính bản thân người mẹ lại có vai trò quyết định:
- Phát hiện sớm dấu hiệu bắt đầu mưng mủ để cho cháu dùng những đợt ngắn kháng sinh hỗ trợ.
- Khi mụn vỡ mủ, thay băng nhiều lần trong ngày cho cháu. Đừng tìm cách nặn mụn vì vô ích và nguy hiểm.
- Chú ý xem cháu có bị sơ nhiễm lao hay không (ra mồ hôi trộm liên tục, biếng ăn, xanh xao, thử phản ứng lao dương tính, X-quang phổi có hình quả tạ tập thể dục), hoặc có bị lao hạch hay không (thường nổi hạch ở cổ, dưới hàm). Nếu được phát hiện sớm thì cả hai bệnh này đều dễ dàng chữa khỏi nếu theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ chuyên khoa lao.
- Khi cháu lớn, phải thường xuyên theo dõi phổi cho cháu, vì trong trường hợp rò hậu môn, cháu dễ bị thâm nhiễm lao.
- Trước mắt, để thật yên tâm, em nên đưa cháu đi khám một bác sĩ chuyên khoa lao có kinh nghiệm.
292. Phát hiện kịp thời thoát bị bẹn ở trẻ nhỏ
"Con trai em từ khi được tháng tuổi thỉnh thoảng lại khóc thét lên chừng nửa giờ đến cả tiếng đồng hồ. Đến khi cháu 12 tháng mới phát hiện bìu dái to khác thường, được chẩn đoán là thoát vị bẹn và được mổ; nhưng sau đó 5 tháng lại tái phát. Gia đình muốn cho cháu mổ lại, nhưng nghe người ta nói trẻ được mổ điều trị bệnh này sau rất dễ bị vô sinh. Vì vậy, đến nay, cháu vẫn chỉ dùng dây đeo cho ruột khỏi tụt xuống".
Xin nói ngay rằng không có phẫu thuật nào gây ra chứng vô sinh (không có con) ở nam giới, ngoài việc cắt bỏ hai tinh hoàn, cắt dương vật, hay thắt hai ống dẫn tinh.
Trường hợp của cháu là thoát vị bẹn bẩm sinh mà lỗ thoát bị khá rộng nên đã bộc lộ rất sớm: những lần cháu khóc thét lên từ khi mới được 3 tháng tuổi là do có một quai ruột chui qua lỗ đó và hơi bị nghẹt nhẹ, gây đau. May mà sau mỗi lần như thế quai ruột lại trở lên được ổ bụng, cho nên cháu đã không bị nghẹt ruột hoàn toàn gây tắc ruột do thắt (một biến chứng đáng gờm của thoát vị bẹn). Nếu mổ muộn trong tình huống này, quai ruột nghẹt có thể bị hoại tử phải cắt bỏ.
Nhân điểm này, xin nhắc mọi người là: Khi thấy một cháu bé khóc thét từng cơn, chớ vội cho là cháu khóc hờn mà hãy nghĩ đến một cơn đau ghê gớm ở bụng cháu (do lồng ruột, nghẹt ruột và thoát vị bẹn, thoát vị rốn...) để kịp thời đưa cháu tới một bác sĩ ngoại khoa có trình độ.
Bệnh thoát vị bẹn của cháu tái phát là do có thiếu sót trong khâu tái tạo thành bụng (khâu gân liên kết vào cung đùi để đóng kín lỗ bẹn). Vì vậy, em nên tìm đến một khoa ngoại khác tốt hơn, hoặc về một bệnh viện ở trung ương để mổ lại cho cháu, chậm nhất là trước tuổi đến trường, để cháu khỏi mặc cảm tự ti.
Trong khi chờ đợi, phải dặn cháu mang băng đeo thường xuyên, không để cho ruột tụt xuống. Nếu ruột xuống, phải nhẹ tay đẩy hết lên ngay rồi ép chặt băng vào. Và dặn cháu cho biết ngay nếu xuất hiện đau bụng.
293. Chữa tưa lưỡi cho trẻ
"Em có cháu bé mới 11 tháng tuổi, thỉnh thoảng hễ ho sốt phải dùng kháng sinh là cháu bị đẹn, lưỡi bị trắng gần hết. Cháu bỏ bú, không chịu ăn, uống nước khó khăn".
Đẹn, còn gọi là tưa lưỡi, có thể chữa bằng hai vị thuốc dễ kiếm sau đây:
- Cỏ mực (cỏ nhọ nồi) tươi 10 g
- Mật ong thứ thiệt 4 ml (1 thìa cà phê)
Cỏ mực nhẹ tay rửa thật sạch, giã nát, vắt lấy nước. Cho mật ong vào trộn đều. Dùng que quấn bông nhúng thuốc, chấm lên những chỗ lưỡi bị tưa (tốt nhất là lúc trẻ ngủ say, để cháu không nhè ra hoặc nuốt mất ngay).
Chú ý: Cỏ mực dùng ngày nào hái tươi ngày đó. Theo kinh nghiệm dân gian, dùng 3-4 hôm là khỏi.
294. "Chim" cháu bị nhỏ
"Tôi có một cháu trai, khi mới sinh thì chim của cháu nhỏ trông rất xinh, nay đã tròn 5 tuổi vẫn không thấy phát triển như những bạn cùng tuổi cháu".
Bác đừng lo và chớ xoa nắn gì vào "chim" của cháu vì như vậy là "vẽ đường" cho cháu có thói quen thủ dâm sau này. Đến tuổi dậy thì, "chim" của cháu sẽ biến chuyển khác xa lúc này, miễn là cháu có đủ cả hai tinh hoàn và có chế độ dinh dưỡng tốt. Ngoài ra, nếu bao quy đầu bị hẹp (không tuốt "chim" ra được trọn vẹn) thì cần chú ý giữ vệ sinh tại chỗ, và cho cháu đi mổ cắt bao quy đầu chậm nhất là trước tuổi dậy thì.
Ở người trưởng thành, cái quyết định không phải là kích thước của "chim" khi nghỉ ngơi, mà là kích thước lúc hoạt động (lượng máu tập trung vào nhiều) cùng với sức bền bỉ của nó (lượng máu này lưu lại trong "chim" được lâu).
295. Trẻ em xem tivi nhiều dễ bị béo phì
"Có một chú bác sĩ tới nhà chơi, thấy chúng cháu mải xem tivi thì dọa là trẻ em xem tivi nhiều dễ bị béo phì. Mê màn ảnh nhỏ thì chắc chắn học dở rồi, nhưng tại sao lại dễ bị béo?".
Chuyện này có thật trăm phần trăm. Lâu nay, ở phương Tây, người ta thấy những trẻ em béo phì phần lớn thuộc những gia đình mở tivi thả cửa. Một công trình nghiên cứu của Mỹ tiến hành trên 91 gia đình đã xác nhận nguyên nhân: trẻ em vừa ăn vừa xem tivi thì xơi nhiều thịt, bánh snack, bánh gizza hơn, uống nhiều soda hơn, ăn ít hoa quả và ít rau hơn so với những cháu không có thói quen đó.
Ở nước ta, ở các lớp mẫu giáo, tiểu học, ngoài đường phố, trên phim ảnh... gần đây xuất hiện khá nhiều trẻ béo phì, không hiểu có phải do ghiền tivi không, nhưng chắc chắn là do cha mẹ tẩm bổ quá mức, vì họ khoái thấy con mình to lớn hơn con người. Họ không biết rằng người béo phì dễ bị tiểu đường, bệnh tim mạch, hen. Một nghiên cứu của Mỹ trên 1.000 trẻ từ 4 đến 10 tuổi đã kết luận: Những em béo phì bị hen phải cấp cứu vì lên cơn nặng nhiều hơn những em có thể trọng vừa phải.
296. Trẻ em và điện thoại di động
"Bố mẹ cháu có điện thoại di động, em cháu thường hay dùng để nói chuyện với những bạn mà gia đình cũng có máy này. Điều đó có tác hại gì không?".
Từ mấy năm nay, các nhà khoa học đã cảnh báo rằng việc lạm dụng điện thoại di động (ĐTDĐ) có thể làm tăng nguy cơ ung thư não. Vấn đề đang được tiếp tục luận bàn và theo dõi; các nhà sản xuất cũng cải tiến sao cho máy nằm càng xa đầu càng tốt để tránh tác hại.
Đặc biệt, một nghiên cứu của Anh đã khẳng định, tác hại của ĐTDĐ đối với sức khỏe trẻ em cao hơn ở người lớn. Sau đó, chính phủ nước này đã có quy định trẻ em đến độ tuổi nào mới được dùng ĐTDĐ và mỗi lần trong bao nhiêu phút, mỗi ngày mấy lần tối đa. Anh cũng kêu gọi giảm số lượng bán máy ĐTDĐ cho trẻ vị thành niên.
Thiết nghĩ, bố mẹ cháu nên coi trọng những thông tin nói trên và thông báo cho các gia đình có liên hệ để ngăn ngừa hậu quả xấu cho các em.
No comments:
Post a Comment