Cơn Dịch Listeria Do Dưa Vàng Cantaloupes

Theo báo cáo mới nhất của Trung Tâm Bệnh Dịch và Phòng Ngừa (The Centers for Disease Control and Prevention) vào ngày 11 Tháng 10, cơn dịch listeria do ăn cantaloupe đã làm 116 người bị bệnh và 23 người tử vong trong nước Mỹ.
Cơn dịch listeria do dưa vàng cantaloupes bị ô nhiễm ở nơi sản xuất tại nông trại Jensen Farms ở Holly, Colo., đã gây b ênh lan sang 25 tiểu bang và tử vong 23 người gồm: cho Colorado (5), Indiana (1), Kansas (2), Louisiana(2), Maryland (1), Missouri (1), Nebraska (1), New Mexico (5), New York (1), Oklahoma (1), Texas (2) and Wyoming (1).
Bác sĩ Thomas R. Frieden, giám đốc của CDC gọi đây là cơn dịch do thực phẩm lớn nhất trong hai mươi năm nay và cũng là lần đầu tiên liên quan đến dưa vàng.
Jensen Farms đã thông báo triệu hồi tất cả dưa vàng dưới nhãn hiệu Rocky-Ford ngày 14 Tháng 9. Tuy nhiên số người bị bệnh sẽ còn tiếp tục tăng lên vì thời gian ủ bệnh từ ngày ăn dưa vàng bị nhiễm đến ngày phát bệnh có thể dài đến 2 tháng.
Listeria là loại vi trùng hiếm nhưng rất nguy hiểm thường nằm ở rau tươi, thịt tươi hoặc đã chế sẳn như pâte, hotdog, thịt nguội và ở sữa unpasteurized ( không hấp theo phương pháp Pasteur). Các viên chức y tế nghi là cơn dịch ngày nay do thú rừng lẻn vào vườn trồng trọt dưa vàng và mang theo vi trùng listeria làm ô nhiễm dưa vàng.
Ða số người lớn khỏe mạnh ăn phải dưa vàng bị nhiễm listeria không sinh bệnh hoặc chỉ có triệu chứng nhẹ như sốt, đau bắp thịt và tiêu chảy. Ngược lại những người có đề kháng yếu như cao tuổi, người bị ung thư và các bệnh mãn tính khác, trẻ em nhỏ và các bà mẹ mang thai nếu mắc bệnh thì có thể đưa dến tử vong. Trung Tâm bệnh dịch và phong ngừa cho biết tuổi trung bình người bị bênh là 77.
Vài thí dụ điển hình về bệnh Listeria gần đây và những năm về trước
1. Gần đây người nhà của cụ ông 87 tuổi ở Mustang Oklahoma cho biết là cụ xưa nay khỏe mạnh, tự nhiên một hôm cảm thấy rất mệt mỏi, không dậy nổi, không đi đứng được, sau đó cho vào bệnh viện chữa trị và chết trong vòng vài ngày. Thử nghiệm máu cho thấy cụ bị vi trùng Listera và điều tra tiếp tục cho biết cụ có ăn dưa vàng Cantaloupe trước đó vaì tuần. Loại Listeria này là cùng một giống với những nạn nhân khác chết về bệnh Listeriosis gần đây cũng liên quan đến dưa vàng cantaloupe.
2. Một cụ ông 64 tuổi đã được thay thận, đang uống thuốc tacrolimus, mycophenolate and prednisone, thuốc này kiềm chế sức đề kháng của cơ thể hầu cho cơ thể không chống lại và phá hũy quả thận ngoại lai được ghép vào. Ông đã bị sốt, nhức đàu 2 ngày và tự dưng làm kinh phong co giựt, kế đó mê mang và được gấn máy hô hấp nhân tạo sau khi nhập viện. Bác sĩ điều trị định bệnh ông bị viêm màng óc. Cấy nước tủy sống và cấy máu đều cho thấy có vi trùng listeria. Ông được chữa trị bằng trụ sinh qua đường tĩnh mạch. Ông sau đó bị sưng, làm mủ trong óc và phải được giài phẩu não. Ông may mắn được chữa khỏi vả hồi phục sau khi chữa trị vài tuần.
Ðây là trường hợp một người bị bệnh Listeriosis nặng vì cơ thể có đề kháng yếu do dùng thuốc kiềm chế sức đề kháng.
Những người đang bi bệnh ung thư và đang được điều trị bằng hoá trị hay xạ trị cũng rơi vào tình trạng đề kháng yếu và rất dễ bị bệnh Listerioasis nặng như vừa kể trên.
3. Một cô 22 tuổi mang thai được 6 tháng vân bình thường. Trước đây 3 tuần cô uống sữa tươi mỗi ngày, sữa mới vắt của bò ở nông trại (unpasteurized milk). Cô cũng ăn phó mát (cheese) chế bằng sữa tươi không đun hấp bằng phương pháp Pasteur. Cô bị sốt, nôn mửa,tiêu chảy, nhức đầu, nhức bắp thịt và đau lưng khoảng 5 ngày. Bốn tuần sau đó vào tuần 28 thai ngén cô chuyển bụng sanh non. Ba mươi sáu giờ sau cô sinh ra đứa thai nhi da vàng như nghệ, bị viêm gan, viêm phổi, viêm màng óc và đã chết từ trong bụng mẹ. Thử nghiệm cho thấy Listeria trong tất cả cơ quan của thai nhi. Ðây là trường hợp người mẹ có mang bi nhiễm bệnh Listeria gây tử vong cho thai nhi trong bụng.
4. Một bé sơ sinh sanh đủ tháng được 2 ngày nhập viện vì sốt, không cử động, da nổi đỏ và không chịu bú. Bác sĩ định bệnh bé bị bệnh viêm màng óc và chữa trị ngay lập tức. Chẳn may bé chết trong vài ngày. Thử nghiệm nước tủy sống và cấy máu xác nhận là bé chết vi bệnh viêm màng óc do listeria. Thử nghiệm người mẹ tìm thấy listeria ở âm đạo. Ðây là trường hợp bé sơ sinh bị nhiễm bệnh listeriosis khi di chuyển từ tử cung qua đường âm đạo lúc sinh đẻ. Người mẹ có thể đã bị nhiễm listeria qua thức ăn ô nhiễm và vi trùng listeria sinh sôi nẩy nở nơi đường sinh dục.



5. Một bé trai 2 tháng được nhập viện vì sốt, ói mửa , làm kinh và mền nhủng không cử động nhiều đã 2-3 ngày. Bác sĩ nghi bé bị viêm màng óc. Thư nghiệm nước tủy sống và cấy máu đều thấy listeria. Mặc du chữa trị sớm, be vẫn chết vào ngày thứ 8 nhập viện. Thử nghiệm bộ phận sinh dục của người mẹ cũng thấy listeria.
Bệnh Listeriosis là gì ?
Listeriosis là một bệnh nhiểm trùng rất nguy hiểm do ăn phải thức ăn bị nhiểm vị trùng Listeria monocytogenes. Bệnh này thường xẩy ra cho các bậc cao niên, các bà có thai, trẻ sơ sinh hoặc người có đề kháng yếu.
Bệnh Listeriosis có triệu chứng gì?
· Người khỏe mạnh mắc phải bệnh listeriosis thường chỉ có triêu chứng nhẹ như sốt, nhức mình mẩy, có khi đi chảy, đầy bụng và đa số sẽ tự khỏi bệnh.
· Các bà có thai thường cũng chỉ có triệu chứng nhẹ như “cảm”. Tuy nhiên nhiểm bệnh listeriosis lúc mang thai thường làm hư thai, sanh non, hoặc bé sinh ra bị bệnh rất nguy hiễm như bệnh nhiểm trùng máu và sưng màng óc ( bacteremia and meningitis) với số tữ vong rất cao.
· Người có đề kháng yếu sau khi mắc bệnh listeriosis thường bị sốt, đau bắp thịt, nhức đầu,cổ cứng và kinh phong do nhiễm trùng máu và sưng màng óc rất nguy hiễm.
 
Mổi năm có bao nhiêu người bị bệnh Listeriosis?
Ở nước Mỹ, thống kê cho thấy mổi năm có khoảng 1,600 người mắc bệnh listeriosis và với số tữ vong rất cao gần tới 20%, khoảng 260 người chết về bệnh này.
Từ Tháng 9 năm 2011 cơn dịch Listeriosis lan tràng qua 20 tiểu bang do ăn phải dưa vàng cantaloupe. Những trái dưa bị nhiễm này sản xuất từ nông trại Jensen ở Colorado đã gây ra 21 người chết. Số người chết được tiên đoán sẽ còn lên cao vì thời gian ủ bệnh của vi trùng dài đến 2 tháng cho nên một số người đã ăn cantaloupe đó vẫn chưa phát bệnh.
Trước năm 2011, cơn dịch listeria lớn nhứt xẩy ra năm 1985. Năm đó có 52 người chết về bệnh này vì ăn phải Mexican-style soft cheese.
Năm1998, 21 người chết về cơn dịch listeria vì ăn hot dogs và thịt nguội deli meats, bị nhiễm do hảng thực phẫm Bil Mar Foods, chi nhánh của of Sara Lee Corp làm ra.
Cơn dịch năm 2002, có 54 ngưòi mắc bệnh trong đó có 8 người lớn và 3 thai nhi, chết ở 9 tiểu bang, liên quan đến thịt nguội gà tây bị nhiễm (turkey deli meat).
Ai dễ bị bệnh Listeriosis?
Những nhốm người dưới đây dễ bị bệnh này:
· Các bà có thai dễ bị bệnh listeria gấp 20 lần người thường.
· Trẻ sơ sinh bị bệnh listeria trầm trọng nhứt nếu người mẹ bi nhiễm bệnh.
· Những người có đề kháng yếu như những người bị ung thư, tiểu đường, bệnh gan, bệnh thận và người được thay thận hoặc thay cơ quan khác.
· Người bi bệnh AIDS dễ bị bệnh listeria gấp 300 lần người thường.
· Các bậc cao niên 70, 80 tuổi trở lên.
Làm cách nào để khỏi bị bệnh listeriosis?
Cách thức phòng ngừa giống như cách thức để tránh bị bệnh do thức ăn (foodborne illnesses).
Giữ nhà bếp sạch sẽ.
· Rữa tay, dao, thớt và bồn rữa rau thật sạch sau khi sữa soạn thức ăn chưa nấu.
· Nên nhớ là vi trùng Listeria monocytogenes có thể sinh sôi nẩy nở trong tủ lạnh. Rữa sạch tủ lạnh bằng nước nóng, chất xà phòng một khi có nước thịt hay rau rĩ ra.
· Nên nấu thật chín thịt bò, heo và gà.
· Không để quá 2 tuần các món Hot Dogs, và thịt nguội ăn trưa luncheon and Deli Meat còn trong gói chưa mở ra. Nếu đã mở gói ra thì khọng để quá 3 đến 5 ngày trong tủ lạnh.
Các bà mang thai, các bậc cao niên và người có đề kháng yếu như bị bệnh ung thư, bệnh mãn tính và bệnh AIDS cần phài lưu ý thêm:
· Không nên ăn các món hotdogs, thịt nguội ăn trưa, luncheon meats, cold cuts, deli meats (e.g., bologna), xúc xít (fermented or dry sausages) trừ khi đã hâm thật nóng trên 165°F.
· Không nên ăn pâté hay meat spreads từ trong tủ lạnh của tiêm deli hoặc meat counter.
· Không nên uống sữa unpasteurized ( sữa không hấp theo phương pháp Pasteur).
· Cheeses: không nên ăn soft cheese thí dụ như feta, queso blanco, queso fresco, brie, Camembert, blue-veined, or panela (queso panela) trừ phi món đó làm bởi sữa pasteurized (sữa hấp bằng phương pháp Pasteur). Phải đọc kỹ nhãn hiệu có đề "MADE WITH PASTEURIZED MILK" thì mới an toàn.
· Không nên ăn đồ biển đun khói từ trong tủ lạnh như smoked salmon, trout, whitefish, cod, tuna, and mackerel, thường có nhãn hiệu như "nova-style," "lox," "kippered," "smoked," or "jerky.
· Ðồ đóng hợp (canned tuna, salmon, and other fish products) thì rất an toàn và có thể ăn.
Bệnh Listeriosis lây bằng cách nào?
Bệnh listeriosis do ăn phài thức ăn bị nhiễm vi trùng Listeria monocytogenes.
Listeria monocytogenes thường sinh sống ở đường ruột của thú vật, gia cầm và rải rát ở đất và nước không sạch. Vi trùng này thường làm ô nhiễm nhiều loại rau, trái cây, thịt sống và có khi làm ô nhiễm thức ăn đã nấu và chế sẳn như soft cheeses, hot dogs and deli meat and đồ biển đun khói smoked seafood. Năm nay Cantaloupe của nông trại Jensen ở Colorado là nguồn ô nhiễm cơn dịch Listeriosis từ Tháng 9 Năm 2011.
Nên nhớ là khác hẳn với các loại vì trùng khác, vi trùng Listeria có thê sinh sôi nẩy nở trong tủ lạnh.
Làm sao định bệnh ra Listeriosis?
Một khi bác sĩ điều trị nghi bị bệnh listeriosis thì sẽ lấy máu và nước tủy sống của người bệnh để cấy tìm vi trùng listeria. Ðể tranh thủ thì giờ chữa trị, bác sĩ điều trị phải cho chích trụ sinh trong khi chờ đợi kết quả thử nghiệm vể.
Vài lời về phương pháp Pasteur (Pasteurization)
Pasteurization là một phương pháp làm giảm sự nẩy nở của vi trùng trong thực phẫm bằng cách đun nóng một nhiệt độ và thời gian ấn định rồi làm lạnh lại lập tức. Phương pháp này do nhà bác học Pháp Louis Pasteur sáng chế và đề xướng năm 1862 dùng cho rượu vang và bia để tránh khỏi bị chua. Vì thế phương pháp này được đặt tên ông.
Phương pháp Pasteur không giết hết tất cả vi trùng hiện diện trong thực phẩm mà chỉ làm giảm số vi trùng có hại trong thực phẩm do đó ít gây bệnh nếu dùng trong thời gian ẩn định chưa hết ngày hạn kỳ.
Phương pháp Pasteur cho sữa (pasteurization of milk)
Sữa được đun hấp bằng phương pháp Pasteur làm giảm vi trùng hiện diện trong sữa do đó sữa có thể giữ lâu hơn mà không bị hư. Pasteurization thường hấp băng nhiệt độ thấp hơn độ sôi.
Ngày nay có 3 phương pháp Pasteur chánh:
1. Phương pháp Ðộ cao/Thời gian ngắn “High Temperature/Short Time (HTST)”: sữa được đẩy qua các miếng thép đun nóng nhiệt độ 71.7 °C trong thời gian ngắn 15-20 giây. Sữa có thể giữ trong tủ lạnh 2 đến 3 tuần mà không bị hư.
2. Phương pháp Nới rộng thời gian lưu trử "Extended Shelf Life (ESL)" treatment: dùng thêm loại lộc vi trùng (microbial-filtration), đun nóng nhiệt độ 135 °C thời gian rất ngắn 1 giây. Phương pháp này giữ được gần 2-3 tháng.
3. Phương pháp nhiệt độ rất cao “Ultra-high temperature (UHT)” chỉ dùng cho sữa thôi: đun nóng nhiệt độ 275 F thời gian 1 giây. Phương pháp này cộng với hộp chứa khử trùng thì có thể giữ đến 6-9 tháng mà không bị hư.
Các phương pháp pasteurize cho các loại thực phẩm khác như cream, cheese thì hơi thay đổi một ít.
Công hiệu của pasteurization
Ðun hấp bằng phương pháp Pasteur có thể giết vi trùng có hại gây bệnh trúng thực như Salmonella (thương hàn), Yersinia, Campylobacter, Staphylococcus aureus, Escherichia coli 157 và vi trùng Listeria. Phương pháp này tiêu diệt gần như tất cả loại nấm (yeasts), mốc (molds) và vi trùng làm hư thực phẩm (spoilage bacteria). Ngoài ra phương pháp Pasteur con ngăn chặn các vi trùng khác gây bệnh lao (tuberculosis), bệnh bạch hầu (diphtheria), sốt ban đỏ (scarlet fever) và bệnh truyền nhiễm làm sốt nguy hiểm khác như, brucellosis, và Q-fever.
Những thực phẫm thường xử dụng phương pháp Pasteur
§ Thực phẩm đống hộp
§ Thực phẩm sữa
§ Nước trái cây
§ Bia và các nước uống có rượu nhẹ
§ Nước đường (Syrups)
§ Giấm (Vinegar)
§ Nước tinh khiết
§ Rượu (Wines)
Tài liệu do Bác sĩ Từ Phấy Richard và Bác Sĩ Từ Châu Lan sưu tầmNgày 3/10/2011, Cục Vệ sinh An toàn Thực phẩm (VSATTP) Bộ Y tế đã phát đi cảnh báo nhanh về bệnh dịch Listeria trong dưa vàng Cantaloupe (Hoa Kỳ) trên trang Web của Cục này.

Theo đó, thông tin tự cơ quản lý thực phẩm – dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) cho hay, số dưa vàng Cantaloupe nhiễm khuẩn listeria được thu hồi có dán nhãn “Colorado Grown” của trang trại Jensen, ở bang Colorado. FDA vẫn đang tiếp tục điều tra để xác định nguồn gốc thực phẩm nhiễm khuẩn Listeriakhác trong vụ dịch.
Theo công bố của Trung tâm Kiểm soát và Phòng chống dịch bệnh Mỹ (CDC), đến ngày 29/9/2011, có 72 trường hợp bệnh nhân nhiễm khuẩn Listeria tại 18 bang của nước Mỹ trong đó có 13 người bị chết, và còn 3 trường hợp tử vong khác có liên quan đến vi khuẩn listeria.
Dịch bệnh do Listeria xuất hiện từ ngày 12/9 do ăn phải thực phẩm nhiễm vi khuẩn có trong dưa vàng Cantaloupe có nguồn gốc từ trang trại Jensen, ở Colorado (Mỹ), được phân phối ra thị trường trong khoảng thời gian từ 29/7 – 10/9/2011.
Bệnh do Listeria là bệnh gây nhiễm khuẩn rầm rộ với biểu hiện là hội chứng viêm não, màng não hay nhiễm khuẩn huyết, có thể gây viêm mủ ở da, viêm hạnh lympho và cơ quan nội tạng. Thời gian ủ bệnh tới vài tháng. Khoảng 10% người nhiễm vi khuẩn nhưng không có triệu chứng bệnh.

Thực phẩm có nguồn gốc động vật như thịt, sữa tươi, sản phẩm sữa, trứng và các loại rau quả có nguy cơ ô nhiễm Listeria. Hiện chưa có vắc xin phòng bệnh do các Listeria.
Để dự phòng bệnh, theo Cục VSATTP cần thực hiện các biện pháp như: Bảo đảm vệ sinh an toàn thực phẩm ở các khâu chế biến, vận chuyển, phân phối, tiêu dùng thịt tươi, sữa tươi và sản phẩm sữa, trứng, các loại rau quả tươi sống. Bảo đảm vệ sinh ăn uống, thực hiện "ăn chín, uống chín”, sử dụng n­ước sạch và nguyên liệu thực phẩm an toàn để chế biến thức ăn, rửa sạch tay trước khi ăn và sau khi đi vệ sinh bằng xà phòng ít nhất 20 giây.
Ngoài ra, cần giữ vệ sinh dụng cụ chế biến, chứa đựng và tủ lạnh bảo quản thức ăn ăn ngay; để riêng thực phẩm sống và chín, thực phẩm cũ và mới; bảo quản thực phẩm ở nhiệt độ an toàn. Phát hiện sớm những biểu hiện bệnh và đến cơ sở y tế để chẩn đoán và điều trị sớm.