Du lịch nước Đức

Từ Bỉ, chúng tôi muốn đi qua nước Đức nổi tiếng về kỹ nghệ, kỷ luật, bia và sau đó là muốn khám phá vùng Đông Âu sau bao nhiêu năm sống dưới chế độ Cộng sản bây giờ ra sao.
Cộng hoà Liên bang Đức (tiếng Đức: Bundesrepublik Deutschland) ngày nay là một nước Đức thống nhất do sự sáp nhập của nước Cộng hòa Dân chủ Đức (Đông Đức) vào nước Cộng hòa Liên bang Đức cũ (Tây Đức) vào năm 1990. Cộng hòa Liên bang Đức thống nhất hiện nay là một quốc gia liên bang nằm ở Trung Âu và có chung đường biên giới với các nước Đan Mạch (về phía bắc), Ba Lan và Tiệp (phía đông), Áo và Thụy Sĩ (về phía nam), Pháp, Luxembourg, Bỉ và Hà Lan (về phía tây). Ở phía bắc, Đức nằm giáp ranh với biển Baltic và Bắc Hải. Thủ đô và trụ sở của chính phủ Đức nằm tại Berlin nhưng đa số nhân viên của các bộ và nhiều cơ quan liên bang vẫn còn ở tại Bonn, là thủ đô liên bang trước đây (hiện nay là thành phố liên bang). Hệ thống chính trị được tổ chức theo lối liên bang và dân chủ nghị viện: theo điều 20 của Hiến pháp, nước Đức là một liên bang, gồm 16 bang với dân số hơn 82 triệu(thứ nhì của châu Âu, sau Nga). Đức là một trong những thành viên sáng lập của Liên minh châu Âu(EU) và là nước đông dân nhất trong khối này. Cộng hòa Liên bang Đức là thành viên của Liên Hiệp Quốc từ 18 tháng 9 năm 1973. Ngoài ra Đức còn là thành viên trong khối NATO và G8. Đức lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam ngày 23 tháng 9 năm 1975.

The Cathedral, Cologne

Rhine River, St. Gore

Typical German village/town along Rhine river. The highest building is the church.

Castles Liebenstein and Sterrenberg, known as the "enemy brothers", above the Rhine and Kamp-Bornhofen

Dinner at a nice German restaurant after our Rhine river cruise.

Nước Đức nằm trong Trung Âu. Lãnh thổ bên ngoài duy nhất của Đức là Büsingen nằm trong vùng thượng lưu sông Rhein thuộc về Konstanz của bang Baden-Württemberg. Büsingen có diện tích là 7,62 km² và được bao bọc hoàn toàn bởi 3 bang là Schaffhausen, Thurgau và Zürich. Ngoài ra còn có Kleinwalsertal thuộc Áo và nếu bằng đường bộ hay bằng đường thủy thì chỉ xuyên qua lãnh thổ quốc gia Đức mới có thể đến được.
Ẩm thực Đức nổi tiếng trước tiên là các món ăn "nặng" như giò heo luộc với bắp cải ngâm chua (Sauerkraut). Ở phía Nam người ta còn dùng nhiều mì sợi các loại. Các món ăn đặc sản còn có xúc xích trắng (Weißwurst) ở Bayern hay bao tử heo (Saumagen) ở vùng Pfalz. Ngoài ra người Đức rất yêu thích bia (cũng khác nhau tùy theo vùng) và rượu vang. Vì theo điều kiện khí hậu nên trồng và uống rượu vang phổ biến ở phía Tây và Nam của Đức nhiều hơn là ở phía Bắc và Đông.

Từ Liège (Bỉ), chúng tôi lái xe qua biên giới Đức, ghé AAchen rồi đi thẳng đến Cologne (Köln) - thành phố quê hương của dầu thơm (Eau de Cologne/ Kölnisch Wasser) và bia danh tiếng Kölsch.

Cologne Cathedral from the Hauptbahnhof, Cologne - Germany.

a. Cologne (Đức gọi là Köln), thành phố lớn thứ 4 sau Berlin, Hamburg và Munich, ở phía bắc của vùng Rhine, với trên 10 cư dân. Là một trong những thành phố lâu đời nhất mà người La Mã đã khám phá từ năm 30 BC và thuộc đế quốc La Mã đến năm 50 sau TC.
Cologne là một thành phố văn hóa ở vùng hạ lưu sông Rhine (Rhein) với nhà thờ Cologne (Kölner Dom) và trường đại học Cologne (Universität zu Köln) nổi tiếng lâu đời, có trên 30 bảo tàng và hàng trăm galleries. Cologne còn có 12 ngôi nhà thờ khác rất nổi tiếng(như: St. Gereon, St. Maria Lyskirchen, etc...), có những đài truyền thanh và truyền hình nổi tiếng (như Westdeutscher Rundfunk /WDR, RTL), có hội diễn hài hàng năm(Cologne Comedy Festival) và từng đón tiếp Giáo Hòang trong ngày đại hội giới trẻ TG 2005(World Youth Day). Ghé Cologne là phải uống bia Kölsch và đến coi kỹ nghệ làm dầu thơm vì đây là quê hương sản sinh ra ...Eau de Cologne (Kölnisch Wasser). Theo lịch sử thì vào thế kỷ 18, một phụ nữ Ý tên Johann Maria Farina (1685-1766) đã làm ra dầu thơm và quyết định lấy tên Cologne để đặt cho sản phẩm mà hầu hết phụ nữ đều ưa thích nên bây giờ mới có tên ...Eau de Cologne. Hôm nay, du khách vẫn có thể đến viếng thăm lò sản xuất dầu thơm của gia đình bà Farina (từ 1709), qua 8 thế hệ, và Mäurer and Wirtz đã mua lại 4711 chi nhánh từ tháng 12-2006. Cologne có trên 1000 hiệu dầu thơm khác nhau, tha hồ cho bà con chọn lựa, nhất là khi bước vô các khu shopping như Hohe Strasse, Schildergasse, Neumarkt, hay các khu nhà ga. Đội banh FC Köln cũng rất danh tiếng. Vùng hạ lưu sông Rhine có khá nhiều tàu bè qua lại, nhất là vùng Wesseling với nhiều nhà máy.

Từ Cologne, chúng tôi lên xe lửa đi Baden-Baden. Từ nhà ga, chúng tôi lấy xe bus 201 vô thành phố. Sau khi dạo quanh thành phố, chúng tôi lấy phòng trọ ở một nhà khách (guesthouse) kế bên nhà thờ rồi ghé ăn và uống rượu nho. Sau đó, phải đi tắm hơi (thermal bath) theo kiểu Roman rất ư ...lịch sự, quý phái, sang trọng và thoải mái ! Tắm xong thấy như khỏe ra và trẻ lại vài tuổi. Đi qua Kurhaus (xây từ năm 1821 - 1824, bởi kTS Friedrich Weinbrenner), bước vô casino mới thấy đúng là casino đẹp nhất TG (“The most beautiful casino in the world”, Marlene Dietrich). Baden-Baden còn có những ngôi nhà thờ, nhiều công viên và vơờn hoa tuyệt đẹp ! Rebland, vườn nho và nơi sản xuất đủ lọai rượu nho, cũng là nơi mà bà con rủ nhau đi dã ngoại lý thú về "khu rừng đen" (Black Forest) và thung lũng Rhine gần biên giới Pháp. Cảnh núi rừng, thôn dã ở đây quả là ...tuyệt vời ! Tiếc là thời gian "thần tiên" ở đây quá ngắn ngủi vì chúng tôi phải tiếp tục lên đường đi qua Bonn. Ngồi trên xe lửa, nhìn nước Đức sao mà đẹp và thanh bình, tự dưng nghĩ về quê nhà mà ...thèm làm sao !b. Bonn: thủ đô của Tây Đức ngày xưa (1949-1990) và nay vẫn là một trung tâm chính trị - văn hóa quan trọng của nước Đức thống nhất. Nằm phía nam của bang Nordshein-Westfalen, cạnh bờ sông Rhein, Bonn là một trong những thành phố cổ của Đức, có trường Đại học Bonn nổi tiếng và là nơi sinh ra thiên tài âm nhạc Beethoven (Bonngasse). Old Town Hall (cất năm 1737) theo kiểu Rococo là tòa thị chính và nhà khách thành phố. Gần bên là Kurfürstliches Schloss, bây giờ thuộc về đại học Bonn. Có rất nhiều cây chestnut trong khu Kurfürstliches Schloss, Poppelsdorfer Schloss và nhà ga Bonn(xây từ thế kỷ 18). 3 tòa nhà cao nhất Bonn là đâi radio WDR -Venusberg (180 m), Post Tower (162.5 m) và tòa nhà Quốc Hội cũ hay khu đại học UN Langer Eugen (114.7 m).Nhà thờ Bonn Minster, Doppelkirche (Double Church) Schwarzrheindorf (xây năm 1151) và nghĩa trang Bonn là những "địa danh" nổi tiếng bên cạnh lâu đài cổ Godesburg và các khu cao ốc hiện đại như Bundesviertel (gồm cả Post Tower), tòa nhà cao nhất bang North Rhine-Westphalia, hay các bộ tham mưu của Deutsche Post, Deutsche Telekom, T-Mobile..., hoặc khu khách sạn 5 sao Maritim Bonn. Bảo tàng nghệ thuật Kunst- und Ausstellungshalle der Bundesrepublik Deutschland (trưng bày bộ Guggenheim Collection), hay Kunstmuseum Bonn (nghệ thuật hiện đại), bảo tàng lịch sử Haus der Geschichte der Bundesrepublik Deutschland, nhà Beethoven, bảo tàng Ai Cập, trường nghệ thuật Akademisches Kunstmuseum (Academic Museum of Art), viện nghiên cứu tóan học Arithmeum, Rheinisches Landesmuseum Bonn (Rhinish Regional Museum Bonn) cùng với trường đại học Rheinische Friedrich Wilhems Universität Bonn (ĐH Bonn là 1 trong những trường lớn nhất Đức), hay trường tư thục Do Thái Aloisiuskolleg (ở Bad Godesberg) là những nơi mà chúng ta cần biết qua. Đừng quên đến vườn bách thảo Botanischer Garten (Botanical Garden) ở Titan arum, dạo mát dọc theo bờ sông Rheinaue (Bonn) hay khu Alter Zoll (Old Toll Station), hoặc đến khu Wachtberg và Rhineland-Palatinate ơới di tích núi lửa Rodderberg ở phía nam thành phố. Bonn có 3 xa lộ chính (autobahns) và hệ thống đường sắt nổi tiếng (German rail network) với InterCityExpress trong thành phố (Bonn Hauptbahnhof) hay Stadtbahn (light rail), nối với Cologne và Phi trường quốc tế Cologne Bonn Airport.Bonn có trên 30,000 sinh viên nên về đêm có trên 550 pubs và bars, 1 nhà hát opera, 12 nhà hát và 20 rạp ciné, hàng trăm quán ăn mở đến gần sáng. Chủ yếu là dọc theo đường Oxfordstr. và Bornheimer Str. có rất nhiều khu shopping, chợ, quán... Nghe nói Đức có trên 70 hiệu beer khác nhau mà tôi chỉ mới uống thử 10 hiệu beer là đã thấy ...sợ rồi. Tôi đến Berlin qua chuyến tàu đêm từ Offenbourg dừng tại ga cuối của Berlin vào khá sớm(4:30am), gare ÓSTBAHNHOF. Quăng vội cái balô nặng trĩu lên 1 cái Mercedes cũ kỹ của Mark Kuss,tôi hít thở 1 ít khí trời Berlin, cảm nhận cái lạnh đang vây quanh tôi len lỏi qua khe hở ở cổ tay áo sờ vào làn da…mát rượi.. Berlin không lạnh lắm như tôi đã tưởng tượng. Trên con đường đầy sương sớm, nhưng tia nắng đã len lỏi qua vài chiếc lá thu còn xót trên cành rọi vào những hàng xe còn đậu bên đường một màu vàng óng của nắng cuối thu...

Chuyến thăm Berlin của tôi bắt đầu bằng quãng đường đi bô xuyên qua những dăy phố từ nhà gare tàu điện ngầm Berlin, ngang qua những cửa hàng thuốc lá, hiệu bán bánh mì...và xúc xích(xúc xích nướng ở Berlin ngon nổi tiếng, ai đến nhớ thử 1 lần cho biết),giống như khi đến Ý, nên ăn spaghetti và bánh pizza của Ý , đến Đà Lạt thì uống sữa đậu nành nóng, đi Hà Nội thì ăn phở Tây Hồ vậy!).
Loanh quanh qua vài con phố buổi sáng, tôi nhận thấy ở Berlin 1 cái rất riêng,
không giống những thành phố châu Âu nơi tôi đã đi qua.. Dường như Berlin còn khá trẻ, chí ít cũng trạc độ tuổi chững chạc, không quá kiêu sa và phô trương..
nhưng tiềm ẩn 1 vẻ đẹp riêng đầy hấp dẫn và quyến rũ.. gợi cảm (nếu Paris là 1 thiếu phụ xinh đẹp đánh son môi L’Oreal, xịt nước hoa Coco Chanel,uống rượu vang, đi xe Limousine thì Berlin có vẻ như cô gái một con ( trông mòn con mắt !) quần áo hở hang (sexy !), môi còn ít bọt bia, cưỡi xe thể thao Mercedes mui trần... (nói vậy cho mấy anh chị em dễ tưởng tượng nhé!). Dân Berlin có vẻ ít dùng café vào buổi sáng, không lê la hàng quán buổi sớm như dân Paris, nhưng cùng không thức quá khuya như dân Barcelona đ ể rồi buổi sáng thành phố không một bóng người...

Berlin rất nổi tiếng về kiến trúc ; đa dạng và hài hoà .. Công trình kiến trúc đầu tiên tôi ghé là khu nhà hoả táng Krematorium Bausmchulenweg Kiefholzstrasse, một công trình kiến trúc đẹp, có giá trị và khá nổi tiếng về kiến trúc của Berlin.
Công trình nằm ẩn sau một căn nhà cổ, có 2 lối vào chính từ 2 bên và nằm phía trước 1 cánh rừng đỏ rực lá mùa thu. Công trình mang dáng dấp hiện đại vuông vức, kết hợp giữa hai loại vật liệu chính là beton trần và kính.Không gian bên trong toà nhà là những hàng cột bằng bêton trần cao nối vào những lỗ tròn trên mái đủ để những tia sáng xuyên qua rọi vào bên trong tạo ra sự huyền ảo cho không gian khu sảnh lớn..công trình là 1 trong những đại diện cho nền kiến trúc hiện đại của thủ đô nước Đức.

Bên trong sảnh lớn, là 1 khu tưởng niệm khá mở và có view nhìn về khu rừng phía sau công trình. "Hồng nhan thì bạc mệnh", đối với cô gái 1 con Berlin cũng vậy... Berlin cũng đã trải qua bao thăng trầm trong lịch sử của mình. Trong đó bức tường Berlin là một gã chứng nhân khá hùng hồn..
Một phần không thể thiếu trong lịch sử hào hùng và cũng đầy những đau thương của Berlin.

Bức tường đựoc dựng lên nhằm chia cắt Berlin thành 2 phần, Đông và Tây y như VN. Đầu những năm 60, bức tường được dựng lên đánh dấu 1 thời kỳ chia cắt sâu sắc giữa hai phần Berlin.Phía Đông Berlin theo chế độ cộng sản Xô Viết . Mặc dù không còn tồn tại ( bị phá bỏ năm 1989, đánh dấu sự thống nhất nước Đức), nhưng hễ ai tới Berlin đều cũng muốn đến thăm những phần còn lại của bức tường để cảm nhận được phần nào lịch sử của Berlin của nước Đức, của 1 giai đoạn mà người dân Berlin nào cũng nhỏ lệ khi nghĩ về nó.Quá khứ đầy đau thương của bức tường được ghi lại bởi 1 bảo tàng về bức tường berlin cạnh bên những phần tường còn lại. Từ phần trên cao của toà nhà ,chúng ta có thể quan sát được bức tường, nơi mà hai bên nó, dù rất gần nhưng người dân hai bên, họ hàng, cha mẹ con cái không thể gặp nhau, nơi chôn giấu bao nhiêu người dân Đông Đức cố gắng vượt bức tường để tìm tự do, tìm những nhu cầu sống tối thiểu mà dưới chế độ CS Đông Đức họ không có được.

Từ bức tường Berlin, không xa về phía Đông Berlin là khu trung tâm của Berlin.. với nhiều công trình kiến trúc cổ còn sót lại sau chiến tranh thế giới thứ hai .Berlin và Paris đều bị đánh chiếm trong chiến tranh thế giới thứ hai, nhưng Paris ( Do cô nàng Paris đầu hàng sớm quá và cũng may anh phát xít Đức cũng biết giữ gìn giá trị văn hoá!) thì còn nguyên vẹn, còn Berlin thì bị phá huỷ nặng nề bởi chiến tranh và quân đội Xô Viết (Berlin chịu chơi hơn, không cho chiếm dễ dàng, không đầu hàng Liên Xô, thế là ...biết tay nhé:hàng loạt công trình kiến trúc cổ xung quanh khu bức tường đều bị đánh mìn nhằm tạo 1 vùng chết giữa hai phần Berlin, nhà Quốc hội cũ cũng bị đánh bom còn trơ mấy cái cột, phá hoại nhanh thật nhưng vẫn còn đó những bảo tàng Bode ( Bode museum):

Kiến trúc Berlin rất đa dạng. Vì phải phục hồi sau chiến tranh và để trở thành thủ đô hành chính của Đức, Berlin đã được tái thiết rất nhanh. Bên cạnh các công trình cổ, Berlin có những công trình kiến trúc hiện đại và gắn liền với nhiều trào lưu kiến trúc.
Bảo tàng lịch sử nước Đức (KTS nổi tiếng gốc Trung Quốc IM Pei, người thiết kế Pyramid ở bảo tàng Louvre, Paris):

cuối thu nên Berlin trời tối khá sớm,thường vào khoảnng 4h là trời đã chập choạng tối.
Berlin còn nhiều công trình kiến trúc khá hiện đại:

Tòa nhà GSW ( công trình của 1 nhóm KTS trẻ của Đức):

Berlin về khuya , nhìn từ toà nhà GSW. ( hướng nhìn này không thấy được tháp truyền hình Berlin , nó ở hướng ngược lại cơ)

thư viện « Philologische Blibliothek der Freien Universitat Berlin) của Sir Norman Foster
Habelsschwerdter Alle 45

thư viện toạ lạc tại 1 quận khá giàu có và yên tĩnh ở Berlin.. không gian bên trong rất yên tĩnh..và khoa học.(nhưng buổi tối có vẻ không có mấy ai đến đọc sách lắm, chắc là đi xem phim hết rồi?)

và khung sườn bằng gỗ.. bên trong công trình là các khu thư giãn,1 bể bơi có thể mở ra ngoài sông.

Berlin Hauptbahnhof


Hauptbahnhof Levels


Hauptbahnhof Platform

St Martins Cathedral in Mainz, Germany.

c. Koblenz và Stuttgart: Từ Bonn, chúng tôi lái xe xuống Munich để thăm một gia đình bà con bên Nội. Xa lộ của Đức lái sướng thiệt, không sợ cảnh sát phạt nên cứ nhấn ga chiếc xe Audi mà phóng thoải mái về miền Nam nước Đức.

Đi khoảng 50 miles thì chúng tôi đến Koblenz vì nghe nói khúc sông Rhine ở đây rất đẹp, có những lâu đài nằm cheo leo trên núi, có vườn nho và hãng rượu nổi tiếng giữa một khu kỹ nghệ phát triển và một cảng lớn rất sầm uất. Trước hết, chúng tôi đến Festung Ehrenbreitstein nhìn xuống sông Rhine và trên Ngay mũi Deutsches Eck có một tượng đài rất đẹp nhìn ra ngã 3 sông Rhine. Chúng tôi xuống "tàu ruồi" đi dạo trên sông Rhine để nhìn cảnh 2 bên bờ sông. Sông Rhine bắt nguồn từ dãy núi Alps Thụy Sĩ, chảy qua suốt nước Đức và nhiều nước ở Trung Âu như một huyết mạch quan trọng; nhất là về giao thông đường sông, tạo ra cảnh quan rất đẹp, đem nguồn nước cho sinh hoạt - nông nghiệp và khí hậu mát mẻ. Trên đất liền thì có xe cộ và xe lửa, có những lâu đài cổ như lâu đài Marksburg nằm cheo leo trên đỉnh núi đã xây từ năm 1231, dưới sông có đủ loại tàu bè chầm chậm qua lại tấp nập. Lên bờ, chúng tôi ghé một vườn nho và cũng là nơi làm rượu nho nổi tiếng của Koblenz - trung tâm của vùng Mosel & Rhenish có nguồn nước khóang rất lớn. Sau đó, chúng tôi kéo nhau vô trung tâm thành phố Koblenz ăn uống, dạo phố rồi đi lên coi nhà thờ Liebfrauenkirche, nhà thờ Saint Castor (Kastorkirche) với 4 ngọn tháp, dinh Kurfürstliches Schloss và lâu đài Marksburg. Sau đó, chúng tôi lên xe phóng đi tiếp về miền Nam.

Đi được 25 miles thì chúng tôi lại ghé vô Sankt Goar ngay bên sông Rhein, đến lâu đài Burg Rheinfels dạo chơi và chụp hình rồi hối hả đi đến Bacharach - một thành phố nhỏ ven sông rất đẹp. Bacharach chỉ cách Koblenz khoảng 50 km về phía Nam, thu hút khá đông du khách nên phố xá rất đông vui; nhất là khi mà ai cũng thích thú khi thưởng thức món rượu nho số dách ở đây ! Từ lâu đài Stahleck nhìn xuống Bacharach mới thấy Bacharach quá đẹp ! Rothenburg có triển lãm những hình cụ dùng để tra tấn các tù nhân hay xử tội phạm nhân từ thời Trung Cổ. Ghé xem mới thấy người ta nghĩ ra nhiều trò dã man !

Ghé Stuttgart , thủ phủ của Baden-Württemberg, thành phố lớn thứ 6 của Đức để ăn uống và chụp hình vài nơi như trung tâm thành phố, tháp truyền hình, vòng qua đường Weinsteige trên đồi cao để ngắm toàn cảnh thành phố rồi đi ngay xuống Munich.

Angel Marienplatz - Munich

d. München hay Muenchen (tiếng Anh và tiếng Pháp như Munich), thủ phủ của tiểu bang Bayern - vùng Bavaria, là thành phố lớn thứ ba của Đức (sau Berlin và Hamburg) và là một trong những trung tâm kinh tế, giao thông và văn hóa quan trọng nhất của Cộng hòa liên bang Đức. München là đô thị lớn cuối cùng ở cực Nam nước Đức và là thành phố có diện tích lớn nhất của Đức. Điểm cao nhất của thành phố là đồi Warnberg, cao 579m trên mặt biển, điểm thấp nhất cao 482m trên mặt biển nằm trong khu Feldmoching của thành phố. Sông Isar chảy xuyên qua thành phố dài 13,7km từ Tây Nam đến Đông Bắc. Các đảo nổi tiếng nằm trên sông là Museuminsel với Viện bảo tàng Đức và đảo Praterinsel ngay bên cạnh. Có nhiều hồ lớn nằm ở ngoài ngoại ô như Ammersee, Wörthsee hay Starnberger See. Các dòng nước khác là sông Würm bắt nguồn từ Starnberger See chảy xuyên qua phía Tây của München và nhiều kênh rạch như Eisbach hay như Auer Mühlbach là kinh đầu tiên từ Isar chảy qua Vườn bách thú München ở Hellabrunn. Phần lớn các kênh rạch được đào dọc theo sông Isar, một số chảy xuyên qua khu trung tâm thành phố. Ngày nay, phần lớn các kênh rạch ở trung tâm được dẫn chảy ngầm bằng ống nước, một số được san lấp từ khi xây dựng các đường tàu điện ngầm và tàu lửa thành phố (S-Bahn). Các hồ trong thành phố München bao gồm Großhesseloher See trong Công viên Englischer Garten (English Garden), hồ trong khu vực Olympia và các hồ Lerchenauer See, Fasaneriesee, Feldmochinger See toàn bộ đều nằm về phía Bắc của München.Tổng diện tích của München là 31.041ha. Thành phố München nằm trong vùng tiếp giáp giữa khí hậu Đại Tây Dương ẩm và khí hậu lục địa khô. Các yếu tố khác có ảnh hưởng quyết định đến thời tiết là núi Alps chia cắt thời tiết ở Trung Âu và sông Donau chia cắt thời tiết trong vùng. Vì vị thế này mà thời tiết ở München hay thay đổi. Vì gần núi Alps, München là thành phố lớn có nhiều tuyết nhất của Đức.

Là thủ phủ của tiểu bang, München là nơi đặt trụ sở của Hội đồng tiểu bang và của chính phủ tiểu bang Bayern. München nổi tiếng trên thế giới vì bộ sưu tầm nghệ thuật cổ điển xưa. Các viện bảo tàng như Alte Pinakothek, Neue Pinakothek, Pinakothek der Modern và Lanbachhaus đều là các viện bảo tàng nghệ thuật có tiếng nhất trên thế giới. Với hơn một triệu khách tham quan hằng năm, Viện bảo tàng Đức (Deutsche Museum) có những triển lãm kỹ thuật độc đáo nên là một trong những viện bảo tàng có khách tham quan nhiều nhất ở châu Âu. Các cơ sở văn hóa khác như Viện bảo tàng quốc gia về dân tộc học München (Völkerkundemuseum), Viện bảo tàng quốc gia tiền sử München, Viện bảo tàng thành phố München đều là những cơ sở văn hóa nổi tiếng nhất ở Đức. Ngoài ra trong trung tâm thành phố còn có Đoàn opera quốc gia Bayern, Đoàn kịch quốc gia Bayern có sân khấu biểu diễn chính là Nhà hát hoàng gia (Residenztheater), Đoàn hát múa München là một trong những đoàn hát múa dẫn đầu trong vùng nói tiếng Đức. Các sự kiện văn hóa nổi tiếng bao gồm Đại hội opera München, Liên hoan phim München. Lễ hội tháng Mười nổi tiếng của München (Oktoberfest) ở Theresienwiese là lễ hội lớn nhất loại này, được khách du lịch toàn thế giới đến tham dự.-Quảng trường Đức Mẹ (Marienplatz) được coi là trung tâm của München nằm giữa Tòa đô chính Mới (Neue Rathaus) và Tòa đô chính Cũ (Alte Rathaus), ngay trong trung tâm của khu phố cổ. Nhà thờ Đức Bà với hai tháp có hình dáng đặc biệt, biểu tượng của thành phố, cũng ở gần đó. Từ chỗ này có thể dễ dàng đi đến rất nhiều nơi đáng tham quan thí dụ như Cung điện München, quán bia nổi tiếng Hofbräuhaus am Platzl và chợ Viktualien.Đường Maximilian, được xây trong thế kỷ thứ 19 để làm đường duyệt binh, bắt đầu từ phía Nam của Cung điện München, trước Nhà hát opera. Đường này chạy dài từ khu phố cổ qua sông Isar đi đến lâu đài Maximilianeum, hiện nay là trụ sở của Quốc hội tiểu bang Bayern. Ngày nay, đường này là một con đường mua sắm sang trọng. Quảng trường Odeon nằm về phía Bắc của trung tâm thành phố, ngay trước Cung điện München, có "Hội trường tướng quân-Feldherrnhalle"(tiếng Anh: Hall of the Field Lords) và nhà thờ dòng Theatine nổi tiếng theo được xây dựng theo lối kiến trúc Baroque và bên trong được trang hoàng theo kiểu Rococo tráng lệ. Con đường lộng lẫy thứ hai của München, đường Ludwig/đường Leopold, bắt đầu từ đây đi về phía Bắc, qua Đại học Ludwig-Maximilian, Khải Hoàn Môn München (Siegestor), xuyên qua khu Schwabing ra ngoài thành phố.Một quảng trường nổi tiếng khác mằm về phía Tây Bắc của khu phố cổ là Quảng trường vua (Königsplatz) với Viện bảo tàng Glyptothek, Cổng thờ propylaea và Viện bảo tàng cổ đại quốc gi.Cách xa trung tâm thành phố một ít về phía Tây là lâu đài Nymphenburg có kết hợp độc đáo giữa công viên và dinh cơ và đã là dinh thự mùa hè của dòng họ Wittelsbach. Ở phía Bắc thành phố là công viên Olympia được xây dựng cho Thế vận hội mùa hè 1972. Quang cảnh kiến trúc đáng xem bao gồm sân vận động Olympia, hồ bơi và hội trường Olympia nổi tiếng thế giới vì kiến trúc mái hình lều táo bạo hòa hợp với phong cảnh đồi chung quanh. Tháp Olympia cao 291m khánh thành năm 1968 cũng được xây dựng tại đây. Tại đây có bia tưởng niệm "Tháng 9 đen" khi đoàn Israel đã bị bắt cóc và thảm sát (11 vận động viên Do Thái và 1 cảnh sát Đức). Ngay sau đó, Israel lập tức trả đũa bằng việc ám sát và không kích căn cứ của các lãnh tụ khủng bố qua "Operation Spring of Youth" và "Operation Wrath of God."

The Walking Man at Leopoldstr 36 in Munich, Germany

Munich có công viên nổi tiếng thế giới là "Vườn Anh-Englische Garten" (tiếng Anh: English Garden) chạy dài từ trung tâm München đến ranh giới phía Bắc của thành phố và với diện tích 3,7km2 còn lớn hơn cả Central Park của New York. "English garden" lúc nào cũng tấp nập vì có thể picnic, ngồi ăn pretzel uống bia, hay tắm ...truồng ngoài trời trong những con suối hay trên bãi cỏ giữa public, đi xe đạp trên những con đường rợp mát hay nắng sáng, hay lướt sóng (surfing) ngay trong rạch tạo sóng nhân tạo, hoặc ôm hun hít nhau tỉnh bơ trước bao cặp mắt của thiên hạ. Công viên Olympia (Olympiapark) cũng là một công viên lớn, ngoài nhiều hồ ra từ đồi Olympia còn có thể nhìn toàn cảnh thành phố rất đẹp. Bên cạnh đó còn có rất nhiều công viên khác như Westpark hay công viên của lâu đài Nymphenburg; tất cả đều có vườn cảnh(landscape) rất đẹp và đều được chăm sóc chu đáo, kỹ lưỡng, hài hòa và ...khỏi chê. Dọc theo sông Isar là các công viên tự nhiên nhỏ, một phần được tái tự nhiên hóa nhân dịp triển lãm vườn của liên bang năm 2005. Có thể chạy bộ hay đi xe đạp xuyên qua thành phố từ Bắc đến Nam dọc theo sông Isar mà lúc nào cũng ở trong màu xanh của tự nhiên.Phi trường München Franz-Josef-Strauß, khánh thành năm 1992, ở Erdinger Moss cách München 29 km, với 24 triệu hành khách năm 2003 là phi trường lớn thứ hai của Đức và lớn thứ tám của châu Âu. Sau quyết định của Lufthansa thiết lập München trở thành đầu mối giao thông thứ hai bên cạnh Frankfurt am Main, phi trường ngày càng được liên kết với các đường bay quốc tế tốt hơn. Do số lượng hành khách tăng nhanh chóng một nhà đón khách mới được xây dựng thêm và đã khánh thành vào năm 2003. Tiểu bang München có kế hoạch nối liền phi trường và München bằng tàu chạy trên đệm từ trường Transrapid nhưng đang bị tranh cãi và cũng bị đa số trong Hội đồng thành phố München phủ quyết. Một liên kết giao thông như vậy sẽ có thể giảm thời gian đi đến phi trường xuống còn khoảng 9 phút. Về đường sắt, München cũng được nối tiếp tốt vào mạng lưới đường sắt quốc tế và giá cũng rẻ. Mạng lưới xa lộ từ và đến München dầy đặc bao gồm các đường xa lộ A8 Stuttgart-Salzburg, A9 Nürnberg-München với lối rẽ A93 đi Regensburg, A92 Landshut-Deggendorf, A94 (đang xây dựng) đi Passau, A95 đi Garmisch-Partenkirchen và A96 đi Memmingen-Lindau (Bodensee). Đường xa lộ vành đai A99 bao bọc gần như toàn bộ München.Trong giao thông công cộng công ty S-Bahn München phục vụ 10 tuyến S-Bahn và Công ty giao thông München (Münchener Verkehrsgesellschaft) có 8 tuyến tàu điện ngầm, 10 tuyến tàu điện và nhiều tuyến đường xe buýt. Một số tuyến đường xe buýt khác được các công ty tư nhân vận hành. Tất cả đều có chung giá nằm trong Hiệp hội giao thông München. Với 93 km chiều dài, mạng lưới tàu điện ngầm của München là mạng dài thứ hai của Đức, số lượng hành khách hằng ngày là 900.000 người.Các ngành kinh tế quan trọng ở München là du lịch, ô tô và chế tạo máy, kỹ thuật điện và công nghiệp phần mềm. München cũng là một trung tâm tài chính và bảo hiểm quan trọng của Đức. Thích nhất là đi chợ và shopping. Thử đi vô Viktualienmarkt, hay Ludwig Beck, hay dạo quanh Neuhauserstrasse & Kaufingerstrasse, hoặc khu Olympia Einkaufszentrum, tà tà shop trên các đường Kaufinger Str, Sendlinger Str, Weinstr., etc... ngay trung tâm thành phố, bảo đảm bà con sẽ mê mệt, thích thú ! Ban đêm đi chơi và shop ở khu Marienplatz cũng vui. Ăn uống, shopping xong thì leo lên xe đạp dạo quanh các công viên, hay vô các trường đại học cho biết.Nơi đầu tiên chúng tôi đến ở Munich là Olympiapark, công viên được hoàn thành năm 1972, khi Munich đăng cai Thế vận hội mùa hè. Sau Thế vận hội, công viên này tiếp tục là nơi tổ chức các sự kiện thể thao, văn hóa và xã hội. Các nghệ sĩ nổi tiếng thường chọn Munich là một trong những điểm dừng chân trong những chuyến lưu diễn thế giới của mình. Trong phòng thông tin của công viên, bạn có thể thấy poster về show diễn của rất nhiều ca sĩ nổi tiếng, từ Celine Dion, Nelly Furtado cho tới Eric Clapton hay Brian Adams. Mặc dù được gọi đơn giản là công viên Olympics, đây là một khu vực rộng lớn bao gồm khu Olympic, làng Olympic, khu vực báo chí và một công viên có cả núi và hồ. Kiến trúc nổi bật trong công viên là Olympiaturm (tháp Olympics) cao 291m. Trên độ cao 190m có một điểm ngắm cảnh, cùng với một bảo tàng nhỏ về rock n’ roll.Sau khi mua vé tham quan, bạn sẽ được người hướng dẫn đưa đi bằng thang máy để lên trên. Thang máy chạy với tốc độ 7m/s nên chỉ khoảng 30 giây, bạn đã thấy mình như ở giữa trời.Từ khi mở cửa năm 1968, hàng chục triệu người đã tham quan ngọn tháp này. Cho đến giờ, 30 năm đã trôi qua, tôi cũng chẳng biết mình là khách thứ mấy chục triệu. Từ trên độ cao 190m, bạn có thể nhìn thấy toàn cảnh công viên và một phần thành phố Munich.Sân vận động Olympics trước kia là sân nhà của đội Bayern Munich và kéo dài suốt 33 năm. Từ mùa giải 2005-2006, đội bóng chuyển sang chơi ở Allianz Arena, sân vận động mới được xây dựng khi Munich là một trong những thành phố chủ nhà của World Cup 2006. Sân vận động Olympics về sau được sử dụng chủ yếu cho các sự kiện văn hóa nghệ thuật.hành phố Munich được quy hoạch và xây dựng rất hài hòa. Bạn sẽ không thấy các tòa nhà cao chọc trời phá vỡ cảnh quan, ngoại trừ trụ sở của Hãng O2, tòa nhà cao nhất vốn gây khá nhiều tranh cãi.Ngược với trụ sở của O2, tổng hành dinh của BMW là một tòa nhà đẹp. Mặc dù cũng là một tòa nhà cao tầng nhưng kiến trúc của tòa nhà rất độc đáo. Nó vừa mang một dáng vẻ hiện đại rất… BMW, vừa hòa nhập với khung cảnh xung quanh và được xem là một kiến trúc hiện đại tiêu biểu của Munich. Ngay cạnh đó, tòa nhà hình tròn có biểu tượng BMW trên nóc là Bảo tàng BMW, trong đó có trưng bày lịch sử các loại xe của hãng. Và không khó hiểu nếu bạn thấy lượng xe BMW ở Munich có lẽ nhiều hơn bất cứ nơi đâu.Munich còn lưu giữ lại được nhiều kiến trúc cổ, một số khác bị chiến tranh tàn phá nhưng lại được phục chế sau đó. Tòa nhà mà bạn thấy bên dưới là nhà hát opera. Người xây nhà hát này cũng là vua Lugwig II, vua của Baravia từ năm 1864-1886, người đã xây dựng nên lâu đài Neuschwanstein nổi tiếng. Tuy nhiên, trước nhà hát lại là tượng đài của vua Maximilian I, người đã trị vì Baravia trong một thời gian trước đó.

Bạn có thể thấy dưới chân bức tượng là tượng những con sư tử đang nằm. Sư tử là biểu tượng của Munich và tượng của chúng có ở khắp mọi nơi. Thành phố vẫn còn 4 con đường hoàng gia mang tên các vị vua khác nhau. Trong đó, con đường lớn nhất là Ludwigstraße, đặt theo tên vua Lugwig I. Con đường này là nơi các đội quân sau khi chiến thắng trở về diễu hành qua. Trên đó cũng có một cổng chào giống như Brandenburg Gate ở Berlin, tuy nhiên, thay vì cưỡi ngựa, nữ thần chiến thắng ở Munich dắt một bầy sư tử.

Kiến trúc nổi tiếng nhất ở trung tâm Munich là nhà thờ Frauenkirche. Đây là nhà thờ lớn nhất ở Munich và là địa điểm thu hút nhiều khách du lịch. Nhà thờ được xây dựng bằng gạch đỏ theo phong cách Gothic. Khác với nhà thờ Cologne mà việc xây dựng mất tới 632 năm, người ta chỉ mất 20 năm (1468-1488) để xây dựng Frauenkirche.Nhà thờ cao 109m và rộng 40m. Hai ngọn tháp của nó cao 99m, trong đó một ngọn tháp cao hơn ngọn kia 12cm. Nhà thờ Cơ Đốc giáo này là kiến trúc nổi bật nhìn thấy mọi hướng, vì thành phố Munich sau đó đã đưa ra một đạo luật cấm các tòa nhà xây dựng không được cao quá 100m. Ngoài lý do này, đây cũng là cách để tránh các tòa nhà che khuất tầm nhìn ra dãy Apls.Nhà thờ Frauenkirche có sức chứa 20.000 người và là trụ sở chính của giáo hội Cơ Đốc Baravia. Giáo hoàng Benedict XVI sinh ra ở Baravia và từng là tổng giám mục của Baravia trong một thời gian trước đó.Thánh đường của nhà thờ bao gồm ba sảnh lễ riêng, mỗi sảnh đều cao 31m. Đây là một trong những thánh đường lớn nhất miền nam Đức. Ngoài ra, Frauenkirche còn nổi tiếng vì lưu giữ được một bộ sưu tập phong phú các tác phẩm nghệ thuật từ thế kỷ 14-18.Khác với nhà thờ Frauenkirche, nhà thờ Theatinerkirche mang phong cách Baroque, vốn bắt nguồn từ Ý từ thế kỷ 17, được cổ động bởi giáo hội La Mã và trở nên rất thịnh hành trong các tác phẩm nghệ thuật và kiến trúc thời kỳ đó. Phong cách này có ảnh hưởng rất lớn đến các kiến trúc Baroque ở miền Nam Đức, thể hiện ở nhà thờ Theatinerkirche và một số nhà thờ khác ở Munich.Ở trung tâm thành phố là Marienplatz (quảng trường của Mary), trong đó có tòa thị chính thành phố. Bạn có thể thấy trên tòa nhà treo ba dải băng màu khác nhau, trong đó dải băng trắng-xanh là màu của Munich, vàng-đen là của Baravia. Còn dải băng ở giữa, bạn nào là fan bóng đá sẽ lập tức nhận ra là màu cờ của Đức. Bên cạnh những tòa nhà, đường lớn, ở trung tâm Munich còn có Viktualienmarkt, một chợ thực phẩm và nông sản ngoài trời được mở hằng ngày. Khu chợ này bao gồm 140 cửa hàng nằm trên một khu vực rộng tới 22.000m².Khác với các chợ bạn thường thấy, Viktualienmarket là khu chợ nổi tiếng về các thực phẩm và nông sản cao cấp. Giá cả ở đây đắt hơn trong siêu thị khá nhiều, tuy nhiên, các mặt hàng đều rất tươi ngon và chủng loại đa dạng vào bậc nhất ở Munich. Hơn nữa, đi mua sắm ở một khu chợ ngoài trời như vậy cũng dễ chịu và thú vị hơn mua sắm trong siêu thị.Munich là một thành phố xanh với rất nhiều công viên. Bên cạnh các công viên hiện đại như Olympics, thành phố còn lưu giữ được các công viên cổ. Trong đó, công viên cổ nhất là Hofgarten, được xây dựng vào đầu thế kỷ 17 dưới thời vua Maximilian I theo phong cách Phục hưng của Ý. Ngày nay, công viên được mở cửa cho công chúng. Đây cũng là nơi mọi người thường tụ tập và lắng nghe các nhạc công đường phố biểu diễn. Khi chúng tôi đến Hofgarten, một nhóm các chàng trai đang chơi nhạc cổ điển, nhưng trông họ chẳng có vẻ gì giống các nhạc công đường phố. Có lẽ đó là một nhóm nhạc công của một dàn nhạc cổ điển, và họ đến đây đơn giản để chia sẻ với mọi người thứ âm nhạc trong một không gian mở dễ chịu như vậy mà thôi.Hofgarden bị phá hủy phần lớn trong Chiến tranh thế giới II và sau đó được xây dựng lại một phần theo phong cách Anh. Có một điều lý thú ở Đức là các công trình hiện đại và cổ điển thường được sắp xếp rất ăn nhập và hài hòa với nhau. Ngay cả khi người ta xây dựng một thứ hiện đại thay vì phục chế hoàn toàn một công trình cổ, hai phần đó trông vẫn rất ăn nhập với nhau.

Ngoài ra thành phố là một vị trí quan trọng của công nghệ sinh học, tập trung ở Martinsried thuộc về làng Planegg lân cận. Sau New York, München là nơi có nhiều trụ sở của các nhà xuất bản nhất thế giới. Vào khoảng 250 nhà xuất bản đặt trụ sở chính ở đây. Công nghiệp phim và truyền hình cũng phát triển mạnh ở München và vùng phụ cận.Nhiều công ty lớn có trụ sở chính ở München. Đặc biệt là sau Thế chiến thứ hai, nhiều công ty đã dời trụ sở chính từ Berlin và Đông Đức về München. Một số công ty lớn ở München: Allianz, BMW, EADS, EPCOS, Infineon, HypoVereinsbank, MAN, Münchener Rückversicherungs AG, Siemens.Các trường đại học: Đại học Ludwig Maximilians (LMU), thành lập năm 1472 ở Ingolstadt, năm 1802 dời về Landshut và năm 1826 từ đó dời về München. Đại học kỹ thuật München (TUM), thành lập năm 1868 là trường kỹ thuật bách khoa, năm 1872 có thêm phân khoa nông nghiệp, năm 1930 trường Đại học nông nghiệp và nấu bia Wiehenstephan được sát nhập vào. Từ năm 1970 trường mang tên hiện nay. Đại học quân đội München thành lập năm 1973 là nơi đào tạo sỹ quan và học viên sỹ quan của quân đội. Đại học âm nhạc và ca kịch thành lập năm 1830 là trường dạy hát, năm 1867 theo lời đề nghị của Richard Wagner được chuyển về Trường âm nhạc hoàng gia Bayern, từ năm 1892 được nâng lên thành Học viện quốc gia nghệ thuật âm thanh. Năm 1924 trường được mang tên là Đại học âm nhạc München. Từ năm 1998 trường mang tên hiện nay. Đại học truyền hình và phim thành lập năm 1966. Đại học triết München, thành lập năm 1925 tại Pullach và trong cùng năm trường được công nhận là trường đào tạo linh mục. Trường thuộc về dòng Tên (dòng Jesuit), Đại học chính trị München(thành lập năm 1950), Đại học thực hành München (FHM), thành lập năm 1971 từ 7 trường kỹ sư và Trung học chuyên nghiệp cao cấp.Munich Business School-Đại học thực hành tư nhân được chính phủ công nhậnHọc viện ở Munich: Học viện nghệ thuật hình ảnh, Học viện quảng cáo và tiếp thị Bayern (BAW), Viện Max Planck, các viện nghiên cứu Luật xã hội quốc tế và ngoại quốc, Luật về thuế, cạnh tranh và sở hữu trí tuệ, nghiên cứu Thần kinh và nhận thức học (còn có trụ sở ở Leipzip), Vật lý (Viện Werner Heisenberg) Các viện Điều trị tâm lý học & Nghiên cứu tâm lý, Viện Frauenhof, Viện Goethe.

Munich có vài tiệm ăn Việt Nam như quán Cố Đô (Lothringerstrasse 7, Munich, Germany 81667 · +49-(0)-89-4485-797), Vinh (Leonrodstraße 29, Munich, Germany 80636 · +49-(0)-89-1238-925). Ở chơi Munich đúng 3 ngày 2 đêm thì chúng tôi lái lên phía bắc để đến Berlin.

Pencil shaped Convention center, Frankfurt.

Heidelberg Castle

Elisabeth's Gate. It was supposedly built in a single night by Prince Elector Friedrich V in 1615 as a birthday present for his English princess, Elisabeth Stuart. The garden itself, a grassy, flowerless expanse, was bordered by a stone wall, beyond which lie a breathtaking view of the town, as shown on the right.

View of City of Heidelberg from the garden, Heidelberg Castle.

Only one corner of the largest wine barrel in the world in the cellar of Heidelberg Castle, the famed Heidelberg Tun, a wine vat with a capacity of 220,017 liters (58,124 gallons). The present day barrel was constructed in 1751 from 130 oak tree trunks, It is 8.5 meters across and 7 meters high with a dance floor on top. It was built under Karl Theodor, a baroque plaque bears his initials.

The keg is "guarded" by a statue of the famed Perkeo, a tribute to his years of service there--as well as to his party-animal status. It is ironic that this court jester was more well known today than the king he served.

Elector Karl Theodor (1742-1799) began eagerly building during his reign. His plans produced the Great Barrel (1750), the Karlstor (1775-1781) and the Old bridge (1786-1788).

The footprint embedded in the concrete in the north patio, the large balcony area on the Riverside of the Castle. Local legend has it that a knight made this footprint as he tried to save his princess from a burning castle. (There are, however, other versions of how the footprint got there). One even culminates in the suggestion that if a Scout truly follows the Scout law, lives up to the Scout Oath, Motto, and Slogan, and has his foot fit the footprint, he will be transformed into a Prince elector and become the owner of the Castle.

Another legend is that the Queen was having an affair and the King caught them in the act. The man leapt from the window and the footprint is where his foot first hit the ground before he took off running. So if your shoe is smaller than the hole, you're only as true in heart as the man the Queen was having the affair with.

A favorite recreational spot in the Black Forest is Lake Titisee. The area around the lake is home to many clock factories and a visitor can learn the history of cuckoo clocks and how they are made.

Cuckoo Clocks (Lake Titisee, Hochschwarzwald).

e. Ngủ qua đêm ở Nuremberg (Nürnberg) - một thành phố nổi tiếng ở vùng Bavaria vì đó là nơi lập ra tòa án xét xử tội phạm chiến tranh TG thứ 2, giữa sông Pegnitz và kênh đào Rhine-Main-Danube. Thành phố này cổ kính, có những dấu tích của thời Nazi như trại tập trung Flossenbürg và bộ tư lệnh quân khu Wehrkreis XIII. Có trường đại học y khoa nổi tiếng và những nhà máy ín. Thắng cảnh nổi tiếng nhất là lâu đài Nuremberg. Gần đó là nhà thờ Saint Sebald và Saint Lorenz.

Thời gian hạn chế mà ai nấy cũng chỉ muốn sớm đến Berlin nên sáng sớm hôm sau, chúng tôi đi ngay lên Leipzig - thành phố có hội chợ thương mại hàng năm với 1 trường đại học nổi tiếng vùng Saxon. Theo người Sorbian thì gọi là Lipsk hay Tilia có nghĩa là vùng trồng chanh, dân số khoảng 506,000, bên các con sông Pleiße, White Elster và Parthe.

f. Leipzig: Nhà ga chính Leipzig được xây dựng đầu thế kỷ 20, khánh thành năm 1915, vốn là một trong những nhà ga lớn nhất thế giới với 26 đường ray. Hiện nay, số đường ray đã giảm xuống còn 17 để dành chỗ cho việc xây dựng một đường ngầm, trong đó có chỗ dành cho ga tàu điện nhanh S-Bahn chạy trong thành phố. Từ năm 1997, khu vực tiền sảnh của nhà ga cũng đã được cải tạo thành một trung tâm thương mạI - dịch vụ lớn 3 tầng, với tổng diện tích 30.000 m2, có chỗ cho 220 cửa hàng, cửa hiệu. Dạo quanh khu vực trung tâm thành phố, một khu vực có nhiều dấu ấn lịch sử, chúng tôi tới Tòa thị chính cổ, được xây dựng từ thế kỷ 16 và là một trong những công trình xây dựng quan trọng thời Phục Hưng còn lại trên đất Đức. Phía trước Tòa thị chính là một quảng trường rộng, nơi tổ chức chợ Noel hàng năm khoảng 4 tuần trước Giáng Sinh. Chợ Noel Leipzig cũng nổi tiếng là một trong những chợ đẹp nhất nước Đức.

Hiện nay, Tòa thị chính cổ Leipzig được dành làm viện bảo tàng lịch sử thành phố. Tòa thị chính mới được xây dựng năm 1909 là nơi làm việc của thị trưởng và chính quyền thành phố Leipzig. Khu phố cổ của Leipzig vẫn còn giữ được nhiều kiến trúc đẹp, gây ấn tượng mạnh như những ngõ ngách, hành lang đi thông với nhau, cửa hàng, cửa hiệu san sát, thể hiện một quá khứ phồn thịnh của một thành phố hội chợ. Ngay từ khu chợ trước Tòa thị chính cổ, người ta có thể nhìn thấy nhà thờ Thomas theo phong cách Gotich muộn, được khánh thành năm 1496. Đây là nơi nhạc sĩ nổi tiếng Johann Sebatian Bach đã làm việc từ năm 1723 cho tới khi qua đời năm 1750. Ngay bên ngoài nhà thờ là một bức tượng của ông, túi áo lật ngược ra ngoài, vì khi sinh thời, ông luôn nghèo không xu dính túi. Nhà thờ Thomas cũng nổi tiếng thế giới với dàn đồng ca nam được thành lập từ năm 1212, khi nhà thờ Thomas mới là một nhà thờ bên chợ, chưa được xây dựng theo hình dáng hiện nay. Giáo dục, văn hóa và khoa học luôn có một vai trò lớn ở đây gắn với nhiều tên tuổi lớn như: Goethe, Schiller, Bach và Leibnitz. Trong thời gian sống ở đây, đại thi hào Goethe đã rất cảm mến thành phố Leipzig nên đã gọi đây là "Paris nhỏ" của Đức. Leipzig, thành phố duy nhất ở miền Đông nước Đức được tổ chức World Cup vào mùa hè năm 2006.

g. Rời Leipzig, chúng tôi đến Postdam - thủ phủ của Brandenburg, bên sông Havel, phía tây nam của Berlin. Đây là nơi trú ngụ của các ông vua BerlinPrussian cho đến năm 1918. Có cảnh quan rất đẹp với nhiều hồ và cây trồng, nhất là trong khu công viên và lâu đài Sanssouci, một di sản văn hóa lớn nhất nước Đức. Đây còn là nơi tổ chức liên hoan phim hàng năm với phim trường Filmstudio Babelsberg rộng lớn, lâu đời và danh tiếng thế giới. Đây còn là trung tâm khoa học kỹ thuật của Đức với 3 trường công và trên 30 viện nghiên cứu.
h. Berlin (Bá Linh) - thành phố biểu tượng của Đức có diện tích 883 km2. Với lịch sử trên 750 năm đã chứng kiến tất cả thăng trầm của dân tộc Đức, là nơi khởi sự 2 trận chiến tranh thế giới và sau ngày 2/5/1945 lại là nơi chia đôi nước Đức thành 2 phe cộng hòa (Tây Đức) và cộng sản (Đông Đức) như Việt Nam. Đường biên giới phân chia 2 khu vực giữa Berlin này chính thức xác nhận khi người ta cho xây 1 bức tường phân chia vào ngày 10/5/1961 nhằm ngăn chận làn sóng người từ Đông Đức vượt thoát chế độ ngục tù CS và "bức tường ô nhục" này chỉ bị phá bỏ vào tháng 11/1989 khi 2 bên thống nhất thành 1 nước Đức như hôm nay. Chúng tôi kéo đến chụp hình trước cổng Brandenburg,đi dọc theo đại lộ Straße des 17. Juni, từ bùng binh Ernst-Reuter-Platz nhìn xa tít là đài nữ thần chiến thắng Siegessaule cao vút ở bùng binh kế tiếp, từ bùng binh đó lại nhìn tới rất xa là khải hoàn môn Brandenburger Tor. Hai bên đại lộ là hai công viên thật lớn trông như hai cánh rừng thưa, lá vàng lá đỏ đan xen tuyệt đẹp. Cứ đi trên đại lộ thênh thang, dài thẳng này, hít căng lồng ngực luồng gió sông Spree là hình ảnh các đoàn quân Ðức hùng mạnh hiên ngang duyệt binh hướng tới khải hoàn môn dường như sống lại. Phía trước khải hoàn môn Brandenburger Tor là một bức tường nhựa plastic nhiều màu mỗi tối được thắp sáng rực rỡ. Ðấy là công trình kỷ niệm bức tường chia cắt nước Ðức. Rẽ sang bên phải vượt qua Ðại sứ quán Mỹ là một bãi kiến trúc lạ kỳ với hàng hàng các lớp tường lát đá hoa cương thấp trông không khác gì một nghĩa trang. Người hướng dẫn cho tôi biết đó là nghĩa trang kỷ niệm những người đã ngã xuống trong quá trình tranh đấu để phá hủy bức tường ô nhục. Berlin vừa là trung tâm chính trị, kinh tế và văn hóa của Đức và châu Âu, với sông hồ (3000 ha) và rừng núi (8000 ha) bao quanh, có những công trình kiến trúc cổ kính lẫn hiện đại, có bề dày lịch sử văn hóa - chính trị. Tháp truyền hình Berlin cao 365 m gống như một quả cầu đồ sộ nặng 4800 tấn (ở độ cao 200 - 235m) có 7 tầng là một landmark bên quảng trường Alexander rộng lớn. Bên bờ phía đông sông Spree là Dinh Cộng Hòa với 9872 bóng đèn tạo ra một khỏang sáng bên sông về đêm. Từ cầu Marx-Engels đi tới viện bảo tàng lịch sử là một đại lộ có nhiều bức tượng rất đẹp từ thế kỷ 18, 19. Cạnh đó là rạp hát Maxim Gorki, thư viện quốc gia và đại học Humboldt. Cuối đường là cổng Braudenburg lịch sử do KTS C.G. Langhaus xây từ 1789.
Berlin có 3 nhà hát lớn nhất: nhà hát Đức, nhà hát quốc gia và nhà hát hài kịch cùng hàng chục nhà hát nhỏ hơn và các trung tâm văn hóa - nghệ thuật khác.
Tây Berlin có Viện Hàn Lâm khoa học thành lập từ năm 1700 và chính thức xây dựng từ năm 1946, có trung tâm công nghệ của hãng Fahrenhof, Viện Hahn Weitner chuyên về vật lý và Viện Heinrich Hertz chuyên về kỹ thuật thông tin. 2 trường đại học nổi tiếng ở đây là ĐH Tổng hợp Tự Do và ĐH Tổng hợp Kỹ thuật. Nhà hòa nhạc Viện Hàn Lâm là nơi biểu diễn của dàn nhạc giao hưởng. Berlin hôm nay phát triển vượt bực với nhiều công trình kiến trúc mới mọc lên; như mái vòm (dome) lợp kiếng trong suốt (see-thru) ôm lấy lối đi hình trôn ốc trên dinh thự Reichstag là biểu tượng của sự kết hợp giữa cũ - mới, hiện đại - truyền thống do KTS người Anh, Sir Norman Foster thiết kế. Độc đáo khác của Berlin là nhiều tòa nhà sơn đủ màu rực rỡ; hay GWS Haus với nhiều hình khối trộn lẫn, hoặc biểu tượng của sự phục hồi sau chiến tranh là toà nhà Daimler-Chrysler hay Sony Center.
Berlin có rất nhiều nhà bảo tàng lớn và nổi tiếng TG, như Viện Perganien, nhà bảo tàng dân tộc học và các bảo tàng tranh ảnh nghệ thuật quý giá.Berlin có rất nhiều tòa nhà đẹp; từ tòa thị chính do KTS H.F. Waesemannn (xây từ 1862) đến nhà thờ Nicholas (xây từ năm 1244), điện Ephraim, khách sạn Zum Nuphaum bên sông Spree. Khu Fischerinsel bên kia sông có rất nhiều tòa nhà cao tầng hiện đại, gần đó là chợ Spittelmarkinh tế, phố Leipzig, khu Heinrich Heiner, bảo tàng Maerking và ga tàu hỏa tốc miền đông.

Đi shopping ở các khu Charlottenburg, Schöneberg, Friedrichstrasse, Potsdamer Platz, hay Ku'Damm... cũng mắc vì phần lớn thuộc hạng sang (như khu Lafayette Gallery). Ăn uống thì đến khu Hackescher Markt và Oranienburger Strasse ở Mitte, hay vô Altes Europa tha hồ ăn đồ Tây giá rẻ hơn chứ đừng ăn đồ Tàu vì dở và mắc ! Berlin có vài tiệm ăn Việt Nam như quán anh Vương hay Si An bán phở.
Trong công viên Treptow là khu tượng đài kỷ niệm Liên Sô chiếm đóng Berlin. Gần đó là sở thú và vườn bách thảo rộng 170.000km2 với 5500 con thú.
Điện Das Charlottenburger Schloss nổi tiếng TG nằm trong khu cơ quan đầu não của nước Đức và các tòa đại sứ.
Berlin có nhiều di tích liên quan đến chế độ cộng sản ngày xưa với tên gọi ít nhiều nhắc người ta nhớ đến những tên tuổi của thế giới cộng sản như đại lộ Karl Marx - con đường có nhiều cơ sở văn hóa, nghệ thuật và chính trị của Đông Đức ngày nào. Kim đồng hồ dường như đã đứng lại suốt thời gian Đông Đức theo Cộng Sản và từ khi nước Đức thống nhất cho đến bây giờ thì mọi người mới thấy việc hồi phục kinh tế - xã hội cho Đông Đức quả thật là một gánh nặng. Chúng tôi rời Berlin phóng ra Autobahn (Highway)

i. Hamburg:

Thành phố Hansatic Hamburg (đọc như "Ham-buộc") là một tiểu bang và là thành phố lớn thứ 2 của Đức, có cảng Hamburg lớn thứ 2 châu Âu giúp Hamburg trở thành thành phố thương mại quốc tế sầm uất ở phía bắc nước Đức, phát triển nhanh từ cuối thế kỷ 19. Nhắc đến thể thao Hamburg, có lẽ nổi tiếng nhất là câu lạc bộ bóng đá Hamburger SV vô địch châu Âu 1 lần, vô địch bóng đá Đức 6 lần cùng nhiều danh hiệu khác. Sân vận động của câu lạc bộ mang tên công ty truyền thông AOL (trước năm 2001 là sân vận động Volkspark). Đây cũng là nơi tổ chức 3 trận đấu thuộc giải vô địch bóng đá thế giới 1974 và 5 trận đấu thuộc giải vô địch bóng đá thế giới 2006. Chính ông Albert Ballin đã tạo dựng công ty tàu biển xuyên Đại Tây Dương "Hamburg-America Line" lớn nhất TG vào đầu thế kỷ 20 và Hamburg nhanh chóng trở thành khu đô thị thương mại quốc tế lớn với nhiều công ty tàu biển khác đi đến Nam Mỹ, Phi chậu, Á châu, Ấn và Đông Á. Chinatown ra đời ở Altona, Hamburg vào lúc đó. Năm 1903, câu lạc bộ khỏa thân đầu tiên trên TG cũng ra đời ở Hamburg, Freilichtpark (Free-Light Park) bởi Paul Zimmerman ngay bên bờ hồ gần sông Alster phía nam thành phố và đó là nơi tắm truồng nổi tiếng.
Sau thế chiến thứ 1, Hamburg mất khá nhiều công ty đường biểnvà phải đợi đến năm 1938, với thỏa ước Groß-Hamburg-Gesetz (Greater Hamburg Act) cho phép Hamburg mở rộng ra đến Wandsbek, Harburg, Wilhelmsburg, Altona thì dân số vào khoảng 1.7 triệu. Hamburg gánh chịu rất nhiều bom đạn suốt Thế Chiến II và "bức màn sắt" cũng phủ chụp lên phần nào Hamburg (50 km phía đông).

Brooks Brücke (Brooks Bridge) at the Speicherstadt, Hamburg

Sau khi nước Đức thống nhất năm 1990, Hamburg nhanh chóng trở thành hải cảng và trung tâm thương mại lớn hàng đầu của châu Âu. Như hầu hết các thành phố khác của Đức, Hamburg cũng có rất nhiều "danh lam thắng cảnh" nổi tiếng như nhà thờ St. Michaeliskirche (Saint Michael hay Michel), St. Nikolaikirche (Saint Nicholas), St. Petrikirche (Saint Peter), St. Jakobikirche (Saint Jacob), St. Katharinenkirche (Saint Catherine),St.Johannies(Saint John’s) ở Außenalster.
Hệ thống cầu đường, kênh đào và đường hầm ở Hamburg cũng đã phát triển từ lâu. Hamburg có trên 2300 cầu — hơn Amsterdam (1200) và Venice (400) cộng lại. Đẹp nhất là Köhlbrandbrücke, Freihafen Elbbrücken, Old Elbe Tunnel (Alter Elbtunnel, New Elbe Tunnel (Elbtunnel). Vài công trình xây dựng mà chúng ta nên ghé coi: Heinrich-Hertz-Turm, Transmitter Hamburg-Billstedt và hải cảng Hamburg (đứng thứ 2 ở Âu châu, sau Rotterdam và hạng 9 thế giới). Hamburg còn là nơi sản xuất máy bay Airbus (chỉ thua Seattle & Toulouse) và có rất nhiều tờ báo & nhà xuất bản, công ty phát hành âm nhạc và truyền thông Internet lớn. Nhà máy sản xuất đồng Blohm + Voss cũng rất nổi tiếng. Đừng quên đi qua đường hầm nổi tiếng của Hamburg để thấy kỹ thuật khoan vô sâu trong núi và kết cấu (structure) cho cầu cống và đường hầm!
Đáng kể nhất ở Hamburg là ...Hamburger vì đây là nơi sinh ra lọai bánh mì kẹp thịt bò này và từ năm 1850 thì New York đã phổ biến hamburger thành món ăn được ưa chuộng nhất nước Mỹ. Nhiều món ăn phổ biến khác của Hamburg như:
Bohnen, Birnen und Speck (Low Saxon Bohn, Peern un Speck, gồm đậu và thịt ba rọi/ bacon), Aalsuppe (Low Saxon Oolsupp, súp lươn/"eel soup" (Aal/Ool ‘eel’), , Bratkartoffeln (Low Saxon Brootkartüffeln, khoai tây chiên) và vài món chiên khác như Finkenwerder Scholle (Low Saxon Finkwarder Scholl), Pannfisch (cá chiên), v.v... Nhiều món ăn khác ở Hamburg như : Rote Grütze (Low Saxon Rode Grütt, giống món súp kem rødgrød của Đan Mạch), Labskaus (thịt bò, khoai giống như Bắc Âu)... Hamburg còn là lò bia Alsterwasser (tên của thành phố Alster và loại bia pha giữa beer và carbonated lemonade / Zitronenlimonade) và món tráng miệng Franzbrötchen( gồm quế, đường streusel, nho) tương tự như croissant của Tây. Tôi khóai Hamburg vì tha hồ thưởng thức đủ loại món ăn thức uống, có rất nhiều bia.Hamburg có trên 29 trường đại học và trường dạy nghề, tập trung vào thương mại, tin học, kỹ nghệ và văn hóa - nghệ thuật.

Nước Đức còn có rất nhiều nơi mà chúng ta có thể đến viếng thăm, như:
- Vùng Weimar & Dessau có nhiều công trình kiến trúc & văn hóa được ghi vào "Di sản thế giới" năm 1996 khi mà Dessau có 1 trường kiến trúc và quy hoạch rất nổi tiếng: Bauhaus (có từ năm 1925).
- Thành phố Bamberg nằm ở vùng Baveria (nổi tiếng rượu bia), Nam Đức nhưng lại chịu ảnh hưởng của vùng bắc Đức, Ba Lan, Hungary. Đây là nơi cư ngụ của người Slavs, được dòng họ Babenberg phát triển từ thế kỷ 10 qua kiểu nhà của Saxon, có nhiều công trình kiến trúc đặc sắc từ thế kỷ 12 của KTS Hegel & Hoffmann.
-Thành phố cổ Quedlinburg
-Thành phố Cologne(Kohn): nổi tiếng nhất là nhà thờ xây theo kiểu Gottic từ năm 1248.
Những thắng cảnh nổi tiếng khác của nước Đứcmà chúng ta nên đi xem:
-Nhà thờ: Sainte Marie, Saint Michel ở Hildesheim, nhà thờ Aachen, nhà thờ Pilgrimage của Wies, nhà thờ Speyer, nhà thờ ở Trier
- Tu viện của Lorsch, tu viện Maulbronn
- Các cung điện ở Bruhl & Wiffried Hansmann
- Lâu đài ở Postdam
- Thành phố Hanslatic của Lubeck
- Những đài kỷ niệm Luther ở Eisleben & Wittenberg
- Lâu đài kiểu Roman ở Trier
- Thành phố Wartbur
- Thành phố Wolklingen
- Cung điện Weimar cổ xây từ 1789 trên nền lâu đài Wilhelmburg, với Phòng Trắng, Phòng Tròn rất nguy nga, tráng lệ. Gần đó là ngôi nhà Kirms Krackov ở số 10 đường Jacob và nhà của đại thi hào Gothe được giữ làm nhà bảo tàng cũng là nơi đáng đến xem.
Kết: Đến nước Đức để hiểu vì sao có chiến tranh TG lần 1 và 2 ? tại sao chia 2 rồi nước Đức phục hồi như thế nào? hậu quả của chế độ cộng sản và việc hồi phục kinh tế - xã hội ở Đông Dức như thế nào? Thích nhất là uống bia Đức để thấy nó nặng doze và ngon như thế nào và lái xe trên các xa lộ của Đức cũng tha hồ phóng nhanh mà không sợ cảnh sát phạt vi cảnh vì không hạn chế tốc độ. Xa lộ của Đức cũng bằng phẳng, rất tốt, ôm cua gắt rất sướng, nhất là lái xe Đức (BMW, Audi, Mercedes....) thì khỏi chê ! Viếng thăm các trường đại học và nhà máy để thấy giáo dục và văn hóa Đức cũng như tinh thần kỷ luật và lòng tự hào dân tộc của người Đức ra sao? Đức cũng có lối kiến trúc và điêu khắc rất độc đáo, nhất là khi đến xem các lâu đài, nhà thờ, dinh thự, viện bảo tàng, khách sạn...và khi đi qua những đường hầm, cầu cống, xa lộ của Đức thì mới thấy Caltrans còn phải học hỏi nhiều ! Đừng quên Đức cũng là biểu tượng cho sự hồi phục kỳ diệu sau chiến tranh không thua gì Nhật. Hôm nay, Đức cũng muốn tham gia vào HĐBA (thường trực) LHQ như Nhật và Đức đóng vai trò quan trọng trong EU.

Berlin Cathedral and Television Tower

Người Đức vẫn kiêu hãnh về sự thông minh, tính kỉ luật và óc sáng tạo. Nhiều người Việt ở nước Đức vẫn còn bị kỳ thị. Rời nước Đức, tôi đi ngay qua Áo và Hungary trước khi ghé Tiệp, Romania và Bulgaria - những nước từng sống dưới chế độ cộng sản bây giờ ra sao?
(9-2007)