Thủ Ðô Washington, D.C.

Washington, D.C. có tên Hán Việt là Hoa Thịnh Ðốn, là thủ đô của Hoa Kỳ nằm ở vùng phía Ðông giáp với Ðại Tây Dương là một trong những địa điểm du lịch được ưa chuộng nhất nước Mỹ vì nơi lưu dấu lịch sử với nhiều nhà bảo tàng, đài kỷ niệm quốc gia và những kiến trúc to lớn là cơ quan chính quyền Hoa Kỳ như tòa nhà lập pháp Capitol, Bạch Cung v.v... Là một quốc gia dân chủ nên những dinh thự dù là cơ quan nhà nước cũng mở rộng cửa đón dân chúng và du khách vào thăm viếng.

Ðiện Capitol trụ sở hai viện Quốc Hội ở Washington, D.C.



Tòa kiến trúc Eisenhower, nét Âu Châu cổ kính.



Hoa đào ở ven hồ Tidal Basin.


Nhà ga Union Station ngay phía Bắc điện Capitol.



Trên xe điện Amtrak từ New York xuống Washington, D.C.

Rời thành phố “trái táo to” New York, chúng tôi đi Washington, D.C. bằng xe điện Amtrak sau khi từ giã hai đứa cháu gọi bằng cậu ngày xưa đã cùng thuyền với tôi rời khỏi đất nước. Hai cháu sau khi lái xe đưa chúng tôi vào nhà ga Penn Station sẽ trở về New Haven, Connecticut, nơi ngày xưa tôi cũng đã từng ở, đổ mồ hôi nhọc nhằn trong những tháng đầu đến nước Mỹ. Vào nhà ga mua vé đi liền trong chuyến sớm nhất, rất may cũng có chỗ cho 2 vợ chồng chúng tôi, nếu cẩn thận hơn theo lối người Mỹ họ thường đặt vé trước qua số điện thoại 1-800-USA-RAIL hay qua trang mạng của Amtrak (www.amtrak.com). Mua vé xe điện qua trang mạng cũng tương tự như mua vé máy bay, chỉ cần nhận số đã đặt vé gọi là “Reservation Number” rồi vào nhà ga sẽ đánh số vào máy để lấy vé lên tàu điện. Nếu đặt vé trước ngày đi một thời gian xa, Amtrak có thể gởi vé đến địa chỉ mình yêu cầu. Ðây là lần đầu tiên chúng tôi đi xe điện Amtrak một công ty lớn nhất về chuyên chở hành khách bằng đường sắt của Hoa Kỳ có mặt trên 46 tiểu bang với 500 nhà ga nên có nhiều điều hơi bỡ ngỡ.

Từ New York đi Washington, D.C. rất đông hành khách nhất là vào buổi sáng như hôm nay vì đây là phương tiện di chuyển nhanh chóng và tiện lợi giữa 2 thành phố quan trọng nhất nước Mỹ. Trên bảng lịch trình những chuyến tàu hôm nay, thấy chuyến đầu tiên khởi hành lúc 3 giờ sáng và chuyến tàu chót trong đêm là 10 giờ và cứ khoảng 1 tiếng đồng hồ có 1 chuyến xe đi. Từ New York đi Washington, D.C. đường dài khoảng 237 miles, có 2 loại xe điện là loại xe chậm là Northeast Regional chạy mất 3 tiếng 35 phút và loại tốc hành Acela Express chỉ mất 2 giờ 47 phút giá vé cao hơn. Xe nào cũng ngừng 5 phút ở các ga Newark, Metropark, Trenton, Philadelphia, Wilmington, Baltimore trước khi tới Washington, D.C. và ngừng ở nhà ga Union Station. Hành lý xách tay được 2 món dưới 50 lbs (23 kg) và hành lý gởi theo được 3 món và gởi nửa tiếng trước khi xe khởi hành.

Nhân viên bán vé ân cần niềm nở cho biết giá vé là $74 và chúng tôi có thể khởi hành ngay trong 20 phút nữa. Ông ta xem bằng lái xe, lấy tên họ rồi trao vé sau khi chỉ dẫn đường đến thềm ga (platform) của chuyến tàu. Ðến thềm ga thì xe điện đã nằm ở đó và hành khách lần lượt lên tàu. Xe điện Amtrak ở đây chỉ có 8 toa tàu và bên trong mỗi hàng có 4 ghế nệm rộng rãi với lối đi ở giữa như trên máy bay. Mỗi ghế phía trước có cái khay nhựa bật xuống để thức ăn hay máy vi tính xách tay và bên trên là hàng kệ để hành lý không có nấp đậy (trên phi cơ có nấp đóng lại để hành lý không rơi xuống mỗi khi phi cơ gặp “turbulence” là lớp không khí loãng khiến máy bay bị dằn xốc). Trên toa tàu số ghế trống còn nhiều khoảng phân nửa, có lẽ chuyến tàu 9 giờ sáng này đã qua giờ cao điểm của hành khách.

Xe điện êm ái rời khỏi khu Manhattan đông đúc nhà cửa và chui xuống đường hầm vượt qua sông Hudson đi về hướng Tây Nam. Vài mươi phút sau ngừng ở ga Newark để lấy thêm hành khách từ phi trường quốc tế Newark. Hơn một giờ nữa tới thủ đô Trenton của tiểu bang New Jersey, thành phố nằm bên cạnh sông Delaware cũng là biên giới với tiểu bang Pennsylvania. Ðộ 45 phút đến Philadelphia là thành phố lớn thứ nhì ở bờ Ðông nước Mỹ từng là thủ đô của Hoa Kỳ trước khi thành lập Washington, D.C.. Ở nhà ga này hành khách lên thêm rất đông trám vào các ghế trống khiến toa tàu gần đầy. Sau đó đến Wilmington của tiểu bang nhỏ bé Delaware và thành phố Baltimore thuộc Maryland nơi đây chỉ cách Washington, D.C. 35 miles. Nửa giờ sau tàu tới ga Union Station nằm ở phía Bắc của điện Capitol và cách tòa nhà lập pháp có nóc tròn này hơn 1 km.

Ga Union Station trần cao to lớn có trạm xe điện ngầm để đi về các vùng khác trong thủ đô nhưng tôi được người bạn thân từ hồi còn trung học ở Trà Vinh ra đón. Hiện anh chàng là chủ nhân 2 nhà hàng Việt một ở Arlington và một ở phía Bắc Washington, D.C.. Chúng tôi lên xe để về nhà bạn cũng ở Arlington về phía Tây bên kia sông Potomac. Trên đường về nhà anh chàng lái xe dọc theo đại lộ Constitution để chúng tôi nhìn ngắm tòa nhà Capitol, dãy công viên National Mall với hồ nước, hoa cỏ xanh tươi hai bên là những viện bảo tàng nghệ thuật, lịch sử, viện Smithsonian, nhọn tháp bút chì bằng đá trắng Washington Monument, phía Bắc là tòa Bạch Cung. Cuối đường bắc thẳng vào xa lộ 66 qua cầu Theodore Roosevelt trên sông Potomac để về Arlington. Trên cuộc hành trình vòng nước Mỹ và Canada, cuối cùng cũng đặt chân đến thủ đô Hoa Thịnh Ðốn.

Thủ đô được thành lập vào ngày 16 tháng 7, 1790, có tên chính thức là Washington, District of Columbia, có nghĩa là thành phố Washington nằm ở trong Ðặc Khu Columbia để phân biệt với tiểu bang Washington ở bờ biển miền Tây Hoa Kỳ. Theo Hiến Pháp Hoa Kỳ để có tính cách độc lập với các tiểu bang, thủ đô phải được đặt trong một đặc khu liên bang riêng biệt không phụ thuộc vào một tiểu bang nào. Nếu Washington, D.C. được xem là một tiểu bang thì về diện tích sẽ là tiểu bang nhỏ nhất trong nước Mỹ.

Trong thủ đô Washington, D.C. có tòa nhà Quốc Hội Hoa Kỳ tức điện Capitol là cơ quan lập pháp theo mô hình lưỡng viện vì vậy nơi đây là trụ sở của Hạ Nghị Viện (House of Representatives) và Thượng Nghị Viện (Senate). Hạ Nghị Viện có 435 dân biểu, mỗi dân biểu đại diện cho một hạt bầu cử theo tỷ lệ dân số có nhiệm kỳ 2 năm. Về Thượng Nghị Viện mỗi tiểu bang có 2 thượng nghị sĩ đại diện và không tính theo tỷ lệ dân số nên 50 tiểu bang có tổng cộng là 100 thượng nghị sĩ với nhiệm kỳ 6 năm. Thành viên của 2 viện đều do dân chúng bầu cử trực tiếp, tuy nhiên tại một số tiểu bang thống đốc có quyền bổ nhiệm thượng nghị sĩ tạm thời khi có chỗ khuyết giữa nhiệm kỳ. Ở thủ đô Washington, D.C. còn có Dinh Tổng Thống tức nhà trắng Bạch Cung là nơi Tổng Thống Hoa Kỳ cư ngụ và làm việc cũng như văn phòng tất cả các bộ chuyên môn trong nội các chính phủ dưới quyền điều khiển của tổng thống là người đứng đầu ngành hành pháp. Về tư pháp ở thủ đô Washington, D.C. có trụ sở của Tối Cao Pháp Viện Hoa Kỳ (Supreme Court of the United States) có 9 thành viên được bổ nhiệm bởi tổng thống sau khi được Quốc Hội phê chuẩn và thành viên Tối Cao Pháp Viện có nhiệm kỳ trọn đời.

Thành phố Washington ban đầu là một đô thị tự quản riêng biệt bên trong lãnh thổ Columbia cho đến năm 1871 một đạo luật của Quốc Hội Hoa Kỳ sát nhập thành phố và lãnh thổ làm một thực thể hành chánh duy nhất gọi là Ðặc Khu Columbia. Ðặc khu Columbia ban đầu Quốc Hội ấn định lãnh thổ có hình vuông mỗi cạnh dài 100 miles nên có diện tích là 100 dặm vuông (square mile) hay 260km2 nhưng sau này vào năm 1846 phải trao trả lại cho tiểu bang Virginia phần đất phía Nam nên hiện nay diện tích chỉ còn lại 68.3 dặm vuông hay 177km2 với dân số 591,833 người tuy nhiên vì nhiều người từ vùng ngoại ô thuộc các tiểu bang chung quanh di chuyển ra vào làm việc nên hàng ngày có dân số trên 1 triệu người. Nếu tính các thành phố ngoại ô lân cận vùng thủ đô Washington, D.C. có dân số lên đến 5.3 triệu người là vùng đô thị lớn thứ 8 ở Hoa Kỳ.

Lịch sử thủ đô Washington, D.C.

Theo nhật ký của những nhà thám hiểm người Âu đến sông Potomac là nơi ngày nay thành phố Washington, D.C. tọa lạc vào thế kỷ 17, đã thấy những người da đỏ bộ tộc Algonquia sinh sống ở đây. Ðầu thế kỷ 18 phần lớn người da đỏ đã rời bỏ khu vực này khi thấy có đông người Âu Châu đến mua bán da thú để đem về nước làm y phục. Năm 1751 thị trấn Georgetown được tiểu bang Maryland chấp thuận cho thành lập thành phố bên bờ Bắc sông Potomac. Goergetown 40 năm sau trở thành Washington, D.C. là một phần lãnh thổ của Ðặc Khu Columbia. Thành phố Alexandria (hiện thuộc tiểu bang Virginia) nằm về phía Nam bên kia sông được thành lập trước đó vào năm 1749, ban đầu cũng nằm trong đặc khu. Trong diễn văn đọc ngày 23 tháng 1, 1788, ông James Madison (sau đó trở thành Tổng Thống thứ 4 của Hoa Kỳ từ 1809 đến 1817) đã nêu lên sự cần thiết của một đặc khu liên bang. Madison cho rằng thủ đô của quốc gia cần phải là một nơi riêng biệt không thuộc vào bất cứ tiểu bang nào để dễ dàng quản lý và gìn giữ an ninh. Hai năm sau, Ðạo Luật Ðịnh Cư (Residence Act) được Quốc Hội ban hành đã thành lập một thủ đô mới vĩnh viễn đặt trên bờ sông Potomac, ngay tại khu vực mà Tổng Thống George Washington đã chọn lựa. Như đã được Hiến Pháp Hoa Kỳ cho phép, hình dạng ban đầu của đặc khu liên bang là một hình vuông mỗi cạnh dài 10 dặm Anh (tức Mile bằng 16 km) và một “thành phố liên bang” sau đó được xây dựng trên bờ Bắc sông Potomac kéo dài từ Georgetown sang phía Ðông. Ngày 9 tháng 9, 1791, thành phố liên bang được đặt tên là Washington để vinh danh tổng thống đầu tiên của Hoa Kỳ được xem như quốc phụ của nước Mỹ và là người lãnh đạo cuộc cách mạng giành độc lập từ tay người Anh. Năm 1800 thủ đô Hoa Kỳ từ Philadelphia (tiểu bang Pennsylvania) được dời về Washington. Vào ngày 24 và 25 tháng 8, 1814, quân Anh tấn công Washington và đốt phá tòa nhà Quốc Hội, tòa Bạch Ốc và Bộ Ngân Khố Hoa Kỳ để trả đũa vụ quân Mỹ trước đây đã từng đốt phá thành phố York của họ tức Toronto bên Canada ngày nay.

Ðạo luật tổ chức Ðặc Khu Columbia năm 1801 đưa các thành phố Washington, Goergetown và Alexandria đặt dưới sự kiểm soát đặc biệt của Quốc Hội Hoa Kỳ còn các vùng đất chung quanh tuy nằm trong đặc khu nhưng chưa chịu hợp nhất được tổ chức thành 2 quận: Quận Washington trên bờ phía Bắc sông Potomac, và quận Alexandria trên bờ Nam. Cũng theo đạo luật này các công dân sống trong đặc khu đó không còn được xem là cư dân của Maryland hay Virginia nữa vì thế họ không được đi bầu để chọn đại diện của mình tại Quốc Hội. Từ đó cư dân trong đặc khu tranh đấu nhưng mọi nỗ lực đều thất bại trong việc giành lấy đủ sự ủng hộ cho đến thập niên 1830 khi quận Alexandria lâm vào suy thoái kinh tế mà Quốc Hội thờ ơ không trợ giúp gì được. Năm 1840 dân chúng bất mãn đòi trao trả lãnh thổ Alexandria về cho tiểu bang Virginia. Virginia lúc đó muốn duy trì chế độ nô lệ nên đồng ý việc lấy lại quận Alexandria để có thêm 2 đại diện ủng hộ chế độ nô lệ trước Quốc hội và đến 1846 lãnh thổ đặc khu nằm về phía Nam sông Potomac được trao trả về cho tiểu bang Virginia như hiện nay (sau này lập thêm thành phố Arlington trên lãnh thổ này).

Chế độ nô lệ rốt cuộc không giải quyết được tại Quốc Hội vì đa số các tiểu bang miền Nam nơi có nhiều đồn điền cần nhân công để làm việc nên xảy ra cuộc Nội Chiến Bắc Nam từ 1861 đến 1865 mới chấm dứt sau khi phe miền Nam đầu hàng, và Tổng Thống Lincoln bị ám sát chết. Trước đó ông chủ trương giải phóng nô lệ và ký đạo luật giải phóng và bồi thường nô lệ, nội trong Ðặc Khu Columbia có khoảng 3,100 người bị cầm giữ làm nô lệ được tự do. Năm 1870 dân số đặc khu tăng lên đến 132,000 người, mặc dù phát triển nhưng thành phố Washington vẫn còn các con đường đất lầy lội và thiếu nền tảng vệ sinh căn bản đến nỗi có một số thành viên Quốc Hội đề nghị di chuyển thủ đô đến một nơi khác.

Bằng một đạo luật năm 1871 tổ chức lại đặc khu kết hợp các thành phố Washington, Georgetown và quận Washington lại thành một đô thị tự quản. Mặc dù thành phố Washington đã chính thức kết thúc sau năm 1871 nhưng tên của nó vẫn được sử dụng và biết đến rộng rãi dưới tên mới là Washington thêm 2 chữ “D.C.” phía sau. Cùng trong đạo luật năm 1871, Quốc Hội cũng bổ nhiệm một ban công chánh để lo việc hiện đại hóa thành phố. Năm 1873 Tổng Thống Grant bổ nhiệm một thành viên trong ban là Alexander Shepherd vào vị trí thống đốc mới, ông này chi ra 20 triệu đô la thời ấy (tương đương 357 triệu năm 2007) vào ngân quỹ xây dựng thành phố nhưng cũng khiến cho thành phố bị phá sản. Năm 1874, Quốc Hội bãi bỏ văn phòng của Shepherd để trực tiếp quản lý. Các kế hoạch chỉnh trang thay đổi thành phố cũng không được thực hiện cho đến khi có kế hoạch McMillan năm 1901. James McMillan là thượng nghị sĩ được giao làm đẹp phần trung tâm nghi lễ thành phố tức phần đất National Mall kéo dài từ điện Capitol đến tháp bút chì Washington Monument.

Ngày xưa, khi mới thành lập, thành phố Washington đã được kỹ sư người Pháp là Pierre Charles L'Enfant thiết kế quy hoạch và tiêu đề của ông này là tạo thành một “Paris của nước Mỹ” với đường sá rộng rãi, hội tụ về những quảng trường hình tròn hay chữ nhật làm nơi tập hợp dân chúng theo kiểu các thành phố Âu Châu. Ngày nay diện mạo thủ đô Washington, D.C. đường sá rộng rãi thoáng mát với nhiều quảng trường phảng phất kiểu dáng Âu Châu cũng là nhờ công của người chỉnh trang đô thị ban đầu.

Hôm nay trên bước giang hồ chúng tôi đến thủ đô Hoa Thịnh Ðốn, nơi mùa Xuân có hoa anh đào, mùa Hè Lễ Ðộc Lập có pháo bông, mùa Thu rừng phong lá đỏ và Ðông sang tuyết băng phủ kín mọi con đường. Tôi có nhiều bạn bè, độc giả thân thương, đồng hương, đồng môn, thầy cũ ở đây, để từ từ rồi sẽ viếng thăm, hứa hẹn biết bao điều thú vị.

Năm nay- 2010, Lễ Hội Hoa Anh Ðào tại Washington, D.C. sẽ diễn ra từ ngày Thứ Bảy 27 tháng 3 cho đến Chủ Nhật 11 tháng 4, 2010 và cuộc diễn hành sẽ được tổ chức trọng thể vào ngày Thứ Bảy, 10 tháng 4, 2010, trên đại lộ Constitution Avenue đoạn giữa đường số 9th và số 15th Street khu NW. Diễn hành cho công chúng miễn phí tuy nhiên nếu muốn có chỗ ngồi xem thoải mái trên khán đài danh dự (Grandstand) có thể mua vé được bán qua hệ thống www.ticketmaster.com hay gọi số điện thoại 1-800-745-3000 với giá 17 USD mỗi vé và được gởi đến tận nhà.

“Mùa Xuân sang có hoa anh đào

Màu hoa tôi trót yêu từ lâu

Lòng bâng khuâng nhớ ai năm nào

Hẹn hò nhau dưới hoa anh đào

Mình nói chuyện ngày sau...”

(Nhạc phẩm “Mùa Hoa Anh Ðào” của Thanh Sơn)

Mùa Xuân là mùa hoa anh đào, hoa anh đào có nhiều màu từ trắng, hồng cho đến đỏ thắm, màu hoa tươi sắc rực rỡ nở trên những cành cây chưa ra lá. Một cây anh đào không đẹp lắm nhưng cả một rừng nở hoa cùng một lúc thì rực rỡ vô cùng. Xem hoa nở lòng người phấn khởi, dâng lên một niềm tin, một sức sống mới tràn đầy. Ðặc điểm của hoa anh đào là cho tới lúc hoa rơi, hoa vẫn giữ nét sung mãn không héo úa tàn phai như những loài hoa khác. Hoa nở đã đẹp nhưng lúc hoa tàn, bay bay trong gió Xuân nhiều người cho rằng càng đẹp hơn, giống như những cánh tuyết. Hoa anh đào chỉ nở độ hai tuần nên nhiều người cho rằng hoa tượng trưng cho đời người phù du ngắn ngủi. Khi hoa tàn không héo úa phai màu nên người Nhật cho hoa anh đào tượng trưng tiết tháo của người quân tử, cho đến lúc chết vẫn hiên ngang, bất khuất.

Hoa anh đào có hàng trăm loại, nở vào đầu Xuân trên những quốc gia có thời tiết lạnh từ Trung Hoa, Nhật Bản cho đến Âu Châu và ngay cả miền Bắc Việt Nam hay Ðà Lạt đều có hoa anh đào. Có lẽ hoa anh đào nổi tiếng đẹp nhất là hoa anh đào Nhật Bản từng là đề tài gây cảm hứng cho các thi văn họa sĩ sáng tác những tác phẩm để đời.

Ngọn tháp “bút chì” Ðài Kỷ Niệm Washington ở Washington, D.C. trong tiết Xuân



  Lễ Hội Anh Ðào cạnh đền kỷ niệm Thomas Jefferson



Ban nhạc Tô Cách Lan (Scotland) trong cuộc diễn hành trên đại lộ Constitution.

Bạch Cung.


Hồ Phản Chiếu (Reflecting Pool) trước tòa nhà Quốc Hội đông đảo khách du Xuân.

 
Mùa hoa anh đào ở Washington, D.C.

Hoa anh đào Nhật cũng đã du nhập sang Hoa Kỳ vào đầu thế kỷ 20 và được trồng nhiều ở Washington, D.C. thủ đô của Hoa Kỳ để ngày nay hàng năm vào mỗi độ Xuân về hoa anh đào nở rất đẹp quanh bờ hồ Tidal Basin cạnh dòng sông Potomac và đài kỷ niệm Washington tức ngọn tháp “bút chì” bằng đá cẩm thạch trắng. Mỗi năm vào đầu Xuân từ cuối tháng 3 cho đến đầu tháng 4, rừng cây anh đào ở Washington DC nở bung những cánh hồng giữa bầu trời xanh biếc, mang đến cho thủ đô Hoa Kỳ một nét đẹp rực rỡ rất riêng tư đặc biệt. Người dân cũng như chính quyền Washington, D.C. chào đón và thưởng thức sắc hoa bằng những lễ hội kéo dài hơn hai tuần gọi là Lễ Hội Hoa Anh Ðào (National Cherry Blossom Festival). Lễ hội quy tụ du khách từ khắp nơi trên thế giới đổ về cũng như người Mỹ từ các tiểu bang khác hội tụ về thủ đô vui Xuân du lịch nhân dịp Lễ Phục Sinh (Easter). Trong suốt hai tuần lễ hội, vùng thủ đô Washington DC tấp nập du khách gây cảnh kẹt xe và từ nhà ga xe điện ngầm Metro Center cho đến viện bảo tàng Smithsonian đông nghẹt những người. Lễ Hội Hoa Anh Ðào với chương trình quy tụ nhiều tiết mục văn hóa vui tươi phong phú như hàng chục quầy thức ăn truyền thống Nhật Bản, các gian hàng trưng bày sản phẩm thủ công, nghệ thuật Nhật Bản, các màn trình diễn vũ điệu, nhạc cụ cổ truyền Nhật Bản như múa trống, múa dù và bầu người đẹp quốc phục Kimono, hoa hậu Queen of Cherry Festival. Ðặc biệt buổi lễ khai mạc với những màn biểu diễn vui tươi, ngoạn mục với nhiều nghệ sĩ nhảy múa rất chuyên nghiệp không thua gì Micheal Jackson. Du khách đến Washington, D.C. tham dự Lễ Hội Hoa Anh Ðào nhớ lấy bản chương trình có ghi chú giờ giấc cũng như địa điểm cho mỗi tiết mục để có thể tham dự thưởng thức trọn vẹn hết các sinh hoạt của lễ hội.

Cao điểm là ngày Thứ Bảy cuối cùng của lễ hội là một cuộc diễn hành xe hoa trên đại lộ Constitution từ đường số 9 đến đường 15 rất ngoạn mục và thích thú. Tham dự diễn hành gồm có nhiều hội đoàn văn hóa, nghệ thuật của nhiều sắc dân trên thế giới ngoài người Mỹ còn có các dân tộc Á Châu như Nhật Bản, Ðại Hàn, Trung Hoa, các nước Nam Mỹ, Trung Ðông, Phi Châu v.v... vì thủ đô Washington, D.C. là nơi định cư của nhiều chủng tộc khác nhau. Hình thức trong cuộc diễn hành là những ban nhạc, những điệu vũ trong quốc phục nhiều màu sắc như múa trống, múa dù, những trò chọc cười làm xiếc như đi cà kheo, cỡi xe đạp một bánh v.v...

Lịch sử hoa anh đào Washington, D.C.

Lễ Hội Hoa Anh Ðào truyền thống hàng năm nhằm kỷ niệm tặng vật vào năm 1912 của thị trưởng Tokyo là Yukio Ozaki trao tặng thành phố Washington DC là 3,000 cây anh đào Nhật Bản. Món quà này nhằm bồi đấp tình thân hữu giữa hai quốc gia Hoa Kỳ và Nhật Bản và tiếp tục kết chặt mối dây liên kết giữa hai dân tộc. Một buổi lễ đơn giản diễn ra vào ngày 27 tháng 3, 1912, có sự hiện diện của Ðệ Nhất Phu Nhân Hoa Kỳ là bà Helen Herron Taft và bà Viscountess Chinda phu nhân của Ðại Sứ Nhật, hai người đã trồng hai cây anh đào đầu tiên tại bờ phía Bắc hồ Tidal Basin trong công viên West Potomac Park. Năm 1915 Hoa Kỳ đáp lễ trao tặng nhân dân Nhật những cây hoa Dogwood. Năm 1935 Lễ Hội Hoa Anh Ðào đầu tiên được tổ chức do sự tài trợ của những hội đoàn dân sự tại vùng thủ đô.

Vào năm 1965, Ðệ Nhất Phu Nhân Hoa Kỳ là Lady Bird Johnson tiếp nhận thêm 3,800 cây hoa anh đào nữa. Một chuyện khá lý thú là vào năm 1981 một nhóm nhà cây cảnh Nhật lại đến hồ Tidal Basin chiết nhánh những cây anh đào ở đây mang về Nhật để trồng lại thay thế cho những cây anh đào Yoshino bị lũ lụt tàn phá. “Bánh ít đi bánh quy lại,” năm 1999 vườn hoa anh đào bên hồ Tidal Basin được trùng tu để thay thế những cây già cỗi bằng những cây mới được chiết từ rừng anh đào nổi tiếng hơn 1,500 năm tại tỉnh Gifu bên Nhật. Những sự kiện này một lần nữa cho thấy cây anh đào giữ vai trò sứ giả trong bang giao giữa hai nước Mỹ Nhật.

Từ năm 1994, Lễ Hội Hoa Anh Ðào bắt đầu kéo dài ra đến hai tuần để có đủ thời gian cho những tiết mục ngày càng phong phú trong mùa hoa anh đào còn nở. National Cherry Blossom Festival, Inc. là tổ chức quy tụ các nhà văn hóa, thương mại và chính quyền đứng ra tổ chức và bảo trợ cho lễ hội văn hóa này. Hàng năm ước lượng có hơn một triệu người về thưởng lãm hoa đào và tham dự lễ hội trong những ngày đầu Xuân tại thủ đô Washington, D.C. thanh lịch này.

Du khách từ xa đổ về thủ đô Hoa Kỳ tham dự ngày Hội Hoa Anh Ðào truyền thống hàng năm vừa chiêm ngưỡng cảnh đẹp rừng hoa vừa khám phá những di tích lịch sử có từ thời thành lập thủ đô (1790) như Ðiện Capitol, tòa nhà Quốc Hội, nơi 4 năm một lần diễn ra Lễ Tuyên Thệ Nhậm Chức Tổng Thống, tòa nhà trắng White House nơi cư ngụ và làm việc của tổng thống, nhà in giấy bạc (Bureau of Engraving & Printing), Thư Viện Quốc Gia và Viện Bảo Tàng Smithsonian nổi tiếng thế giới về tàng trữ sưu tầm các tác phẩm nghệ thuật, khoa học, nhân văn v.v... Ngoài ra thủ đô Washington DC còn có rất nhiều công viên, hồ nước, các đài kỷ niệm vinh danh các tổng thống, các chiến sĩ trận vong trong các cuộc chiến tranh Thế Giới Thứ Nhất, Thứ Nhì, Chiến Tranh Cao Ly và Chiến Tranh Việt Nam. Ở thủ đô Washington DC có 173 tòa đại sứ có thiết lập quan hệ ngoại giao với Hoa Kỳ cũng là nơi có nhiều sắc dân sinh sống với khu Chợ Tàu đông đúc và khu thương mại Việt Nam (Eden Business Center) có hàng trăm cửa hàng là nơi hội tụ người Việt vào dịp cuối tuần hay các ngày Lễ Tết.

Anh đào trong Cổ thi

Sắc màu tươi thắm của hoa đào, người xưa thường so sánh với khuôn mặt của thiếu nữ đẹp. Thôi Hộ người tỉnh Trực Lệ bên Tàu sống trong khoảng triều vua Ðường Ðức Tông. Một hôm trong tiết Thanh Minh, buồn vì thi rớt (ở bên Tàu người thi rớt thường làm thơ rất hay như trường hợp của Trương Kế với bài thơ “Phong Kiều Dạ Bạc”), ông dạo chơi phía Nam thành Lạc Dương trong một vùng trồng hoa đào. Ði một lúc khát nước, ông gõ cửa một ngôi nhà ven đường xin nước uống. Một thiếu nữ diễm kiều xuất hiện mang nước ra cho ông. Hai bên trao đổi câu chuyện và hỏi tên nhau, ra chiều tương đắc. Năm sau cũng tiết Thanh Minh, ông trở lại ngôi nhà cũ, thấy cửa đóng then gài, gọi mãi không thấy ai ra. Ông viết bài thơ dán trên cổng. Vài hôm sau Thôi Hộ trở lại nghe trong nhà văng vẳng tiếng khóc, một ông lão bước ra hỏi ông có phải là Thôi Hộ không? Ông lão cho biết con gái ông sau khi đọc bài thơ của Thôi Hộ dán trên cổng đã tương tư, vật vờ bỏ cả ăn uống và nằm thiêm thiếp như xác không hồn! Thôi Hộ nghe vậy vội tìm vào bên trong, thấy người con gái nằm mê man trên giường nhưng mặt mày còn ấm. Chàng quỳ xuống úp mặt vào nàng mà than van kể lể. Người con gái hồi sinh, tỉnh lại và chàng xin cưới nàng làm vợ. Năm 796 niên hiệu Trinh Nguyên, Thôi Hộ đậu tiến sĩ và làm quan Tiết Ðộ Sứ ở Lĩnh Nam. Bài thơ chàng dán trên cổng khiến cô gái tương tư, được viết như sau:

Khứ niên kim nhật thử môn trung,

Nhân diện đào hoa tương ánh hồng.

Nhân diện bất tri hà xứ khứ

Ðào hoa y cựu tiếu đông phong.

(Thôi Hộ)

Bản dịch của Tản Ðà thi sĩ Việt Nam ta theo thể thơ Ðường Luật:

Cửa đây năm ngoái cũng ngày này,

Má phấn, hoa đào ửng đỏ hây.

Má phấn giờ đâu, đâu vắng tá,

Hoa đào còn bỡn gió xuân đây.

Có người bàng quan ở xứ Bổn Xà dịch qua thể Lục Bát như sau:

Năm xưa ngày đó bên song

Hoa đào giống tựa má hồng mỹ nhân.

Năm nay người ấy về đâu?

Hoa đào năm cũ vẫn cười gió Ðông.

Trịnh Hảo Tâm